Ηγεμονία της Χίου
Συντεταγμένες: 38°24′N 26°1′E / 38.400°N 26.017°E
| Ηγεμονία της Χίου | |||
|---|---|---|---|
| 1304–1329 | |||
| |||
| Χώρα | Δημοκρατία της Γένοβας και Βυζαντινή Αυτοκρατορία | ||
| Πρωτεύουσα | Χίος | ||
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 38°24′0″N 26°1′0″E | ||
| δεδομένα () | |||
Η Ηγεμονία της Χίου ήταν βραχύβια Λατινική αυτόνομη ηγεμονία στο Αιγαίο Πέλαγος, στο κέντρο των Ανατολικών ακτών του, που κυβερνήθηκε από την Οικογένεια Ζαχαρία από τη Γένοβα. Το κέντρο της ηγεμονίας ήταν η Χίος αλλά την εποχή που έφτασε στο μέγιστο της ακμής της περιείχε πολλά ανατολικά νησιά απέναντι από τη Μικρά Ασία. Η ηγεμονία δημιουργήθηκε από τον Βενέδικτο Ζαχαρία, κατέκτησε το νησί (1304) με πρόφαση την προστασία των ακτών από τις επιθέσεις των Τούρκων. Ο Βενέδικτος Ζαχαρίας και οι απόγονοι του ήταν επίσημα υποτελείς στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία αλλά ασκούσαν την εξουσία ανεξάρτητα χωρίς να δίνουν λόγο στον αυτοκράτορα, η κατάσταση διατηρήθηκε μέχρι την εκδίωξη τους από τους Βυζαντινούς με τη στήριξη του τοπικού Ελληνικού πληθυσμού (1329)
Δημιουργία της ηγεμονίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Βενέδικτος την εποχή που κατέκτησε το νησί ήταν Κύριος Παλαιάς και Νέας Φώκαιας στις Μικρασιατικές ακτές, στη Βυζαντινή αυλή δικαιολογήθηκε ότι η κατάκτηση έγινε με στόχο την προστασία από τους Τούρκους πειρατές. Ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος αδύναμος για οποιαδήποτε στρατιωτική επέμβαση τον αναγνώρισε "Κύριο της Χίου" για διάστημα 10 ετών, η θητεία του θα ανανεωνόταν στη συνέχεια ανά 5 χρόνια.[1][2] Ο Βενέδικτος πέθανε (1307), τον διαδέχτηκε ο γιος του Παλαιολόγος Ζαχαρίας και όταν πέθανε και ο ίδιος (1314) η ηγεμονία πέρασε στους δυο γιους του : Μαρτίνο Ζαχαρία και Βενέδικτο Β΄ Ζαχαρία.[3] Η Χίος ήταν ένα μικρό αλλά πλούσιο νησί με ετήσιο εισόδημα 200.000 χρυσά Υπέρπυρα. Τα επόμενα χρόνια ο Μαρτίνος κυβερνούσε ένα βασίλειο στο οποίο ανήκαν πολλά μικρά νησιά δίπλα από τη Μικρά Ασία όπως η Σάμος και η Κως.[4] Ο Μαρτίνος και ο αδελφός του διακρίθηκαν σε πολλές μάχες εναντίον των Τουρκικών αρμάδων στο Αιγαίο Πέλαγος, ο Μαρτίνος δέχτηκε τον τίτλο του "βασιλιά και δεσπότη της Μικράς Ασίας" από τον τιτλούχο Λατίνο Αυτοκράτορα Φίλιππο Α΄ του Τάραντα (1325).[5][6]
Ένταση με τους Βυζαντινούς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι καλές σχέσεις που είχε ο Μαρτίνος Ζαχαρίας με τον τιτλούχο Λατίνο Αυτοκράτορα προκάλεσαν ανησυχία στη Βυζαντινή αυλή αλλά χωρίς επιπτώσεις, ο Ανδρόνικος Β΄ ανανέωσε άλλες δυο φορές την ηγεμονία του στη Χίο (1324, 1327). Την ίδια εποχή η συμπεριφορά του Μαρτίνου άρχισε να γίνει όλο και πιο προκλητική, έδιωξε τον αδελφό του και συγκυβερνήτη Βενέδικτο από το νησί και έκοψε τα νέα νομίσματα μόνο με το δικό του όνομα.[7] Στον Βυζαντινό θρόνο ανέβηκε ο νέος και δυναμικός εγγονός του Ανδρόνικου Β΄ Ανδρόνικος Γ΄ Παλαιολόγος, (1328) αυτό έφερε μια σημαντική αλλαγή στις σχέσεις του Μαρτίνου με τους Βυζαντινούς. Ο ευγενής από τη Χίο Λέων Καλόθετος συνάντησε τον αυτοκράτορα και τον Μεγάλο Λογοθέτη του Ιωάννη Καντακουζηνό, τους πρότεινε να ανακτήσουν το νησί. Ο Ανδρόνικος Γ΄ συμφώνησε, με το πρόσχημα της κατασκευής ενός νέου κάστρου στη Χίο χωρίς την άδεια του αυτοκράτορα διέταξε τον Μαρτίνο να διακόψει την ανέγερση του κάστρου και να έρθει να τον βρει στην Κωνσταντινούπολη να συζητήσουν την ανανέωση της ηγεμονίας του. Ο Μαρτίνος αρνήθηκε και διέταξε ταχύτερη κατασκευή, την ίδια εποχή εμφανίστηκε στον αυτοκράτορα ο αδελφός του Βενέδικτος και του διαμαρτυρήθηκε ότι ο Μαρτίνος του αφαίρεσε τις εξουσίες και τον έδιωξε από το νησί άνευ λόγου. Ο Ανδρόνικος Γ΄ το βρήκε σαν καθοριστικό λόγο να επιτεθεί στον Μαρτίνο, συγκέντρωσε στόλο 105 πλοίων ανάμεσα στα οποία βρισκόταν στόλος του Λατίνου Δούκα της Νάξου Νικολάου Α΄ Σανούδου και εξέπλευσε για τη Χίο.[8]
Διάλυση της ηγεμονίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όταν έφτασε ο Ανδρόνικος Γ΄ στη Χίο ζήτησε από τον Μαρτίνο να διατηρήσει το νησί αφού δεχτεί εγκατάσταση Βυζαντινής φρουράς και του δώσει όρκο υποτέλειας αλλά ο Μαρτίνος το αρνήθηκε. Ο Μαρτίνος βύθισε τρεις αυτοκρατορικές γαλέρες στο λιμάνι, απαγόρευσε τον πληθυσμό του νησιού να κρατάει όπλα και κλείστηκε με 800 άντρες στην Ακρόπολη της πόλης όπου κατέβασε τα αυτοκρατορικά σύμβολα και ανέβασε τα δικά του. Ο αδελφός του Βενέδικτος παρέδωσε το κάστρο του στον Ανδρόνικο και ο πληθυσμός του νησιού τον κήρυξε ανεπιθύμητο, τότε ο Μαρτίνος Ζαχαρίας παραδόθηκε. Ο Ανδρόνικος Γ΄ του χάρισε τη ζωή παρά τα έντονα αιτήματα των κατοίκων να τον εκτελέσει και μεταφέρθηκε αιχμάλωτος στην Κωνσταντινούπολη, η σύζυγος και οι συγγενείς του πήραν την άδεια να φύγουν με την τεράστια περιουσία τους ενώ οι αξιωματούχοι του Μαρτίνου παρέμειναν στο νησί σαν Βυζαντινοί αξιωματούχοι. Ο αυτοκράτορας πρόσφερε τη Χίο στον αδελφό του Μαρτίνου Βενέδικτο, ο Βενέδικτος του ζήτησε να έχει πλήρη εξουσία στο νησί χωρίς υποταγή όπως ο αδελφός του αλλά ο Ανδρόνικος Γ΄ το αρνήθηκε. Ο Βενέδικτος αποσύρθηκε στη Γενοβέζικη επαρχία του Γαλατά, σε λίγα χρόνια έκανε αποτυχημένη προσπάθεια να ανακαταλάβει τη Χίο και πέθανε αμέσως μετά. Ο Ανδρόνικος Γ΄ τοποθέτησε νέο κυβερνήτη της Χίου τον έμπιστο του Λέων Καλόθετο, στη συνέχεια πήγε στη Φώκαια για να πιέσει τους κατοίκους να δεχτούν την κυριαρχία του.[9][10]
Ηγεμόνες της Χίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Βενέδικτος Α΄ Ζαχαρίας (1304 - 1307)
- Παλαιολόγος Ζαχαρίας (1307 - 1314)
- Βενέδικτος Β΄ Ζαχαρίας (1314 - 1325)
- Μαρτίνος Ζαχαρίας (1314 - 1329)
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Miller, William (1921). "The Zaccaria of Phocaea and Chios (1275-1329)". Essays on the Latin Orient. Κέιμπριτζ: Cambridge University Press.
- Nicol, Donald MacGillivray (1993). The Last Centuries of Byzantium, 1261–1453. Κέιμπριτζ: Cambridge University Press.