Εβραϊκό Μουσείο της Βιέννης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 48°12′25.9″N 16°22′8.4″E / 48.207194°N 16.369000°E / 48.207194; 16.369000

Εβραϊκό Μουσείο της Βιέννης
Χάρτης
Είδοςμουσείο[1] και πολιτισμική κληρονομιά
Γεωγραφικές συντεταγμένες48°12′26″N 16°22′8″E
Διοικητική υπαγωγήΊννερε Στατ[1]
ΧώραΑυστρία[1]
Ολοκλήρωση1987
ΙδιοκτήτηςWien Holding
ΒραβείαÖsterreichisches Museumsgütesiegel[2]
Προστασίαπροστατευόμενο μνημείο
Ιστότοπος
Επίσημος ιστότοπος
Commons page Πολυμέσα
Εβραϊκό Μουσείο της Βιέννης στο Παλαί Εσκελές (Palais Eskeles)
Το ποδήλατο του Τέοντορ Χερτσλ

Το Εβραϊκό Μουσείο της Βιέννης, [3] που αποκαλείται ως Jüdisches Museum der Stadt Wien GmbH ή Ιουδαϊκό Μουσείο Βιέννης, είναι μουσείο εβραϊκής ιστορίας, ζωής και θρησκείας στην Αυστρία. Το μουσείο βρίσκεται σε δύο τοποθεσίες, στο Παλαί Εσκελές στο Ντοροτίεργκασε και στην Γιούντενπλατς. Το μουσείο έχει διακριθεί εξαιτίας ενός πολύ ενεργού προγράμματος εκθέσεων και εκδηλώσεων προβολής, που αναδεικνύουν το παρελθόν και το παρόν του εβραϊκού πολιτισμού στην Αυστρία.[4] Η σημερινή διευθύντρια είναι η Barbara Staudinger και η επικεφαλής επιμελήτρια είναι η Astrid Peterle.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πρώτο Εβραϊκό Μουσείο στη Βιέννη, που ιδρύθηκε το 1896, [5] ήταν το πρώτο εβραϊκό μουσείο στον κόσμο του είδους του. Υποστηρίχτηκε και διοικήθηκε από την «Εταιρεία Συλλογής και Διατήρησης Καλλιτεχνικών και Ιστορικών Μνημείων Εβραϊσμού». [6] Το μουσείο επικεντρώθηκε στον πολιτισμό και την ιστορία των Εβραίων στην Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, ιδιαίτερα στη Βιέννη και τη Γαλικία, ενώ η συλλογή αντικειμένων του από τη Βρετανική Εντολή της Παλαιστίνης αντανακλούσε επίσης την πολιτική συζήτηση για τον Σιωνισμό εκείνη την εποχή. [7]

Μέχρι το 1913, όταν μετακόμισε στο Talmud-Thora-School στο Λέοπολντστατ με 3.400 αντικείμενα, είχε ήδη μετεγκατασταθεί αρκετές φορές. Αμέσως μετά το Άνσλους (:Προσάρτηση της Αυστρίας) από τη Ναζιστική Γερμανία το 1938 το μουσείο έκλεισε και το περιεχόμενό του διανεμήθηκε στο Μουσείο Εθνολογίας (Museum für Völkerkunde), στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας (Naturhistorisches Museum Wien) και σε άλλες τοποθεσίες. Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας χρησιμοποίησε τα νέα του αποκτήματα, για να τοποθετήσει την αντισημιτική έκθεση «Οι Σωματικές και Πνευματικές Ιδιότητες των Εβραίων». [8] Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, το μεγαλύτερο μέρος αυτών των εκθεμάτων δόθηκε στην εβραϊκή κοινότητα (Εβραϊκή κοινότητα της βιέννης, Israelitische Kultusgemeinde Wien). Ορισμένα επιπλέον αντικείμενα επιστράφηκαν τη δεκαετία του 1990.

Στις 31 Δεκεμβρίου 1964 ένα μικρό εβραϊκό μουσείο άνοιξε στο νεόκτιστο Desider-Friedmann-Hof στο Τέμπελγκασε 3, αλλά δεν έλαβε σχεδόν καθόλου την προσοχή του κοινού. Έκλεισε για εργασίες ανακαίνισης το 1967 και δεν άνοιξε ποτέ ξανά.

Το 1986 η ίδρυση ενός νέου εβραϊκού μουσείου στη Βιέννη ανακοινώθηκε από τον τότε δήμαρχο της Βιέννης, Χέλμουτ Τσιλκ, στη Νέα Υόρκη στα εγκαίνια της έκθεσης «Βιέννη 1900 - Τέχνη, Αρχιτεκτονική και Σχέδιο». Στην ιδρυτική επιτροπή, μεταξύ πολλών άλλων, ήταν εκπρόσωποι του αυστριακού κράτους, της πόλης της Βιέννης, της Εβραϊκής Κοινότητας στη Βιέννη, [9] της Φιλαρμονικής της Βιέννης, του Λέοναρντ Μπερνστάιν και του Χέλμουτ Τσιλκ.


Μετά την ίδρυσή του το 1988 ως εταιρεία περιορισμένης ευθύνης υπό τη διαχείριση του διευθυντή Κρίστιαν Καπ, το μουσείο ανέλαβε τη διαχείριση της συλλογής Μαξ Μπέργκερ και της συλλογής IKG. Το 1993 ο Αυστριακός συλλέκτης Μάρτιν Σλαφ παρουσίασε στην πόλη της Βιέννης τη συλλογή του με αντισημιτικά αντικείμενα, η οποία περιείχε περίπου 5.000 αντικείμενα και κάλυπτε μια περίοδο από το 1490 έως το 1946, ώστε να καταγραφούν και να προετοιμαστούν για μια μεγάλη έκθεση.

Παλαί Εσκελές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1993 το Παλαί Εσκελές (Palais Eskeles) στο Ντοροτίεργκασε της Βιέννης τέθηκε στη διάθεση του μουσείου από τον οίκο δημοπρασιών Ντοροτέουμ. Ο Γιούλιους Σόεπς, διευθυντής του Moses Mendelssohn Zentrum für europäisch-jüdische Studien στο Πανεπιστήμιο του Πότσνταμ, διορίστηκε διευθυντής. Στις 24 Νοεμβρίου 1994 ο Πάουλ Γκρότς, πρόεδρος της Εβραϊκής ΚΛοινότητας της Βιέννης, άνοιξε τη βιβλιοθήκη του μουσείου. Το 1995/1996 το Παλαί Εσκελές ανακαινίστηκε από τη βιεννέζικη ομάδα αρχιτεκτόνων eichinger oder knechtl, για να δημιουργήσει περισσότερους χώρους έκθεσης, να αυξήσει την αποθήκευση και να προσθέσει μία καφετέρια και ένα εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο. Το 1998, το αρχείο του μουσείου με μια συνεχώς αυξανόμενη συλλογή υλικού για την ιστορία των Εβραίων της Βιέννης ήταν διαθέσιμο στο κοινό. Στις 25 Οκτωβρίου 2000, το δεύτερο κτήριο του μουσείου άνοιξε στην Γιούντενπλατς με τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου του Ολοκαυτώματος Γιούντενπλατς, αφιερωμένο στους Αυστριακούς Εβραίους, που δολοφονήθηκαν στο Ολοκαύτωμα. [10]

Μουσείο Γιούντενπλατς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εβραϊκό Μουσείο Βιέννης στο Γιούντενπλατς

Το παράρτημα του Εβραϊκού Μουσείου της Βιέννης, που καταγράφει την κοινωνική, πολιτιστική και θρησκευτική ζωή των Βιεννέζων Εβραίων κατά τον Μεσαίωνα στεγάζεται στην Οικία Μισράχι, στην πλατεία Γιούντενπλατς, την καρδιά της μεσαιωνικής εβραϊκής κοινότητας της πόλης. Ο εκθεσιακός χώρος, που άνοιξε στις 25 Οκτωβρίου 2000, είναι μικρότερος από το Ντοροτίεργκασε, και πλήρως μοντέρνος στην κατασκευή, με άφθονο φως και υπόγειους διαδρόμους που οδηγούν τον επισκέπτη μέχρι τα 4,5 μέτρα κάτω από το επίπεδο του δρόμου, στα θεμέλια της μεσαιωνικής συναγωγής, που βρίσκονται από κάτω από το κτήριο. Τα τελευταία χρόνια, το μουσείο Γιούντενπλατς έχει φιλοξενήσει εκθέσεις σύγχρονης τέχνης με πνευματικό ή ειδικά εβραϊκό θέμα, όπως εγκαταστάσεις της αξιόλογης Αυστριακής καλλιτέχνιδας Ζενίτα Κόμαντ και αρκετές εκθέσεις φωτογραφίας. Επί του παρόντος, μια έκθεση γιορτάζει τα 100α γενέθλια του Λέοναρντ Μπερστάιν (έως τις 28 Απριλίου 2019).

Ανακαίνιση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Νοέμβριο του 2009, η δημοσιογράφος του ORF Ντανιέλ Σπέρα επιλέχθηκε για να αναλάβει τη διαχείριση του μουσείου από τον Ιούλιο του 2010. Σε συνεντεύξεις γύρω από τον διορισμό της, η νέα διευθύντρια του μουσείου είπε ότι είχε στόχο να «ανοίξει» το μουσείο στο κοινό, να δημιουργήσει έναν χώρο όπου οι φόβοι και οι προκαταλήψεις θα διαλύονταν και οι μη Εβραίοι θα μπορούσαν να βιώσουν τόσο το τραυματικό παρελθόν όσο και το ζωντανό παρόν της αυστριακής εβραϊκής κοινότητας. Οι συγκεκριμένοι στόχοι περιελάμβαναν επίσης την προσέγγιση των νέων με στοχευμένα έργα για τα σχολεία και τους τουρίστες. [11]

«Πολλά έχουν ομαλοποιηθεί. Αλλά υπάρχουν ακόμα πολλοί άνθρωποι που δυσκολεύονται με αυτό, προφέροντας τη λέξη «Εβραίος», λένε «οι Εβραίοι συμπολίτες μας». Θέλω να ανοίξω το μουσείο ώστε οι άνθρωποι να γνωρίσουν καλύτερα τον Ιουδαϊσμό», είπε η Σπέρα σε συνέντευξή του [12]

Για να στεγάσει τη νέα κατεύθυνση του μουσείου, η Σπέρα έθεσε ως προτεραιότητα την άμεση ανακαίνιση των χώρων του Ντοροτίεργκασε, ξεκινώντας μια εντατική προσπάθεια συγκέντρωσης χρημάτων τόσο από επίσημες πηγές στην Αυστρία όσο και από την εβραϊκή διασπορά, ιδίως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η ανακαίνιση, μεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου 2011, είχε ως στόχο την πλήρη τεχνική αναμόρφωση της υποδομής του μουσείου καθώς και τις αλλαγές στη διάταξη και τις εγκαταστάσεις των επισκεπτών.

Διαμάχη για τα ολογράμματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια του έργου ανακαίνισης, ένα σετ γυάλινων ολογραμμάτων που έδειχναν τρισδιάστατες απεικονίσεις της παλιάς βιεννέζικης ζωής έσπασε κατά την απομάκρυνσή του από το μουσείο. Ένας υπάλληλος του μουσείου τράβηξε φωτογραφίες και τις έστειλε σε ιστολόγια επιμελητών [13] και στα τοπικά μέσα, [14] δημιουργώντας σάλο για αυτό που οι κριτικοί είπαν ότι ήταν η καταστροφή πολιτιστικών αντικειμένων. Το μουσείο απάντησε με μια αναφορά από έναν πιστοποιημένο από το δικαστήριο εμπειρογνώμονα που κατέθεσε ότι τα ολογράμματα δεν θα μπορούσαν να είχαν αποσυναρμολογηθεί χωρίς ζημιά, καθώς είχαν κολληθεί μεταξύ τους σχεδόν 15 χρόνια πριν. [15] Το μουσείο πρόσθεσε ότι ένα δεύτερο σετ των ίδιων ολογραμμάτων, που δεν είχε εκτεθεί, ήταν ακόμα άθικτο και θα τεθεί σε αποθήκευση για μελλοντική χρήση.

Επαναλειτουργία του μουσείου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από το Άλεφ στο Ταβ

Στις 19 Οκτωβρίου 2011 το μουσείο άνοιξε με μεγάλο ενδιαφέρον για το κοινό στους νέους χώρους, ενώ η προσωρινή έκθεση "Μεγαλύτερο από τη ζωή - 100 χρόνια Χόλιγουντ" που επικεντρώθηκε στην εβραϊκή αυστριακή συνεισφορά στην κινηματογραφική βιομηχανία των ΗΠΑ, προσέλκυσε μεγάλο πλήθος επισκεπτών. [16] Στο πλαίσιο της ανακαίνισης, η πρόσοψη του μουσείου ανανεώθηκε και ο σκοπός του κτηρίου έγινε πιο εμφανής με μια μεγάλη φωτεινή επιγραφή από την Αυστριακή καλλιτέχνη Μπριγκίτε Κόβαντς της λέξης μουσείο στα εβραϊκά. Στο ισόγειο, η ανακαίνιση δημιούργησε έναν ευρύχωρο και φωτεινό χώρο φουαγιέ και έναν ευρύχωρο εκθεσιακό χώρο που φιλοξενεί τη μόνιμη έκθεση «Βιέννη. Εβραϊκό Μουσείο. 21ος αιώνας» καθώς και τις τοιχογραφίες «Νάνσι Σπέρο - Ενίσχυση της Μνήμης». Στον δεύτερο όροφο δημιουργήθηκε ένας μεγάλος χώρος εκδηλώσεων και μια μικρή έκθεση, «Από το Άλεφ στο Ταβ - Από την αρχή μέχρι το τέλος», που προβάλλει τον κύκλο ζωής των Εβραίων μέσα από μουσειακά αντικείμενα και καθημερινά αντικείμενα.

Η ορατή αποθήκευση

Στο πλαίσιο της ανακαίνισης, ο χώρος Ορατή Αποθήκευση ("Schaudepot") στον τρίτο όροφο επανασχεδιάστηκε πλήρως για να στεγάσει τη συλλογή Γιουντάικα του μουσείου. Μεμονωμένα αντικείμενα επισημαίνονται και εξηγούνται μέσω μιας εγκατάστασης «παραθύρων» στις γυάλινες προθήκες, κάθε παράθυρο που αντιστοιχεί σε μια τοποθεσία, όπως ο «Ναός Λέοπολντστατ» στη Βιέννη. Η κεντρική έκθεση περιλαμβάνει αντικείμενα βιεννέζικων και αυστριακών προσευχών, συναγωγών και άλλων εβραϊκών ιδρυμάτων, από το Εβραϊκό Μουσείο πριν από το 1938, και σε μικρό βαθμό και από ιδιωτικά νοικοκυριά. Οι οθόνες στις πλευρικές θήκες εστιάζουν στην περίοδο μετά το 1945 : περιλαμβάνουν αντικείμενα της Συλλογής Μαξ Μπέργκερ της Αυστροουγγρικής Ιουδαϊκής κοινότητας, τη συλλογή Έλι Στερν, που αποτελείται κυρίως από καθημερινά αντικείμενα του Έρετς γίσραελ και τις νέες αποκτήσεις και δωρεές που ανιχνεύουν την ιστορία της εβραϊκής κοινότητας της Βιέννης από το 1945 έως σήμερα. Η συλλογή "Αντισημιτικά αντικείμενα" του Μάρτιν Σλαφ, που στεγάζεται επίσης στον τρίτο όροφο, εμφανίζεται στραμμένη προς το πίσω μέρος κάθε βιτρίνας, η οποία είναι καθρέφτης. Η ιδέα είναι ότι για να δει τα αντικείμενα που αντικατοπτρίζονται, ο επισκέπτης πρέπει ταυτόχρονα να έρθει πρόσωπο με πρόσωπο με τη δική τους αντανάκλαση.

Αριθμοί επισκεπτών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από την επαναλειτουργία του, το μουσείο έχει προσελκύσει ρεκόρ αριθμού επισκεπτών, [17] τόσο στις τακτικές του εκθέσεις όσο και στο βραδινό πρόγραμμα εκδηλώσεών του με ειδικούς καλλιτέχνες και κινηματογραφικές προβολές. [18] Συγκεκριμένα, το μουσείο Γιούντενπλατς σημείωσε διπλασιασμό του αριθμού των επισκεπτών του από έτος σε έτος (28.000 επισκέπτες το 2011 έναντι 14.000 το 2010) ενώ η προσέλευση στο πρόγραμμα βραδινών εκδηλώσεών του τριπλασιάστηκε. [19] Τα στοιχεία των επισκεπτών και στις δύο τοποθεσίες του Εβραϊκού μουσείου έφτασαν τους 59.471 το 2011 και σημείωσαν αύξηση το 2012, με 22.000 επισκέπτες να καταγράφονται μόνο το πρώτο τρίμηνο. Το μουσείο βρίσκεται επί του παρόντος στο Top 30 των βιεννέζικων αξιοθέατων με 133.000 επισκέπτες το 2018. [20]

Η πόλη μας! Εβραϊκή Βιέννη - Από τότε έως τώρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έκθεση "Η πόλη μας!" στο ισόγειο

Μετά από τρία χρόνια προετοιμασίας, το μουσείο εγκαινίασε τη νέα του μόνιμη έκθεση «Η Πόλη μας! Εβραϊκή Βιέννη – Από τότε έως τώρα» τον Νοέμβριο του 2013. Η έκθεση παρακολουθεί την ιστορία των Εβραίων της Βιέννης ως βασικό μέρος της πολιτιστικής, οικονομικής και συναισθηματικής ζωής της αυστριακής πρωτεύουσας διά μέσου των αιώνων, αλλά με ιδιαίτερη έμφαση στα χρόνια από το 1945 έως σήμερα, και την αργή αλλά σταθερή άνθηση της αποδεκατισμένης κοινότητας. [21]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 16031. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2018.
  2. mgs.webdesignwien.co.at/museen/wien/juedisches-museum-wien-museum-judenplatz/. Ανακτήθηκε στις 13  Μαΐου 2021.
  3. jmw.at
  4. «About Us | Jüdisches Museum Wien». www.jmw.at (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2023. 
  5. or 1895; the English version of the museum's website gives 1896, the German version 1895
  6. Gesellschaft für Sammlung und Konservierung von Kunst- und historischen Denkmälern des Judentums
  7. «Herzlich Willkommen | Jüdisches Museum Wien». 
  8. Die körperlichen und seelischen Eigenschaften der Juden
  9. Israelitische Kultusgemeinde Wien, or IKG
  10. «Geschichte | Jüdisches Museum Wien». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαρτίου 2013. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2013. 
  11. «Danielle Spera auf gänzlich neuen Wegen». 8 Ιουλίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2013. 
  12. «Wie aus der Nachrichtensprecherin Danielle Spera eine Museumsdirektorin wurde». 13 Ιουλίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2013. 
  13. «Museologien blog». 2 Φεβρουαρίου 2011. 
  14. «Massive Kritik am Jüdischen Museum». 9 Φεβρουαρίου 2011. 
  15. «Gutachten: Hologramme waren nicht demontierbar». 
  16. «Erfolgreicher Start für Jüdisches Museum Wien». 22 Δεκεμβρίου 2011. 
  17. «Erfolgreicher Neustart für Jüdisches Museum». 25 Δεκεμβρίου 2011. 
  18. «Erfolgreicher Start für Jüdisches Museum Wien». 22 Δεκεμβρίου 2011. 
  19. Jüdisches Museum Wien 2010-2012 Zwei- Jahresbericht“ (ISBN 978-3-901398-65-0), page 86
  20. «Wienkultur - WIEN schönbrunn, zoo, hofburg, riesenrad, kunsthistorisches museum, belvedere, albertina, donauturm». www.wienkultur.info. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Αυγούστου 2008. 
  21. «Herzlich Willkommen | Jüdisches Museum Wien». 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]