Γιάνις Στράντινς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γιάνις Στράντινς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Jānis Stradiņš (Λετονικά)
Γέννηση10  Δεκεμβρίου 1933[1]
Ρίγα[2]
Θάνατος29  Νοεμβρίου 2019
Ρίγα
Χώρα πολιτογράφησηςΈνωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
Λετονία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΛετονικά[3]
Ρωσικά
Αγγλικά
ΕκπαίδευσηDoktor Nauk in Chemistry
ΣπουδέςRiga State German Grammar School
University of Latvia Faculty of Chemistry (έως 1956)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταδιδάσκων πανεπιστημίου
ιστορικός της επιστήμης
χημικός
ΕργοδότηςLatvian Institute of Organic Synthesis
Πανεπιστήμιο της Λετονίας
Riga Stradiņš University
Λετονική Ακαδημία Επιστημών
Οικογένεια
ΤέκναPauls Stradiņš Jr
ΓονείςΠολς Στράντιντς
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμακαθηγητής πανεπιστημίου
ΒραβεύσειςΜεγάλο Μετάλλιο της Λετονικής Ακαδημίας Επιστημών (1993)
Τάγμα των Τριών Αστέρων
Σταυρός της Αναγνώρισης
Pauls Stradiņš Prize (1983)[4]
Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Γιάνις Στράντινς (λετονικά: Jānis Stradiņš‎‎, σύμφωνα με τα έγγραφα της σοβιετικής εποχής Γιαν Πάβλοβιτς Στράντιν, ρωσικά: Ян Павлович Страдынь‎‎, 10 Δεκεμβρίου 1933 - 29 Νοεμβρίου 2019) ήταν Σοβιετικός, μετέπειτα Λετονός επιστήμονας, μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Λετονίας[5]. Συγγραφέας 330 άρθρων και 7 βιβλίων στον τομέα της φυσικής και οργανικής χημείας, καθώς και 270 άρθρων και 20 βιβλίων στον τομέα της ιστορίας και άλλων κλάδων της επιστήμης, της τεχνολογίας και του πολιτισμού. [6]

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 1933 στη Ρίγα, γιος του Πάουλς Στράντινς (Πάβελ Ιβάνοβιτς Στράντιν).

Αποφοίτησε από το Σχολείο της Πόλης της Ρίγα, αριθ. 5, εισήλθε στο Τμήμα Χημείας του Λετονικού Κρατικού Πανεπιστημίου, από το οποίο αποφοίτησε το 1956.

Από το 1961, ο Γιάνις Στράντινς εργάστηκε στο Ινστιτούτο Βιολογικής Σύνθεσης της Λετονικής Ακαδημίας Επιστημών. Εδώ δημιούργησε ένα εργαστήριο φυσικής και οργανικής χημείας, το οποίο διεύθηνε μέχρι το 2006. Από το 1972 έως το 1976 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Λετονίας, όπου έγινε καθηγητής το 1974. Στη δεκαετία του 1990 εργάστηκε στο Ινστιτούτο Ιστορίας της Λετονίας και από το 1992 στο Πανεπιστήμιο της Ρίγας. Από το 1975 έως το 1985 διετέλεσε επικεφαλής του διεθνούς περιοδικού Χημεία των Ετεροκυκλικών Ενώσεων.

Από το 1996 έως το 1998 διετέλεσε αντιπρόεδρος της Ακαδημίας Επιστημών της Λετονίας, ενώ από το 1998 έως το 2004 διετέλεσε Πρόεδρός της. Το 2004 έγινε πρόεδρος της Γερουσίας της Ακαδημίας Επιστημών. Από το 2006 είναι Πρόεδρος του κρατικού ερευνητικού προγράμματος "Λετονίκα". Επίσης αποτελεί ιστορικός της επιστήμης και του πολιτισμού της Λετονίας.

Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Είναι παντρεμένος με την Λάιμα Στράντινια. Έχουν δύο παιδιά, τον Πάουλς (καθηγητής φυσικής) και τον Πέτερις (καρδιακός χειρούργος).

Βραβεύσεις και τιμές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ο Γιάνις Πάβλοβιτς είναι επίτιμος γιατρός πολλών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Λετονίας, καθώς και επίτιμο μέλος ξένων οργανισμών.
  • Έχει λάβει το Μεγάλο Μετάλλιο της Ακαδημίας Επιστημών της Λετονίας (1983), το Τάγμα Τριών Αστέρων 2ου βαθμού (1995) και τον Σταυρό της Αναγνώρισης 1ου βαθμού (2008).
  • Μεταξύ των βραβείων του στο εξωτερικό είναι το Γαλλικό Τάγμα της Λεγεώνας της Τιμής (2001) και το Εσθονικό Τάγμα του Σταυρού της Χώρας της Μαρίας (2004).

Βιβλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • J. Stradiņš. H. Strods. Jelgavas Pētera akadēmija: Latvijas pirmās augstskolas likteņgaitas. Rīga: Zinātne, 1975. — 318 c.
  • J. Stradiņš. Lielā zinātnes pasaule un mēs. Rīga: Zinātne, 1980. — 285 с.
  • J. Stradiņš. Etīdes par Latvijas zinātņu pagātni. Rīga: Zinātne, 1982. — 393 с.
  • R. Valters, J. Stradiņš. Organiskā ķīmija Latvijā. Rīga: Zinātne, 1985. — 92 с.
  • J. Stradiņš. Lomonosovs un Latvija. Rīga: Zinātne, 1987. — 173 с.
  • J. Stradiņš. Trešā atmoda: raksti un runas 1988.-1990. gadā Latvijā un par Latviju. Rīga: Zinātne, 1992. — 404 с.
  • J. Stradiņš, K. E. Arons, A. Vīksna. Tāds bija mūsu laiks… — Rīga: Sprīdītis, 1996. — 491 с.
  • J. Stradiņš. Latvijas Zinātņu akadēmijai 50 gadi. Rīga: Zinātne, 1998.
  • Jānis Stradiņš. Zinātnes un augstskolu sākotne Latvijā. Rīga: Latvijas vēstures institūta apgāds, 2009. — 640 с. — ISBN 978-9984-824-13-0.
  • J. Stradiņš. Zinātnes un augstskolu sākotne Latvijā. Rīga: Latvijas vēstures institūta apgāds, 2012. — 639 lpp.
  • Я. Страдынь. Становление и развитие Латвийского института органического синтеза за 50 лет (1957—2006). / Химия гетероциклических соединений, 2007, Vol. 171.
  • J. Stradins. 800 years of science in Riga, Latvia. Proc. Latv. Acad. Sci. (B), 2002, vol. 56, N 4/5, pp. 145—154.(Αγγλικά)
  • J. Stradins. Science and scientist in Latvia: A historical perspective. Proc. Latv. Acad. Sci. (B), 2003, vol. 57, N 1/2, pp. 42-55.(Αγγλικά)

Συνεργασία με την KGB[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 20 Δεκεμβρίου 2018, τα Εθνικά Αρχεία της Λετονίας δημοσίευσαν ένα μέρος των προηγουμένως διαβαθμισμένων εγγράφων της KGB της Λετονικής ΣΣΔ . Μεταξύ των εγγράφων της KGB που κυκλοφόρησαν είναι και ένα έγγραφο για την πρόσληψη του Γιάνις Στράντινς στην υπηρεσία, με ημερομηνία 18 Μαρτίου 1976.[7] Κατά τη στιγμή της δημοσίευσης, οι περιστάσεις προσλήψεων και ο βαθμός πραγματικής συνεργασίας με την ειδική υπηρεσία δεν αποκαλύφθηκαν στα αρχειακά έγγραφα.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Yan Pavlovich Stradins. Την 70η επέτειο από τη γέννησή του. 2003

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]