Αποθετήριο Κάλλιπος

Η ψηφιακή βιβλιοθήκη Αποθετήριο Κάλλιπος αποτελεί μέρος της Δράσης «Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα/ Κάλλιπος». «Στόχος του αποθετηρίου είναι η συστηματική καταγραφή, οργάνωση και μακροχρόνια διατήρηση συγγραμμάτων και μαθησιακών αντικειμένων της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας»^[1]. Το Αποθετήριο Κάλλιπος, παρέχει στους χρήστες του ελεύθερη πρόσβαση σε επιστημονικό περιεχόμενο εκπαιδευτικής αξίας, το οποίο διατίθεται δωρεάν, χωρίς να προϋποθέτει συνδρομή ή εγγραφή του χρήστη στην πλατφόρμα. Η Δράση Κάλλιπος αποτέλεσε την πρώτη ολοκληρωμένη απόπειρα ψηφιοποίησης και ελεύθερης διακίνησης συγγραμμάτων για την ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Φορείς και χρηματοδότηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Για την υλοποίηση τη Δράσης συνεργάστηκαν ο Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (ΣΕΑΒ), το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Για τη συγκέντρωση του εκπαιδευτικού υλικού που θα φιλοξενούνταν στο Αποθετήριο Κάλλιπος, τα μέλη της Ακαδημαϊκής Κοινότητας τα οποία συμμετείχαν στη Δράση Κάλλιπος παρήγαγαν ατομικά ή συλλογικά ακαδημαϊκά εγχειρίδια με σκοπό την ελεύθερη διακίνησή τους στο ψηφιακό πεδίο.

Το πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε από το ελληνικό κράτος και από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του προγράμματος ΕΣΠΑ με συνολικό προϋπολογισμό, στην πρώτη φάση, περίπου 8.000.000 ευρώ^[2]. Βασικό κίνητρο της δημιουργίας της πλατφόρμας υπήρξε η μείωση του κόστους των ακαδημαϊκών συγγραμμάτων. Κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης του προγράμματος δημιουργήθηκαν περισσότερα από 520 εγχειρίδια ακαδημαϊκού περιεχομένου^[2].

Στάδια Δράσης Κάλλιπος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

1^η φάση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Δράση Κάλλιπος ξεκίνησε στις αρχές του 2013, με την στελέχωση των αρμόδιων ομάδων εργασίας (Επιτροπή Διοίκησης, Κεντρική Ομάδα Υποστήριξης, Θεματικές επιτροπές) για την ενημέρωση της Ακαδημαϊκής Κοινότητας σχετικά με τους στόχους της Δράσης, για την υποβολή προτάσεων και τη χρηματοδότηση των ηλεκτρονικών συγγραμμάτων και βοηθημάτων.

2^η φάση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τον Σεπτέμβριο του 2013 έως και τον Αύγουστο του 2014 συγκροτήθηκαν πέντε θεματικές ενότητες της Δράσης, οι οποίες αφορούσαν τα εξής επιστημονικά πεδία: (α) Ανθρωπιστικές και Νομικές επιστήμες, Επιστήμες Τεχνών και Γραμμάτων, (β) Ιατρικές Επιστήμες, Επιστήμες της Ζωής, (γ) Οικονομικές, Πολιτικές, Κοινωνικές επιστήμες- Γεωπονικές Επιστήμες, (δ) Φυσικές Επιστήμες και (ε) Επιστήμες Μηχανικών και Πληροφορική.

3^η φάση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τον Οκτώβριο του 2014 έως και τον Νοέμβριο του 2015 οι συγγραφικές ομάδες ολοκλήρωσαν και παρέδωσαν το έργο των συγγραμμάτων.

Ανοιχτή πρόσβαση και πνευματικά δικαιώματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Αποθετήριο Κάλλιπος αξιοποιεί το καθεστώς διάθεσης βιβλίων με Ανοικτή Πρόσβαση, μέσω του οποίου επιτρέπεται η απεριόριστη χρήση τους από όλους^[3]. Τα πνευματικά δικαιώματα των συγγραφέων διασφαλίζονται με τη χρήση των αδειών Creative Commons, οι οποίες εξυπηρετούν τον ευκολότερο διαμοιρασμό πνευματικής ιδιοκτησίας^[4]. Η Δράση Κάλλιπος λειτουργεί αντιπαραθετικά προς την τάση εμπορευματοποίησης της ακαδημαϊκής γνώσης, προάγοντας την παραγωγή εκπαιδευτικού περιεχομένου και την ελεύθερη διακίνησή του ως κοινού αγαθού, με ανοιχτή πρόσβαση στο σύνολο της κοινωνίας.

Οι βιβλιοθήκες αποτελούν χώρους μέσα στους οποίους η γνώση μετατρέπεται σε κοινό αγαθό, το οποίο διακινείται ελεύθερα, χωρίς χρηματικούς ή άλλους περιορισμούς. Έναν τέτοιο χώρο αποτελεί και η ψηφιακή βιβλιοθήκη Κάλλιπος, η οποία φιλοξενεί και διαθέτει ελεύθερα στους χρήστες της πλατφόρμας επιστημονικά συγγράμματα και βοηθήματα. Μέσα από την ελεύθερη διακίνησή της στο αποθετήριο Κάλλιπος, η γνώση αποκτάει χαρακτήρα κοινού, καθώς συνδέεται με τα υποκείμενα που την παράγουν και που την καταναλώνουν μέσα από ένα δίκτυο κοινωνικών σχέσεων, στη βάση των αρχών της προσφοράς και έξω από την εμπορευματική λογική.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ «Αποθετήριο "Κάλλιπος"».
↑ ^2,0 ^2,1 Koutsileou, S.· Kouis, D.· Mitrou, N. «"Kallipos", the first open academic textbooks initiative during the years of crisis in Greece and its sustainable continuation». σελ. 4. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020.
↑ Kouis, D., Christaki, S., Koutsileou, S., Anastasopoulou, C., Veranis, G., Vratti, C., ... & Zekou, E. (2016). «Κάλλιπος»-Το μεγαλύτερο ψηφιακό Αποθετήριο Ακαδημαϊκών Ηλεκτρονικών Συγγραμμάτων Ανοικτής Πρόσβασης. HealJournal, 2(1), 10-28.
↑ Bollier, David (2007). «Growth of the Commons Paradigm». Στο: Hess, C· Ostorm, E. Understanding Knowledge as a Commons: From Theory to Practice. Massachusetts: The MIT Press. σελ. 37.

[1] «Αποθετήριο "Κάλλιπος"».

[:0-2] 2,0 ^2,1 Koutsileou, S.· Kouis, D.· Mitrou, N. «"Kallipos", the first open academic textbooks initiative during the years of crisis in Greece and its sustainable continuation». σελ. 4. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020.

[3] Kouis, D., Christaki, S., Koutsileou, S., Anastasopoulou, C., Veranis, G., Vratti, C., ... & Zekou, E. (2016). «Κάλλιπος»-Το μεγαλύτερο ψηφιακό Αποθετήριο Ακαδημαϊκών Ηλεκτρονικών Συγγραμμάτων Ανοικτής Πρόσβασης. HealJournal, 2(1), 10-28.

[4] Bollier, David (2007). «Growth of the Commons Paradigm». Στο: Hess, C· Ostorm, E. Understanding Knowledge as a Commons: From Theory to Practice. Massachusetts: The MIT Press. σελ. 37.

[1]

[2]

[3]

[4]