Ελληνικό Me Too

Το ελληνικό Κίνημα του Me Too αφορά τη δημοσιοποίηση υποθέσεων σεξουαλικών κακοποιήσεων στην Ελλάδα από τα θύματα. Ξεκίνησε το Δεκέμβριο του 2020 και πήρε μεγαλύτερη έκταση τον Ιανουάριο του 2021, ύστερα από τη δημόσια αφήγηση της αθλήτριας Σοφίας Μπεκατώρου της σεξουαλικής επίθεσης που είχε δεχτεί πολλά χρόνια πριν (1998), από μέλος της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας. Τις αποκαλύψεις της Μπεκατώρου, συνόδευσε ένα κύμα επιδοκιμασίας και συμπαράστασης που εκδηλώθηκε κυρίως μέσω των κοινωνικών δικτύων και των ΜΜΕ.

Η επιδοκιμασία για την τόλμη της, που εκφράστηκε στο υψηλότερο δυνατόν επίπεδο, με τη συνάντηση με την Προέδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, και τις δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, άνοιξε το δρόμο σε άλλες γυναίκες και άντρες να δημοσιοποιήσουν τις σεξουαλικές παρενοχλήσεις που είχαν δεχτεί κατά καιρούς. Έτσι έγιναν καταγγελίες από επαγγελματίες αθλητές και αθλήτριες, από φοιτητές και φοιτήτριες Πανεπιστημίου, από δημοσιογράφους και πολιτικούς και τέλος από ηθοποιούς.

Οι καταγγελίες των ηθοποιών προσέλκυσαν από τον Μάρτιο του 2021 και μετά, ην προσοχή της κοινής γνώμης και των ΜΜΕ. Ανάμεσα στις πολλές καταγγελίες υπήρξαν οι περιπτώσεις των Δημήτρη Λιγνάδη και Πέτρου Φιλιππίδη τις οποίες ανέλαβε να διερευνήσει εισαγγελέας, και κατέληξαν στην ποινική δίωξη και των δυο γνωστών ηθοποιών, για αδικήματα κακουργηματικού χαρακτήρα.

Το Φεβρουάριο του 2021, δημιουργήθηκε η ιστοσελίδα της Πολιτείας, metoogreece.gr, για την καταγγελία κακοποιητικών συμπεριφορών.

Οι κοινωνικοί επιστήμονες υποστήριξαν την αναγκαιότητα ύπαρξης και ενδυνάμωσης του Ελληνικού Me Too γιατί τα περιστατικά της έμφυλης βίας στην Ελλάδα εξακολουθούν να μένουν κρυφά και οι δράστες να μην τιμωρούνται εξαιτίας και των προκαταλήψεων αλλά και της έλλειψης ενημέρωσης των θυμάτων. Τα θύματα σεξουαλικών κακοποιήσεων δεν έχουν την απαραίτητη υποστήριξη ψυχολογική, νομική, και οικονομική, ώστε να καταγγείλουν τα περιστατικά.

Χρονικό των γεγονότων

Σοφία Μπεκατώρου

Στις 25 Νοεμβρίου του 2020 η Σοφία Μπεκατώρου συμμετέχοντας σε μια διαδικτυακή συζήτηση με αφορμή την «Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας Κατά των Γυναικών», είχε πρωτοαναφέρει ακροθιγώς το γεγονός της σεξουαλικής κακοποίησης που είχε δεχτεί 23 χρόνια πριν. Στις 22 Δεκεμβρίου μιλά με λεπτομέρειες για την σεξουαλική της κακοποίηση, σε συνέντευξή της στη διαδικτυακή έκδοση του περιοδικού Marie Claire και στη δημοσιογράφο Εβίτα Τσιλοχρήστου, με αποτέλεσμα στις 14 Ιανουαρίου 2021 η ιστιοπλόος, να κληθεί να συμμετέχει και πάλι σε διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσε το υφυπουργείο Αθλητισμού, στο πλαίσιο του προγράμματος του Συμβουλίου της Ευρώπης για την «Προστασία των παιδιών στον Αθλητισμό», «Start to Talk/Σπάσε τη Σιωπή - Μίλησε, Μην Ανέχεσαι». Εκεί περιέγραψε αναλυτικά και με λεπτομέρειες την σεξουαλική κακοποίηση που είχε δεχτεί από μεγαλο- παράγοντα της αποκαλύφθηκε ότι ο εν λόγω παράγοντας ήταν ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας. Λίγες μέρες αργότερα, αποκαλύφθηκε ότι ο εν λόγω παράγοντας ήταν ο αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας και εκπρόσωπος της ιστιοπλοΐας στην Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή, Αριστείδης Αδαμόπουλος. Η καταγγελία εκείνη, ήταν και αυτή που ξεκίνησε το ελληνικό κίνημα Me Too. Η υπόθεση της Μπεκατώρου μπήκε στο αρχείο λόγω παραγραφής του αδικήματος, αλλά με την δικιά της μεσολάβηση, μια άλλη υπόθεση βιασμού αθλήτριας ιστιοπλοΐας, που μάλιστα τότε ήταν 11 χρονών, προκάλεσε την εισαγγελική παρέμβαση και τη σύλληψη του φερόμενου ως βιαστή - προπονητή της αθλήτριας βάση κατηγοριών για βιασμό κατ’ εξακολούθηση, αποπλάνηση κατ’ εξακολούθηση και κατάχρηση σε ασέλγεια. Στις 16 Ιανουαρίου η πρώην διεθνής πολίστρια και πρωταθλήτρια του τριάθλου Μάνια Μπίκοφ και η κολυμβήτρια Ραμπέα Ιατρίδου, δημοσιοποίησαν στα προφίλ τους στο Facebook τις δικές τους κακές εμπειρίες από σεξουαλικές παρενοχλήσεις που υπέστησαν από αθλητίατρους.

Δέκα μέρες μετά, στις 26 Ιανουαρίου, η μητέρα του άτυχου πολίστα Αδαμάντιου Μαντή, Κατερίνα Τζιάλλα, ο οποίος πέθανε βίαια σε τροχαίο δυστύχημα το Νοέμβριο του 2019, έστειλε επιστολή στον υφυπουργό Αθλητισμού Λευτέρη Αυγενάκη, καταγγέλοντας ότι επτά προπονητές του γιου της, του ασκούσαν ψυχολογική βία, έτσι ώστε να τα παρατήσει.

Π. Φιλιππίδης, Π. Χαϊκάλης, Κ. Σπυρόπουλος, Γ. Κιμούλης

Ακολούθησαν πολλοί ακόμη, γυναίκες και άντρες, από τον χώρο της υποκριτικής. Μετά από σωρεία καταγγελιών εναντίον του προσώπου του, ο Πέτρος Φιλιππίδης διεγράφη από το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών στις 14 Ιουνίου. Επώνυμες καταγγελίες έγιναν και κατά των ηθοποιών και σκηνοθετών Κώστα Σπυρόπουλου και Παύλου Χαϊκάλη για πράξεις γενετήσιου χαρακτήρα.

Για τον ηθοποιό Γιώργο Κιμούλη, υπήρξαν επώνυμες καταγγελίες με πρώτη την ηθοποιό Ζέτα Δούκα για κακοποιητική συμπεριφορά κατά την διάρκεια παραστάσεων και προβών. Ένα χρόνο μετά, στις 25 Φεβροαρίου 2022, ο Γιώργος Κιμούλης κατέθεσε αγωγές αποζημίωσης κατά της Ζέτας Δούκα, του ΣΕΗ, της Δώρας Χρυσικού και του Νίκου Ψαρρά, υποστηρίζοντας ότι όλα είναι ψεύδη και ότι τον έπληξαν ηθικά και επαγγελματικά. Κατά των δύο γυναικών ηθοποιών κατέθεσε και μήνυση στις 19 Ιουλίου 2022, όπως και εναντίον δύο γιατρών.

Δημήτρης Λιγνάδης

Αποκορύφωμα των καταγγελιών, αποτέλεσε η σύλληψη του τέως καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού θεάτρου, Δημήτρη Λιγνάδη, μετά τη γνωστοποίηση καταγγελιών κατά του ηθοποιού και σκηνοθέτη. Η υπουργός Υπουργού Πολιτισμού, κατέθεσε στις 19 Φεβρουαρίου μηνυτήρια αναφορά ζητώντας τη διερεύνηση των καταγγελιών στο χώρο του θεάτρου. Ο Δημήτρης Λιγνάδης προφυλακίστηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2021 και διεγράφη από το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών στις 10 Απριλίου. Στις 13 Ιουλίου 2022 κρίθηκε ένοχος για δύο βιασμούς ανηλίκων αγοριών. Του επιβλήθηκε συνολική ποινή κάθειρξης 12 ετών χωρίς την αναγνώριση κανενός ελαφρυντικού, ενώ αθωώθηκε για τις άλλες δύο κατηγορίες. Το δικαστήριο αποφάσισε, κατά πλειοψηφία (4 - 3: μειοψήφισαν δύο ένορκοι και μία δικαστής), η έφεση να έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα, δηλαδή να αφεθεί ελεύθερος μέχρι και την εκδίκαση της υπόθεσης σε δεύτερο βαθμό.

Κατά της πρωτόδικης απόφασης ασκήθηκε έφεση από την προϊσταμένη της Εισαγγελίας Εφετών Αθηνών που έκρινε ότι θα έπρεπε να επιβληθεί μεγαλύτερο ύψος ποινών για τις δύο περιπτώσεις βιασμών που κρίθηκε ένοχος. Παράλληλα, ζητά να επανεξεταστεί, επί τα χείρω για τον καλλιτέχνη και η αθώωσή του για την τρίτη κατηγορία βιασμού σε βάρος ανηλίκου, για την οποία κηρύχθηκε αθώος με πλειοψηφία 5 - 2.