Ναφθενικό οξύ

Τυπική δομή ενός ναφθενικού οξέος

Το ναφθενικό οξύ, ή ορθότερα τα ναφθενικά οξέα (αγγλ. Naphthenic acids) είναι μείγματα καρβοξυλικών οξέων του κυκλοπεντανίου και του κυκλοεξανίου, με μοριακά βάρη από 120 έως 700. Το βασικό κλάσμα τέτοιων ενώσεων είναι τα καρβοξυλικά οξέα, με σκελετό άνθρακα από 9 έως 20 άτομα άνθρακα. Η έρευνα έχει δείξει ότι τα ναφθενικά οξέα είναι κυκλοαλιφατικά καρβοξυλικά οξέα, με 10-16 άτομα άνθρακα. Πολύ σπανιότατα, βρέθηκαν οξέα έως και 50 άτομα άνθρακα σε βαρέα έλαια.

Η ονομασία πηγάζει από την αρχαία ελληνική λέξη, ναφθένιο, κυκλοαλιφατική αλλά μη αρωματική ένωση, συνηθισμένη λέξη για την ταξινόμηση των υδρογονανθράκων. Συνήθως, το ναφθενικό οξύ απαντάται σε όλα τα καρβοξυλικά οξέα που υπάρχουν στα προϊόντα του πετρελαίου, ήτοι, τις κυκλικές, ακυκλικές και αρωματικές ενώσεις, ή/και στα καρβοξυλικά εκείνα οξέα που συμπεριέχουν μικρά κλάσματα του αζώτου (N2) και του θείου (S). Ορισμένα τέτοια οξέα περιέχουν ποικίλους συνδυασμούς και αλιφατικών και αρωματικών οξέων.

Απομάκρυνση από τα πετρελαιοειδή

Το ναφθενικό οξύ απομακρύνεται οπωσδήποτε από τις πετρελαϊκές ενώσεις.

Χρήσεις

Τα ναφθενικά είναι άλατα οξέων, παρόμοια με τα αντίστοιχα οξικά. Τα ναφθενικά, όπως τα ναφθενικά οξέα στο πετρέλαιο, είναι ιδιαίτερα διαλυτά σε οργανικά μέσα, κάποια είναι διαλυτά και στο νερό. Χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία για την παραγωγή χρήσιμων χημικών προϊόντων λ.χ., συνθετικά απορρυπαντικά, λιπαντικά, αναστολείς διάβρωσης, και πρόσθετα σε καύσιμα και λιπαντικά. Στις ΗΠΑ, τα ναφθενικά (με τη μορφή του ναφθενικού χαλκού) έχουν πολύ μεγάλη εφαρμογή σε συντηρητικά ξύλου, εντομοκτόνα, μυκητοκτόνα, και ακαρεοκτόνα.