Ιερά Μητρόπολις Γάνου και Χώρας
Η Ιερά Μητρόπολις Γάνου και Χώρας ήταν μια επαρχία (Μητρόπολη) του Οικουμενικού Πατριαρχείου στα παράλια της θάλασσας του Μαρμαρά στην Ανατολική Θράκη. Η επισκοπή υπήρχε έως το 1922 με έδρα της παλαιότερα το Γάνος (σήμερα Gaziköy), και από το 16ο αιώνα τη Χώρα (σήμερα Hoşköy). Ο τίτλος του Μητροπολίτη Γάνου και Χώρας, υπερτίμου και εξάρχου Θράκης παραλίας αποδίδεται πλέον σε τιτουλάριους επισκόπους του Πατριαρχείου[1] και είναι κενός από τις 3 Οκτωβρίου 2022, οπότε παραιτήθηκε ο τελευταίος Μητροπολίτης Αμφιλόχιος (Τσούκος).
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γάνος (η Γάνος, αργότερα το Γάνος) ιδρύθηκε από Μεγαρείς αποίκους τον 6ο αιώνα π.Χ., στην ακτή της θάλασσας του Μαρμαρά, 165 χλμ. νοτιοδυτικά της Κωνσταντινούπολης. Η Χώρα ιδρύθηκε γύρω στο 1235 από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Γ' Δούκα Βατάτζη, επίσης παραθαλάσσια, 5 χλμ. νοτιοδυτικά του Γάνου[1].
Πριν τον 13ο αιώνα, ο Γάνος αποτελούσε τμήμα της επισκοπής Πανίου της Μητροπόλεως Ηρακλείας. Πριν το 1324 έγινε αυτόνομη αρχιεπισκοπή και πριν το 1347 προβιβάστηκε σε Μητρόπολη. Μετά την ανταλλαγή πληθυσμών Ελλάδας-Τουρκίας το 1923 δεν έμεινε καθόλου Ορθόδοξος πληθυσμός στα εδάφη της Μητρόπολης[1].
Η Μητρόπολη Γάνου και Χώρας συνόρευε βόρεια και δυτικά με τη Μητρόπολη Ηρακλείας, νοτιοανατολικά με τη Θάλασσα του Μαρμαρά και νοτιοδυτικά με τη Μητρόπολη Μυριοφύτου και Περιστάσεως[1].
Επισκοπικός κατάλογος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Όνομα | Έτη | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| Κωνσταντίνος | 1324 – 1325[2] | |
| Μηνάς | ~ 1329[3] ~ 1331[2] | |
| Νίκανδρος | ~ 1387[2] | |
| Γεννάδιος | ~ 1434[2] ~ 1439 | Ως «Γάννου» υπέγραψε την ενωτική Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (6 Ιουλίου 1439)[4] |
| Γρηγόριος | ~ 1450[2] | |
| Παχώμιος | 1572 – 1585[2] | |
| Διονύσιος | 1585 – 1594[2] | |
| Μακάριος | 1601[5] – 1603[2] | α΄ θητεία, καθαιρέθηκε, κατόπιν Νικαίας[6] |
| Νεόφυτος | ~ 1610 | κατόπιν Κερασούντος[2] |
| Ιγνάτιος | ~ 1613[2] | |
| Γερμανός | ~ 1616[2] | |
| Μακάριος | ~ 1623 | β΄ θητεία, από Νικαίας, καθαιρέθηκε εκ νέου, κατόπιν Σηλυβρίας[6] |
| Ιγνάτιος | ; – 1 Απριλίου 1624 | παραιτήθηκε λόγω γήρατος[7] |
| Ιωαννίκιος | Απρίλιος 1624[7] – 1636 | κατόπιν Ηρακλείας, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Ιάκωβος | 7 Αυγούστου 1637 – 21 Αυγούστου 1639[8] | από Σίδης[9], παραιτήθηκε[10] |
| Παΐσιος | 18 Σεπτεμβρίου 1639 – 18 Μαρτίου 1648[11] | από Ρόδου[12] |
| Γαβριήλ | Μάρτιος 1648[11] – 26 Νοεμβρίου 1651[13] | μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης, ιερομάρτυρας |
| Κοσμάς | Μάρτιος 1652[13] – ; | |
| Δωρόθεος | ~ 1654[2] | |
| Γερμανός | ~ 1666[2] | |
| Χριστόφορος | 1670[2] – Ιανουάριος 1672 | καθαιρέθηκε[14] |
| Λεόντιος | ~ 1672[2] | |
| Κωνστάντιος | ~ 1688[2] | ||
| Άνθιμος | 1705[2] – 3 Σεπτεμβρίου 1716 | κατόπιν Μελενίκου |
| Γρηγόριος | 1720 – 1722[2] | |
| Ιερόθεος | ~ 1733[2] | |
| Βαρθολομαίος | 1744[2] | |
| Νεόφυτος | Μάρτιος 1744[15] – 1749 | |
| Προκόπιος | 4 Οκτωβρίου 1749 – Ιανουάριος 1770[16] | κατόπιν Σμύρνης, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Παΐσιος | πριν τον Μάρτιο 1770[17] – μετά τον Σεπτέμβριο 1774[18] | |
| Ματθαίος | ~ 1780[2] | |
| Κύριλλος | ~ 1788[2] | |
| Γεράσιμος | Σεπτέμβριος 1798 – 28 Μαΐου 1821 † | εκτελέστηκε από τους Οθωμανούς |
| Λεόντιος Β΄ | μέσα 1821 – Μάιος 1835 | κατόπιν Σισανίου |
| Μακάριος Β΄ | Μάιος 1835 – 15 Απριλίου 1837 † | από Κρήνης |
| Μελέτιος | 27 Απριλίου 1837 – 21 Μαΐου 1841 | από Ελαίας, κατόπιν Δημητριάδος |
| Ματθαίος Γ΄ (Αριστάρχης) | 21 Μαΐου 1841 – Δεκέμβριος 1845 | από Δημητριάδος, παραιτήθηκε |
| Κύριλλος Β΄ | Δεκέμβριος 1845 – Αύγουστος 1848 † | από Κορυτσάς |
| Κύριλλος Γ΄ (Κυριακίδης) | 20 Αυγούστου 1848 – 15 Μαρτίου 1853 | κατόπιν Αδριανουπόλεως |
| Χρύσανθος (Τζούνης) | 15 Μαρτίου 1853 – 17 Απριλίου 1873 | παραιτήθηκε |
| Γρηγόριος Γ΄ (Μισλιάνος) | 17 Απριλίου 1873 – Ιούλιος 1873 † | από Κασσανδρείας |
| Τιμόθεος Α΄ (Λαμπρίδης) | 14 Ιουλίου 1873 – 12 Μαΐου 1875 † | από Χαλεπίου, δολοφονήθηκε από ληστές |
| Παρθένιος (Παπαφωτεινός) | 22 Μαΐου 1875 – 11 Φεβρουαρίου 1881 | κατόπιν Σωζοαγαθουπόλεως |
| Βενέδικτος (Αδαμαντίδης) | 11 Φεβρουαρίου 1881 – 17 Φεβρουαρίου 1886 | από Αγχιάλου, κατόπιν Πισιδίας |
| Πολύκαρπος (Κωνσταντινίδης) | 9 Μαρτίου 1886 – 1 Αυγούστου 1891 | κατόπιν Βάρνης |
| Διονύσιος Β΄ (Καρδαράς ή Κυρίτσης ή Κυρίτζης) | 1 Αυγούστου 1891 – 10 Σεπτεμβρίου 1897 † | από Ξάνθης |
| Κωνσταντίνος Β΄ (Μικρούλης) | 27 Σεπτεμβρίου 1897 – 23 Μαΐου 1900 | από Παραμυθίας, κατόπιν Σωζοαγαθουπόλεως |
| Κωνσταντίνος Γ΄ (Βαλλιούλης ή Αποστόλου ή Κωνσταντινίδης) | 3 Ιουνίου 1900 – 3 Ιουνίου 1906 | από πρώην Μυριοφύτου, κατόπιν Πισιδίας |
| Κωνστάντιος Β΄ (Ισαακίδης) | 3 Ιουνίου 1906 – 21 Αυγούστου 1906 | από Βεροίας, παραιτήθηκε |
| Κωνσταντίνος Δ΄ (Χατζηαποστόλου) | 22 Αυγούστου 1906 – 12 Μαΐου 1909 | από πρώην Μελενίκου, κατόπιν Αγχιάλου |
| Σεραφείμ (Σκαρούλης) | 14 Μαΐου 1909 – 29 Ιουλίου 1913 † | από Σισανίου |
| Τιμόθεος (Λαμνής) | 10 Σεπτεμβρίου 1913 – 7 Οκτωβρίου 1924 | από Φιλιππουπόλεως, κατόπιν Μετσόβου |
| Παγκράτιος (Παραδείσης ή Βατοπεδινός) | 5 Οκτωβρίου 1943 – 30 Μαΐου 1952 † | από Λεύκης |
| Νεκτάριος (Χατζημιχάλης) | 29 Αυγούστου 2007[19] – 31 Δεκεμβρίου 2009 † | από πρώην Λέρου |
| Αμφιλόχιος (Τσούκος) | 30 Μαΐου 2018 – 3 Οκτωβρίου 2022 | από Νέας Ζηλανδίας, παραιτήθηκε |
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Kiminas 2009, σελ. 56.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 Δράκος 1892, σελ. 55.
- ↑ Hunger & Kresten 1981, σελ. 564.
- ↑ Η Αγία και Οικουμενική εν Φλωρεντία Σύνοδος. σελ. 668.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 223.
- ↑ 6,0 6,1 Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 388-389.
- ↑ 7,0 7,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 388.
- ↑ Καδάς, Σωτήριος (2014). Τα διακοσμημένα χειρόγραφα του επισκόπου Γάνου και Χώρας Ιακώβου (πρώην Σιμωνοπετρίτου ιερομονάχου). Θεσσαλονίκη: Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών Α.Π.Θ. σελ. 31. ISBN 9789607856517.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 417.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 426.
- ↑ 11,0 11,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 197.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 427.
- ↑ 13,0 13,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 310.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 150.
- ↑ Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΕ): 230. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA230#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΣΤ): 248. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA248#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2022.
- ↑ Κώδιξ, σελ. 230.
- ↑ «Acte patriarhie cesti referitoare la Mitropolia Proilavului». Studii istorice greco-romane: 296. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/35/1939_-_Demostene_Russo%2C_Acte_patriarhice%C5%9Fti_referitoare_la_Mitropolia_Proilavului.pdf. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ Kiminas 2009, σελ. 57.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Kiminas, Demetrius (31 Μαρτίου 2009). The Ecumenical Patriarchate: A History of Its Metropolitanates with Annotated Hierarch Catalogs. Wildside Press LLC. ISBN 978-1434458766. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2014.
- Βέης, Νίκος. Ο κώδιξ της Ορθοδόξου Εκκλησίας Άνδρου και Σύρου (PDF).
- Αποστολόπουλος, Δημήτρης Γ. (1987). Η Νομική Συναγωγή Του Δοσιθέου. Μία Πηγή Και Ένα Τεκμήριο. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών.
- Hunger, Herbert· Kresten, Otto (1981). Das Register des Patriarchats von Konstantinopel, 1. Teil (PDF) (στα Γερμανικά). Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2023.
- Δράκος, Ευστράτιος Ι. (1892). Τα Θρακικά : ήτοι διάλεξις περί των εκκλησιαστικών επαρχιών Σηλυβρίας, Γάνου και Χώρας, Μετρών και Αθύρων, Μυριοφύτου και Περιστάσεως, Καλλιπόλεως και Μαδύτου. Αθήνησι. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2024.