Σκάρος (μουσική)

Ο σκάρος είναι γνήσιος οργανικός μουσικός ρυθμός που υπάρχει στην Ελληνική λαϊκή μουσική παράδοση, ειδικά στην Ήπειρο αλλά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, ιδίως της ορεινής Πίνδου. Αυτός ο ρυθμός -που ιστορικά είναι άγνωστο πόσο παλαιός είναι- επιτρέπει την επίδειξη τεχνικής μέσω της μελωδικής ανάπτυξης όχι μόνο στο κυρίαρχο μουσικό όργανο, δηλαδή το κλαρίνο, αλλά και στα άλλα όργανα της ορχήστρας, όπως το βιολί και το λαούτο.^[1]

Ουσιαστικά, ο σκάρος αποτελεί οργανικό ρυθμό ελεύθερης φύσης, ο οποίος χαρακτηρίζεται από γλυκιά και ρομαντική μελωδία, αντικατοπτρίζοντας ένα πολλαπλό συναίσθημα που εμπεριέχει ένα σύμπλεγμα παθιασμένων και έντονων συναισθημάτων. Τονίζονται οι αισθήσεις της θλίψης, της λύπης, της νοσταλγίας, του ερωτισμού, του ρομαντισμού, της αγάπης για τη Φύση και την αγροτική ζωή. Το άκουσμά του αναπαριστά ήχους και έθιμα παλαιότερων εποχών.

Όσον αφορά την κτηνοτροφική πραγματικότητα, ο όρος σκάρος αναφέρεται στην έναρξη της βοσκής, είτε αυτή λαμβάνει χώρα τις πρώτες πρωινές ώρες, είτε μεσάνυχτα ή ακόμη και αργότερα το μεσημέρι. Αυτή η διαδικασία αποτελεί ουσιαστικό κομμάτι της κτηνοτροφικής ζωής. Ο ποιμένας ξυπνά το κοπάδι και το καθοδηγεί προς τις βοσκές. Η μελωδία της φλογέρας, ο ήχος των κουδουνιών και των κυπριών, τα βελάσματα των προβάτων, τα γαυγίσματα των σκύλων και περιστασιακά οι φωνές και οι μελωδίες των ποιμένων συνδυάζονται δημιουργώντας έναν υπέροχο και ονειρικό ηχοτοπίο. Ο σκάρος σηματοδοτεί την έναρξη και το τέλος των καλοκαιρινών γλεντιών (πανηγυριών) στα χωριά της Ηπείρου, της νότιας Πίνδου και γενικότερα σε χωριά σε όλη την Ελλάδα.^[2]

Η λέξη (σκάρος) είναι αρχαίας ετυμολογίας, που σημαίνει την νυχτερινή βοσκή και παραπέμπει στο κτηνοτροφικό πλαίσιο, στους Βλάχους, ενώ ως δομή και φρασεολογία θυμίζει αρκετά το κλέφτικο τραγούδι.^[3]