Στρατόπεδο συγκέντρωσης του Αρζελές-συρ-Μερ
| Στρατόπεδο συγκέντρωσης Αρζελέ-συρ-Μερ | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | στρατόπεδο συγκέντρωσης[1] |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 42°33′44″N 3°2′46″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Αρζελές-συρ-Μερ |
| Χώρα | Γαλλία |
| δεδομένα (π) | |
_262.jpg)
Το Στρατόπεδο συγκέντρωσης του Αρζελές-συρ-Μερ (στα γαλλικά Camp de concentration d'Argelès-sur-Mer) ήταν γαλλικό στρατόπεδο συγκέντρωσης το οποίο λειτούργησε μεταξύ του 1939 και του 1941 στην παραλία του ομώνυμου χωριού του νομού των Ανατολικών Πυρηναίων στη Γαλλία, με σκοπό την κράτηση των προσφύγων που διέφυγαν από την Ισπανία κατά το τέλος του Ισπανικού Εμφυλίου και στην πλειοψηφία τους ήταν μέλη του ηττημένου Δημοκρατικού Στρατού και συγγενείς τους. Υπολογίζεται ότι στο στρατόπεδο διέμειναν γύρω στους 100.000 πρόσφυγες.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ισπανικός Εμφύλιος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ισπανικός Εμφύλιος πόλεμος ξέσπασε στις 18 Ιουλίου 1936, με την εξέγερση μέρους του ισπανικού στρατού εναντίον της Δεύτερης Δημοκρατίας. Τελείωσε την 1η Απριλίου 1939, όταν ο στρατηγός και ηγέτης των εθνικιστικών δυνάμεων, Φράνκο, ανακοίνωσε την επίσημη λήξη του, λίγες μέρες μετά την πτώση της Μαδρίτης. Η σταδιακή κατάκτηση εδαφών από τους εθνικιστές από το νότο προς τα βορειοανατολικά οδήγησε στην υποχώρηση όλο και περισσότερων δημοκρατικών προς το βορρά, κυρίως λόγω της σκληρής καταπίεσης και των διωγμών που επέβαλαν οι εθνικιστές στα εδάφη που κατακτούσαν.
Η Έξοδος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με την πτώση της Βαρκελώνης στα χέρια των εθνικιστών, τον Ιανουάριο του 1939, προκλήθηκε το μεγαλύτερο κύμα μετανάστευσης στην ιστορία της Ισπανίας, όταν και μισό εκατομμύριο πρόσφυγες προσπάθησαν να διαφύγουν στη Γαλλία, καθώς αυτό ήταν το μοναδικό μέσο για να γλιτώσουν τους διωγμούς. Μετά από διεθνές πιέσεις, ο αρχηγός της γαλλικής κυβέρνησης Εντουάρ Νταλαντιέ επέτρεψε στις 5 Φεβρουαρίου την είσοδο των προσφύγων σε γαλλικό έδαφος. Η φυγή πραγματοποιήθηκε κυρίως μέσω των συνοριακών διαβάσεων της Ζονκέρα και του Πορμπόου. Μαζί με τους πρόσφυγες διέφυγαν και τα εναπομείναντα μέλη της κυβέρνησης της Ισπανίας και της 130ής Μεικτής Ταξιαρχίας του Δημοκρατικού Στρατού.
Μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου του 1939 εισήλθαν επίσημα στο γαλλικό νομό των Ανατολικών Πυρηναίων συνολικά 353.107 άτομα, δηλαδή περίπου μιάμιση φορά ο πληθυσμός του νομού. Η φυγή πραγματοποιήθηκε κυρίως με τα πόδια. Έως ότου οι γαλλικές αρχές να αντιλήφθηκαν το μέγεθος της Εξόδου, η ανθρωπιστική καταστροφή ήταν πλέον αναπόφευκτη. Λίγες εβδομάδες πριν το τέλος του πολέμου, η «αναφορά Valière» που πραγματοποιήθηκε μετά από αίτημα της γαλλικής κυβέρνησης, υπολόγιζε ότι στις 9 Μαρτίου 1939 βρίσκονταν στη Γαλλία 440.000 πρόσφυγες, από τους οποίους οι 170.000 ήταν γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι, 220.000 στρατιώτες και παραστρατιωτικοί, 40.000 ανάπηροι και 10.000 τραυματίες.[2]
Εγκλεισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η γαλλική κυβέρνηση, αμήχανη μπροστά σε τέτοια κατάσταση, αποφάσισε να οδηγήσει τους πρόσφυγες της ανατολικής ζώνης στις παραλίες του Αρζελές, σε απόσταση 35 χιλιομέτρων από τα σύνορα, όπου και τους εγκατέστησε αφού πρώτα είχε περικυκλώσει το χώρο με συρματόπλεγμα. Η φύλαξή τους ανατέθηκε στον αποικιακό στρατό από το Μαρόκο και τη Σενεγάλη και στην πολιτοφυλακή. Λόγω της απουσίας των στοιχειωδών υποδομών (απουσία στέγης, αποχωρητηρίων, κουζίνας, ιατρικών εγκαταστάσεων και ηλεκτρικού ρεύματος) η κατάσταση πήρε άσχημη ροπή και στο στρατόπεδο σύντομα εξαπλώθηκε η δυσεντερία. Οι άρρωστοι και οι τραυματίες γέμισαν τα τοπικά νοσοκομεία και ιδρύθηκαν και άλλα δύο στρατόπεδα, στο Σαιν-Σιπριάν και στο Λε Μπαρκαρές.
Η ζωή στο στρατόπεδο συγκέντρωσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι συνθήκες διαβίωσης στο στρατόπεδο ήταν απάνθρωπες. Οι ίδιοι οι έγκλειστοι χρειάστηκε να κατασκευάσουν στην άμμο καλύβες από ξύλο και καραβόπανο, πρόχειρες κουζίνες και αποχωρητήρια. Η βοήθεια που έλαβαν από οργανισμούς όπως ο Ερυθρός Σταυρός δεν ήταν αρκετή και πολλά άτομα πέθαναν από την πείνα, την υγρασία, το κρύο και τις διάφορες αρρώστιες.[3]
Το κλείσιμο του στρατοπέδου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με την εισβολή των γερμανικών στρατευμάτων στη Γαλλία κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου τον Ιούνιο του 1940, οι Ισπανοί πρόσφυγες εγκατέλειψαν το στρατόπεδο. Πολλοί εντάχθηκαν στον γαλλικό στρατό (όπου και είχαν την ατυχία να σταλθούν εκ νέου σε στρατόπεδα συγκέντρωσης μετά την ήττα, όπως σε αυτό του Μάουτχάουζεν-Γκούζεν), άλλοι εγκαταστάθηκαν στη Γαλλία ενώ αρκετοί επέστρεψαν στην Ισπανία, όπου ο δικτάτορας πλέον Φράνκο είχε υποσχεθεί αμνηστία σε όσους δεν είχαν διαπράξει βίαια εγκλήματα.
Το ερειπωμένο στρατόπεδο χρησιμοποιήθηκε εκ νέου ως στρατόπεδο συγκέντρωσης αιχμαλώτων πολέμου μέχρι το τέλος του πολέμου από την κυβέρνηση του Βισύ.
Μνημεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σήμερα υπάρχει κοντά στην παραλία μια πλάκα αφιερωμένη στους πρόσφυγες.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ηνωμένων Πολιτειών: «Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933-1945» (Αγγλικά) Indiana University Press. 2009.
- ↑ VV AA, Exilio, σελ. 24, Ed. Fundación Pablo Iglesias, 2002, ISBN 84-95886-02-2
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2015.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- "La odisea de los republicanos españoles en Francia(1939-1945)". Juan Carrasco, 1980. Nova Lletra ISBN 978 84 85812 00 4
- "Las madres de Elna". Assumpta Montellà, 2006. Ara Llibres ISBN 978 84 96201 43 9
- "Pasos y sombras". Juan Renau, Renacimiento, Sevilla, 2011 (primera edición en México, 1953)
- "Un relato de la guerra civil española y de los campos de concentracion francéses", de Juan Sánchez Sánchez, στο Migraciones & Exilios: Cuadernos de la Asociación para el estudio de los exilios y migraciones ibéricos contemporáneos, Nº. 6, 2005, págs. 129-145.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|