Πιερ Ζανέ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πιερ Ζανέ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Pierre Janet (Γαλλικά)
Γέννηση30  Μαΐου 1859[1][2][3]
Παρίσι
Θάνατος24  Φεβρουαρίου 1947[1][2][4]
Παρίσι
Αιτία θανάτουπνευμονικό οίδημα
Τόπος ταφήςνεκροταφείο του Μπουρ-λα-Ρεν
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[5][6]
Εκπαίδευσηδιδακτορικό δίπλωμα
διδάκτωρ ιατρικής
ΣπουδέςÉcole Normale Supérieure (1879–1882)
Πανεπιστήμιο του Παρισιού[7]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφιλόσοφος[8]
ψυχολόγος
καθηγητής πανεπιστημίου[9]
ψυχοθεραπευτής
νευρολόγος[10]
ψυχίατρος[8]
ιατρός[8]
ΕργοδότηςΝοσοκομείο Σαλπετριέρ (1890–1910)
Πανεπιστήμιο του Παρισιού (1898–1902)
Κολλέγιο της Γαλλίας (1902–1934)
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτική ιδεολογίαρεπουμπλικανισμός
Οικογένεια
ΓονείςΖυλ Ζανέτ[11]
ΑδέλφιαΖυλ Ζανέτ
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαπρόεδρος (Ακαδημία Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών)[12]
πρόεδρος (Ιατροψυχολογική Εταιρεία)[13]
διευθυντής (1890–1910, Εργαστήριο Παθολογικής Ψυχολογίας)[14]
ΒραβεύσειςΤαξιάρχης της Λεγεώνας της Τιμής (1934)[15]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Πιερ Μαρί Φελίξ Ζανέ (γαλλ. Pierre Marie Félix Janet, 30 Μαΐου 1859 – 24 Φεβρουαρίου 1947) ήταν πρωτοπόρος Γάλλος ψυχολόγος, ιατροφιλόσοφος και ψυχοθεραπευτής στο πεδίο των ψυχικών τραυμάτων. Θεωρείται ως ένας από τους θεμελιωτές της νεότερης ψυχολογίας, μαζί με τους Γουίλιαμ Τζέιμς and Βίλχελμ Βουντ.[16] Υπήρξε ο πρώτος που εισήγαγε τον σύνδεσμο ανάμεσα σε παρελθοντικές εμπειρίες και τωρινές διαταραχές, ενώ αξιόλογες ήταν και οι μελέτες του σχετικώς με την επαγόμενη υπνοβασία.[17][18]

Βιογραφικά δεδομένα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πιερ Ζανέ γεννήθηκε στο Παρίσι και υπήρξε μαθητευόμενος του Ζαν-Μαρτέν Σαρκό στο Ψυχολογικό Εργαστήριο του Νοσοκομείου Σαλπετριέρ.[17] Δημοσίευσε τα πρώτα αποτελέσματα ερευνών του το 1889 στη διδακτορική διατριβή του στη φιλοσοφία και το 1892 σε διατριβή του στην ιατρική, που είχε τίτλο L'état mental des hystériques (= «Η νοητική κατάστασις των υστερικών»). Πήρε διδακτορικό στην ιατρική το επόμενο έτος με τη διατριβή αυτή.[19]

Το 1898 ο Ζανέ διορίσθηκε λέκτορας της Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού.[20] Το 1901 ίδρυσε τη Γαλλική Ψυχολογική Εταιρεία[19] και ένα έτος αργότερα διορίσθηκε στην έδρα της Πειραματικής και συγκριτικής Ψυχολογίας στο Κολλέγιο της Γαλλίας, μια θέση από την οποία αφυπηρέτησε το 1936. Διετέλεσε μέλος του Ινστιτούτου της Γαλλίας από το 1913 και αποτελούσε κεντρική μορφή στη γαλλική ψυχολογία κατά το πρώτο ήμισυ του 20ού αιώνα.[21] Εκλέχθηκε μέλος της Αμερικανικής Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών[22] το 1938 και αλλοδαπό μέλος της Αμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας[23] το 1940.

Θεωρίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ζανέ ήταν ένας από τους πρώτους που υπέθεσε μια σύνδεση ανάμεσα σε γεγονότα στο παρελθόν ενός ανθρώπου και στο σημερινό του ψυχικό τραύμα. Επινόησε τους όρους αποσύνδεση[24] και υποσυνείδητο.[25]

Ο 20ός αιώνας βρήκε τον Ζανέ να αναπτύσσει ένα μεγαλειώδες μοντέλο για τον ανθρώπινο νου με όρους επιπέδων ενέργειας, αποτελεσματικότητας και κοινωνικής επάρκειας, το οποίο άρχισε να εκθέτει σε έργα όπως τα Εμμονές και ψυχασθένεια (1903) και Από την αγωνία στην έκσταση (1926).[26] Αυτό το μοντέλο έχει συγκριθεί, ως προς το ενδιαφέρον που δείχνει για την «κατασκευή» της προσωπικότητας με κοινωνικούς όρους, με τον κοινωνικό συμπεριφορισμό of Τζορτζ Χέρμπερτ Μηντ[27] πράγμα που εξηγεί τον έπαινο από τον Λακάν του Ζανέ, «... που κατέδειξε με τόσο θαυμαστό τρόπο τη σημασία των αισθημάτων διωγμού ως φαινομενολογικών στιγμών στην κοινωνική συμπεριφορά».[28]

Αναπτυξιακή ιεραρχία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ζανέ εισήγαγε ένα αναπτυξιακό μοντέλο για τον νου βασιζόμενο σε μια ιεραρχία εννέα «τάσεων» με αυξανόμενη πολυπλοκότητα επιπέδων οργανώσεως.[29] Περιέγραψε λεπτομερώς 4 «κατώτερες τάσεις», από την «ανακλαστική» έως τη «στοιχειώδη διανοητική», 2 «μέσες τάσεις» (τη γλωσσική και εκείνη του κοινωνικού κόσμου) και τρεις «ανώτερες τάσεις»: την «ορθολογική», την «εργοτική» (του κόσμου της εργασίας) και την «πειραματική και προοδευτική τάση».[30]

Κατά τον Ζανέ η νεύρωση θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια αποτυχία στην ολοκλήρωση-ενσωμάτωση αυτών των τάσεων, ή ως μια οπισθοδρόμηση σε κατώτερες τάσεις.[31] Ορίζει την υποσυνείδητη πράξη ως «μία πράξη που έχει διατηρήσει μια κατώτερη μορφή μεταξύ πράξεων ενός υψηλότερου επιπέδου».[32] Επίσης εισάγει την έννοια της «έμμονης ιδέας» (idee fixe) με βάση τις έρευνες και τους διαλόγους του με ασθενείς. Εδώ το υποσυνείδητο θεωρείται η ρίζα όλων των υστερικών φαινομένων.[33] Συνιστά τον πυρήνα της δεύτερης καταστάσεως της προσωπικότητας, την οποία απεκάλεσε «δεύτερη κατάσταση» (État second).[33]

Επιδράσεις στην ψυχολογία του βάθους[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πιερ Ζανέ φωτογραφημένος από τον Ντορνάκ

Γουίλιαμ Τζέιμς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο δοκίμιό του «Ο κρυμμένος εαυτός»[34] το 1890 ο Γουίλιαμ Τζέιμς γράφει για τις παρατηρήσεις που πραγματοποίσε ο Ζανέ σε «υστερικούς υπνοβάτες» ασθενείς στο Νοσοκομείο της Χάβρης, οι οποίες περιγράφονται λεπτομερώς στην πρώτη διδακτορική διατριβή του (1889), που είχε τίτλο De l'Automatisme Psychologique (= «Περί ψυχολογικού αυτοματισμού»).[35] Ο Τζέιμς σημείωσε διάφορες πτυχές αυτού του αυτοματισμού και τις φαινομενικές πολλαπλές προσωπικότητες ασθενών που παρουσίαζαν «αλλοιωμένη συνειδησιακή κατάσταση, υποσυνείδητες καταστάσεις» ή αλκοολικό τρομώδες παραλήρημα. Ο Τζέιμς φαίνεται ότι συναρπαζόταν από τις εκδηλώσεις αυτές και έγραψε: «Το πόσο μακριά μπορεί να προχωρήσει η διάσπαση της συνειδήσεως σε διαφορετικές μέσα στον καθένα από εμάς είναι ένα πρόβλημα. Ο Π. Ζανέ διατείνεται ότι είναι δυνατό να συμβεί μόνο όπου υπάρχει μια αφύσικη αδυναμία, και συνεπώς ένα ελάττωμα στην ενοποίηση ή τον συντονισμό της ισχύος.»

Φρόυντ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αντιδικία για την πατρότητα ιδεών με τον Σίγκμουντ Φρόυντ ξεκίνησε από το Συνέδριο Ιατρικής του 1913 στο Λονδίνο.[36] Προ αυτού ο Φρόυντ δεν είχε κανένα πρόβλημα να αναγνωρίζει αβίαστα το επιστημονικό χρέος του προς τον Ζανέ, ιδίως στο έργο του με τον Γιόζεφ Μπρόυερ, γράφοντας π.χ. για «τη θεωρία των υστερικών φαινομένων που διατυπώθηκε πρώτα από τον Π. Ζανέ και αναπτύχθηκε σε λεπτομέρεια από τον Μπρόυερ και εμένα».[37] Και περαιτέρω: «Ακολουθήσαμε το παράδειγμά του όταν τοποθετήσαμε τη διάσπαση του νου και την αποσύνδεση της προσωπικότητας στο κέντρο της θέσεώς μας». Ωστόσο ήταν και προσεκτικός να τονίσει το πού «έγκειται η διαφορά μεταξύ της απόψεώς μας και εκείνης του Ζανέ».[38]

Γράφοντας το 1911 για την απομάκρυνση του νευρωτικού από την πραγματικότητα, ο Φρόυντ δήλωνε: «Ούτε θα μπορούσε ένα γεγονός όπως αυτό να διαφύγει της παρατηρητικότητας του Πιερ Ζανέ. Μίλησε για μια απώλεια της λειτουργίας της πραγματικότητας».[39] Ακόμα και το 1930 ο Φρόυντ αντλεί από την έκφραση του Ζανέ «ψυχολογική φτώχεια» στο έργο του για τον ανθρώπινο πολιτισμό.[40]

Ωστόσο στην αναφορά του για την ψυχανάλυση το 1913 ο Ζανέ δήλωσε ότι πολλοί από τους νέους όρους της ήταν απλώς παλαιοί όροι μετονομασμένοι, φθάνοντας να πει ότι η δική του «ψυχολογική ανάλυση» προηγήθηκε της «ψυχανάλυσης» του Φρόυντ.[41] Η δήλωση αυτή προκάλεσε θυμωμένες επιθέσεις από τους οπαδούς του Φρόυντ, και από εκεί και ύστερα η στάση του ίδιου του Φρόυντ έναντι του Ζανέ ψυχράνθηκε. Στις διαλέξεις του το 1915-1916 ο Φρόυντ είπε ότι «για πολύ καιρό ήμουν έτοιμος να δώσω στον Ζανέ πολύ μεγάλη αναγνώριση για το ότι έρριξε φως πάνω στα νευρωτικά συμπτώματα, επειδή τα θεωρούσε εκφράσεις των idées inconscientes που κυριαρχούσαν στους ασθενείς του». Ωστόσο, μετά από ό,τι ο Φρόυντ θεώρησε ως οπισθοχώρηση του Γάλλου επιστήμονα το 1913, δήλωσε: «Νομίζω ότι έχει παρακρατήσει χωρίς λόγο μεγάλη αναγνώριση».[42]

Η κατηγορία της λογοκλοπής πλήγωσε ιδιαίτερα τον Φρόυντ. Στο αυτοβιογραφικό του προσχέδιο του 1925 αρνείται σθεναρά ότι είχε αντιγράψει τον Ζανέ[43] και μέχρι το 1937 αρνιόταν να συναντηθεί με τον Ζανέ με τη δικαιολογία ότι «όταν εξαπλώθηκε ο λίβελος από Γάλλους συγγραφείς ότι είχα παρακολουθήσει τις διαλέξεις του και είχα υποκλέψει τις δικές του ιδέες, θα μπορούσε με μία του λέξη θέσει ένα τέλος σε αυτές τις διαδόσεις».[44], αλλά δεν το έπραξε.

Μια ισορροπημένη κρίση ίσως να είναι ότι οι ιδέες του Ζανέ, όπως δημοσιεύθηκαν, αποτελούσαν πράγματι μέρος του σημείου αφετηρίας του Φρόυντ, αλλά ο Φρόυντ ακολούθως τις ανέπτυξε ουσιωδώς και κατά τον δικό του τρόπο.[45]

Γιουνγκ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Καρλ Γιουνγκ σπούδασε με τον Ζανέ στο Παρίσι[46] το 1902 και επηρεάσθηκε πολύ από εκείνον, π.χ. στο να εξισώσει τη δική του σημασία για το σύμπλεγμα με τον όρο του Ζανέ idée fixe subconsciente.[47]

Η άποψη του Γιουνγκ ότι ο νους «αποτελείται από έναν απροσδιόριστο, άγνωστο αριθμό συμπλεγμάτων ή θραυσμάτων προσωπικοτήτων»[48] είναι δομημένη πάνω σε αυτό που ο Ζανέ είχε αποκαλέσει «ταυτόχρονες ψυχολογικές υπάρξεις» στο έργο του Ψυχολογικός αυτοματισμός.[49]

Ο Γιουνγκ κατέγραψε το χρέος που όφειλε στον Ζανέ «ως προς μια βαθύτερη και ακριβέστερη γνώση των υστερικών συμπτωμάτων», ενώ μίλησε και για «τα επιτεύγματα των Ζανέ, Φλουρνουά, Φρόυντ και άλλων»[50] στην εξερεύνηση του ασυνειδήτου.

Άντλερ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Άλφρεντ Άντλερ εξήγαγε την έννοια του συμπλέγματος κατωτερότητας από τον όρο του Ζανέ sentiment d'incomplétude,[51] και οι δύο επιστήμονες ανέφεραν ο ένας το έργο του άλλου πάνω στο θέμα αυτό στα κείμενά τους.[52]

Δημοσιεύσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1923 ο Ζανέ συνέγραψε ένα καθοριστικό κείμενο περί της υποβολής, το La médecine psychologique, ενώ το 1928-1932 δημοσίευσε αρκετές επίσης καθοριστικές εργασίες πάνω στη μνήμη. Το δίτομο έργο του Obsessions et la psychastenie εισήγαγε επίσης πάνω από εξήντα διαφορετικά είδη εμμονικών συμπεριφορών».[20]

Ο Ζανέ έδωσε 15 διαλέξεις στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ το φθινόπωρο του 1906, που δημοσιεύθηκαν το 1907 υπό τον τίτλο The Major Symptoms of Hysteria. Συνακόλουθα, αναγορεύθηκε σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ το 1936.

Σχετικώς με τη μεγάλη του σύνθεση της ανθρώπινης ψυχολογίας από τον Ζανέ, ο Χένρι Έλενμπεργκερ έγραψε ότι «αυτή απαιτεί περί τα είκοσι βιβλία και αρκετές δεκάδες άρθρα».[53]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Άντριου Μπελ: «Encyclopædia Britannica». (Βρετανικά αγγλικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα. Encyclopædia Britannica Inc..
  3. ↑ 3,0 3,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13091496n. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  4. ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Pierre-Janet. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  5. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13091496n. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. ↑ CONOR.SI. 98523491.
  7. ↑ (Αγγλικά) Mathematics Genealogy Project.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/158063. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  9. ↑ list of professors at Collège de France. www.college-de-france.fr/media/chaires-et-professeurs/UPL3451746530003663772_LISTE_DES_PROFESSEURS.pdf.
  10. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  11. ↑ 11,0 11,1 isabellesaillot.net/IMG/pdf/la_famille_janet.pdf.
  12. ↑ Christophe Charle, Eva Telkes-Klein: Les Professeurs du Collège de France. www.persee.fr/doc/inrp_0298-5632_1988_ant_3_1_6115. σελ. 104. ISBN-10 2-222-41880-1.
  13. ↑ pdfslide.net/documents/societe-medico-psychologique.html.
  14. ↑ labexhastec-psl.ephe.fr/wp-content/uploads/trochu-rapport-final-dactivite-post-doc-hastec.pdf.
  15. ↑ André Chervel: «Les agrégés de l'enseignement secondaire. Répertoire 1809-1960». d:Q56395326.
  16. ↑ Graham F. Reed: «Janet, Pierre» στο The Oxford Companion to the Mind, επιμ. Richard Gregory, 1987, σελ. 397
  17. ↑ 17,0 17,1 Blunden, Andy (2012). Concepts: A Critical Approach. Leiden: BRILL. σελ. 211. ISBN 978-90-04-22847-4. 
  18. ↑ Foschi, Renato· Innamorati, Marco (2022). A Critical History of Psychotherapy, Volume 1: From Ancient Origins to the Mid 20th Century. Νέα Υόρκη: Taylor & Francis. ISBN 978-1-000-76750-6. 
  19. ↑ 19,0 19,1 Rich, Grant J.· Gielen, Uwe (2015). Pathfinders in International Psychology. Charlotte, NC: IAP. σελ. 55. ISBN 978-1-68123-144-0. 
  20. ↑ 20,0 20,1 Zuylen, Marina Van (2018). Monomania: The Flight from Everyday Life in Literature and Art. Ithaca, NY: Cornell University Press. σελίδες 21, 22. ISBN 978-1-5017-1745-1. 
  21. ↑ E. Roudinesco, Jacques Lacan, 2005, σσ. 16-21
  22. ↑ «Pierre Janet». www.nasonline.org. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2023. 
  23. ↑ «APS Member History». search.amphilsoc.org. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2023. 
  24. ↑ O.L. Zangwill: «Hypnotism, history of» στo The Oxford Companion to the Mind (1987), σελ. 332
  25. ↑ Henri F. Ellenberger: The Discovery of the Unconscious, 1970, σσ. 147, 406
  26. ↑ Ellenberger, σελ. 386
  27. ↑ Ellenberger, σσ. 405-406
  28. ↑ Jacques Lacan: Écrits: A Selection, 1997, σελ. 17
  29. ↑ Reed, σελ. 398
  30. ↑ Ellenberger, σσ. 387-394
  31. ↑ Red, σελ. 398
  32. ↑ Ellenberger, σελ. 387
  33. ↑ 33,0 33,1 Evans, Martha (2019). Fits and Starts: A Genealogy of Hysteria in Modern France. Ithaca, New York: Cornell University Press. σελ. 58. ISBN 978-0-8014-2643-8. 
  34. ↑ James, William (1890). The Hidden Self. Scribner's Magazine, τόμ. 7, τεύχ. 3, σελ. 361-373. 
  35. ↑ Janet, Pierre (1899). De l'Automatisme Psychologique [Of Psychological Automatism] (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2014. 
  36. ↑ Ellenberger, σελ. 817
  37. ↑ Sigmund Freud: On Metapsychology (PFL 11), σελ. 52
  38. ↑ Sigmund Freud: Five Lectures on Psycho-Analysis (1995), σσ. 25–33
  39. ↑ Freud: Metapsychology, σελ. 35
  40. ↑ Sigmund Freud, Πολιτισμός, κοινωνία και θρησκεία (PFL 12), σσ. 306-307
  41. ↑ Ellenberger, σελ. 817
  42. ↑ Sigmund Freud: Introductory Lectures on Psychoanalysis (PFL 1), σελ. 296
  43. ↑ Freud, Sigmund: An Autobiographical Study, W.W. Norton & Co. 1989, σελ. 11
  44. ↑ Αναφ. στο έργο του Ernest Jones The Life and Work of Sigmund Freud (1964), σελ. 633
  45. ↑ Ellenberger, σσ. 539-540
  46. ↑ Gay, σελ. 198
  47. ↑ Ellenberger, σελ. 149
  48. ↑ Αναφ. στο έργο του Neville Symington Narcissism: A New Theory (1993), σελ. 20
  49. ↑ Ellenberger, σελ. 406
  50. ↑ C. Jung: The Practice of Psychotherapy (1993), σσ. 112, 139
  51. ↑ Reed, σελ. 398
  52. ↑ O. Brachfeld: Inferiority Feeling in the Individual and the Group (2000), σελ. 53
  53. ↑ Ellenberger, σελ. 387

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Brooks III, J.I.: The eclectic legacy. Academic philosophy and the human sciences in nineteenth - century France, University of Delaware Press, 1998
  • Carroy, J. & Plas, R. (2000): «How Pierre Janet used pathological psychology to save the philosophical self», Journal of the History of the Behavioral Sciences, τόμ. 36, σσ. 231-240
  • Foschi, R.: «La Psicologia Sperimentale e Patologica di Pierre Janet e la Nozione di Personalità (1885-1900)», 2003, Medicina & Storia, τόμ. 5, σσ. 45-68
  • Johnson, George M.: Dynamic Psychology in Modernist British Fiction, Palgrave Macmillan, Ηνωμένο Βασίλειο 2006
  • LeBlanc, A. (2001): «The Origins of the Concept of Dissociation: Paul Janet, his Nephew Pierre, and the Problem of Post-hypnotic Suggestion», History of Science, τόμ. 39, σσ. 57-69
  • LeBlanc, A. (2004): «Thirteen Days: Joseph Delboeuf versus Pierre Janet on the Nature of Hypnotic Suggestion», Journal of the History of the Behavioral Sciences, τόμ. 40, σσ. 123-147
  • Lombardo G.P και Foschi R. (2003): «The Concept of Personality between 19th Century France and 20th Century American Psychology», History of Psychology, τόμ. 6, σσ. 133-142, doi: 10.1037/1093-4510.6.2.123
  • Serina F. (2020): «Janet-Schwartz-Ellenberger: the history of a triangular relationship through their unpublished correspondence», History of Psychiatry, τόμ. 31, νο. 1, σσ. 3-20, doi: 10.1177/0957154X19877601

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πιερ_Ζανέ&oldid=10232653"