Μαύρη Μοίρα

Η Μαύρη Μοίρα ήταν στολίσκος πειρατικών σκαφών που συγκρότησαν αρματολοί της περιοχής του Ολύμπου και ορισμένοι Μακεδόνες και Θεσσαλοί. Ο στολίσκος αυτός έδρασε το 1807 στον θαλάσσιο χώρο των Βορείων Σποράδων και στον Θερμαϊκό μέχρι τη Λήμνο προς βορρά και μέχρι τον Καφηρέα προς νότο.Όταν τον Αύγουστο του 1807 ο ναύαρχος Σινιάβιν με τον ρωσικό στόλο αποχώρησε από το Αιγαίο, αρκετοί Υδραίοι, Σπετσιώτες και κάτοικοι άλλων νησιών δεν ήθελαν να γυρίσουν στις πατρίδες τους, επειδή φοβούνταν τουρκικά αντίποινα. Σχηματίζοντας μικρούς στολίσκους με ορμητήριο τις Βόρειες Σποράδες λεηλατούσαν πλοία με τουρκική σημαία.
Την ίδια περίοδο ο Αλή πασάς, θέλοντας να εκκαθαρίσει τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία από τους αρματολούς, εξεστράτευσε εναντίον τους. Οι αρματολοί κατέφυγαν στις Βόρειες Σποράδες, όπου ενώθηκαν με τους πειρατές. Οι πιο σημαντικοί μεταξύ αυτών των αρματολών ήταν ο Γιάννης Σταθάς, ο Καψαβέρνης, ο Θύμιος Βλαχάβας, ο Τσαχίλας, οι Λαζαίοι, ο Σύρος, ο Μπεζιώτης, ο Ρομφαίης από τη Νάουσα, ο Βασίλης και ο Νικοτσάρας. Οργάνωσαν πολύ καλά τους πειρατικούς στολίσκους και τέθηκαν επικεφαλής τους. Πρώτοι καπετάνιοι αναδείχτηκαν ο Νικοτσάρας και ο Γιάννης Σταθάς. Έβαφαν τα πλοία τους μαύρα και τα πανιά σε σκούρο χρώμα. Γι' αυτό και ο στόλος τους πήρε το όνομα «Μαύρη Μοίρα».
Ο περιηγητής Couzineri (Voyage dans le Macedoine, I, σελ. 74) γράφει ότι η Μαύρη Μοίρα αποτελούνταν από εβδομήντα πλοία διαιρεμένα σε δέκα μοίρες που αποκαλούνταν ταϊφέδες. Κάθε μοίρα έφερε το όνομα των αρματολών που επέβαιναν σ' αυτήν (δηλαδή Μοριάς, Ρούμελη, Βάλτος, Όλυμπος, Άσπρη Θάλασσα, Σκιάθος, Νάουσα, Κασσάνδρα κ.λπ.).
Οι αρχικαπετάνιοι Σταθάς και Νικοτσάρας έκαναν ορμητήριό τους τη Σκιάθο, επιτίθεντο και καταβύθιζαν κάθε τουρκικό σκάφος, σκοτώνοντας τα πληρώματα, ενώ χτυπούσαν με εμβολή και βύθιζαν και πολεμικά πλοία, όπως κορβέτες και μπρίκια. Δημοτικά τραγούδια που διέσωσε ο Πάσοβ, μιλούν για τα κατορθώματα της Μαύρης Μοίρας στα ύδατα του Αιγαίου, της Κασσάνδρας και του Θερμαϊκού.
Τον Νοέμβριο του επόμενου χρόνου τουρκική ναυτική μοίρα βαρέων σκαφών, αποτελούμενη από φρεγάτες και μπρίκια, επιτέθηκε στη βάση των πειρατικών στη Σκιάθο. Ο τουρκικός στόλος υπέστη καταστροφή, σ' αυτό δε βοήθησε και αγγλική πολεμική φρεγάτα που έπλεε εκεί.
Οι Τούρκοι τότε επεδίωξαν τη συνδιαλλαγή: έδωσαν αμνηστία στους πειρατές, οι νησιώτες γύρισαν στα νησιά τους, οι αρματολοί στα αρματολίκια τους και η Μαύρη Μοίρα διαλύθηκε. Όμως, οι αρματολοί καθώς χωρίστηκαν, απομονωμένοι δέχτηκαν την επίθεση του Αλή πασά και μέσα σε τρία χρόνια εξοντώθηκαν όλοι.

Πηγές

• Μεγάλη Στρατιωτικὴ καὶ Ναυτικὴ Ἐγκυκλοπαιδεία. Tόμος Τέταρτος: Καβάδης–Μωριάς. Ἀθήναι: Ἔκδοσις Μεγάλης Στρατιωτικῆς καὶ Ναυτικῆς Ἐγκυκλοπαιδείας. 1929, σελ. 482. OCLC 31255024.