Επιχείρηση Παρθενών
_el.svg)
Η Επιχείρηση Παρθενών (Operation Parthenon) ήταν βρετανικό σχέδιο για την ανάληψη στρατιωτικής δράσης στη Ζανζιβάρη μετά την επανάσταση του 1964. Η επιχείρηση είχε εγκριθεί από την Βρετανική Διοικητική Επιτροπή Ανατολικής Αφρικής στις 30 Ιανουαρίου. Οι κύριοι αντικειμενικοί στόχοι ήταν η αποκατάσταση του νόμου και της τάξης στην Ζανζιβάρη και η αποτροπή του ριζοσπαστικού αριστερού κόμματος Ούμα να πάρει τον έλεγχο της κυβέρνησης από το μετριοπαθές κόμμα Αφρο-Σιράζι. Οι δυνάμεις που θα λάμβαναν μέρος στην επιχείρηση περιλάμβαναν δύο αεροπλανοφόρα, τρία αντιτορπιλικά, ένα βοηθητικό πλοίο του Βασιλικού Στόλου (Royal Fleet Auxiliary), 13 ελικόπτερα, ένα τάγμα των Foot Guards, ένα τάγμα των Βασιλικών Πεζοναυτών και ένα ανεξάρτητο λόχο αλεξιπτωτιστών. Το σχέδιο ήταν να εξαπολυθεί επίθεση με ελικόπτερα και αλεξιπτωτιστές στο κύριο νησί της Ζανζιβάρης, Ουνγκούτζα, και μετά να καταληφθεί και το μικρότερο νησί Πέμπα. Αν είχε εκτελεστεί, η Επιχείρηση Παρθενών, θα ήταν η μεγαλύτερη Βρετανική αμφίβια και από αέρος επιχείρηση από την εποχή της Κρίσης του Σουέζ το 1956. Η επιχείρηση Παρθενών ακυρώθηκε στις 20 Φεβρουαρίου και αντικαταστάθηκε με την Επιχείρηση Μπόρις.
Προέλευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Ζανζιβαρινή Επανάσταση ξέσπασε στις 12 Ιανουαρίου 1964 όταν 600-800 κυρίως αφρικανοί άνδρες υπό την ηγεσία του Τζον Οκέλο υποστηριζόμενοι από τα κόμματα Αφρο-Σιράζι και Ούμα ανέτρεψαν τον Σουλτάνο της Ζανζιβάρης Τζαμσίντ μπιν Αμπντουλά και την, κυρίως αραβική, κυβέρνησή του.[1][2] Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολιτικές αναταραχές, λεηλασίες αραβικών περιουσιών και οργανωμένες δολοφονίες Αράβων.[1][3] Το ASP υπό την ηγεσία του Αμπέιντ Καρούμε και το Umma υπό την ηγεσία του Αμπντουλραμάν Μοχάμεντ Μπαμπού σχημάτησαν το Επαναστατικό Συμβούλιο και κυβέρνησαν την χώρα. Ακολουθώντας τα γεγονότα αρκετές δυτικές κυβερνήσεις, που υποψιάζονταν ότι οι επαναστάτες είχαν στήριξη από την Κούβα, την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και άλλες κομμουνιστικές χώρες, έκαναν σχέδια απομάκρυνσης των υπηκόων τους.[1] Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανέλαβαν μία επιχείρηση απομάκρυνσης 61 πολιτών της, συμπεριλαμβανομένων και 16 υπαλλήλων της ΝΑΣΑ σε σταθμό παρακολούθησης δορυφόρων, στις 13 Ιανουαρίου.[4] Μετά την απομάκρυνση των πολιτών της, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών δήλωσε ότι αναγνωρίζει ότι η Ζανζιβάρη βρίσκεται εντός της Βρετανικής σφαίρας επιρροής και ότι δεν θα εμπλεκόταν περαιτέρω.[5] Η ΗΠΑ ωστόσο παρότρυναν την Βρετανία να συνεργαστεί με άλλες χώρες της Ανατολικής Αφρικής και να αποκαταστήσει την τάξη στο νησί.[5]
Η πρώτη βρετανική στρατιωτική παρουσία στην Ζανζιβάρη ήταν το HMS Owen, ένα αναγνωριστικό πλοίο που παρέκκλινε από τις Κενυατικές ακτές, και έφτασε το απόγευμα στις 12 Ιανουαρίου.[6] Η φρεγάτα HMS Rhyl και το βοηθητικό πλοίο RFA Hebe συνάντησαν το Owen στη Ζανζιβάρη στις 15 Ιανουαρίου. Η άφιξη του Rhyl προκάλεσε ανησυχία στην επαναστατική κυβέρνηση καθώς μετέφερε ένα λόχο από το πρώτο τάγμα του Συντάγματος Staffordshire, το οποίο είχε μεταφερθεί από την Κένυα εξαιτίας ανακριβών αναφορών ότι η ασφάλεια επιδεινώνονταν ραγδαία.[6] Το Hebe επιδείνωσε την κατάσταση καθώς είχε μόλις τελειώσει την απομάκρυνση εφοδίων από τις ναυτικές αποθήκες στην Μομπάσα και ήταν φορτωμένο με όπλα και εκρηκτικά, και λόγω αυτού το Βασιλικό Ναυτικό αρνήθηκε να επιτρέψει σε εκπροσώπους της Ζανζιβαρινής κυβέρνησης να κάνουν έλεγχο στο πλοίο, τροφοδοτώντας έτσι φήμες ότι ήταν αποβατικό πλοίο.[6]
Αυτές οι δυνάμεις ολοκλήρωσαν μία μερική απομάκρυνση Βρετανών πολιτών από το νησί στις 17 Ιανουαρίου.[7] Λίγο μετά το Rhyl στάλθηκε στην Τανγκανίκα μαζί με το λόχο του συντάγματος Staffordshire για να καταστείλει ταραχές στον στρατό της Τανγκανίκας, ενώ το Owen μετέφερε ένα λόχο των Gordon Highlanders για την αντικατάστασή τους.[8] Στις 30 Ιανουαρίου η Βρετανική Επιτροπή Διοικητών Ανατολικής Αφρικής ενέκρινε την Επιχείρηση Παρθενών, της οποίας αντικειμενικός στόχος θα ήταν η αποκατάσταση του νόμου και της τάξης στην Ζανζιβάρη αν το Επαναστατικό Συμβούλιο αποτύγχανε σε αυτό.[9] Συγκεκριμένα, υπήρχε ανησυχία ότι το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα Ούμα, υποστηριζόμενο από τους οπλισμένους άνδρες του Οκέλο θα ανέτρεπε τους μετριοπαθείς του ASP και θα καταλάμβανε την εξουσία.[10]
Η επιχείρηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Επιχείρηση Παρθενών θα ήταν μεγάλης κλίμακας επίθεση στις επαναστατικές δυνάμεις της Ζανζιβάρης, προκειμένου να αποτραπεί ενδεχόμενη εδραίωση ελέγχου του νησιού από το κόμμα Ούμα. Θα ενέπλεκε πολύ περισσότερες δυνάμεις από αυτές που προέβλεπαν προηγούμενα σχέδια για την απομάκρυνση Ευρωπαίων πολιτών.[10] Η Επιχείρηση θα περιλάμβανε μεταφορά δυνάμεων με ελικόπτερα και με αλεξίπτωτα στο νησί Ουγκούντζα (Ζανζιβάρη) για την κατάληψη του αεροδρομίου και μετά κατάληψη και της νήσου Πέμπα με τον ίδιο τρόπο. Τα σχέδια της επιχείρησης απαιτούσαν 2 αεροπλανοφόρα, 3 αντιτορπιλικά, το Owen, 13 ελικόπτερα και 21 μεταγωγικά ή αναγνωριστικά αεροσκάφη. Οι επίγειες δυνάμεις θα αποτελούνταν από το δεύτερο τάγμα των Scots Guards, την 45 Commando των Βασιλικών Πεζοναυτών (Royal Marines) και ένα λόχο από το δεύτερο τάγμα του συντάγματος αλεξιπτωτιστών.[10] Αν τελικώς εφαρμόζονταν, η επιχείρηση Παρθενών θα ήταν η μεγαλύτερη από αέρος και αμφίβια επιχείρηση των βρετανών από την Κρίση του Σουέζ.[10] Τα δύο αεροπλανοφόρα που επιλέχθηκαν για την επιχείρηση ήταν το HMS Centaur και το HMS Victorious το οποία μεταφέρθηκαν στην περιοχή και ήταν σε ετοιμότητα.[11] Με την αποκάλυψη, γύρω στις 20 Φεβρουαρίου, ότι οι Ζανζιβαρινοί επαναστάτες είχαν ενδεχομένως εκπαιδευτεί από κομμουνιστικούς στρατούς, το βρετανικό επιτελείο αποφάσισε ότι απαιτούνταν διαφορετική σύνθεση δυνάμεων και έτσι η επιχείρηση Παρθενών αντικαταστάθηκε με την Επιχείρηση Μπόρις.[12]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Parsons 2003, σελ. 107
- ↑ Speller 2007, σελ. 6
- ↑ Speller 2007, σελ. 7
- ↑ Conley, Robert (13 January 1964), «African Revolt Overturns Arab Regime in Zanzibar», New York Times: p. 1, http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F20B15F9385C147A93C1A8178AD85F408685F9, ανακτήθηκε στις 16 November 2008.
- ↑ 5,0 5,1 Speller 2007, σελίδες 13–14
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Speller 2007, σελ. 9
- ↑ Speller 2007, σελίδες 9–10
- ↑ Speller 2007, σελ. 11
- ↑ Speller 2007, σελ. 16
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Speller 2007, σελ. 17
- ↑ Speller 2007, σελ. 13
- ↑ Speller 2007, σελ. 18
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Parsons, Timothy (2003), The 1964 Army Mutinies and the Making of Modern East Africa, Greenwood Publishing Group, ISBN 0325070687, http://books.google.co.uk/books?id=KoLbjlIYLzwC.
- Speller, Ian (2007), «An African Cuba? Britain and the Zanzibar Revolution, 1964.», Journal of Imperial and Commonwealth History 35 (2): 1–35, http://eprints.nuim.ie/archive/00000841/.