Νιτρώδης ισοπροπυλεστέρας

Νιτρώδης ισοπροπυλεστέρας
Γενικά
Όνομα IUPAC	Νιτρώδης ισοπροπυλεστέρας; 2-νιτρωζοξυπροπάνιο
Άλλες ονομασίες	Νιτρισοπροπύλιο
Χημικά αναγνωριστικά
Χημικός τύπος	C3H7NO2
Μοριακή μάζα	89,09 amu
Σύντομος; συντακτικός τύπος	CH3CH(ONΟ)CH3
Αριθμός CAS	541-42-4
SMILES	O=NOC(C)C
InChI	1S/C3H7NO2/c1-3(2)6-4-5/h3H,1-2H3
PubChem CID	10929
ChemSpider ID	10466
Δομή
Ισομέρεια
Γεωμετρικά ισομερή	2
Φυσικές ιδιότητες
Σημείο βρασμού	40°C
Πυκνότητα	868,4 kg/m³
Χημικές ιδιότητες
Επικινδυνότητα
Κίνδυνοι κατά; NFPA 704	4 2 2
	Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa).

Ο νιτρώδης ισοπροπυλεστέρας (αγγλικά: isopropyl nitrite) είναι οργανική χημική ένωση, που περιέχει άνθρακα, υδρογόνο, άζωτο και οξυγόνο, με μοριακό τύπο C₃H₇NΟ₂. Χημικά, αποτελεί τον ισοπροπυλεστέρα του νιτρώδους οξέος.

Μπορεί να παραχθεί από την ισοπροπανόλη:^[1]

$\mathrm {CH_{3}CH(OH)CH_{3}+NaNO_{2}{\xrightarrow {\pi .H_{2}SO_{4}}}CH_{3}CH(ONO)CH_{3}+NaOH}$

Ο χημικά καθαρός νιτρώδης ισοπροπυλεστέρας, στις κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος, είναι διαυγές ωχροκίτρινο ελαιώδες υγρό.^[2]

Εφαρμογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο νιτρώδης ισοπροπυλεστέρας είναι μια από τις ενώσεις που χρησιμοποιήθηκαν ως εισπνεόμενα φάρμακα που προκαλούν μια σύντομη ευφορία.

Όμως, ο νιτρώδης προπυλεστέρας έχει σε μεγάλο βαθμό αντικατασταθεί από το νιτρώδη ισοβουτυλεστέρα (ή και από το νιτρώδη αμυλεστέρα).

Ασφάλεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έχει συσχετιστεί με την ωχροπάθεια στο μάτι, όρασης με κεντρικά σκοτώματα, που συνδέονται με διμερείς κίτρινες κηλίδες βοθρίου και τη διαταραχή στο εσωτερικό/εξωτερικό τμήμα συμβολής^[3], η οποία μπορεί να είναι αναστρέψιμη.^[4]

Σημειώσεις και αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ Semon, W. L.; Damerell, V. R. (1943), «Dimethylglyoxime», Org. Synth., http://www.orgsyn.org/orgsyn/orgsyn/prepContent.asp?prep=cv2p0204 ; Coll. Vol. 2: 204 . Προσαρμογή για τον ισοπροπυλεστέρα.
↑ Handbook of Chemistry and Physics, CRC Press, 85η έκδοση
↑ Davies, AJ; Kelly, SP; Naylor, SG; Bhatt, PR; Mathews, JP; Sahni, J; Haslett, R; McKibbin, M (2012). «Adverse ophthalmic reaction in poppers users: case series of 'poppers maculopathy'». Eye (Lond) 26: 1479–86. doi:10.1038/eye.2012.191. PMID 23079752.
↑ Inserm. «Des pertes visuelles chez les consommateurs de poppers». www.inserm.fr (στα Γαλλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Isopropyl nitrite της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).

[1] Semon, W. L.; Damerell, V. R. (1943), «Dimethylglyoxime», Org. Synth., http://www.orgsyn.org/orgsyn/orgsyn/prepContent.asp?prep=cv2p0204 ; Coll. Vol. 2: 204 . Προσαρμογή για τον ισοπροπυλεστέρα.

[2] Handbook of Chemistry and Physics, CRC Press, 85η έκδοση

[3] Davies, AJ; Kelly, SP; Naylor, SG; Bhatt, PR; Mathews, JP; Sahni, J; Haslett, R; McKibbin, M (2012). «Adverse ophthalmic reaction in poppers users: case series of 'poppers maculopathy'». Eye (Lond) 26: 1479–86. doi:10.1038/eye.2012.191. PMID 23079752.

[4] Inserm. «Des pertes visuelles chez les consommateurs de poppers». www.inserm.fr (στα Γαλλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]