Ιερά Μητρόπολις Τραπεζούντος
.jpg)
Η Ιερά Μητρόπολις Τραπεζούντος είναι μια επισκοπή του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η οποία ήταν ενεργή από το 325 έως το 1922 με έδρα την πόλη της Τραπεζούντας, στον Πόντο. Ο τίτλος Μητροπολίτης Τραπεζούντος, Υπέρτιμος και Έξαρχος πάσης Λαζικής[1] είναι σήμερα κενός[2].
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Τραπεζούντα ιδρύθηκε το 756 π.Χ. από Ίωνες της Σινώπης. Η επισκοπή αρχικά υπαγόταν στη Μητρόπολη Νεοκαισαρείας. Τον 8ο αιώνα έγινε Αρχιεπισκοπή και περίπου το 840 Μητρόπολη. Τον 10ο αιώνα είχε 7 επισκοπές, οι οποίες έγιναν 18 έως τον 10ο αιώνα. Στη συνέχεια μειώθηκαν σταδιακά σε 2 τον 15ο αιώνα. Τον 18ο αιώνα η Μητρόπολη δεν είχε επισκοπές[1].
Η Μητρόπολη Τραπεζούντος συνορεύει με τη Μαύρη Θάλασσα και την Επισκοπή Μπατούμι (Πατριαρχείο Γεωργίας) στα βόρεια, την Μητρόπολη Θεοδοσιουπόλεως (Πατριαρχείο Αντιοχείας) στα ανατολικά, τις Μητροπόλεις Χαλδίας, Ροδοπόλεως και Θεοδοσιουπόλεως στα νότια και Χαλδίας και Ροδοπόλεως επίσης δυτικά. Περιλαμβάνει τις πόλεις Πλάτανος (Akchaabat), Φιλοκαλία (Vakfakebir), Ελεούσα (Gorele), Τρίπολη (Tirebolu), Θεσπιάς (Espiye), Κασσιόπη (Keşap), Γέμουρα (Yomra), Ποντοηράκλεια (Araklı), Σούρμενα (Sürmene), Οφιούσα (Of), Ριζούντα (Rize), Μαπαύρα (Çayeli), Αθήνα (Pazar), Αρχαβίς (Arhavi), Άψαρος (Sarp)[1].
Μετά την ήττα της Ελλάδας στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο και την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας το 1922, δεν έμεινε καθόλου Ορθόδοξο ποίμνιο στο έδαφος της Μητρόπολης[2].
Επισκοπικός κατάλογος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Όνομα | Έτη | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| Άγιος Ευγένιος | 216; | |
| Δόμνος | ~ 325 | Συμμετείχε στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο[3] |
| Άνθιμος Α΄ (ίσως Αλέξανδρος) | 380 | |
| Ασκληπιάδης | ||
| Ατάρβιος | ~ 451 | συμμετείχε στη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο[4] |
| Άνθιμος Γ΄ | ||
| Νικηφόρος | ||
| Αθανάσιος Α΄ | ||
| Ειρηναίος | ||
| Αντώνιος | ||
| Αντίπατρος | ~ 518[5] | |
| Άνθιμος | πριν το 536 | κατόπιν Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως |
| Θεόδωρος Α’ | ~ 680 | |
| Χριστόφορος | ~ 783 | |
| Ζαχαρίας | ~ 783 | |
| Θεόδωρος | β΄ μισό 10ου αιώνα[6] | |
| Θεοδόσιος | 10ος-11ος αιώνας[7] | |
| Κωνσταντίνος Α’ | ~ 1027 ~ 1028[8] | |
| Ιωάννης | μέσα 11ου αιώνα[8] | |
| Λέων | 1053 – 1054 | διάδοχος ή προκάτοχος του Ιωάννη[8] |
| Ιλαρίων Α΄ | 1081 – 1090 | |
| Στέφανος Σκυλίτσης | 1118; – 1165; | |
| Μιχαήλ | 1166[9] | |
| Ιωάννης Α΄ | 1166 | |
| Ιωσήφ Α΄ | 1204 | |
| Ιλαρίων Β΄ | 1204 | |
| Δαβίδ | 1238 – 1263;[10] | |
| Ακάκιος | 1258 – 1282 | |
| Βαρνάβας | 1311[10] – 1333 †[11] | |
| Θεόδωρος Β΄ | 1338; | |
| Βαρνάβας | 1340; | |
| Γρηγόριος Α΄ | 1332 – 1340[10] | |
| Ακάκιος | 1341 – 1351[12] | |
| Ιωσήφ Β΄ | 1349; | |
| Νήφων ο Πτερυγιονίτης | 1351 – 1364[12] | |
| Ιωσήφ Λαζαρόπουλος | Μάρτιος 1364 – 15 Νοεμβρίου 1367[12] | |
| Κωνσταντίνος Γ΄ | 1365; | |
| Θεοδόσιος | 1369 – 1392 † | |
| Θεόγνωστος | 1392; – 1393 | |
| Ιλαρίων Γ΄ | 1393 – 1397 | |
| Μανουήλ | 1397 – 1410; | |
| Σίμων ή Συμεών[13] | 1402[14] | |
| Θεόδουλος | πριν το 1407/8[13] – 1415 | |
| Δοσίθεος | Μάρτιος 1415[15] – 1430 | κατόπιν Μονεμβασίας |
| Δωρόθεος Α΄ ο Κομνηνός | 1434 – 1446 | |
| Αντώνιος | ; – 1461[16] | |
| Βασίλειος | 1465 | |
| Παγκράτιος | ~1471/2[16] | |
| Γεννάδιος | 1501 | |
| Άνθιμος Δ΄ | 1572 – 1578 | |
| Θεοφάνης | 1585 – 1594 | |
| Μάξιμος | 1594 – 1599 | |
| Κοσμάς | ~ 1602[17] | |
| Αθανάσιος Β΄ | 1602; – 1608 | |
| Κύριλλος Α΄ | 1609 – 1610 | |
| Γεράσιμος | 1610 – 1615 | |
| Ιγνάτιος | 1616 – 1627 | |
| Ξενοφών | 1628 † | |
| Κύριλλος Β΄ | 1628[18] – 1645 | |
| Παγκράτιος | 1645 | |
| Λαυρέντιος | 1645 – 1659[19] † | |
| Φιλόθεος | 24 Δεκεμβρίου 1659 – Νοέμβριος 1665 | από Αγαθουπόλεως[19], καθαιρέθηκε[20] |
| Ιωάννης ή Ιωαννίκιος | 3 Νοεμβρίου 1665[21] – ; | |
| Θεόφιλος | 1667 | |
| Ιωάννης Β΄ | 1668 – 1688 | παραιτήθηκε |
| Νεκτάριος Α΄ | Απρίλιος 1689[22] – 1702 | προηγουμένως ηγούμενος της Σουμελά |
| Δωρόθεος Β΄ | 1704 | |
| Νεκτάριος Β΄ | 1704 – 1708 | |
| Παΐσιος | 1708 – 1722 | |
| Ανανίας Α΄ | 1722 – 1736 | |
| Ιερεμίας | 1742; – 1744;[23] | |
| Ανανίας Β΄ | 1736 – 1764 | |
| Ιερόθεος | 1761; – 1764;[23] | |
| Δωρόθεος Γ’ | 1764; – 1790; | προηγουμένως επίσκοπος Αχταλίας κατά τον Τριανταφυλλίδη[23] |
| Παρθένιος | Μάρτιος 1798 – 1830 † | |
| Κωνστάντιος | Ιούλιος 1830 – 15 Απριλίου 1879 † | |
| Γρηγόριος | 12 Μαΐου 1879 – 22 Δεκεμβρίου 1884 | κατόπιν Θεσσαλονίκης, άγιος |
| Γρηγόριος | 29 Δεκεμβρίου 1884 – 17 Μαΐου 1888 | από Φιλιππουπόλεως, κατόπιν Ρόδου |
| Φιλάρετος | 14 Μαΐου 1888 – 10 Οκτωβρίου 1889 | κατόπιν Καστορίας |
| Γαβριήλ | 10 Οκτωβρίου 1889 – 23 Απριλίου 1893 | από Βάρνης, επαύθη, κατόπιν Μαρωνείας |
| Κωνστάντιος | 29 Απριλίου 1893 – 18 Ιουνίου 1906 † | |
| Κωνσταντίνος | 29 Ιουνίου 1906 – 2 Απριλίου 1913 | από Δρυϊνουπόλεως, κατόπιν Κυζίκου |
| Χρύσανθος | 26 Μαΐου 1913 – 13 Δεκεμβρίου 1938 | από Μαρωνείας, κατόπιν Αρχιεπίσκοπος Αθηνών[2] |
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Kiminas 2009, σελ. 109.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Kiminas 2009, σελ. 110.
- ↑ «Ο Ιστορικός Πόντος». Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2021.
- ↑ Λέων, Πάπας Ρώμης (1846). Sancti Leonis Magni, romani pontificis, Opera omnia. J.-P. Migne. σελ. 1254. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ Sacrosancta Concilia Ad Regiam Editionem Exacta. Παρίσι. 1671. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2021.
- ↑ Laurent 1963, σελ. 497.
- ↑ Laurent 1963, σελ. 498.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Laurent 1963, σελ. 499.
- ↑ Χωνιάτης, Νικήτας (1865). Τα ευρισκόμενα πάντα. σελ. 256.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Preiser-Kapeller 2008, σελ. 468.
- ↑ Παππάς, Νικόλαος (2005). «Τραπεζούς (Βυζάντιο), Ναός Παναγίας Χρυσοκεφάλου». Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μικρά Ασία. Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2021.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 Preiser-Kapeller 2008, σελ. 469.
- ↑ 13,0 13,1 Preiser-Kapeller 2008, σελ. 470.
- ↑ Kapsalis, Athanasius G. (1994). Matthew I, Patriarch of Constantinople (1397 - 1410), his life, his patriarchal acts, his written works. Durham University. σελ. 141.
- ↑ Preiser-Kapeller 2008, σελ. 471.
- ↑ 16,0 16,1 Ζαχαριάδου 1996, σελ. 130.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 275.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 402-403.
- ↑ 19,0 19,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 295.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 433-434.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 434.
- ↑ Ζερλέντης, Περικλής (1918). «Μεθόδιος ο Θεσσαλονίκης». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΙΘ: 148. https://digital.lib.auth.gr/record/139964/files/5074_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2022.
- ↑ 23,0 23,1 23,2 «Η εκκλησία της Τραπεζούντας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2021.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Kiminas, Demetrius (31 Μαρτίου 2009). The Ecumenical Patriarchate: A History of Its Metropolitanates with Annotated Hierarch Catalogs. Wildside Press LLC. ISBN 978-1434458766. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2021.
- Ζαχαριάδου, Ελισάβετ Α. (1996). Δέκα τουρκικά έγγραφα για την Μεγάλη Εκκλησία (1483-1567) (PDF). Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών. ISBN 960-7094-69-7.
- Preiser-Kapeller, Johannes (2008). Das Episkopat im späten Byzanz : ein Verzeichnis der Metropoliten und Bischöfe des Patriarchats von Konstantinopel in der Zeit von 1204 bis 1453. Saarbrücken: VDM Verlag Dr. Müller. ISBN 978-3836487863.
- Αποστολόπουλος, Δημήτρης Γ. (1987). Η Νομική Συναγωγή Του Δοσιθέου. Μία Πηγή Και Ένα Τεκμήριο. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών.
- Laurent, V. (1963). Le Corpus des sceaux de l' empire Byzantin. V.1 (L'eglise) (στα Γαλλικά). Paris: Centre National de la Recherche Scientifique.