Τηλεβόας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σκίτσο του 18ου αιώνα με τηλεβόες

Τηλεβόας είναι μια φορητή συσκευή σε σχήμα χοάνης (κωνικό) που συλλέγει ηχητικά κύματα και τα οδηγεί στο αυτί.[1][2] Οι τηλεβόες χρησιμοποιούνται ως βοηθήματα ακοής, για την ενίσχυση της επίδρασης της ηχητικής ενέργειας στο τύμπανο και, επομένως, τη βελτίωση της ακοής κωφών ή βαρήκοων ατόμων. Οι τηλεβόες κατασκευάζονταν από λαμαρίνα, ασήμι, ξύλο, όστρακα σαλιγκαριών ή κέρατα ζώων. Σήμερα, έχουν αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό σε από ακουστικά βαρηκοΐας σύγχρονης τεχνολογίας που είναι πολύ μικρότερα και λιγότερο ενοχλητικά, αν και πιο ακριβά.

Ο τηλεβόας δεν «ενισχύει» τον ήχο. Παίρνει την ηχητική ισχύ που λαμβάνεται σε μια μεγάλη περιοχή και τη συγκεντρώνει σε μια μικρότερη περιοχή. Ο λαμβανόμενος ήχος είναι πιο δυνατός, χωρίς να δημιουργείται ρεύμα κατά τη διαδικασία.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η χρήση τηλεβόων από μερικώς κωφά άτομα χρονολογείται από τον 17ο αιώνα.[3] Η παλαιότερη περιγραφή τηλεβόα δόθηκε από τον Γάλλο Ιησουίτη ιερέα και μαθηματικό Ζαν Λορσόν στο έργο του Recreations mathématiques (1634).[4] Ο πολυμαθής Αθανάσιος Κίρχερ περιέγραψε μια παρόμοια συσκευή το 1650.

Κατάλογος της Frederick Rein Ltd., με εξελισσόμενα σχέδια του 19ου αιώνα
Ζευγάρι από μινιατούρες τηλεβόες από ορείχαλκο που εφευρέθηκαν από τον Ζαν Πιερ Μποναφόν (1805–1891) και κατασκευάστηκαν από τη Frederick C. Rein & Son. Φοριούνται κάτω από τα μαλλιά. Μουσείο Επιστημών, Λονδίνο

Μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, η χρήση του τηλεβόα γινόταν ολοένα και πιο κοινή. Πτυσσόμενες κωνικές συσκευές κατασκευάζονταν από εταιρείες μουσικών οργάνων επί παραγγελία για συγκεκριμένους πελάτες. Δύο γνωστά μοντέλα της περιόδου αυτής είναι ο τηλεβόας Τάουνσεντ (έργο του παιδαγωγό κωφών Τζον Τάουνσεντ), και ο τηλεβόας Ρέινολντς (κατασκευασμένος για τον ζωγράφο Τζόσουα Ρέινολντς).

Η πρώτη εταιρεία που ξεκίνησε την εμπορική παραγωγή τηλεβόων ιδρύθηκε το 1800 από τον Φρέντερικ Σ. Ρέιν στο Λονδίνο. Ωστόσο, αυτές οι συσκευές ήταν γενικά ογκώδεις και έπρεπε να υποστηρίζονται σωματικά στο κάτω μέρος. Αργότερα, χρησιμοποιήθηκαν μικρότεροι, φορητοί τηλεβόες ως βοηθήματα ακοής.[5][6]

Ο Ρέιν ανέλαβε να σχεδιάσει ένα ειδικό ακουστικό κάθισμα για τον άρρωστο βασιλιά Ιωάννης ΣΤ΄ της Πορτογαλίας το 1819. Ο θρόνος σχεδιάστηκε με περίτεχνα σκαλισμένα μπράτσα που έμοιαζαν με ανοιχτά στόματα λιονταριών. Αυτές οι τρύπες λειτουργούσαν ως ηχεία που μετέδιδαν τον ήχο στο πίσω μέρος του θρόνου μέσω ενός σωλήνα φτάνοντας στο αυτί του βασιλιά.[7] Τελικά, στα τέλη του 1800, δημιουργήθηκε ο τηλεβόας σε σχήμα κώνου, που αιχμαλώτιζε τον ήχο και χωρούσε στο αυτί.[3]

Ο Γιόχαν Νέπομουκ Μάλζελ άρχισε να κατασκευάζει τηλεβόες τη δεκαετία του 1810. Κατασκεύαζε κυρίως τηλεβόες για τον Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, ο οποίος είχε αρχίσει να χάνει την ακοή του εκείνη την εποχή. Σήμερα, φυλάσσονται στο Μουσείο Μπετόβεν στη Βόννη.

Η μαντάμ ντε Μορόν χρησιμοποιεί τηλεβόα

Προς τα τέλη του 19ου αιώνα, τα κρυφά ακουστικά βαρηκοΐας γίνονταν όλο και πιο δημοφιλή. Ο Ρέιν πρωτοστάτησε σε πολλά αξιοσημείωτα σχέδια. Εκτός από τα μαλλιά, τα ακουστικά βαρηκοΐας κρύβονταν επίσης σε καναπέδες, ρούχα και αξεσουάρ. Υπήρχε μια αυξανόμενη τάση των ανθρώπων να κρύβουν όλο και περισσότερο την αναπηρία τους παρά να προσπαθούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημά τους.[6]

Η εταιρεία FC Rein and Son του Λονδίνου δραστηριοποιήθηκε στην κατασκευή τηλεβόων μέχρι το 1963. Ήταν η πρώτη και η τελευταία εταιρεία του είδους της.

Άλλες σημασίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σήμερα, η λέξη τηλεβόας έχει συνήθως τη σημασία του φορητού μεγαφώνου που κοινώς αποκαλείται ντουντούκα.[8][9]

Ακουστικό κέρας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ακουστικό κέρας

Το ακουστικό κέρας[10] είναι ένας τύπος στηθοσκοπίου που χρησιμοποιούνταν από μαίες και είχε σχεδιαστεί με παρόμοιο τρόπο με τον τηλεβόα. Αποτελείται από έναν ξύλινο κώνο μήκους περίπου 20 εκατοστών. Η μαία εφάρμοζε το φαρδύ άκρο του κέρατος στην κοιλιά της εγκύου για να παρακολουθεί τους καρδιακούς παλμούς. Τα κέρατα αυτά εφευρέθηκαν στη Γαλλία τον 19ο αιώνα[11] και εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σε πολλά μέρη παγκοσμίως.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «τηλεβόας». Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας. Ακαδημία Αθηνών. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2024. 
  2. «τηλεβόας». Λεξικό της κοινής νεοελληνικής. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2024. 
  3. 3,0 3,1 Howard, Alexander. "Hearing Aids: Smaller and Smarter." New York Times, November 26, 1998.
  4. Darling, David. «Leurechon, Jean (c. 1591-1670)». www.daviddarling.info. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2024. 
  5. Levitt, H. "Digital hearing aids: wheelbarrows to ear inserts." ASHA Leader 12, no. 17 (December 26, 2007): 28-30.
  6. 6,0 6,1 Mills, Mara. “When Mobile Communication Technologies Were New.” Endeavour 33 (December 2009): 140-146.
  7. «Concealed Hearing Devices of the 19th Century». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιανουαρίου 2014. 
  8. «ντουντούκα». Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας. Ακαδημία Αθηνών. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2024. 
  9. «ντουντούκα». Λεξικό της κοινής νεοελληνικής. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2024. 
  10. «κέρας». Λεξικό της κοινής νεοελληνικής. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2024. 
  11. Robbie Davis-Floyd, Carolyn Fishel Sargent (1997). Childbirth and Authoritative Knowledge: Cross-Cultural Perspectives. University of California Press. σελίδες 360. ISBN 9780520207851. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]