Στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας Πλάζοφ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το στρατόπεδο του Πλάζοφ το 1942

Το στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας Πλάζοφ (προφορά στα πολωνικά: [ˈpwaʂuf]) ή Κρακοβίας-Πλάζοφ ήταν στρατόπεδο συγκέντρωσης των Ναζί υπό τη διοίκηση των SS στο Πλάζοφ, ένα νότιο προάστιο της Κρακοβίας, στο Γενικό Κυβερνείο της κατεχόμενης Πολωνίας στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι περισσότεροι από τους κρατούμενους ήταν Πολωνοί Εβραίοι, οι οποίοι ήταν ο κύριος στόχος εξολόθρευσης της ναζιστικής Γερμανίας κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Πολλοί κρατούμενοι εκτελέστηκαν ή πέθαναν λόγω καταναγκαστικής εργασίας και κακών συνθηκών στο στρατόπεδο. Το στρατόπεδο εκκενώθηκε τον Ιανουάριο του 1945, πριν από την απελευθέρωση της περιοχής από τον Κόκκινο στρατό στις 20 Ιανουαρίου.

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αρχικά το στρατόπεδο συγκέντρωσης Πλάζοφ προοριζόταν ως στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας και κατασκευάστηκε στα θεμέλια δύο πρώην εβραϊκών νεκροταφείων (συμπεριλαμβανομένου του Νέου Εβραϊκού Νεκροταφείου). Συγκροτήθηκε με φυλακισμένους από την εκκαθάριση του Γκέτο της Κρακοβίας, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 13-14 Μαρτίου 1943 ,με τις πρώτες εκτοπίσεις των Εβραίων Barrackenbau από το Γκέτο στις 28 Οκτωβρίου 1942.[1] Το 1943 το στρατόπεδο επεκτάθηκε και έγινε κύριο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Λειτουργία στρατοπέδου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δομή και λειτουργία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το στρατόπεδο συγκέντρωσης Κρακοβίας-Πλάζοφ χωρίστηκε σε πολλά τμήματα.[2] Υπήρχε ένας ξεχωριστός χώρος για το προσωπικό του στρατοπέδου, για τις εγκαταστάσεις καταναγκαστικής εργασίας και μια περαιτέρω υποδιαίρεση μεταξύ Εβραίων και μη Εβραίων. Αν και χωρισμένοι, οι άνδρες και οι γυναίκες κατάφεραν να έρθουν σε επαφή μεταξύ τους.[3][4] Υπήρχε επίσης ένας ιδιωτικός στρατώνας για την εβραϊκή αστυνομία του στρατοπέδου και τις οικογένειές τους.[5] Ενώ η κύρια λειτουργία του στρατοπέδου ήταν η καταναγκαστική εργασία, το στρατόπεδο λειτούργησε επίσης ως τόπος μαζικής δολοφονίας κρατουμένων καθώς και κρατουμένων που έφερναν από αλλού.[6] Οι κύριοι στόχοι ήταν οι ηλικιωμένοι και οι άρρωστοι. Δεν υπήρχαν θάλαμοι αερίων ή κρεματόρια και για αυτό το λόγο οι μαζικές δολοφονίες πραγματοποιούνταν με πυροβολισμούς.[7]

Προσωπικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπό τη διοίκηση του Άρνολντ Μπύσερ, του δεύτερου διοικητή του στρατοπέδου, οι κρατούμενοι δεν βίωσαν εκτελέσεις με πυροβόλα όπλα ή απαγχονισμούς.[8] Ωστόσο, το 1943, το στρατόπεδο έγινε διαβόητο για το κλίμα τρομοκρατίας,[9] όταν ο Άμον Γκετ, διοικητής των SS από τη Βιέννη, ανέλαβε ως διοικητής του στρατοπέδου. Ήταν σαδιστικός στη μεταχείριση και στη δολοφονία των κρατουμένων.[10] Οι μάρτυρες είπανε ότι δεν θα ξεκινούσε ποτέ το πρωινό του χωρίς να πυροβολήσει τουλάχιστον ένα άτομο.[11] Την πρώτη ημέρα του ως διοικητής, σκότωσε δύο Εβραίους αστυνομικούς και ανάγκασε τους φυλακισμένους να παρακολουθούν.[12] Στις 13 Μαρτίου 1943, επέβλεψε την εκκαθάριση του γειτονικού γκέτο της Κρακοβίας, αναγκάζοντας όσους Εβραίους που θεωρούνταν ικανοί να εργαστούν να μεταβούν στο στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας του Πλάζοφ. Εκείνοι που θεωρήθηκαν ακατάλληλοι για εργασία είτε στάλθηκαν στο Άουσβιτς είτε εκτελέστηκαν επί τόπου. Οι κρατούμενοι κλήθηκαν να αφήσουν τα παιδιά τους πίσω με την υπόσχεση ότι θα τα φρόντιζαν.[13] Στην πραγματικότητα όμως μεταφέρθηκαν σε ορφανοτροφείο και δολοφονήθηκαν. Κάποιοι κατάφεραν και μετέφεραν τα παιδιά τους μέσα στο στρατόπεδο. Εάν ένας φυλακισμένος προσπαθούσε να δραπετεύσει από το στρατόπεδο, ο Γκετ πυροβολούσε 10 φυλακισμένους ως τιμωρία. Ο Γκετ απελευθέρωνε επίσης τους γερμανικούς μολοσσούς του για να επιτεθούν σε κρατούμενους, αν δεν του άρεζε η έκφραση τους. Το προσωπικό που ήταν υπό την επίβλεψή του ήταν κυρίως μη Γερμανοί.[14] Αποτελούταν από 206 Ουκρανούς από το προσωπικό των SS των ανδρών Τραβνίκι,[15] 600 Γερμανούς της μονάδας «νεκροκεφαλές» των SS (1943-1944), και μερικές γυναίκες των SS, συμπεριλαμβανομένων της Γκετρούντ Χάιζε, Λουίζε Νταντ και Άλις Ορλόβκι.[16]

Οι γυναίκες φρουροί αντιμετώπιζαν τους κρατούμενους εξίσου βίαια με τους άντρες: «Όταν φορτωθήκαμε στο τρένο στο Πλάζοφ, μια γυναίκα των SS με χτύπησε στο κεφάλι. Ήταν τόσο βίαιες, βάναυσες και σαδιστικές, περισσότερο από τους άντρες. Ήταν γυναίκες και κανονικά περιμέναμε καλοσύνη, ήταν σοκαριστικό. Αλλά φυσικά, μερικές ήταν χοντρές, ογκώδεις και άσχημες.»[17]

Η βίλλα του Άμον Γκετ στο Πλάζοφ όπως είναι σήμερα μετά από έργα συντήρησης

Η Εβραϊκή αστυνομία δημιουργήθηκε από το προσωπικό του στρατοπέδου.[18] Σε αυτούς δόθηκαν διπλές μερίδες παχύρρευστης σούπας, σε αντίθεση με την τυπική υδάτινη σούπα και μία ολόκληρη φρατζόλα μη μολυσμένου ψωμιού. Ωστόσο, τα οφέλη ήρθαν με το κόστος να αναγκάζονται να χτυπούν κρατούμενους με τα μαστίγια που τους παρείχαν οι Ναζί.

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1944, ο Γκετ απομακρύνθηκε από τη θέση του και κατηγορήθηκε από τα SS για κλοπή εβραϊκής περιουσίας (που ανήκε στο κράτος, σύμφωνα με τη ναζιστική νομοθεσία), μη παροχή επαρκούς τροφής στους κρατούμενους, παραβίαση των κανονισμών του στρατοπέδου συγκέντρωσης σχετικά με τη μεταχείριση και την τιμωρία των κρατουμένων, καθώς και τη μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση στα αρχεία του προσωπικού από κρατούμενους και αξιωματικούς.[19] Τη διοίκηση του στρατοπέδου ανέλαβε ο SS-Obersturmführer Άρνολντ Μπύσερ, ο οποίος βελτίωσε τη διατροφή των κρατουμένων επιτρέποντας τη χορήγηση αυγών, ζάχαρης και γάλατος σε σκόνη.[20]

Θύματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ζωή στο στρατόπεδο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το στρατόπεδο ήταν «Arbeitslager» (στρατόπεδο εργασίας), που υποχρέωνε τους κρατούμενους σε καταναγκαστική εργασία σε πολλά εργοστάσια εξοπλισμού και σε ένα λατομείο. Οι περισσότεροι ήταν Πολωνοί Εβραίοι, ενώ σε σύγκριση με άλλα στρατόπεδα, υπήρχε σε αυτό μεγάλος αριθμός γυναικών και παιδιών.[21] Ένας μεγάλος αριθμός κρατουμένων από την Ουγγαρία ήταν γυναίκες. Το ποσοστό θανάτων στο στρατόπεδο ήταν πολύ υψηλό. Πολλοί κρατούμενοι πέθαναν από τύφο, πείνα και εκτελέσεις. Επειδή οι εγκαταστάσεις εργασίας είχαν σχεδιαστεί για άνδρες, οι γυναίκες είχαν μικρότερες πιθανότητες επιβίωσης.[22][23] Το στρατόπεδο Πλάζοφ έγινε ιδιαίτερα γνωστό τόσο για τις μεμονωμένες εκτελέσεις όσο και για τους μαζικούς τουφεκισμούς που πραγματοποιήθηκαν στο Hujowa Górka: ένας μεγάλος λόφος κοντά στο στρατόπεδο που χρησιμοποιούνταν συχνά για εκτελέσεις. Περίπου 8.000 θάνατοι έλαβαν χώρα έξω από τους φράκτες του καταυλισμού, με φυλακισμένους να οδηγούνται για εκτέλεση τρεις έως τέσσερις φορές την εβδομάδα. Τα καλυμμένα φορτηγά από την Κρακοβία έφταναν το πρωί. Οι καταδικασμένοι έμπαιναν σε μια τάφρο στην πλαγιά του λόφου Hujowa Górka, διατάζονταν να βγάλουν τα ρούχα τους και να στέκονται γυμνοί, και στη συνέχεια τους πυροβολούσαν.[24] Στη συνέχεια, τα σώματά τους καλύπτονταν με χώμα, στρώση πάνω στη στρώση. Κατά τη διάρκεια αυτών των μαζικών εκτελέσεων, όλοι οι άλλοι κρατούμενοι αναγκάζονταν να παρακολουθούν.[25] Στις αρχές του 1944, έγινε εκταφή και κάψιμο όλων των πτωμάτων με σκοπό να εξαφανιστούν τα στοιχεία των μαζικών δολοφονιών. Αργότερα, μάρτυρες κατέθεσαν ότι 17 φορτία ανθρώπινης τέφρας απομακρύνθηκαν από το σημείο καύσης και διασκορπίστηκαν στην περιοχή.

Αν και το φαγητό ήταν λιγοστό, οι τρόφιμοι που διέθεταν κάποια ζλότι μπορούσαν να αγοράσουν επιπλέον φαγητό.[26] Αναπτύχθηκε επίσης ένα σύστημα συναλλαγής με ανταλλαγή τροφίμων. Για παράδειγμα, δύο μερίδες σούπας ήταν ίσες με μισή φρατζόλα ψωμιού.

Όταν ο Γκετ έλαβε ειδοποίηση για νέα άφιξη κρατουμένων, αποφάσισε να κάνει μεταγωγές των κρατουμένων στο Άουσβιτς.[27] Στις 14 Μαΐου 1944, ο Γκετ διέταξε να σταλούν όλα τα παιδιά στο «νηπιαγωγείο». Ωστόσο, στην πραγματικότητα τα παιδιά στάλθηκαν στο Άουσβιτς όπου στις 15 Μαΐου κατέληξαν όλα στους θαλάμους αερίων.

Ο Γκετ ανέθεσε τα έγγραφα που αφορούσαν τις μαζικές δολοφονίες και τις εκτελέσεις σε ένα υψηλόβαθμο θηλυκό μέλος των SS,την Kommandoführerin Άλις Ορλόβσκι. Η Ορλόβσκι κράτησε τα έγγραφα στην κατοχή της μέχρι το τέλος του πολέμου και στη συνέχεια φέρεται να τα κατέστρεψε. Ήταν γνωστή για τα χτυπήματα της, ειδικά στα μάτια των νέων γυναικών. Περπατούσε ανάμεσα στις γραμμές των γυναικών και τις μαστίγωνε.[28] [29][30]

Εξωτερική βοήθεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι κρατούμενοι μπορούσαν επίσης να βασίζονται σε κάποια εξωτερική βοήθεια.[31] Το Jüdische Unterstützungsstelle (υπηρεσία υποστήριξης Εβραίων), μια ομάδα υποστήριξης που ανέχονταν οι Γερμανοί, παρείχε στους κρατούμενους τροφή και ιατρική βοήθεια. Το Zehnerschaft ήταν ομάδα γυναικών που υποστήριζε επίσης τους κρατούμενους. Ο Πολωνικός Οργανισμός Πρόνοιας έστειλε φαγητό σε Πολωνούς κρατούμενους και μερικοί από αυτούς το μοιράστηκαν με τους Εβραίους συγκρατούμενους τους. Υπήρχαν επίσης άτομα όπως ο Στανισλάβ Ντομπροβόλσκι, ο επικεφαλής του Συμβουλίου Βοήθειας στους Εβραίους (Żegota) στη Κρακοβία, και ο Ταντέους Πανκιέβιτς, ένας φαρμακοποιός, που βοήθησαν τους κρατούμενους.

Τιμωρίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γκετ και το υπόλοιπο προσωπικό του καταυλισμού τιμωρούσαν τους κρατούμενους για διάφορες πράξεις. Οποιαδήποτε ενέργεια που θεωρούταν σαμποτάζ, όπως το λαθρεμπόριο αντικειμένων στο στρατόπεδο, η παραβίαση εντολών ή η μεταφορά επιπλέον τροφής στα ρούχα κάποιου, ήταν αδικήματα που τιμωρούνταν με θάνατο. Οι φυλακισμένοι είχαν προειδοποιηθεί πως αν επιχειρούσαν να δραπετεύσουν, κάθε μέλος της οικογένειάς τους, ακόμη και αθώοι ξένοι, θα εκτελούνταν.[32] Όσον αφορά τις μεθόδους εκτέλεσης, ο θάνατος δια απαγχονισμού ήταν η μέθοδος προτίμησης του Γκετ.[33] Για μια κανονική τιμωρία, ο κρατούμενος μαστιγωνόταν εικοσιπέντε φορές στους γλουτούς.[34]

Ελπίδα για τους φυλακισμένους[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ενώ στην καθημερινότητα των κρατουμένων κυριαρχούσε ο φόβος και η λιμοκτονία, υπήρχαν κάποια σημεία ελπίδας για επιβίωση. Κυκλοφορούσαν πάντα φήμες για τη ρωσική πρόοδο στο μέτωπο που θα οδηγούσε και στην απελευθέρωσή τους.[35] Ο Όσκαρ Σίντλερ, μέλος του Ναζιστικού Κόμματος που έσωσε 1.200 Εβραίους, ήταν επίσης μία βασική φιγούρα.[36] Ενώ οι κρατούμενοι φοβόντουσαν πάντα τη μεταφορά στο Άουσβιτς, αυτό που πάντα αναζητούσαν ήταν η μεταφορά στο στρατόπεδο εργασίας του Μπρούνλιτς στην Τσεχοσλοβακία. Εκεί βρισκόταν το εργοστάσιο σμάλτου του Σίντλερ.[37] Ο Σίντλερ ήταν γνωστός για τη συμπόνια του προς τους Εβραίους. Δεν χτύπησε ποτέ κανέναν, ήταν πάντα ευγενικός και χαμογελούσε συχνά στους εργαζόμενους.[38] Όποιος είχε συγγενείς και φίλους που δούλευαν για τον Σίντλερ, είχε μεγαλύτερη πιθανότητα να μπει το όνομά του στον κατάλογο για μεταφορά.[39]

Απόκρυψη των αποδεικτικών στοιχείων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1944, έγινε μια σειρά μεταφορών κρατουμένων από το στρατόπεδο Πλάζοφ στα στρατόπεδα των Άουσβιτς, Στούττοφ, Φλόσενμπουργκ, Μαουτχάουζεν και άλλων. Τον Ιανουάριο του 1945, ο τελευταίος από τους κρατούμενους και το προσωπικό του στρατοπέδου έφυγαν από το στρατόπεδο σε πορεία θανάτου προς το Άουσβιτς. Αρκετές γυναίκες φύλακες των SS ήταν μέρος της ομάδας που τους συνόδευε. Πολλοί από τους επιζήσαντες της πορείας σκοτώθηκαν κατά την άφιξη. Όταν οι Ναζί συνειδητοποίησαν ότι οι Σοβιετικοί πλησίαζαν στην Κρακοβία, διέλυσαν εντελώς το στρατόπεδο, αφήνοντας μόνο ένα κενό χώρο. Όλα τα πτώματα που είχαν ταφεί στο παρελθόν σε διάφορους μαζικούς τάφους, εκταφίστηκαν και κάηκαν επιτόπου. Στις 20 Ιανουαρίου 1945, όταν ο Κόκκινος Στρατός έφτασε στο σημείο, βρήκε μόνο ένα κομμάτι άγονης γης. [10]

Επακόλουθα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι περισσότεροι αριθμοί των κρατουμένων και των δολοφονιών βασίζονται σε εκτιμήσεις,[40] καθώς τα στοιχεία καταγραφής των κρατουμένων καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια διάλυσης του στρατοπέδου. Λίγες μεταπολεμικές δίκες επικεντρώθηκαν σε εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Κρακοβίας-Πλάζοφ. Μια εξαίρεση ήταν η δίκη του Γκετ και η επακόλουθη θανατική ποινή του. Οι εισαγγελείς της Δυτικής Γερμανίας χρειάστηκαν μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1950 για να διερευνήσουν αυτά τα εγκλήματα.

Μνημείο στο Πλάζοφ

Μνήμη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η περιοχή όπου βρισκόταν το στρατόπεδο, αποτελείται τώρα από αραιούς δασώδεις λόφους και χωράφια, με ένα μεγάλο μνημείο αφιερωμένο σε όλα τα θύματα και δύο μικρότερα μνημεία (ένα για τα εβραϊκά θύματα γενικά και ένα άλλο για τα ουγγρικά εβραϊκά θύματα). Το εβραϊκό νεκροταφείο, όπου οι Ναζί αφαίρεσαν όλες τις ταφόπλακες εκτός από μία, βρίσκεται στην πλευρά του λόφου στο ανατολικό άκρο του στρατοπέδου. Η βίλα του Άμον Γκετ παραμένει εκεί. Ένα άλλο μικρό μνημείο, που βρίσκεται κοντά στο αντίθετο άκρο της τοποθεσίας, είναι αφιερωμένο στην πρώτη εκτέλεση (μη Εβραίων) Πολωνών κρατουμένων το 1939.

Μια εκδοχή του στρατοπέδου εμφανίζεται στην ταινία Η λίστα του Σίντλερ (1993) και αναφέρεται στη διάσωση Εβραίων από τον Όσκαρ Σίντλερ. Δεδομένου ότι η περιοχή Πλάζοφ είναι πλέον ένα φυσικό καταφύγιο, ο σκηνοθέτης Στίβεν Σπίλμπεργκ δημιούργησε ένα αντίγραφο του στρατοπέδου περίπου εκατό μέτρα μακριά.

Κάθε χρόνο, το στρατόπεδο αποτελεί το τελικό σημείο της πορείας Μνήμης που γίνεται στα μέσα Μαρτίου ως ένδειξη σεβασμού στα θύματα του Ολοκαυτώματος.[41]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Plaszow Concentration Camp in Krakow». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2014. 
  2. ↑ "KRAKAU-PLASZOW MAIN CAMP." The United States Holocaust Memorial Museum ,Megargee, Geoffrey P.:Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945. Bloomington: Indiana University Press, 2009. p. 863.
  3. ↑ Greenberg, Melinda. "The Miracle Man: Joseph Bau's Art Represents a Lifetime of Dealing with the Horrors He Experienced during the Holocaust." Jewish Baltimore Times, March 6, 1998.
  4. ↑ Weitz, Sonia (1993). I promised I would tell. Brookline, Mass: Facing History and Ourselves. p. 35.
  5. ↑ Hanley, Craig (2007). William & Rosalie: A Holocaust Testimony. Denton, Texas: University of North Texas Press. p. 41.
  6. ↑ Megargee, Geoffrey P. "KRAKAU-PLASZOW MAIN CAMP." The United States Holocaust Memorial Museum Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945. Bloomington: Indiana University Press, 2009. p. 864.
  7. ↑ Weitz, Sonia (1993). I promised I would tell. Brookline, Mass: Facing History and Ourselves. p. 37.
  8. ↑ Brecher, Elinor (1994). Schindler's Legacy: True Stories of the List Survivors. New York, NY: Dutton. p. 185.
  9. ↑ «Amon Goeth». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Αυγούστου 2020. 
  10. ↑ 10,0 10,1 «Plaszow – Krakow Forced Labour Camp». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2020. 
  11. ↑ «Plaszow Concentration Camp in Krakow». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Αυγούστου 2020. 
  12. ↑ Brecher, Elinor (1994). Schindler's Legacy: True Stories of the List Survivors. New York, NY: Dutton. p. 185.
  13. ↑ Brecher, Elinor (1994). Schindler's Legacy: True Stories of the List Survivors. New York, NY: Dutton. p. 150.
  14. ↑ "KRAKAU-PLASZOW MAIN CAMP." The United States Holocaust Memorial Museum Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945. Bloomington: Indiana University Press, 2009. p. 863.
  15. ↑ Black, Peter R. (2006). "Police Auxiliaries for Operation Reinhard: Shedding Light on the Trawniki Training Camp Through Documents From Behind the Iron Curtain". In Bankier, David (ed.). Secret Intelligence and the Holocaust: Collected Essays from the Colloquium at the City University of New York Graduate Center. New York; Jerusalem: Enigma. pp. 331–348.
  16. ↑ «Yad Vashem Documents Archive». documents.yadvashem.org. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2020. 
  17. ↑ Elinor J. Brechner, Schindler's Legacy (Hartmannsworth, UK: Plume, 1994) p. 151
  18. ↑ Hanley, Craig (2007). William & Rosalie: A Holocaust Testimony. Denton, Texas: University of North Texas Press. p. 41.
  19. ↑ Crowe 2004, pp. 354–355.Crowe, David M. (2004). Oskar Schindler: The Untold Account of His Life, Wartime Activities, and the True Story Behind the List
  20. ↑ Nelken, Helina (1999). And Yet, I Am Here!. Univ of Massachusetts Press. p. 216.
  21. ↑ "KRAKAU-PLASZOW MAIN CAMP." The United States Holocaust Memorial Museum Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945. Bloomington: Indiana University Press, 2009. p. 863.
  22. ↑ "KRAKAU-PLASZOW MAIN CAMP." The United States Holocaust Memorial Museum Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945. Bloomington: Indiana University Press, 2009. p. 863.
  23. ↑ Megargee, Geoffrey P. "KRAKAU-PLASZOW MAIN CAMP." The United States Holocaust Memorial Museum Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945. Bloomington: Indiana University Press, 2009. p. 864.
  24. ↑ Nelken, Helina (1999). And Yet, I Am Here!. Univ of Massachusetts Press. p. 211.
  25. ↑ Nelken, Helina (1999). And Yet, I Am Here!. Univ of Massachusetts Press. p. 216.
  26. ↑ The Beautiful Days of My Youth: My Nine Months In Auschwitz Ana Novac, Novac
  27. ↑ Megargee, Geoffrey P. "KRAKAU-PLASZOW MAIN CAMP." The United States Holocaust Memorial Museum Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945. Bloomington: Indiana University Press, 2009. p. 865.
  28. ↑ Brown, Daniel Patrick (2002). The Camp Women: The Female Auxiliaries Who Assisted the SS in Running the Nazi Concentration Camp System. Atglen, PA: Schiffer. p. 185.
  29. ↑ Simon Wiesenthal Justice Not Vengeance. Weidenfeld & Nicolson. pp
  30. ↑ Graf, Malvina (1989). The Krakow Ghetto and the Plaszow Camp Remembered. University Press of Florida
  31. ↑ Megargee, Geoffrey P. "KRAKAU-PLASZOW MAIN CAMP." The United States Holocaust Memorial Museum Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945. Bloomington: Indiana University Press, 2009. p. 864.
  32. ↑ Hanley, Craig (2007). William & Rosalie: a Holocaust testimony. Denton, Texas: University of North Texas Press. p. 40.
  33. ↑ Ana, Novac (1997). The Beautiful Days of My Youth: My Six Months in Auschwitz and Plaszow. Henry Holt. p. 56
  34. ↑ Brecher, Elinor (1994). Schindler's Legacy: True Stories of the List Survivors. New York, NY: Dutton. p. 60.
  35. ↑ Novac, Ana (1997). The Beautiful Days of My Youth: My Six Months in Auschwitz and Plaszow. Henry Holt. p. 60.
  36. ↑ Greenberg, Melinda. "The Miracle Man: Joseph Bau's Art Represents a Lifetime of Dealing with the Horrors He Experienced during the Holocaust." Jewish Baltimore Times, March 6, 1998.
  37. ↑ Nelken, Helina (1999). And Yet, I Am Here!. Univ of Massachusetts Press. p. 217.
  38. ↑ Brecher, Elinor (1994). Schindler's Legacy: True Stories of the List Survivors. New York, NY: Dutton. p. 296.
  39. ↑ Brecher, Elinor (1994). Schindler's Legacy: True Stories of the List Survivors. New York, NY: Dutton. p. 231.
  40. ↑ Megargee, Geoffrey P. "KRAKAU-PLASZOW MAIN CAMP." The United States Holocaust Memorial Museum Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945. Bloomington: Indiana University Press, 2009. p. 865.
  41. ↑ «March of Remembrance - commemorating the liquidation of Krakow ghetto». Krakow.wiki (στα Αγγλικά). 15 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Στρατόπεδο_καταναγκαστικής_εργασίας_Πλάζοφ&oldid=10404247"