Γιόζεφ Ράινμπέργκερ

Γιόζεφ Ράινμπεργκερ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	17  Μαρτίου 1839 Βαντούζ
Θάνατος	25  Νοεμβρίου 1901 Μόναχο
Τόπος ταφής	παλαιό νότιο νεκροταφείο του Μονάχου (48°7′30″ s. š., 11°33′45″ v. d.) και Βαντούζ
Κατοικία	Βαντούζ (1839–1851) Μόναχο (1851–1901)
Χώρα πολιτογράφησης	Λίχτενσταϊν
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	ελβετική γερμανική διάλεκτος λατινική γλώσσα Standard High German Γερμανικά
Σπουδές	Ανώτατη Ακαδημία Μουσικής και Θεάτρου του Μονάχου
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	συνθέτης μουσικολόγος διδάσκων πανεπιστημίου
Εργοδότης	Ανώτατη Ακαδημία Μουσικής και Θεάτρου του Μονάχου
Οικογένεια
Σύζυγος	Franziska von Hoffnaaß
Γονείς	Johann Peter Rheinberger
Αδέλφια	Peter Rheinberger David Rheinberger
Συγγενείς	Egon Rheinberger (ανιψιός), Hans Rheinberger (μικρανιψιός), Rudolf Rheinberger (μικρανιψιός), Hermine Rheinberger (ανιψιά), Hans-Jörg Rheinberger (great-grandnephew), Volker Rheinberger (great-grandnephew) και Peter Rheinberger (μικρανιψιός)
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	court chapel master (από 1877)
Βραβεύσεις	Ιππότης του Τάγματος του Αγίου Γρηγορίου του Μέγα Βαυαρικό Μαξιμιλιανό Τάγμα για τις Επιστήμες και Τέχνες (1888)
Ιστότοπος
www.rheinberger.li
Σχετικά πολυμέσα

Ο Γιόζεφ Γκάμπριελ Ράινμπέργκερ

Ο Γιόζεφ Γκάμπριελ Ράινμπέργκερ (Josef Gabriel Rheinberger, 17 Μαρτίου 1839 – 25 Νοεμβρίου 1901) ήταν συνθέτης και παίκτης του εκκλησιαστικού οργάνου από το Λίχτενσταϊν, που έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Γερμανία.

Βιογραφικά στοιχεία

Το σπίτι όπου γεννήθηκε ο Ράινμπέργκερ στη Βαντούζ

Ο Γ. Ράινμπέργκερ, που γεννήθηκε στη Βαντούζ, ήταν γιος του θησαυροφύλακα του Άλοϋς Β΄ του Λίχτενσταϊν και έδειξε εξαιρετικό ταλέντο στη μουσική από πολύ μικρός: Σε ηλικία μόλις επτά ετών, είχε αναλάβει οργανίστας στον ενοριακό ναό της Βαντούζ και το επόμενο έτος εκτελέστηκε η πρώτη του μουσική σύνθεση. Το 1849 μαθήτευσε στον συνθέτη Φίλιπ Μ. Σμούτσερ (Philipp M. Schmutzer, 1821-1898) στο Φέλντκιρχ της Αυστρίας.

Το 1851 ο πατέρας του, που είχε αρχικώς αντιτεθεί στην επιθυμία του γιου του να σταδιοδρομήσει ως μουσικός, του επέτρεψε να εισαχθεί στο παλαιό Ωδείο του Μονάχου. Λίγο μετά την αποφοίτησή του έγινε καθηγητής του πιάνου και της μουσικής συνθέσεως στο ίδιο ωδείο. Στη συνέχεια διορίσθηκε répétiteur στο Θέατρο της Αυλής, από το οποίο παραιτήθηκε το 1867, όταν νυμφεύθηκε την πρώην μαθήτριά του και ποιήτρια Φραντσίσκα («Φάνυ») φον Χόφναας (Franziska von Hoffnaass, οκτώ χρόνια μεγαλύτερή του). Το ζεύγος δεν απέκτησε παιδιά, αλλά ο γάμος ήταν ευτυχισμένος. Η Φραντσίσκα έγραψε τους στίχους για μεγάλο μέρος του φωνητικού έργου του συζύγου της.

Ο συνθέτης και η σύζυγός του λίγο μετά τον γάμο τους

Οι στιλιστικές επιδράσεις πάνω στον Ράινμπέργκερ διακρίνονται σε επιδράσεις από σύγχρονούς του συνθέτες όπως ο Μπραμς και σε επιδράσεις από προγενέστερους συνθέτες, όπως οι Μέντελσον, Σούμαν, Σούμπερτ και πάνω από όλους ο Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ.

Το 1877 ο Ράινμπέργκερ διορίσθηκε διευθυντής ορχήστρας της Αυλής, υπεύθυνος για τη μουσική στο βασιλικό παρεκκλήσιο. Αργότερα ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτορας από το Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Υπήρξε ούτως ή άλλως και προικισμένος δάσκαλος, έχοντας μαθητές που διακρίθηκαν αργότερα, όπως τους: Στέβαν Μοκράνιατς, Τζωρτζ Χουάτφηλντ Τσάντγουικ, Ερμάνο Βολφ-Φεράρι, Ένγκελμπερτ Χούμπερντινκ, Ρίχαρντ Στράους και τον διευθυντή ορχήστρας (και συνθέτη) Βίλχελμ Φούρτβενγκλερ. Με την ίδρυση του δεύτερου Ωδείου του Μονάχου, του σημερινού Πανεπιστημίου Μουσικής και Ερμηνευτικών Τεχνών του Μονάχου, ο Ράινμπέργκερ διορίσθηκε εκεί «Βασιλικός Καθηγητής» του εκκλησιαστικού οργάνου και της συνθέσεως, μία θέση που κράτησε μέχρι το τέλος της ζωής του.

Στις 31 Δεκεμβρίου 1892, μετά από 25 χρόνια γάμου, η σύζυγός του πέθανε μετά από μακρά ασθένεια. Δύο έτη αργότερα λόγοι υγείας οδήγησαν τον συνθέτη να παραιτηθεί από τη θέση του μουσικού διευθυντή της αυλής.

Ο Ράινμπέργκερ στα ύστερα χρόνια του

Ο Ράινμπέργκερ υπήρξε αρκετά παραγωγικός ως συνθέτης. Τα θρησκευτικά έργα του περιλαμβάνουν 12 Θείες Λειτουργίες (από τις οποίες μία για διπλή χορωδία, τρεις για 4 φωνές a cappella, τρεις για γυναικείες φωνές και εκκλησιαστικό όργανο, δύο για ανδρικές φωνές και μία με ορχήστρα), ένα ρέκβιεμ και ένα Stabat Mater. Τα υπόλοιπα έργα περιλαμβάνουν όπερες, συμφωνίες, μουσική δωματίου και χορωδιακά έργα.

Σήμερα ο Ράινμπέργκερ είναι γνωστός πάνω από όλα για τις περίτεχνες και απαιτητικές συνθέσεις του για το εκκλησιαστικό όργανο: δύο κοντσέρτα, 20 σονάτες σε 20 διαφορετικά κλειδιά του οργάνου, 22 για τρίο και 36 κομμάτια σόλο. Οι σονάτες του αυτές περιγράφηκαν κάποτε ως:

«αναμφίβολα η πολυτιμότερη προσθήκη στη μουσική για εκκλησιαστικό όργανο από την εποχή του Μέντελσον. Χαρακτηρίζονται από μια ευτυχή ένωση του σύγχρονου ρομαντικού πνεύματος με μια θαυμάσια αντίστιξη και αξιοσέβαστο στιλ του οργάνου.»

— J. Weston Nicholl, Grove Dictionary of Music and Musicians (έκδοση του 1908), τόμ. 4, σελ. 85

Ο Ράινμπέργκερ είχε ενδιαφέροντα στη ζωγραφική και τη λογοτεχνία (ιδίως την αγγλική και τη γερμανική).

Ο συνθέτης απεβίωσε στο Μόναχο σε ηλικία 62 ετών και τάφηκε στο Παλαιό Νότιο Κοιμητήριο της πόλεως. Αλλά ο τάφος του καταστράφηκε κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τα οστά του μεταφέρθηκαν στη γενέτειρά του Βαντούζ το 1950.

Συνθέσεις

Οι παρακάτω είναι οι συνθέσεις στις οποίες εκχωρήθηκε αριθμός έργου (opus) από τον ίδιο τον Ράινμπέργκερ.

• Θρησκευτικά φωνητικά έργα
  • Καντάτες, μεταξύ των οποίων η Καντάτα των Χριστουγέννων Der Stern von Bethlehem (= «Το άστρο της Βηθλεέμ»), Op. 164
  • 14 Λειτουργίες, 3 ρέκβιεμ και δύο μελοποιήσεις του Stabat mater
  • μοτέτα, ύμνοι, ληντερ (το γνωστότερο ίσως έργο του είναι το ληντ Abendlied, Op. 69, νο. 3)
• Δραματικά έργα
  • 2 όπερες (Die sieben Raben, Op. 20, από το ομώνυμο παραμύθι των Αδελφών Γκριμ, και Türmers Töchterlein, Op. 70)
  • 3 Singspiel
  • 2 κομμάτια μουσικής για θεατρικά έργα
• Κοσμική χορωδιακή μουσική
  • Χορωδιακές μπαλάντες
  • Χορωδιακά τραγούδια με ή χωρίς συνοδεία οργάνων
  • Έργα για μεικτή χορωδία, όπως το Waldblumen (Op. 124) – 8 τραγούδια σε στίχους του Φραντς Άλφρεντ Μουτ (Franz Alfred Muth, 1839-1890)
  • Έργα για γυναικείες και για ανδρικές χορωδίες
• 12 λήντερ για φωνή και πιάνο
• Ορχηστρική μουσική
  • 2 συμφωνίες
  • 3 ουβερτούρες
  • Κοντσέρτο για πιάνο σε Λα ύφεση, Op. 94 (1877)
  • 3 άλλα κοντσέρτα για όργανα με ορχήστρα (τα δύο για εκκλησιαστικό όργανο και ορχήστρα)
• Μουσική δωματίου
  • Κουαρτέτα και κουιντέτα εγχόρδων, τρίο για πιάνο, σονάτες για σόλο όργανα και πιάνο (π.χ. η Σονάτα για κλαρίνο, Op. 105, σε Λα μείζονα)
  • 4 σονάτες για πιάνο
• Έργα για εκκλησιαστικό όργανο
  • 2 κοντσέρτα για όργανο
  • 20 σονάτες για όργανο
  • 12 φουγκέτες, Op. 123
  • 12 μονόλογοι, Op. 162
  • 12 Meditations, Op. 167
  • Πρελούδια και τρίο
  • Έργα για σόλο όργανα (βιολί και όμποε) με εκκλησιαστικό όργανο

Πηγές

• «Rheinberger, Josef Gabriel, 1839-1901» στο περιοδικό The Etude, Theodore Presser Company

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Διεθνής Εταιρεία Josef Gabriel Rheinberger (στη γερμανική)
• Δωρεάν παρτιτούρες έργων του στο International Music Score Library Project