Σιμπίρακ
Ο σιμπίρακ (πολωνικά: sybirak, προφέρεται: [sɨˈbirak], πληθυντικός: sybiracy [σιμπιράτσι]) είναι πολωνικός όρος που αναφέρεται σε ένα άτομο που επανεγκαθίσταται στη Σιβηρία. Όπως η ρωσική λέξη σιμπιριάκ, η λέξη μπορεί να αναφέρεται στον κάτοικο της Σιβηρίας γενικά, αλλά πιο συγκεκριμένα αναφέρεται στους Πολωνούς φυλακισμένους ή εξόριστους στη Σιβηρία[1] ή ακόμη και σε αυτούς που εστάλησαν στη Ρωσική Αρκτική ή το Καζακστάν[2] στη δεκαετία του 1940.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι ρωσικές και σοβιετικές αρχές απέλασαν πολλούς Πολωνούς στη Σιβηρία, ξεκινώντας από τους αντιπάλους της αυξανόμενης ρωσικής επιρροής στην Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία (με πιο σημαντική περίπτωση τα μέλη της συνομοσπονδίας του Μπαρ το 1768-1772).[3] Ο Μαυρίκιος, κόμης του Μπενιόφσκι απελάθηκε και μετανάστευσε στη Μαδαγασκάρη.
Μετά την αλλαγή του ρωσικού ποινικού δικαίου το 1847, η εξορία και η καταναγκαστική εργασία έγιναν συχνές τιμωρίες για συμμετέχοντες εθνικών εξεγέρσεων στη Ρωσική Αυτοκρατορία. Αυτό οδήγησε σε μια αυξανόμενη αποστολή Πολωνών στα κάτεργα, τα ρώσικα κάτοργκα, της Σιβηρίας, όπου έγιναν γνωστοί ως Σιμπίρακ. Κάποιοι παρέμειναν εκεί δημιουργώντας μια πολωνική μειονότητα στη Σιβηρία. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν συμμετέχοντες και υποστηρικτές της Νοεμβριανής Εξέγερσης (1830-1831) και της Ιανουαριανής Εξέγερσης (1863-1864),[4][5] και συμμετέχοντες της αναταραχής του 1905-1907, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες άτομα απελάθηκαν λόγω της Σοβιετική εισβολή στην Πολωνία το 1939.
Γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα ένας περιορισμένος αριθμός Πολωνών μετανάστευσε εθελοντικά στη Σιβηρία, προσελκυόμενοι από την οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή.[5] Οι Πολωνοί μετανάστες και εξόριστοι, πολλοί εκ των οποίων δεν είχαν δικαίωμα να φύγουν από την περιοχή εξορίας του, ακόμη και αν είχαν ολοκληρώσει την ποινή τους, έκαναν τις περιοχές εξορίας τους τις νέες πατρίδες τους δημιουργώντας μια ζωντανή πολωνική κοινότητα εκεί. Εκατοντάδες Πολωνοί έλαβαν μέρος στην κατασκευή του υπερσιβηρικού σιδηροδρόμου. Αξιοσημείωτοι Πολωνοί μελετητές μελέτησαν τη Σιβηρία, όπως οι παρακάτω: Αλεξάντερ Τσεκανόφσκι, Γιαν Τσέρσκι, Μπενέντικτ Ντιμπόφσκι, Βίκτορ Γκοντλέφσκι, Σέργκιους Γιαστζένμπσκι, Έντβαρντ Πιεκάρσκι, Μπρονίσουαφ Πιουσούτσκι, Βάτσουαφ Σιεροσέφσκι, Μικοουάι Βιτκόφσκι και άλλοι.
Ο όρος Σιμπιράτσι αναφέρεται και σε πρώην εξόριστους, όπως αυτούς που τους επετράπη να γυρίσουν στη ρωσοκρατούμενη Πολωνία μετά την αμνηστία του 1857. Η ομάδα αυτή, δημοφιλής μεταξύ της πολωνικής νεολαίας πριν το ξέσπασμα της Εξέγερσης του Ιανουαρίου, υποστήριζαν την ιδέα της οργανικής εργασίας. Ωστόσο, κατά την εξέγερση του Ιανουαρίου έπαψε να υπάρχει καθώς κάποια μέλη της υποστήριζαν τους Κόκκινους και άλλοι τους Λευκούς. Μεταξύ των Κόκκινων, οπαδών των ριζοσπαστικών μεταρρυθμίσεων, ήταν οι Αγκατόν Γκίλερ, Χένρικ Κραγιέφσκι, Κάρολ Ρούπρεχτ και Σιμόν Τοκαζέφσκι.
Περίπου 20.000 Πολωνοί ζούσαν στη Σιβηρία τη δεκαετία του 1860.[5] Το 1866 ξέσπασε μια αποτυχημένη εξέγερση Πολωνών πολιτικών εξόριστων στη Σιβηρία.
Σοβιετική Εποχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι Σοβιετικοί εκτόπισαν εκατοντάδες χιλιάδες Πολωνούς πολίτες, οι περισσότεροι από αυτούς απελάθηκαν σε τέσσερα μαζικά κύματα. Σύμφωνα με τα πιο αποδεκτά στοιχεία απελάθηκαν πάνω από 1.5 εκατομμύριο άτομα.[6][7][8][9][10][11][12] Η πιο συντηρητική εκτίμηση[13][14] με βάση προσφάτως ανακαλυφθέντα έγγραφα της Εν Κα Βε Ντε δείχνει ότι απελάθηκαν 309.000[15][16][17] με 381.220 Πολωνοί.[18]
Οι Σοβιετικοί δεν αναγνώριζαν τις εθνικές μειονότητες ως Πολωνούς υπηκόους,[16][19] ενώ μερικά από τα στοιχεία βασίζονται στο αριθμό των ατόμων που τους δόθηκε αμνηστία και δεν απελάθηκαν[7] ενώ δεν ήταν όλοι επιλέξιμοι για την αμνηστία[20] και συνεπώς, τα νέα στοιχεία θεωρούνται ιδιαίτερα χαμηλά.[14][21][22]
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Κύκλος των Πολωνών εξόριστων στη Σιβηρία
- Κρίστοφερ Σβερνίτσκι
- Σταυρός των Εξόριστων της Σιβηρίας
- Ανχέλι από το Θέατρο Γιούλιους Σουοβάτσκι
Γενικά λήμματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Κάτοργκα, σύστημα εξορίας στη Ρωσική Αυτοκρατορία
- Καταναγκαστική εργασία στη Σοβιετική Ένωση
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Siberia and sybirak
- ↑
«Sybir i Sybiracy» [ΣΙβηρία και οι Σιμπιράτσοι]. www.emazury.com (στα Πολωνικά). Związek Sybiraków - Oddział w Elblągu. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2018.
Nazwa Sybiracy ma swój inny wymiar także dlatego, iż spora część zesłańców trafiła w inne rejony Rosji, które w żaden sposób Syberią nazwać nie można, nσελ. do Kazachstanu. [...] The name "Sybiracy" has also it's different dimension because a considerable number of deportees landed in different parts of Russia, which in no way can be named "Siberia", for example in Kazakhstan.
- ↑ Νόρμαν Ντέιβις, Europe: A History, Oxford University Press, 1996, (ISBN 0-19-820171-0), Google Print, σελ.664
- ↑ Ντένις Τ. Νταν (2004). The Catholic Church and Russia: Popes, Patriarchs, Tsars, and Commissars. Λονδίνο: Ashgate Publishing. σελ. 57. ISBN 0-7546-3610-0.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Γέζι Γιαν Λέσκι, Πιότρ Βρούμπελ, Ρίσαρντ Γ. Κοζίτσκι, Historical Dictionary of Poland, 966-1945, Greenwood Publishing Group, 1996, (ISBN 0-313-26007-9), Google Print, 538
- ↑ Ντέιβις (1986), σελ. 451.
- ↑ 7,0 7,1 Πόλιαν (2004), σελ. 119.
- ↑ Χόουπ (2005), σελ. 29.
- ↑ «Holocaust: Five Million Forgotten: Non Jewish Victims of the Shoah». remember.org.
- ↑ Μάλχερ (1993), σελ. 8-9.
- ↑ Πιεσακόφσκι (1990), σελ. 50-51.
- ↑ Μικοουάιτσικ (1948).
- ↑ «Magdeburg Sting 1936». minelinks.com.
- ↑ 14,0 14,1 Πιοτρόφσκι (2004).
- ↑ Γκρος (2002), σελ. xiv.
- ↑ 16,0 16,1 Τσιεντσιάλα (2007), σελ. 139.
- ↑ Πόλιαν (2004), σελ. 118.
- ↑ http://people.brandeis.edu/~nika/schoolwork/Poland%20Lectures/Lecture%252017.pdf
- ↑ Άπλμπομ (2004), σελ. 407.
- ↑ Κρούπα (2004).
- ↑ Ρις (2008), σελ. 64.
- ↑ Γιόλουτσκ (2002), σελ. 10-11.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Άπλμπομ, A. (2004). GULAG A History, Penguin, (ISBN 0-14-028310-2).
- Τσιεντσιάλα, M. (2007). Katyn A Crime Without Punishment, Πανεπιστήμιο Γέιλ, (ISBN 978-0-300-10851-4).
- Ντέιβις, N. (1986). God's Playground A History of Poland Volume II, Κλάριντον, (ISBN 0-19-821944-X).
- Φέργιουσον, N. (2006). The War of the World, Allen Lane, (ISBN 0-7139-9708-7).
- Γκρος, Τ. T. (2002). Revolution from Abroad, Πρίνστον, (ISBN 0-691-09603-1).
- Χόουπ, M. (2005). Polish Deportees in the Soviet Union, Veritas, (ISBN 0-948202-76-9).
- Γιόλουτσκ, K. (2002). Exile & Identity, Πανεπιστήμιο του Πίτσμπεργκ, (ISBN 0-8229-4185-6).
- Κρούπα, M. (2004). Shallow Graves in Siberia, Birlinn, (ISBN 1-84341-012-5).
- Μάλχερ, Γ. Κ. (1993). Blank Pages, Pyrford, (ISBN 1-897984-00-6).
- Μικοουάιτσικ, Σ. (1948). The Pattern of Soviet Domination, Sampsons, low, Marston & Co.
- Πιεσακόφσκι, T. (1990). The Fate of Poles in the USSR 1939~1989, Gryf, (ISBN 0-901342-24-6).
- Πιοτρόφσκι, T. (2004). The Polish Deportees of World War II, McFarland, (ISBN 978-0-7864-3258-5).
- Πόλιαν, Π. (2004). Against their Will, CEU Press, (ISBN 963-9241-73-3).
- Ρις, Λ. (2008). World War Two Behind Closed Doors, BBC Books, (ISBN 978-0-563-49335-8).
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ίδρυμα Κρέσι-Σιβηρία και ψηφιακό μουσείο Αρχειοθετήθηκε 2020-11-25 στο Wayback Machine. αφιερωμένο στην έρευνα, μνήμη και αναγνώριση των Πολωνών πολιτών που εξορίστηκαν στη Σοβιετική Ένωση κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
- Zsyłki - rys historyczny (στα πολωνικά)
- Ιστοσελίδα αφιερωμένη στους Σιμπιράκους (στα πολωνικά)
- Πολωνοί απελαθέντες στη Σοβιετική Ένωση, κατάλογος που συνέταξε το 1941 ο Ταντέους Ρόμερ, πρέσβης της Πολωνίας στην Ιαπωνία
Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- M. Γιάνικ, Dzieje Polaków na Syberii, 1928
- Β. Γεφσιεβίτσκι, Na Syberyjskim Zesłaniu, 1959
- Ρ. Λισακόφσκι, Siberian Odyssey: A Song of the Cornucopia, Vantage Press, 1990, (ISBN 0-533-08386-9)