Βάντα Κραχέλσκα-Φιλιπόβιτς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Βάντα Κραχέλσκα-Φιλιπόβιτς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Wanda Krahelska-Filipowiczowa (Πολωνικά)
Γέννηση15  Δεκεμβρίου 1886[1]
Saviejkі
Θάνατος5  Φεβρουαρίου 1968[1]
Βαρσοβία[2]
Τόπος ταφήςSłużew Cemetery (Renety Street)
Χώρα πολιτογράφησηςΠολωνία
ΘρησκείαΛατινική Εκκλησία[3]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
δημοσιογράφος
πολιτική ακτιβίστρια[4]
επαναστάτρια[4]
συνεισφέρων συντάκτης[4]
εικαστικός καλλιτέχνης[4]
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΠολωνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα
Οικογένεια
ΑδέλφιαJan Krahelski
ΣυγγενείςΚριστίνα Κραχέλσκα (ανιψιά)
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΔίκαιοι των Εθνών (23  Μαΐου 1967)[3]
Σταυρός της Ανεξαρτησίας (Πολωνία)
Σταυρός της Ανεξαρτησίας με Ξίφη[5]
Ιππότης του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας[6]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Βάντα Κραχέλσκα-Φιλιπόβιτς (πολωνικά: Wanda Krahelska-Filipowicz) (15 Δεκεμβρίου 1886 – 1968),[7] με κωδική ονομασία «Αλίνκα» (Alinka)[8] ή «Αλίτσια» (Alicja), ήταν ηγετική φυσιογνωμία στο υπόγειο κίνημα αντίστασης της Βαρσοβίας[9] κατά τη διάρκεια όλων των χρόνων της γερμανικής κατοχής στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Πολωνία και συνιδρυτής της Ζεγκότα (Συμβούλιο για τη βοήθεια των Εβραίων).[10] Ως καλά συνδεδεμένη σύζυγος ενός πρώην πρεσβευτή στην Ουάσιγκτον, χρησιμοποίησε τις επαφές της τόσο με τη στρατιωτική όσο και με την πολιτική ηγεσία του Πολωνικού Υπόγειου Κράτους για να επηρεάσει ουσιαστικά την πολιτική του υπόγειου για βοήθεια στον εβραϊκό πληθυσμό της Πολωνίας κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Νωρίς, η Κραχέλσκα-Φιλιπόβιτς χρησιμοποίησε την επιρροή της για να πείσει την εξόριστη κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένων των μελών της Ντελεγκατούρα και του στρατιωτικού της ομολόγου, του Πολωνικού Εσωτερικού Στρατού, για τη σημασία της σύστασης μιας κεντρικής οργάνωσης για να βοηθήσει τους Εβραίους της Πολωνίας και να στηρίξει την πολιτική με σημαντική χρηματοδότηση.[11]

Επίσης, η Κραχέλσκα-Φιλιπόβιτς προσωπικά προστάτευσε Εβραίους στο σπίτι της νωρίς κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής,[12] ανεξάρτητα από την τιμωρία που ανακοίνωναν οι Γερμανοί ναζί κατακτητές της Πολωνίας για οποιονδήποτε Πολωνό το έκανε αυτό, που ήταν ο θάνατος. Ανάμεσα στους πρόσφυγες ήταν και η χήρα του Εβραίου ιστορικού Σίμον Ασκενάζι.[13]

Καθολική σοσιαλίστρια ακτιβίστρια και πιστή Δημοκρατική, ήταν συντάκτρια του πολωνικού περιοδικού τέχνης «Arkady».

Στην προ του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου διαμελισμένη Πολωνία, στις 18 Αυγούστου 1906, σε ηλικία 20 ετών, συμμετείχε σε απόπειρα δολοφονίας του Ρώσου γενικού κυβερνήτη της Βαρσοβίας, Γκεόργκι Σκαλόν.[14] Πέταξε τρεις «βόμβες δυναμίτη» στο λεωφορείο του κυβερνήτη, όπου οι δύο εξερράγησαν και τραυμάτισαν ελαφρά τρία άτομα από τη συνοδεία του κυβερνήτη. Στη συνέχεια, κατέφυγε στην Κρακοβία στο αυστριακό τμήμα της Πολωνίας, συνήψε φανταστικό γάμο με τον ζωγράφο Άνταμ Ντομπροντζίτσκι και έγινε πολίτης της Αυστροουγγαρίας. Η Αυστρία αρνήθηκε να την εκδώσει στη Ρωσία και αντ΄ αυτού κανόνισε μια δίκη στο Βαντοβίτσε, που ξεκίνησε στις 16 Φεβρουαρίου 1908. Η Βάντα Ντομπροντζίτσκα είχε ομολογήσει αλλά αθωώθηκε.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 (Πολωνικά) Internetowy Polski Słownik Biograficzny. wanda-krahelska-1v-dobrodzicka-2v-filipowiczowa-dzialaczka-pps-wiesz.
  2. ↑ psb.13442.1.
  3. ↑ 3,0 3,1 «The Righteous Among the Nations Database» (Αγγλικά)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. js20221167466. Ανακτήθηκε στις 20  Δεκεμβρίου 2022.
  5. ↑ Ανακτήθηκε στις 23  Αυγούστου 2020.
  6. ↑ Ανακτήθηκε στις 9  Μαρτίου 2021.
  7. ↑ «The story of Wanda Krahelska-Filipowiczowa | Polscy Sprawiedliwi». sprawiedliwi.org.pl. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2019. 
  8. ↑ Bartrop, Paul R.· Dickerman, Michael (15 Σεπτεμβρίου 2017). The Holocaust: An Encyclopedia and Document Collection [4 volumes] (στα Αγγλικά). ABC-CLIO. ISBN 9781440840845. 
  9. ↑ Atwood, Kathryn J. (2011). Women Heroes of World War II: 26 Stories of Espionage, Sabotage, Resistance, and Rescue (στα Αγγλικά). Chicago Review Press. ISBN 9781556529610. 
  10. ↑ Tomaszewski, Irene· Werbowski, Tecia (2010). Code Name Żegota: Rescuing Jews in Occupied Poland, 1942-1945 : the Most Dangerous Conspiracy in Wartime Europe (στα Αγγλικά). ABC-CLIO. ISBN 9780313383915. 
  11. ↑ Ackerman, Diane (7 Φεβρουαρίου 2017). The Zookeeper's Wife: A War Story (Movie Tie-in) (Movie Tie-in Editions) (στα Αγγλικά). W. W. Norton & Company. ISBN 9780393354263. 
  12. ↑ zbiorowy, autor (23 Νοεμβρίου 2015). Wielka Księga Armii Krajowej (στα Πολωνικά). Otwarte. ISBN 9788324034314. 
  13. ↑ Lewinówna, Zofia (1969). Righteous among nations: how Poles helped the Jews, 1939-1945 (στα Αγγλικά). Earlscourt Publications Ltd. ISBN 9780901780010. 
  14. ↑ Instytut Historii (Polska Akademia Nauk) (1971). Raporty warszawskich oberpolicmajstrów, 1892-1913. Ossolineum. σελ. 75. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2012. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βάντα_Κραχέλσκα-Φιλιπόβιτς&oldid=10185509"