Συζήτηση χρήστη:Protnet/Βικιπαίδεια και εκπαίδευση/Πρόταση για την υλοποίηση τοπικού προγράμματος εκπαίδευσης ενηλίκων πάνω στη Βικιπαίδεια από τα ΚΔΒΜ

Προτεινόμενη διάρκεια

• Στο Σχολείο Βικιπαίδειας έχει φανεί καθαρά πως η παρακολούθηση μία φορά την εβδομάδα είναι λίγη, δύο φορές την εβδομάδα είναι ιδανική και τρεις φορές την εβδομάδα είναι εφικτή από πολύ λίγους. Τα μαθήματα είναι δίωρα και γίνονται τρεις φορές την εβδομάδα με σκοπό να μπορούν να προσέρχονται τουλάχιστο δύο φορές όλοι. Για έναν εκπαιδευόμενο που έρχεται με ενδιαφέρον να μάθει, από το μηδέν και με απλές γνώσεις ίντερνετ, ο μέσος χρόνος στον οποίο είναι έτοιμος να δημιουργεί σωστά λήμματα, χωρίς βοήθεια και άμεσα, είναι δύο μήνες.
• Από το δεύτερο ή τρίτο μάθημα οι εκπαιδευόμενοι αναπτύσσουν ο καθένας τον δικό του ρυθμό μάθησης και αυτός ο ρυθμός διατηρείται. Έτσι υπάρχουν διαφορετικές ταχύτητες και για κάποιους οι δύο μήνες παρακολούθησης δεν είναι αρκετοί.
• Όποιοι γράφουν μεγάλα λήμματα δεν μαθαίνουν γρήγορα τη Βικιπαίδεια και χρειάζονται περισσότερο χρόνο παρακολούθησης.

   ManosHacker 07:11, 22 Δεκεμβρίου 2014 (UTC)

Συμμετέχοντες στο πρόγραμμα

Ελάχιστος αριθμός συμμετεχόντων για την εφαρμογή του: 10 ;

• Ίσως για αρχή έπρεπε να βάλουμε 8 άτομα. Δύσκολα δηλώνουν ενδιαφέρον και συμπληρώνονται οι θέσεις, για δημιουργική γραφή πχ, στα ΚΔΒΜ, ακόμη περισσότερο για τη Βικιπαίδεια. Ανεβάζει το κόστος, υποθέτω, όμως πρέπει να μπορέσει να γίνει η αρχή.   ManosHacker 08:34, 22 Δεκεμβρίου 2014 (UTC)

Συμφωνώ. Έβαλα 10 ως μια μέση τιμή από την εμπειρία μου με τα τμήματα πληροφορικής στα ΚΔΒΜ. Μετά όμως σκέφτηκα κι εγώ ότι ίσως 8 είναι καλύτερα. Να σημειωθεί ότι το νούμερο αυτό ζητείται για να διαπιστωθεί αν συμφέρει να δημιουργηθεί τμήμα ή όχι. Και έχει διπλή σημασία. Από τη μία είναι ο ελάχιστος αριθμός ατόμων που χρειάζονται για να δημιουργηθεί τμήμα, ουσιαστικά όμως, επειδή κανείς δεν φτιάχνει τμήμα με τα άτομα οριακά αλλά ξεκινάει με πολλά (συνήθως 20) γιατί στην πορεία κάποιοι εγκαταλείπουν, οπότε αυτός ο αριθμός μας δείχνει το πόσοι μπορούν να εγκαταλείψουν χωρίς να διαλυθεί το τμήμα. Αν ο αριθμός των συμμετεχόντων πέσει κάτω από το ελάχιστο, τότε το τμήμα διαλύεται.

Άμα είναι θα το περάσω αυτό και στις οδηγίες.

--Protnet (συζήτηση) 11:48, 22 Δεκεμβρίου 2014 (UTC)

Ύλη του μαθήματος

Οι διορθώσεις στα λήμματα πρέπει να είναι μέρος κάθε μαθήματος από το πρώτο μάθημα. Μικρές διορθώσεις στην αρχή, μεγαλύτερες στη συνέχεια. --Focal ^Point 21:37, 23 Δεκεμβρίου 2014 (UTC)

Έχω χρησιμοποιήσει το πρόγραμμα του Sotkil για να μην ξεχνώ να διδάσκω πράγματα, και δεν τα έχω διδάξει όλα στον πρώτο κύκλο, σε όλους τους εκπαιδευόμενους. Από το δεύτερο κιόλας μάθημα έχει αποδειχθεί πως ο καθένας έχει τον δικό του ρυθμό και το μάθημα κινείται ταυτόχρονα με διαφορετικές ταχύτητες. Θα καταθέσω τα διδαχθέντα της πρώτης εβδομάδας στον κύκλο που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2014, που ενέπλεξε πιο νωρίς στη συγγραφή τους εκπαιδευόμενους:

---

Η μη αυστηρότητα απορρέει από την πρακτική αδυναμία να ισορροπήσουμε τέλεια ένα λήμμα, στο κέντρο του τριγώνου.

Μάθημα 1 σε 7 νέα άτομα

• Η Βικιπαίδεια είναι μια εγκυκλοπαίδεια
• είναι ελεύθερη να την διαβάζουν όλοι και να τη συγγράφουν όλοι
• το περιεχόμενό της είναι ελεύθερο ακόμη και για εμπορική χρήση
• οι εγκυκλοπαίδειες δεν τυπώνονται πλέον στο χαρτί
• το περιεχόμενο της Βικιπαίδειας ανήκει στον κόσμο, όχι στην εταιρεία που τη φιλοξενεί

• 28,5 εκατομ. θεάσεις / μήνα της ελληνόγλωσσης

• ο εγκυκλοπαιδικός λόγος έχει μεγαλύτερη βαρύτητα και από τον επιστημονικό
• αντικειμενικότητα / αποστασιοποίηση (απόσταση = ευρύτερη οπτική γωνία)
• χρήση πηγών (= βάση)
• πνευματικά δικαιώματα

• ιστορικό
• συνόψεις επεξεργασίας - παράδειγμα + συμπεριφορά (τυχαία πέσαμε σε προσβλητικό σχόλιο - ζωήρεψε η ατμόσφαιρα)

• συμπεριφορά
• καλή πίστη
• κύκλος Bold-Revert-Discuss ως φυσιολογική διαδικασία

• παράδειγμα δυσκολίας διατύπωσης ορισμού (τι είναι βιβλίο; όλοι σχεδόν ξεχνούν τα βιβλία για τυφλούς)

• Εγκυκλοπαιδικότητα - άξιον αναφοράς
• επαληθευσιμότητα - ανάλυση
• ουδετερότητα - ανάλυση
• όχι πρωτότυπη έρευνα - ανάλυση
• τέλειο λήμμα (δεν υπάρχει, είναι αδύνατο να υπάρξει η τέλεια ισορροπία των τριών πυλώνων, έτσι η ΒΠ δεν είναι αυστηρή)

• συρρίκνωση λήμματος λόγω πηγών - παράδειγμα γνωστής περίπτωσης

• ανωνυμία / ip - παράδειγμα ισχύος της ανωνυμίας

• δημιουργία λογαριασμού
• επεξεργασία προφίλ (προσθήκη προσωπικού σχολίου, τι μου αρέσει κλπ)
• περιήγηση στο ιστορικό των επεξεργασιών και διορθώσεων - συνόψεις επεξεργασίας

• επεξήγηση λόγου ύπαρξης σελίδας συζήτησης χρήστη
• προσθήκη εργαλειοθήκης στο πρόχειρο

• Οι δεξιότητες συγγραφής και συμμετοχής στη Βικιπαίδεια ως εφόδια ζωής

Όλο το «μάθημα» διεξήχθη σε ανάλαφρο ύφος και ήταν εύπεπτο, προτείνεται όμως σε εκπαιδευτές χωρίς εμπειρία στη ροή απλού λόγου να μην συμπτύσσουν την ύλη αυτή σε ένα μόνο δίωρο μάθημα.

Μάθημα 2 - εργασία στο πρόχειρο

• δομή - ενότητες - διάρθρωση - υποενότητες
• όχι κενό στην αρχή
• χωρισμός παραγράφων με διπλό έντερ
• προσθήκη φωτογραφιών / γκαλερί
• google - ευκολότερη εύρεση ελεύθερων φωτογραφιών, μέσω της ειδικής αναζήτησης
• εμφάνιση παραπομπών με μηχανισμό υποσημειώσεων
• παραπομπές με το χέρι (ref-ref και σύνδεσμος με απλό κλείσιμο σε μονές αγκύλες)
• τυποποιημένες παραπομπές (copy-paste από την εργαλειοθήκη)

Μάθημα 3 - έναρξη λήμματος σε υποσελίδα προχείρου

• χρήση φυτωρίου λημμάτων στην εργαλειοθήκη
• χρήση του κουμπιού στην εργαλειοθήκη για δημιουργία υποσελίδας προχείρου

(εμφανίζεται όταν η εργαλειοθήκη έχει τοποθετηθεί στο πρόχειρο του χρήστη)

• δομή - διάρθρωση - πηγές
• εύρεση σελίδων από ιστορικό συνεισφορών
• δημιουργία συνδέσμων στο πρόχειρο προς τις υποσελίδες προχείρου

---

Σε συζήτηση με τον Protnet ανταλλάξαμε (ιδιωτικά) πρακτικές με τα παιχνίδια ρόλων μεταξύ ενηλίκων, ως ειδικές ασκήσεις. Ο Protnet πρότεινε ένα παιχνίδι στο πρώτο μάθημα (που εφαρμόζει ο ίδιος στην εκπαίδευση ενηλίκων), το οποίο θα κατατεθεί σύντομα υποθέτω και το οποίο θα εφαρμόσω στον επόμενο κύκλο μαθημάτων. Σκοπός είναι η θέρμανση των σχέσεων των συμμετεχόντων από την πρώτη κιόλας επαφή και ταυτόχρονα ο σχηματισμός του «συμβολαίου» (μαθησιακού στόχου) του κύκλου μαθημάτων, ο οποίος απορρέει από τους ίδιους τους συμμετέχοντες. Το «παιχνίδι» αυτό θα ελαττώσει τη διδακτική ύλη της πρώτης ημέρας, επιτρέπει παρόλα αυτά την πρώτη επαφή με τη συγγραφή στη Βικιπαίδεια, επίσης από την πρώτη μέρα. Παραθέτω την πρόταση του Protnet στην ενότητα που ακολουθεί.

   ManosHacker 19:18, 24 Δεκεμβρίου 2014 (UTC)

Γνωριμία

Στην πρώτη συνάντηση, και επειδή θα ακολουθήσουν μαθησιακές ενότητες που χρειάζονται τη δια ζώσης αλληλεπίδραση των συμμετεχόντων, είναι καλό να ξεκινήσει η γνωριμία των μελών της ομάδας ώστε να προκύψουν από νωρίς σχέσεις που θα ευκολύνουν τη συμμετοχή τους στα παιχνίδια ρόλων.

Αρχικά γίνεται η σύσταση του εισηγητή και δίνονται πληροφορίες, ενδεχομένως με μορφή ερωτήσεων που άγουν προς την απάντηση:

• Η Βικιπαίδεια είναι μια εγκυκλοπαίδεια
• είναι ελεύθερη να την διαβάζουν όλοι και να τη συγγράφουν όλοι
• το περιεχόμενό της είναι ελεύθερο ακόμη και για εμπορική χρήση
• οι εγκυκλοπαίδειες δεν τυπώνονται πλέον στο χαρτί
• το περιεχόμενο της Βικιπαίδειας ανήκει στον κόσμο, όχι στην εταιρεία που τη φιλοξενεί

Ύστερα μοιράζονται λευκές κόλλες χαρτί στους συμμετέχοντες και τους παρέχονται στυλό ή μολύβια.

• Ζητείται από τους συμμετέχοντες να συστηθούν στην πρώτη σελίδα, γράφοντας το ονοματεπώνυμό τους και την ιδιότητά τους, καθώς και τον λόγο για τον οποίο βρίσκονται στη συνάντηση, με λίγα λόγια.
• Κατόπιν τους ζητείται να γράψουν στην πίσω σελίδα κάτι που τους αντιπροσωπεύει, είτε γενικά είτε εκείνη την ημέρα ή τη στιγμή. Μπορεί να είναι κείμενο, τραγούδι, ζωγραφιά, ποίημα, οτιδήποτε τους εκφράζει.
• Έπειτα μαζεύονται οι σελίδες από τον εισηγητή, ο οποίος έχει συμπληρώνει επίσης τη δική του σελίδα, και μοιράζονται τυχαία στους συμμετέχοντες, με τα στοιχεία των προσώπων στην κάτω μεριά, τα οποία και δεν κοιτούν.
• Ο κάθε συμμετέχοντας ξεκινά να διαβάζει ή να περιγράφει στους υπόλοιπους, το περιεχόμενο της σελίδας που κρατά στα χέρια του (της δεύτερης σελίδας που συμπληρώθηκε, όχι αυτής με τα στοιχεία των προσώπων).
• Κατόπιν του ζητείται να μαντέψει ποιον ή ποια από τους συμμετέχοντες αφορά αυτό που διάβασε (αν είναι άντρας ή γυναίκα, τι ηλικία ή χαρακτηριστικά έχει κλπ) και να δείξει το πρόσωπο.
• Αφού επιλέξει το πρόσωπο που νομίζει πως αντιπροσωπεύει το γραπτό, ζητείται να εμφανιστεί το πραγματικό πρόσωπο που αφορά η σελίδα.
• Στη συνέχεια ζητείται να γυρίσει η σελίδα από την άλλη όψη και να διαβαστούν τα στοιχεία του και ότι βρίσκεται συμπληρωμένο εκεί, στους υπόλοιπους.
• Κάνουμε ένα μικρό σχόλιο απευθυνόμενοι ονομαστικά στο πρόσωπο που αποκαλύφθηκε ώστε να εντυπωθεί το όνομά του στην ομάδα.
• Συνεχίζουμε το παιχνίδι ώσπου να κλείσει ο κύκλος των συμμετεχόντων.

Επανερχόμαστε στη Βικιπαίδεια

• 28,5 εκατομ. θεάσεις / μήνα της ελληνόγλωσσης
• συζητούμε για την ανωνυμία και προτείνουμε να διαλέξουν οι συμμετέχοντες όνομα χρήστη
• δημιουργία λογαριασμού
• επεξεργασία προφίλ και προσθήκη προσωπικού σχολίου που μεταφέρεται ενδεχομένως από το χαρτί του καθενός, προεπισκόπηση, αποθήκευση
• αλλαγές στο περιεχόμενο του προφίλ, περιήγηση στο ιστορικό των επεξεργασιών και διορθώσεων - συνόψεις επεξεργασίας

Κλείσιμο ημέρας με εντυπώσεις από τους συμμετέχοντες και διατύπωση από τον εισηγητή, σύμφωνα με τα στοιχεία που έλαβε για τη σύνθεση της ομάδας, του μαθησιακού στόχου.

( Το «παιχνίδι» το έχει προτείνει και το εφαρμόζει ο Protnet, και πλέον και το Σχολείο Βικιπαίδειας. )

   ManosHacker 07:04, 12 Ιανουαρίου 2015 (UTC)

Παιχνίδια ρόλων

• Δεν είναι απαραίτητο να συμμετέχει κανείς σε κάποιο παιχνίδι, αν δεν το επιθυμεί.   ManosHacker 14:59, 25 Δεκεμβρίου 2014 (UTC)

Δίλημμα (επιχειρηματολογία - διαλλακτικότητα)

• Θέτουμε στους συμμετέχοντες ένα δίλημμα (με κλήρο ή με την ευκαιρία μιας δικής τους απορίας/ερωτήματος) - πχ «να τρώμε κρέας ή όχι»
• Ζητούμε να σηκώσουν χέρι ποιοι υποστηρίζουν τη μία θέση και ποιοι την αντίθετη.
• Χωρίζουμε τις δύο ομάδες βάζοντάς τους να καθίσουν απέναντι η μία στην άλλη, και τάχα κατά λάθος, ζητούμε να επιχειρηματολογήσουν υπέρ της άποψης που γνωρίζουμε πως είναι η άλλη από αυτή την οποία επέλεξαν αρχικά.
• Αν κάποιος αντιδράσει τον αφήνουμε να αλλάξει μεριά, έχουμε όμως χωρίσει μισούς μισούς τους συμμετέχοντες.
• Θέτουμε ως κανόνα να τίθεται το επιχείρημα από τη μία ομάδα στην άλλη με μορφή ερώτησης και διορθώνουμε κάθε φορά που κάποιος παρασύρεται να μην θέτει ερώτηση.
• Η κάθε ερώτηση απαντάται με νέα ερώτηση από την αντίπαλη ομάδα, εναλλάξ.
• Αφού εκφράσουν όλοι από ένα επιχείρημα με μορφή ερώτησης, ζητούμε να λέει ο καθένας με τη σειρά του πρώτα ένα παράδειγμα και μετά να θέτει το ερώτημά του βάσει αυτού.
• Όταν κλείσει και ο δεύτερος κύκλος (πιο καλά όταν στερέψουν τα παραδείγματα/επιχειρήματα), γίνεται αντιστροφή· από την κάθε ομάδα ζητείται να υποστηριχθεί η αντίθετη άποψη.
• Το παιχνίδι κρατά ώσπου να τελειώσουν τα επιχειρήματα = παραδείγματα/ερωτήματα.
• Συζητούμε τις εντυπώσεις.

Σημειώσεις

• Δεν είναι απαραίτητο να ξεκινήσει η κάθε ομάδα υποστηρίζοντας την αντίθετή της άποψη, το σημαντικό είναι η αντιστροφή των ρόλων.
• Είναι απαραίτητο να τίθενται τα επιχειρήματα υπό μορφή ερώτησης. Η ερώτηση, ακόμα κι αν τίθεται στην απέναντι ομάδα, «τοποθετεί το επιχείρημα στο μέσο του τραπεζιού» και φαίνεται σαν να αφορά ακόμα κι εκείνον που ρωτά, ο οποίος μπαίνει ασυναίσθητα σε κατάσταση να αναρωτιέται και ο ίδιος.
• Το παιχνίδι πρέπει να είναι ανάλαφρο, πρέπει να είναι παιχνίδι. Υπάρχουν άνθρωποι που εκπλήσσονται, που δεν μπορούν να δουν από άλλη οπτική γωνία. Τους καθησυχάζουμε και τους ζητούμε να προσπαθήσουν να πουν ακόμα και κάτι απλό όταν έρθει η σειρά τους.

Εφαρμογή στη Βικιπαίδεια

Συζητούνται με βάση το παραπάνω παιχνίδι, με εναλλαγή ρόλων, θέματα που έχουν περάσει πρόσφατα η κατά καιρούς στην Αγορά, υπό τη μορφή διλήμματος. Εδώ δεν είναι πλέον απαραίτητο να δίνεται η επιχειρηματολογία με μορφή ερώτησης, ζητείται όμως και η εναλλαγή των ρόλων καθώς και η χρήση παραδειγμάτων. Ακολουθούν προτεινόμενα θέματα:

• Κεφαλαίο το πρώτο γράμμα των λέξεων στους τίτλους ταινιών
• Χρονολογίες: ΧΧΧΧ-ΧΧΧΧ ή ΧΧΧΧ-ΧΧ
• Εγκυκλοπαιδικότητα μικρών κομμάτων
• Χρησιμοποιούμε γραφήματα στη Βικιπαίδεια ή όχι;

   ManosHacker 14:59, 25 Δεκεμβρίου 2014 (UTC)

Ιστορίες που εμπνέουν και διδάσκουν

Οι ιστορίες αυτές μπορεί να είναι πραγματικές ή φανταστικές και σκοπός τους είναι να εμπνεύσουν και να διδάξουν τον μαθητευόμενο στη Βικιπαίδεια, είτε με αλληγορικό τρόπο είτε με παραδειγματισμό. Η αλληλεπίδραση των χρηστών στη Βικιπαίδεια φέρνει συχνά θέματα προς συζήτηση στο μάθημα, και κάποιες φορές ο εκπαιδευτής μπορεί να κρίνει πως είναι πιο σωστό να χρησιμοποιήσει μια ιστορία που θα αποτραβήξει τον εκπαιδευόμενο από το βίωμά του, στο οποίο βρίσκεται συναισθηματικά παγιδευμένος, και να τον διδάξει σε ένα παράλληλο πεδίο. Μετά την ιστορία ζητείται από αυτούς που την άκουσαν να εκφράσουν τι εισέπραξαν, ο καθένας. Έπειτα ο εκπαιδευτής κάνει σύνδεση με το θέμα στη Βικιπαίδεια από το οποίο προέκυψε η ιστορία και η συζήτηση, σε γενικό επίπεδο και όχι εκθέτοντας προσωπικά τον εμπλεκόμενο, και απαντά τις όποιες ερωτήσεις συνδέοντάς τις με τις πρακτικές στη Βικιπαίδεια.   ManosHacker 14:18, 26 Δεκεμβρίου 2014 (UTC)

Κόλαση και Παράδεισος

(Η ιστορία εξιστορείται σε όρθια στάση, με αίσθηση γαλήνης, και οι κινήσεις των χεριών ακολουθούν σε άμεσο χρόνο τις αντίστοιχες κινήσεις των ηρώων της ιστορίας. Τα μικρά γράμματα δεν τα αφηγούμαστε.)

Ένας Ευγενής Πολεμιστής επισκέπτεται έναν Μεγάλο Δάσκαλο που ζει μακριά, έξω από την πόλη, με σκοπό να διδαχθεί από αυτόν. Φθάνει μπροστά του, συστήνεται και του ζητά να τον διδάξει:

Πολεμιστής: Δάσκαλε θέλω να μάθω τι είναι ο Παράδεισος και η Κόλαση.

Δάσκαλος: Εσύ, ένας αχρείος και άξεστος, επιθυμείς να μάθεις τέτοιο πράγμα;

Ο Πολεμιστής, με πληγωμένη την περηφάνια του, τραβά το σπαθί του

( και το σηκώνει να χτυπήσει τον Δάσκαλο. Με καίρια κίνηση ο Δάσκαλος δείχνει με το δάχτυλο τον Πολεμιστή με το σηκωμένο σπαθί και του λέει: )

Δάσκαλος: Αυτή είναι η Κόλαση.

( παύση )

Ο Πολεμιστής ξυπνά από τον θυμό του, βάζει το σπαθί του στη θέση του και κοιτά τον Δάσκαλο σιωπηλός.

( τότε ο Δάσκαλος συνεχίζει, δείχνοντας πάλι τον Πολεμιστή, με την παλάμη του χεριού του ελαφρά λυγισμένη και στραμμένη προς τα επάνω: )

Δάσκαλος: ...και αυτός είναι ο Παράδεισος.

Ο Πολεμιστής υποκλίνεται στον Δάσκαλο και αποχωρεί, και αφήνει τον Δάσκαλο πάλι μόνο του στη γαλήνη της εξοχής.

( παύση, επαφή με τα βλέμματα )

Σημειώσεις για τη συζήτηση

• Ο δάσκαλος τολμά να κινηθεί στο όριο, με σκοπό να διδάξει, σε πρώτη ματιά για εμάς επικίνδυνα, κατά βάθος με ικανότητα και μεγάλη αυτοπεποίθηση.
• Με το δάχτυλο ο δάσκαλος σταματά το σπαθί - ο καίριος λόγος γίνεται ισχυρότερος της δύναμης του όπλου.
• Ο πολεμιστής έχει την ικανότητα να καταλάβει, να διδαχθεί, και ο δάσκαλος το έχει εντοπίσει.
• Η σιωπή του πολεμιστή είναι ενέργεια που απορρέει από το ξύπνημα στη μέση του θυμού· ο παράδεισος είναι η εσωτερική ειρήνη του πολεμιστή.
• Στο τέλος ο δάσκαλος μένει μόνος του, στην κενότητα. Η απόσταση από τα πράγματα είναι απαραίτητη για την απόκτηση της σοφίας.

Σημεία εφαρμογής για τις πρακτικές και τη συμπεριφορά στη Βικιπαίδεια

• Όταν κάποιος νιώθουμε πως μας «επιτίθεται» στη Βικιπαίδεια, πιθανότατα προσπαθεί να μας διδάξει - λειτουργούμε με καλή πίστη
• Δεν έχουν όλοι την ετοιμότητα να αφεθούν να διδαχθούν και ίσως να μην έχουμε τον τρόπο να το κάνουμε σε πολλές περιπτώσεις
• Η δύναμη του λόγου είναι μεγάλη· ένα καίριο επιχείρημα αρκεί να αλλάξει τη ροή των πραγμάτων
• Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να καταφέρουμε να «ξυπνήσουμε» στη μέση του θυμού μας, πριν ακόμα πράξουμε, ή το δυνατόν νωρίς
• Παίρνουμε απόσταση από το αντικείμενο της τριβής και χρόνο να σκεφτούμε πιο καθαρά πριν από την πράξη
• Συνειδητοποίηση του με ποια ενέργεια διαλέγουμε να τηρούμε σιωπή σε προσβολές ή να μην «ταΐζουμε ένα τρολάρισμα»

   ManosHacker 17:50, 26 Δεκεμβρίου 2014 (UTC)

Θέματα που αφορούν τον λόγο στη Βικιπαίδεια, στις συζητήσεις - ασκήσεις βελτίωσης

Ο δρόμος της καρδιάς

Ο νους δουλεύει με λογική, η «καρδιά» όμως αναγνωρίζει μόνο το χρώμα των συναισθημάτων στις λέξεις. Το υπόβαθρο συναίσθημα εμφανίζεται στην επιλογή των λέξεων στον λόγο μας, και ενώ η λογική μας παραπλανά πως όλα βρίσκονται στη θέση τους, ο λόγος μας «πετά λάδι στη φωτιά». Η «καρδιά» μας δεν αντιλαμβάνεται τη λογική αντιστροφή (άρνηση) στο «δεν είπα πως είσαι μπούφος»· ξεχωρίζει μόνο ότι μας προσάπτουν το «μπούφος».

Παράδειγμα

• Είσαι κακοπροαίρετος (χτυπούν καμπάνες σε νου και συναίσθημα).
• Θα ήθελα να ήσουν πιο καλοπροαίρετος (η «καρδιά» ησυχάζει, ώσπου τη διεγείρει σε λίγο ο νους).
• Είμαι σίγουρος πως μέσα σου είσαι καλοπροαίρετος (ίσως η καλύτερη επιλογή, με κάποιες εξαιρέσεις).

Στις σελίδες με τις συζητήσεις που συμμετέχουμε φιλτράρουμε τον λόγο μας ώστε να περνά από θετικά κανάλια. Στο μάθημα συζητούμε στα ζωντανά παραδείγματα. Η άσκηση αυτή θα ενισχύσει και την ενότητα που αφορά το πώς ασκούμε κριτική.

   ManosHacker 19:46, 26 Δεκεμβρίου 2014 (UTC)

Υπόβαθρο συναίσθημα

Ο δρόμος της καρδιάς, η επιλογή των λέξεων στον λόγο, οδηγείται από το υπόβαθρο συναίσθημα, υποσυνείδητα. Το επιφανειακό συναίσθημα μπορεί να είναι οποιοδήποτε, ακόμη και αρνητικό, όπως η αγανάκτηση, το υπόβαθρο συναίσθημα όμως είναι βαθύ και κυρίαρχο, πχ ντροπή, φθόνος κλπ.

Η άσκηση αφορά την επιλογή υπόβαθρου συναισθήματος βάσει του οποίου θα διάλεγε να απαντήσει κανείς (παρότι το υπόβαθρο συναίσθημα δεν ελέγχεται εύκολα) σε περίπτωση σύγκρουσης προσώπων στη Βικιπαίδεια. Η επιλογή μπορεί να γίνει από τη σελίδα Συναίσθημα. Εξηγείται κάθε περίπτωση (με ανάλυση του παραδείγματος που προτείνει ο καθένας με βάση την επιλογή του) πώς, οποιοδήποτε υπόβαθρο συναίσθημα κι αν επιλεγεί, (υπάρχει μία μόνο εξαίρεση) είναι σε θέση να δώσει λαβές και να ταΐσει φλόγες.

Προτείνεται εν τέλει το συναίσθημα που είναι σε θέση να καθαρίζει τα κατάλοιπα από όλα τα υπόλοιπα. Εξηγείται πως προέρχεται από τη διατύπωση του οράματος και πως είναι η αγάπη για τη Βικιπαίδεια. Προτείνεται, φιλοσοφικά, πως το συναίσθημα της αγάπης είναι απεριόριστο και δίνονται παραδείγματα του πώς οι άνθρωποι που μας φέρνουν σε δυσκολίες μας κάνουν και καλό καθώς γίνονται δάσκαλοί μας. Τέλος γίνεται υπενθύμιση πως αυτά αφορούν την αλληλεπίδραση στη Βικιπαίδεια, και πως είναι απλώς προτάσεις και όχι οδηγίες για τη συμπεριφορά.

   ManosHacker 19:46, 26 Δεκεμβρίου 2014 (UTC)

Κριτική

Η κριτική που αφορά το περιεχόμενο των λημμάτων πλαισιώνεται εύκολα με αντικειμενικότητα, βάσει των κανόνων της Βικιπαίδειας. Η κριτική σε πρόσωπα είναι κάτι που αποφεύγεται εν γένει στη Βικιπαίδεια, καθώς η κριτική συνεπάγεται συνήθως επίκριση και έτσι μπορεί να διασχίσει κανείς τα όρια της ευγένειας. Παρόλα αυτά υπάρχουν διαδικασίες (πχ εκλογές διαχειριστών) ή καταστάσεις που δεν μπορεί κανείς να την αποφύγει, ιδίως όταν έχει χαθεί η καλή πίστη σε πρόσωπα (από πράξεις τους). Είναι αναγκαίο να έχει ασκηθεί κανείς ώστε να μην περνιούνται τα όρια και η κριτική να έχει πράγματι ουσιαστικό αποτέλεσμα, όταν είναι αναγκαία.

Συζήτηση: Η επίκριση είναι συνηθέστατα προβολή

Σε πρώτο στάδιο συζητούνται με τους συμμετέχοντες διαδικασίες με τις οποίες βιώνεται ένας άνθρωπος από κάποιον άλλον.

Κατανόηση

• Μίμηση: Το πρώτο σκαλοπάτι για την κατανόηση και τον ρόλο των μηχανισμών είναι το παράδειγμα του μωρού απέναντι στο οποίο ανοίγει το στόμα του αυτός που το ταΐζει, με σκοπό να τον μιμηθεί αυτόματα το βρέφος, ή η μεταδοτικότητα ενός χαμόγελου. Δεύτερο παράδειγμα είναι τα μικρά παιδιά, στα οποία η διεργασία που τα κάνει να φέρονται όπως οι γονείς τους είναι η εσωτερίκευση στάσεων, συναισθημάτων και συμπεριφορών των ατόμων του άμεσου περιβάλλοντός τους. Με την ηλικία, η εσωτερική πρόσληψη των χαρακτηριστικών των άλλων προσώπων, των συναισθημάτων τους κλπ γίνεται με ολοένα και λιγότερο πρωτόγονο τρόπο και ο μηχανισμός της ταύτισης κρύβεται. Σήμερα είναι γνωστό πως οι κατοπτρικοί νευρώνες προσομοιώνουν τις μορφές που προσλαμβάνουμε από το περιβάλλον μέσα στον ίδιο μας τον εγκέφαλο, και έτσι βιώνουμε τον έξω κόσμο.
• Προβολή: Το δεύτερο σκαλοπάτι αφορά το στάδιο της κατανόησης του έξω κόσμου βάσει της συσσωρευμένης εμπειρίας του ατόμου. Στο στάδιο αυτό οι κατοπτρικοί νευρώνες λειτουργούν αντίστροφα και προβάλλεται νοητά η μνήμη του βιώματος, η εμπειρία του ίδιου του ατόμου, ως χαρακτηριστικό του άλλου προσώπου. Κανείς μας δεν μπορεί να μπει στον νου ενός άλλου ανθρώπου και ο υποκειμενικός κόσμος του άλλου γίνεται σε εμάς κατανοητός με τη νοητική προβολή σε αυτόν της δικής μας εμπειρίας. Αυτός που κατανοεί καλύτερα τα λάθη του άλλου και εκτιμά βαθύτερα τις πιθανές συνέπειές τους είναι εκείνος που τα έχει ήδη πράξει ο ίδιος ή τα πράττει. Και είναι εκείνος που ενδεχομένως αντιδρά πιο πολύ από τους υπόλοιπους, ακριβώς γιατί αναγνωρίζει και γνωρίζει βαθιά μέσα του το πρόβλημα. Πρόκειται για τη δική του αδυναμία ή αίσθηση κατωτερότητας που μετατρέπεται σε ελάττωμα του άλλου.

Στην κριτική που ασκείται σε ένα περιβάλλον που η επικοινωνία γίνεται με τον γραπτό λόγο, είναι εύκολο η προβολή να διαστρεβλώνει το αντικείμενο της κριτικής. Το δείγμα των προσλαμβανόμενων ερεθισμάτων και πληροφοριών που επιτρέπει ελέγχους, στον γραπτό λόγο είναι περιορισμένο. Το αποτέλεσμα είναι παρανοήσεις και διαταραχές των διαπροσωπικών σχέσεων. Είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς πως σε ένα διαδικτυακό περιβάλλον αλληλεπίδρασης ο μηχανισμός της προβολής λειτουργεί με ελαττωμένη την εναρμόνιση με την πραγματικότητα, και ταυτόχρονα να αναγνωρίζει πως αυτό που προσάπτει στον διαδικτυακό συνομιλητή του είναι πρώτιστα δικό του στοιχείο και βίωμα. Επί της ουσίας η κριτική που ασκεί κανείς σε επικριτικό τόνο εκθέτει τον ίδιον περισσότερο από τον συνομιλητή του.

Επίγνωση

• Το τρίτο σκαλοπάτι είναι η άσκηση της κριτικής ενσυνείδητα, παίρνοντας δηλαδή την ευθύνη πως η κριτική που ασκούμε αφορά εμάς τους ίδιους και το πώς εμείς αντιλαμβανόμαστε τα πρόσωπα, τα πράγματα και τις καταστάσεις. Κάθε χρωματισμός του λόγου αφορά εμάς και το βίωμά μας και όχι τις πράξεις των άλλων, και πρέπει να αποφεύγεται η παρανόηση πως μια τέτοια κριτική είναι αντικειμενική, όσο καλά και αν συνοδεύεται από επιχειρήματα.

Έκθεση του εαυτού

Μπορεί κανείς να ασκήσει βαθιά κριτική, είναι όμως υποχρεωμένος να αναλάβει τις ευθύνες του, εκθέτοντας φανερά τον εαυτό του. Δεν αρκεί η παράθεση των επιχειρημάτων, που κάνουν την κριτική αντικειμενική, τα οποία συνοδεύονται από σχόλια που δεν συνδέονται με το ίδιο το πρόσωπο που ασκεί την κριτική. Η κριτική θα παρεκκλίνει του στόχου της και θα αποτύχει. Αμέσως θα υψωθεί τείχος άμυνας και η συζήτηση θα συνεχίσει να εκτυλίσσεται γύρω από μια προσωπική διαμάχη, η οποία θα είναι πλέον το ουσιαστικό επίκεντρο του λόγου. Ο μόνος τρόπος να μη συμβεί αυτό είναι η ανάληψη της ευθύνης του λόγου που είναι εκφρασμένος υποκειμενικά, δηλαδή των σχολίων, και μάλιστα με καθαρό το «υπόβαθρο συναίσθημα» και τον λόγο να έχει φιλτραριστεί περνώντας από τον «δρόμο της καρδιάς».

Παράδειγμα

( Στο μάθημα χρησιμοποιήθηκε το παράδειγμα που ακολουθεί, αν φωτογραφίζει το πραγματικό πρόσωπο ίσως πρέπει να αντικατασταθεί με άλλο )

• Ζητήθηκε η γνώμη των συμμετεχόντων για ένα δημόσιο πρόσωπο, καλλιτέχνη, νικητή διαγωνισμού, για το οποίο υπήρξαν αμφιλεγόμενα σχόλια από τα media και τον απλό κόσμο.
• Ο συμμετέχων που μίλησε πρώτος ήταν επικριτικός στην παρουσία/εμφάνιση του καλλιτέχνη, πράγμα που προκάλεσε την άμεση αντίδραση άλλων συμμετεχόντων στη συζήτηση.
• Η συζήτηση περιστράφηκε αμέσως γύρω από τον επικριτή του καλλιτέχνη, ο οποίος πλέον βρισκόταν στο επίκεντρο της κριτικής (σε άλλον τόπο και χρόνο μάλιστα, στην ίδια κουβέντα μεταξύ φίλων, ο σχολιαστής είχε χαρακτηριστεί ως ρατσιστής πριν ακόμα εκφράσει κάτι που έδινε λαβή για τέτοιον χαρακτηρισμό).
• Αμέσως διακόπηκε η συζήτηση και ζητήθηκε να γίνει μια μικρή παύση.

---

• Στη συνέχεια τέθηκε κριτική στο ίδιο πρόσωπο ως εξής: «Νομίζω πως ο καλλιτέχνης αυτός δεν είχε το ανάστημα να ορθώσει πολιτικό λόγο εναντίον δημόσιου προσώπου, πράγμα που έκανε την ώρα που παραλάμβανε το βραβείο του. Το μειδίαμά του εκείνη την ώρα μου θύμισε το αντίστοιχο δικό μου στραβό χαμόγελο, όταν πρωτο-οδηγούσα μηχανάκι νομίζοντας πως όλοι με κοιτούν στον δρόμο, ή ακόμα πιο πρόσφατα, τώρα που ξεκίνησα λάτιν χορό και είμαι ανασφαλής στα βήματά μου και χαζογελώ. Ένιωσα πως όμοια δεν ήταν κι εκείνος σε θέση να υποστηρίξει την πράξη του αυτή, πατώντας γερά στα πόδια του».
• Μια απάντηση ήταν: «Μα αυτό που εξέλαβες εσύ ως μειδίαμα ήταν απλώς χαμόγελο από τη χαρά του που κέρδισε, κι εσύ μόνο το βλέπεις ως ανασφάλεια ή ανεπάρκεια να υποστηρίξει τον λόγο του!»
• Με ανταπάντηση: «Μα, ναι, είναι η προσωπική μου άποψη, εμένα αφορά το πώς το εξέλαβα τη στιγμή που το είδα».
• Ο αντίλογος σταμάτησε εκεί.

Επιπλέον οδηγίες

• Η στρέβλωση του λόγου κάποιου με σκοπό την επίκρισή του είναι πέραν της κριτικής και αντιμετωπίζεται ως κακοήθεια.
• Η έκθεση του εαυτού έχει σκοπό την καλύτερη δεκτικότητα της κριτικής και όχι την ενίσχυση μιας επικριτικής στάσης.
• Ανάληψη της ευθύνης του λόγου σημαίνει και αποδοχή τιμωρίας όταν τα όρια ξεπερνιούνται.
• Η κριτική που υιοθετεί τη στάση της αυθεντικής περιέργειας έχει περισσότερες πιθανότητες να είναι εποικοδομητική.
• Η κριτική μπορεί κάλλιστα να ζητείται ως βοήθεια.

Βιωματική μελέτη (παιχνίδια ρόλων) - Η κριτική στη Βικιπαίδεια

Η κριτική στη Βικιπαίδεια οφείλει να είναι αντικειμενική και χωρίς σχολιασμούς. Γίνεται με βάση το σύστημα της Βικιπαίδειας, την πολιτική της, τους κανόνες της και τις πρακτικές που ακολουθούνται. Χρησιμοποιούνται όσα διδάχθηκαν πιο πριν για να γίνει κατανοητό τι δεν πρέπει να κάνει κανείς. Πρέπει να υπάρχει η επίγνωση πως οποιοδήποτε περαιτέρω σχόλιο ξεπερνά τα όρια της ευγένειας και εκτίθεται αυτός που ασκεί κριτική αναλαμβάνοντας την ευθύνη της πράξης του.

Οι ασκήσεις δεν έχουν στόχο να διδάξουν το πώς να ασκεί κανείς κριτική και να γίνει η θεωρία όπλο προσβολής προσώπων. Επειδή κάποιες φορές όμως το να δεχθεί κανείς κριτική είναι αναπόφευκτο, είναι χρήσιμο να αποκτηθεί εμπειρία στο πώς να δέχεται κανείς την κριτική.

Η άσκηση της κριτικής διεξάγεται στην ομάδα μόνο εφόσον το ζητά για τον εαυτό του κάποιος ως βοήθεια από τους υπόλοιπους συμμετέχοντες. Αφορά θέματα που προκύπτουν από τη δράση στη Βικιπαίδεια και προορίζεται για συμμετέχοντες που έχουν ήδη γνωριστεί καλά και έχουν συσφίξει τις σχέσεις τους με τα παιχνίδια ρόλων στις ασκήσεις της επιχειρηματολογίας και διαλλακτικότητας, και τις συζητήσεις.

   ManosHacker 13:54, 1 Ιανουαρίου 2015 (UTC)

Visual editor

Τον πρώτο καιρό, ως τις πρώτες δύο εβδομάδες συνήθως ή τρεις το πολύ, και ανάλογα με το επίπεδο που έχει καταφέρει ο καθένας στο να χειρίζεται ικανοποιητικά το wikimarkup, δείχνουμε και προτείνουμε και τον οπτικό επεξεργαστή. Σκοπός που δεν δείχνεται από την αρχή, αν και αναφέρεται ως δυνατότητα και επιδεικνύεται εν συντομία, είναι να αποκτούν οι χρήστες τη δυνατότητα να συμμετέχουν στις συζητήσεις της Βικιπαίδειας (που γίνονται με wikimarkup). Το παραπάνω πρέπει να ενσωματωθεί στη «σειρά» των μαθημάτων.

Διδακτικοί στόχοι σύμφωνα με την ταξινομία της UNESCO

Επίπεδο 1: Να μάθουμε πώς να μαθαίνουμε - (γνώσεις)

• Να αναγνωρίζουν το περιβάλλον και τον χάρτη της Βικιπαίδειας: Λήμματα, σελίδες χρηστών, σελίδες πολιτικής, σελίδες συζήτησης, σελίδες βοήθειας κλπ
• Να αναγνωρίζουν και να κατανοούν τους τρεις πυλώνες της πολιτικής της Βικιπαίδειας (επαληθευσιμότητα, ουδετερότητα, όχι πρωτότυπη έρευνα (=αδημοσίευτα συμπεράσματα))
• Να κατανοούν πως οι πηγές τεκμηρίωσης υπόκεινται σε πνευματικά δικαιώματα τα οποία οφείλουν να προστατεύουν από αντιγραφή στη Βικιπαίδεια
• Να γνωρίζουν πως ο λόγος στη Βικιπαίδεια είναι δημόσιος και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως βάθρο απόψεων, για διαφήμιση, προώθηση θέσεων, αυτοπροβολή κλπ

Επίπεδο 2: Να μάθουμε πώς να ενεργούμε - Διερευνώντας και εντοπίζοντας (δεξιότητες)

• Να βρίσκουν θέματα (λήμματα) που τους ενδιαφέρουν και να κατανοούν με ποια από αυτά και σε ποιο βάθος μπορούν να ασχοληθούν
• Να εντοπίζουν αξιόπιστες πηγές τεκμηρίωσης που αντανακλούν δίκαια διαφορετικές οπτικές γωνίες
• Να αναγνωρίζουν και να μπορούν να χρησιμοποιούν εγκυκλοπαιδικό ύφος (αχρωμάτιστο λόγο, χωρίς σχολιασμούς, χωρίς συμπεράσματα)
• Να δημιουργούν περιεκτικές εισαγωγές στα λήμματα περιγράφοντας σφαιρικά και σε σωστό πλαίσιο το θέμα τους
• Να δίνουν στοχευμένες περιγραφές που συνοψίζουν και δικαιολογούν τις αλλαγές που πραγματοποιούν στα λήμματα (συνόψεις επεξεργασίας), οι οποίες εκφράζουν και έναν πρώτο άτυπο διάλογο μεταξύ όσων «σμιλεύουν» ένα λήμμα
• Να εμβαθύνουν σε θέματα πνευματικών δικαιωμάτων

Επίπεδο 3: Να μάθουμε πώς να συμβιώνουμε με τους άλλους - Επικοινωνώντας και συνεργαζόμενοι με τους άλλους (διερεύνηση, επικοινωνία-συνεργασία)

• Να αναπτύξουν την ικανότητα να επιχειρηματολογούν στη διαμόρφωση του περιεχομένου με βάση την αντικειμενικότητα και κάνοντας χρήση παραδειγμάτων
• Να αναπτύξουν διαλλακτικότητα α) θέτοντας την επιχειρηματολογία τους υπό μορφή ερωτήσεων και β) υποστηρίζοντας και την αντίθετη άποψη, στις ασκήσεις επιχειρηματολογίας
• Να εμπνευστούν από θεατροποιημένες (ή ψηφιακές) διδακτικές αφηγήσεις ιστοριών οι οποίες προσδίδουν στοιχεία συναισθηματικής και κοινωνικής νοημοσύνης που συνδέονται με τις πρακτικές στο Διαδίκτυο και τους κανόνες αλληλεπίδρασης μεταξύ των συντακτών στη Βικιπαίδεια
• Να κατανοήσουν τη δυναμική του γραπτού διαδικτυακού λόγου και το πώς αυτός εισπράττεται και ενδεχομένως παρερμηνεύεται, μέσα από ασκήσεις που αναλύουν το συναισθηματικό φορτίο των λέξεων και αποκαλύπτουν το υπόβαθρο συναίσθημα στον λόγο
• Να καλλιεργήσουν την καλή πίστη ώστε να φιλτράρουν τον λόγο θετικά όποτε υπάρχει πιθανότητα παρερμηνείας, ώστε να προκύπτει διάθεση για συνεργασία
• Να κατανοήσουν μέσα από τα παραδείγματα της αλληλεπίδρασης με τη Βικιπαίδεια, τις συζητήσεις και τις ασκήσεις, πως η άσκηση κριτικής κατά πρόσωπο δεν ευνοεί τη συνεργατικότητα και οφείλει να αποφεύγεται

Επίπεδο 4: Να μάθουμε πώς να υπάρχουμε - Συνδεόμενοι με τη ζωή

• Να τρέφουν σεβασμό σε όλες τις απόψεις, διαπολιτισμικά
• Να φέρουν την ευθύνη του δημόσιου λόγου
• Να έχουν την ικανότητα να επικοινωνούν και να συνεργάζονται μέσω του αντικειμενικού λόγου, που είναι αποστασιοποιημένος από την προσωπική αλήθεια του καθενός
• Να διακρίνουν φυσικά και αβίαστα τον αξιόπιστο λόγο, είτε γραπτό είτε προφορικό
• Να έχουν σαφή και καθαρό λόγο και να είναι σε θέση να τον υποστηρίζουν με επιχειρήματα
• Να γνωρίσουν πως παρόλο που οι άνθρωποι μπορούν να είναι διαφορετικοί και με εκ διαμέτρου αντίθετες γνώμες και θέσεις μπορούν να λειτουργούν ενωμένοι κάτω από κοινό όραμα (στη Βικιπαίδεια αφορά την ελεύθερη διάδοση της γνώσης σε όλους)
• Να γνωρίσουν την ικανοποίηση που προσφέρει η δημοσίευση του λόγου τους και τη θεραπευτικότητα της κοινωνικής προσφοράς και του εθελοντισμού