Κάστρο Σαλώνων
Συντεταγμένες: 38°31′50.999″N 22°22′24.499″E / 38.53083306°N 22.37347194°E
| Κάστρο Σαλώνων | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | κάστρο |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 38°31′51″N 22°22′24″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Δελφών |
| Τοποθεσία | Άμφισσα Φωκίδας |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα[1] |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Το Κάστρο Σαλώνων, επίσης γνωστό ως Κάστρο Άμφισσας ή Κάστρο Ωριάς, είναι κάστρο στην Άμφισσα της Ελλάδας. Τμήμα των τειχών χρονολογείται από την αρχαιότητα αλλά ανακατασκευάστηκε τον 13o αιώνα.
Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βρίσκεται σε ένα λόφο, γνωστό ως Έλατος, πάνω από την πόλη της Άμφισσας και με θέα το Κρισαίο Πεδίο και επιβλέπει τον δρόμο που ενώνει τον Μαλιακό κόλπο με τον Κορινθιακό ανάμεσα από τους ορεινούς όγκους της Στερεάς Ελλάδας.[2][3]
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Άμφισσα φαίνεται να κατοικείται από τη γεωμετρική εποχή και πρωτεύοντα ρόλο στην άμυνα της πόλης έπαιζαν οι οχυρώσεις. Οι αρχαίες οχυρώσεις κτίστηκαν με πολυγωνικό, ισόδομο τραπεζιόσχημο και με ισόδομο ορθογώνιο σύστημα κατά την κλασική και ελληνιστική εποχή. Ο Φίλιππος Β΄ κατέλαβε και κατέστρεψε την αρχαία πόλη το 338 π.Χ., η οποία στη συνέχεια ανοικοδομήθηκε ξανά.[2][3]
Κατά τη διάρκεια της Τέταρτης Σταυροφορίας, η πόλη κατακτήθηκε από τους Λατίνους άρχοντες και ανατέθηκε στους βαρόνους του Οτρεμενκούρ. Έγινε έδρα μιας φραγκικής ηγεμονίας, της κομητείας των Σαλώνων. Οι Φράγκοι για να εξασφαλίσουν την άμυνά τους έχτισαν ένα φρούριο στα ερείπια της αρχαίας ακρόπολης.
Το 1311, μετά την κατάκτηση του Δουκάτου των Αθηνών από την Καταλανική Εταιρεία, άλλαζε συχνά κυρίαρχο αλλά παρέμεινε ένα από τα κύρια φρούρια ανάλογα με το δουκάτο. Το 1394 καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς και στη συνέχεια ανακαταλήφθηκε από τους Βυζαντινούς του Δεσποτάτου του Μορέα. Το 1403 παραχωρήθηκε στους Οσπιτάλιους Ιππότες με αντάλλαγμα την Κόρινθο.
Πράγματι, ο Θεόδωρος Παλαιολόγος έχει πλέον ελάχιστη εμπιστοσύνη στο μέλλον του Μύστρα. Πρότεινε στους Βενετούς να αγοράσουν την Κόρινθο, αλλά εκείνοι αρνήθηκαν. Το τάγμα των Οσπιτάλιων έστειλε τότε μια πρεσβεία από τη Ρόδο για να προσφερθεί να αγοράσει την Κόρινθο. Με τη συμβουλή της αυτοκράτειρας και με τη συμφωνία του Μανουήλ Β', τους πουλά αυτή την πόλη. Μόλις εγκαταστάθηκε στην Κόρινθο, το Τάγμα επεδίωξε να αυξήσει τις εκτάσεις του στην Πελοπόννησο. Μια άλλη πρεσβεία πήγε στο Μυστρά για να ζητήσει, αυτή τη φορά, την εξαγορά των Καλαβρύτων και του ίδιου του Μιστρά. Ο Θεόδωρος συμφώνησε, σχεδιάζοντας να αποσυρθεί στη Μονεμβασιά.
Οι Οσπιτάλιοι εισήλθαν στα Καλάβρυτα με ελάχιστο ενθουσιασμό από τον πληθυσμό.[4] Όταν μπαίνουν στον Μιστρά στο τέλος του Μαΐου του 1400[α], οι κάτοικοι ξεσηκώνονται. Ο Μητροπολίτης του Μυστρά ήταν αυτός που απέτρεψε το λιντσαρισμό των αντιπροσώπων του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη από τον πληθυσμό.[4] Ο Θεόδωρος δέχθηκε πιέσεις τόσο από τον πληθυσμό του Μιστρά όσο και από τον Σουλτάνο. Οι κάτοικοι του Μιστρά δεν του επιτρέπουν πλέον να επιστρέψει στην πόλη και ο Σουλτάνος τον ενημερώνει ότι δεν θα επεκτείνει τη φιλία του μαζί του μέχρι να απολύσει τους Ιππότες. Ένας συμβιβασμός βρίσκεται το 1404 : ο Θεόδωρος ανταλλάσσει το φρούριο των Σαλώνων, που αποκτήθηκε πρόσφατα με έξοδα των Τούρκων, με αυτό της Κορίνθου. Οι Ιππότες εγκαταλείπουν επίσης τα Καλάβρυτα και τις αξιώσεις τους στον Μιστρά.[5]
Οι Οσπιτάλιοι έχασαν οριστικά το φρούριο από τους Τούρκους το 1410.
Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821 το κάστρο απελευθερώθηκε στις 10 Απριλίου 1821 μετά από πολιορκία υπό την ηγεσία του Πανουργιά. Ήταν το πρώτο κάστρο που κατάφεραν να καταλάβουν οι Έλληνες. Το κάστρο συνέχισε να χρησιμοποιείται μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.[3]
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το κάστρο έχει ακανόνιστη κάτοψη και ακολουθεί το φυσικό ανάγλυφο. Αποτελείται από δύο πλατώματα, ένα χαμηλότερο στα νοτιοδυτικά και ένα ψηλότερο στα βορειοανατολικά, όπου βρίσκεται το ακροπύργιο. Το ακροπύργιο χωρίζεται από το υπόλοιπο κάστρο με εγκάρσιο τείχος το οποίο είναι κτισμένο με αρχαίο οικοδομικό υλικό. Στο ακροπύργιο βρίσκονται ερείπια κτισμάτων καθώς και ενός κυκλικού πύργου. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση στο ακροπύργιο βρισκόταν το παλάτι των κομητών των Σαλώνων. Η είσοδος στο κάστρο γίνεται από τα δυτικά, με την πύλη να προστατεύεται από ορθογώνιο πύργο. Τα αρχαία τείχη της Άμφισσας σώζονται στο νοτιοδυτικό και νοτιοανατολικό τμήμα της οχύρωσης. Τα αρχαία τείχη χαρακτηρίζονται από την κατασκευή τους από ογκόλιθους ενώ τα μεσαιωνικά είναι κτισμένα από μικρότερες πέτρες και θραύσματα κεραμιδιών που συγκρατούνται με αμμοκονίαμα.[3]
Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
-
Οχυρώσεις που προστάτευαν την είσοδο -
Το εγκάρσιο τείχος -
Η είσοδος στο ακροπύργιο -
Ο κυκλικός πύργος
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1400 σύμφωνα με το Runciman 1980, σελ. 63-64, 1402 σύμφωνα με το Chatzidakis 1992, σελ. 18.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ listedmonuments
.culture .gr /monument .php?code=16193. - ↑ 2,0 2,1 «Άμφισσα - Ιστορικό». odysseus.culture.gr. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Τσαρούχα, Ανθούλα (31 Μαρτίου 2021). «Άμφισσα». Αρχαιολογία και Τέχνες. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ 4,0 4,1 Runciman 1980, σελ. 63.
- ↑ Runciman 1980, σελ. 64.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (Αγγλικά) Chatzidakis, Manolis (1992). Mystras : the Medieval City and the Castle. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. σελ. 128. ISBN 960-213-065-2.
- (Αγγλικά) Runciman, Steven (1980). Mistra : Byzantine capital of the Peloponnese. Λονδίνο: Thames & Hudson. σελίδες 160. ISBN 978-0-500-25071-6.
