Στανίσουαφ Στάσιτς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Στανίσουαφ Στάσιτς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Stanisław Staszic (Πολωνικά)
Γέννηση6  Νοεμβρίου 1755[1][2][3]
Πίουα[4]
Θάνατος20  Ιανουαρίου 1826[1][5][2]
Βαρσοβία[6][4]
Αιτία θανάτουεγκεφαλικό επεισόδιο
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςCamaldolese Church
ΚατοικίαΠίουα[7]
Λειψία[7]
Γκέτινγκεν[7]
Παρίσι[7]
Βαρσοβία[7]
Turobin
Χώρα πολιτογράφησηςΠολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία
Βασίλειο της Πολωνίας (1815-1915)
ΘρησκείαΡωμαιοκαθολική Εκκλησία
Καθολικισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΠολωνικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά
Πολωνικά[8]
ΣπουδέςKolegium Jezuickie w Poznaniu
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταγλωσσολόγος
ποιητής
γεωγράφος
φιλόσοφος
μεταφραστής
γεωλόγος
συγγραφέας
πολιτικός[9][4]
Λατίνος καθολικός ιερέας (από 1779)
transitional deacon
εκπαιδευτικός
πολιτικός συγγραφέας[4]
πρεσβύτερος[4]
education activist[4]
ΕργοδότηςΆντζεϊ Ζαμόισκι
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΤάγμα του Λευκού Αετού (Πολωνία)
Τάγμα του Αγίου Στανίσλαου
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Στανίσουαφ Βαβζίνιετς Στάσιτς (πολωνικά: Stanisław Wawrzyniec Staszic) (6 Νοεμβρίου 1755 – 20 Ιανουαρίου 1826) ήταν ηγετική φυσιογνωμία του Πολωνικού Διαφωτισμού, Καθολικός ιερέας, φιλόσοφος, γεωλόγος, συγγραφέας, ποιητής, μεταφραστής και πολιτικός. Υποστηρικτής της φυσιοκρατίας, του μονισμού, του πανσλαβισμού (μετά το 1815) και του laissez-faire, ο οποίος υποστήριξε πολλές μεταρρυθμίσεις στην Πολωνία. Μνημονεύεται ιδιαίτερα για τα πολιτικά του γραπτά κατά τη διάρκεια του «Μείζονος Σέιμ» (1788–92) και για τη μεγάλη υποστήριξή του προς το Σύνταγμα της 3ης Μαΐου 1791, που εγκρίθηκε από αυτό το Σέιμ.

Συνίδρυσε την Εταιρεία Φίλων Μάθησης της Βαρσοβίας (πρόδρομος της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών), της οποίας έγινε πρόεδρος. Υπηρέτησε ως μέλος του Κρατικού Συμβουλίου του Δουκάτου της Βαρσοβίας και ως υπουργός εμπορίου και βιομηχανίας στην Πολωνία του Συνεδρίου. Θεωρείται ο πατέρας της πολωνικής γεωλογίας, της στατιστικής, της κοινωνιολογίας, των σπουδών και της εξερεύνησης των Όρεων Τάτρα, της εξόρυξης και της βιομηχανίας.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη!
Στάσιτς, πίνακας του Β. Μπαρβίτσκι

Ιδιωτική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Στάσιτς έμεινε στη μνήμη των συγχρόνων του ως μοναχικός και όχι ως άτομο που έκανε φίλους. Έχει περιγραφεί ως κάπως μίζερος, καθώς παρά την απόκτηση σημαντικού πλούτου, λέγεται ότι φορούσε παλιά ρούχα και χρησιμοποιούσε μια παλιά άμαξα. Ωστόσο, έχαιρε μεγάλης εκτίμησης από τους συγχρόνους του. Τον έβλεπαν ως αυστηρό αλλά ειλικρινή και είχε την τάση να μιλάει με τρόπο που κάποιοι έβρισκαν διασκεδαστικό.

Μνήμη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μνημείο του Στανίσουαφ Στάνιτς στο Κιέλτσε

Ο Στάσιτς είναι μια από τις φιγούρες που απαθανατίστηκαν στον πίνακα του Γιαν Ματέικο του 1891 «Σύνταγμα της 3ης Μαΐου 1791». Ήταν επίσης ο πρωταγωνιστής της νουβέλας του Κάρολου Ντίκενς, "Judge Not" (1851) και του μυθιστορήματος της Χάννα Μουσίνκσα-Χοφμανόβα, "Pucharek ze srebra" (Μικρό δισκοπότηρο από ασήμι). Ο Βάτσουαφ Μπέρεντ δημοσίευσε μια βιογραφία του Στάσιτς, η οποία πλέον έχει χαθεί. Το 1926, στα 100 χρόνια από τον θάνατό του, εορτάστηκε στη Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία με αρκετές μελέτες, άρθρα και δημοσιεύσεις.

Τον Απρίλιο του 1951, τιμήθηκε με γραμματόσημο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας ως μέρος του σετ που εκδόθηκε για το Πρώτο Συνέδριο της Πολωνικής Επιστήμης. Η φιγούρα του ήταν δημοφιλής μεταξύ των μαρξιστών μελετητών της Λαϊκής Δημοκρατίας, οι οποίοι υπογράμμισαν τις υλιστικές, ντετερμινιστικές και αντικληρικές απόψεις του. Η 150η επέτειος από το θάνατό του το 1976 εορτάστηκε επίσης, με πολλά έργα αφιερωμένα σε αυτόν, μεταξύ των οποίων ποιήματα των Γιαν Τσέτσοτ και Γιαν Λόχμαν. Έχει γίνει προστάτης σε περισσότερα από 200 σχολεία, συμπεριλαμβανομένου του Πανεπιστημίου Επιστήμης και Τεχνολογίας στην Κρακοβία. Υπάρχουν αγάλματα του Στάσιτς στο Λοτζ, στο Κιέλτσε, στο Χρουμπιέσουφ και στη Ντομπρόβα Γκουρνίτσα. Το όνομά του φέρουν επίσης πολλά γεωγραφικά ορόσημα, ορυκτά και ένα βακτήριο. Στην Πίουα, υπάρχει το Μουσείο του Στανίσουαφ Στάσιτς, το οποίο έχει συγκεντρώσει διάφορα τεχνουργήματα που σχετίζονται με αυτόν και εκδίδει ένα περιοδικό, το Zeszyty Staszicowskie (Σημειωματάρια του Στάσιτς).

Βραβεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα πιο γνωστά έργα του περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

  • «Παρατηρήσεις για τη ζωή του Jan Zamoyski» (Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego, 1787)[10]
  • «Προειδοποιήσεις για την Πολωνία» (Przestrogi dla Polski, 1790)[11]
  • «Για την καταγωγή των βουνών στην πρώην Σαρματία και στην Ύστερη Πολωνία» (O ziemorództwie gór dawnej Sarmacji, potem Polski, 1815)[12]
  • «Σχετικά με τους λόγους της εβραϊκής τοξικότητας» (O przyczynach szkodliwości Żydów, 1818)
  • «Ανθρωπότητα» (Ród Ludzki, 1820) [13]
  • Πολωνική μετάφραση της Ιλιάδας του Ομήρου (1815).

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 3  Μαΐου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Stanislaw-Staszic. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Internet Philosophy Ontology project» (Αγγλικά) thinker/3947. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 tnk.krakow.pl/czlonkowie/staszic-stanislaw/. Ανακτήθηκε στις 30  Αυγούστου 2022.
  5. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb112479417. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 encyklopedia.pwn.pl/haslo/Staszic-Stanislaw;3979226.html.
  8. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb112479417. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  9. ↑ Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  10. ↑ «Stanisław Staszic» (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2021. 
  11. ↑ «Stanisław Staszic (1755-1826)» (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2021. 
  12. ↑ «Stanisław Staszic» (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2021. 
  13. ↑ «Stanisław Staszic» (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Στανίσουαφ_Στάσιτς&oldid=9411867"