Ειδικές βιβλιοθήκες για ΑΜΕΑ

Ειδικές βιβλιοθήκες για ΑμεΑ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εισαγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ) είναι γνωστό παγκοσμίως ότι είναι μια από τις μειονότητες της κοινωνίας, η οποία δεν λαμβάνει την απαιτούμενη προσοχή, αν και έχει κάθε ανθρώπινο δικαίωμα. Τα πρώτα κινήματα για τα δικαιώματα αυτά δεν άρχισαν πριν πολλά χρόνια, αντίθετα χρονολογούνται από το 1950 και έπειτα, με αργές εξελίξεις και προόδους.Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι τα άτομα αυτά φέρουν συμπτώματα πληροφοριακής φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, και σε αυτό ευθύνεται τόσο το κράτος και ο λαός , όσο και οι βιβλιοθήκες.

Οι βιβλιοθήκες απέναντι στα ΑμεΑ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ως πηγή πληροφόρησης οφείλει η βιβλιοθήκη να παρέχει τις υπηρεσίες της στους χρήστες χωρίς διακρίσεις,όμως υπάρχει ελλιπής χρηματοδότηση για τον πλήρη εξοπλισμό της βιβλιοθήκης, όπως και η δόμηση της θα έπρεπε να είναι προσαρμοσμένη στην εξυπηρέτηση τέτοιων ατόμων, όπως επίσης και η ελλιπής εκπαίδευση των βιβλιοθηκονόμων προς αυτήν την κοινωνική ομάδα.Δυστυχώς η προσβάσιμη σχεδίαση άρχισε να απασχολεί την βιβλιοθηκονομική κοινότητα μετά το 1996 και εστίασε σε ομάδες με προβλήματα όρασης κυρίως, εφόσον μπορούσαν να εξυπηρετηθούν με την ύπαρξη ειδικών βιβλίων, τα οποία είναι άλλωστε και το κύριο υλικό μίας βιβλιοθήκης. Παρόλο λοιπόν την διαδικασία θέσπισης νομοθεσιών για τα δικαιώματα των ατόμων με ειδικές ανάγκες και την δραστηριοποίηση υπάρχουν ακόμη πολλά προβλήματα και εμπόδια που θα πρέπει να ξεπεραστούν. Μερικές βιβλιοθηκονομικές ενώσεις όπως η IFLA πήραν σημαντική θέση στο θέμα αυτό ιδρύοντας κάποια τμήματα.

Άλλες σημαντικές κινήσεις ήταν πολλοί νόμοι που ψηφίστηκαν για τα ΑΜΕΑ όπως το Το 2001: σύνταξη γραπτής πολιτικής για τις υπηρεσίες βιβλιοθηκών για τα ΑμεΑ

http://eprints.rclis.org/9683/1/12psab045.pdf Αρχειοθετήθηκε 2017-02-20 στο Wayback Machine.),
(http://gr.ettad.eu/understanding-disability/disability-legislation-in-the-uk Αρχειοθετήθηκε 2017-02-20 στο Wayback Machine.)

Συμπεριφορά των χρηστών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Για να γίνει πρόοδος στην εξυπηρέτηση των ατόμων αυτών θα πρέπει πρώτα να επεξεργαστεί η βιβλιοθήκη την συμπεριφορά των χρηστών της. Η επιστήμη της πληροφόρησης ανέκαθεν ασχολείτο με το χρήστη της πληροφορίας, του οποίου οι πληροφοριακές ανάγκες αποτελούν το επίκεντρο κάθε μελέτης(π.χ.τις επιθυμίες τους,τις επιλογές και τις προτιμήσεις τους,τον τρόπο χρήσης, τα παράπονα τους,τη συμπεριφορά τους κατά τη χρήση κτλ.).Ο σκοπός μελέτης της συμπεριφοράς των χρηστών ΑμεΑ είναι διπλός: αρχικά να καταγραφούν και να τεκμηριωθούν οι αντιλήψεις και εμπειρίες των ΑμεΑ και κατά δεύτερον να εξεταστεί πώς η πρόσβαση και η χρήση αυτών μπορεί να βελτιωθεί.

Έρευνες που έχουν γίνει για τις εμπειρίες και τις απόψεις των ΑμεΑ σχετικά με τις βιβλιοθήκες ανέδειξαν πως τα άτομα αυτά δεν επισκέπτονται τις βιβλιοθήκες όχι μόνο επειδή δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση αλλά και από αίσθημα φόβου. Ένα άτομο με ειδικές ανάγκες αισθάνεται πολλές φορές ότι αντιμετωπίζεται με έναν ρατσιστικό τρόπο από την κοινωνία γιατί διαφέρει και αποφεύγει να βρίσκεται σε δημόσια μέρη για να μην εισπράττει αυτήν την αρνητική αντίδραση. Επίσης πιστεύει ότι η βιβλιοθήκη δεν έχει κάτι να του προσφέρει εκτός από απογοήτευση που θα λάβει μέσα από την συμπεριφορά του βιβλιοθηκονόμου αλλά και από την δυσκολία με την οποία θα κινηθεί εάν καταφέρει να εισέλθει σε αυτήν. Αυτό οφείλεται στην μη έγκυρη ενημέρωση που παρέχει μια βιβλιοθήκη προς το κοινό της, διότι πρέπει να αντιμετωπίσει την ανασφάλεια του χρήστη της και να τον ενθαρρύνει να έρθει σε επαφή με την πληροφορία.
Στην περίπτωση των online υπηρεσιών και της χρήσης του διαδικτύου υπάρχουν προβλήματα που εμποδίζουν τα άτομα με ειδικές ανάγκες να πραγματοποιήσουν τις επιθυμίες τους. Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει μερικά από τα προβλήματα αυτά σύμφωνα με έρευνες και απαντήσεις χρηστών ΑμεΑ και τις πραγματικές ανάγκες τους :

Προβλήματα	Ανάγκες
Μη σήμανση γραφικών παραστάσεων, εικόνων, πινάκων και πλαισίων (alt text)	Οδηγίες στην αρχική σελίδα που να ενημερώνουν για τα περιεχόμενα της
Τα ΑμΠΟ δεν μπορούν να δουν εικόνες, φωτογραφίες,γραφικά & πρέπει να ακούν μακρές περιγραφές από τον αναγνώστη οθόνης	Τακτοποιημένες & οργανωμένες σελίδες
Τα άτομα με αχρωματοψία: πρόβλημα με τις ιστοσελίδες που δεν έχουν επαρκή αντίθεση χρωμάτων	Απλή γλώσσα
Δυσκολία με το υπογραμμισμένο κείμενο	Λιγότερα γραφικά & διαφημίσεις
Έμφαση στην εμφάνιση παρά στη λειτουργικότητα	Λιγότερους & ευκρινέστερους συνδέσμους
Πρόβλημα με τις on-line φόρμες, τα drop-down menus	Εύκολα παραμετροποιήσιμο μέγεθος & χρώμα
	Σύντομες παραγράφους
	Να αποφεύγονται οι background εικόνες, τα pop-up παράθυρα, κ.ά.
	Οι σελίδες να μην είναι auto-refreshing
	Να διεξάγεται έλεγχος με αυτοματοποιημένα εργαλεία προσβασιμότητας

Για να καλυφθούν οι ανάγκες τους όμως αυτές χρειάζεται εξοπλισμός αρκετά ακριβός, κάτι που η κάθε βιβλιοθήκη δεν μπορεί να διαθέτει, και επίσης δεν υπάρχει η σωστή κατάρτιση των βιβλιοθηκονόμων για την χρήση αυτών των μηχανημάτων, όπως:

Μεγαλογράμματη γραφή (large-print)
Μπράιγ
Εύκολα προς ανάγνωση βιβλία (ER)
Προσαρμοσμένη λογοτεχνία (Adapted literature)
Start-to-Finish Books
Βιβλία με Υφάσματα, Κολάζ (Fabric & collage books)
Ηχοβιβλία-Ομιλούντα βιβλία
Υποτιτλισμένα βίντεο (captioned videos)
Απτικό υλικό (tactile material)
Ψηφιακά Ομιλούντα Βιβλία (D.T.B.s)