Αλλιέ (νομός)

Αλιέ
; Σημαία	; Έμβλημα
	; Σφραγίδα
	;
Διοίκηση
Χώρα	Γαλλία
Περιοχή	Ωβέρνη-Ρον-Αλπ
Δημιουργία νομού	4 Μαρτίου 1790
Πρωτεύουσα	Μουλέν
Υπονομαρχία	Μονλυσόν; Βισί
Πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου	Κλωντ Ριμπουλέ (UDI)
Νομάρχης	Μαρί-Φρανσουάζ Λεκαγιόν
Κωδικός νομού	03
ISO 3166-2	FR-03
Κωδικός NUTS	FR721
Δημογραφία
Πληθυσμός	334.872 (1 Ιανουαρίου 2021)
Πυκνότητα	46 κάτοικοι/km²
Δεδομένα
Έκταση	7.340 km²
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα); UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Υποδιαιρέσεις
Διαμερίσματα	3
Εκλογικές περιφέρειες	3
Καντόνια	19
Διακοινοτικότητες	11
Κοινότητες	317
Ιστότοπος
	https://www.allier.fr/
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Συντεταγμένες: 46°20′N 3°10′E / 46.333°N 3.167°E / 46.333; 3.167

Το Αλλιέ (γαλλικά: Allier) είναι νομός της διοικητικής περιοχής Ωβέρνη-Ρον-Αλπ, στην κεντρική Γαλλία. Το όνομα του νομού προέρχεται από τον ποταμό Αλλιέ που τον διασχίζει. Πρωτεύουσα είναι το Μουλέν.

Το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής και Οικονομικών Μελετών (INSEE) και το Ταχυδρομείο του αποδίδουν τον κωδικό 03.

Ο νομός αντιστοιχεί στην πρώην επαρχία Μπουρμπονναί και σε τμήμα της Ωβέρνης.

Από το 1960 έως το 2015 ήταν νομός της περιοχής Ωβέρνη. Την 1η Ιανουαρίου 2016 η περιοχή Ωβέρνη συγχωνεύτηκε με την περιοχή Ρον-Αλπ και πλέον αποτελούν τη νέα διοικητική περιοχή Ωβέρνη-Ρον-Αλπ.

Οι κάτοικοι ονομάζονται Μπουρμποναί (ζ) ^[4], επίσημα από τον Οκτώβριο του 2018.^[5]

Γεωγραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο νομός Αλλιέ είναι τμήμα της διοικητικής περιοχής Ωβέρνη-Ρον-Αλπ. Έχει έκταση 7.340 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Διοικητικά αποτελείται από 3 διαμερίσματα και περιλαμβάνει 317 κοινότητες. Ο πληθυσμός του νομού είναι 339.384 (στην απογραφή του 2016).

Συνορεύει προς τα βορειοδυτικά με το νομό Σερ της περιοχής Σαντρ-Βαλ ντε Λουάρ, βόρεια με το νομό Νιέβρ της περιοχής Βουργουνδία-Φρανς-Κοντέ, ανατολικά με το νομό Σον-ε-Λουάρ, επίσης της περιοχής Βουργουνδία-Φρανς-Κοντέ, νοτιοανατολικά με το νομό Λουάρ, στα νότια με το νομό Πουί-ντε-Ντομ και δυτικά με το νομό Κρεζ της περιοχής Νέα Ακουιτανία.

Πρωτεύουσα του νομού είναι το Μουλέν με 19.613 κατοίκους (2016), που βρίσκεται σε απόσταση 265 χιλιομέτρων (οδικώς 299) νοτιοανατολικά από το Παρίσι.^[6]

Το δυτικό τμήμα του νομού αποστραγγίζεται από τον ποταμό Σερ, που διαρρέει την κοινότητα Μονλυσόν. Ο ποταμός Αλλιέ, που έδωσε το όνομά του στο νομό, ρέει μέσω του κέντρου του νομού και προς βόρεια κατεύθυνση, περνώντας από το Βισύ και την πρωτεύουσα Μουλέν. Ο Λίγηρας σχηματίζει το μεγαλύτερο τμήμα των ανατολικών συνόρων με το νομό Σον-ε-Λουάρ.

Στο νομό υπάρχουν τρεις λουτροπόλεις: Μπουρμπόν-λ'Αρσαμπώ, Νερί-λε-Μπαιν και Βισύ.

Ο νομός Αλλιέ χωρίζεται σε 5 φυσικές περιοχές:

Στα δυτικά: το Μποκάζ Μπουρμπονναί, η μεγαλύτερη φυσική περιοχή του νομού, είναι κυρίως μια κτηνοτροφική περιοχή με μερικά αγροκτήματα καλλιεργειών.
Στα νοτιοδυτικά: εδώ βρίσκονται τα γρανιτικής σύστασης εδάφη των Κομπράιγ, που είναι μια μακρυά κεκλιμένη έκταση ανάμεσα στο Μποκάζ Μπουρμπονναί στα βόρεια και στα βουνά του Κεντρικού ορεινού Όγκου (Μασίφ Σαντράλ) στο νότο. Η περιοχή αυτή είναι επίσης πολύ προσανατολισμένη στην εκτροφή βοοειδών και προβάτων, η οποία ασκείται σε μεσαίες και εντατικές δομές.
Στον νότο: Η κοιλάδα του ποταμού Αλλιέ είναι μια εξαίρεση στο τοπίο. Οι περιοχές Λιμάνι Μπουρμπονέζ και Φορτέρ απλώνονται στις δύο πλευρές του ποταμού και με τα εύφορα εδάφη τους δίνουν υψηλές αποδόσεις στις καλλιέργειες. Γύρω στο Σαιν-Πουρσάν-συρ-Σιουλ, τα εδάφη είναι κατάλληλα για λιβάδια, καλλιέργειες και αμπελώνες.
Στα νοτιοανατολικά: το Βουρβονικό όρος είναι η μόνη πραγματικά ορεινή περιοχή και διατηρεί ποσοστό αναδάσωσης 30%. Τα αγροκτήματα είναι μικρά και η υπαίθρια καλλιέργεια, η κτηνοτροφία και η παραγωγή γάλατος κατέχουν σημαντική θέση.
Στα βορειοανατολικά: τα εδάφη της Σολόνι Μπουρμποναίζ. Σε αυτή τη μεγάλη περιοχή που συνορεύει με τη Βουργουνδία, υπάρχουν μεγάλες εκμεταλλεύσεις που είναι προσανατολισμένες στο ζωικό κεφάλαιο. Τα άγονα εδάφη της έχουν αξιοποιηθεί με εγγειοβελτιωτικά έργα και τώρα καλλιεργούνται αποδοτικά με δημητριακά και κτηνοτροφές.

Γλώσσα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην περιοχή παραδοσιακά ομιλούνταν τρεις γλώσσες:

Τα γαλλικά ή γλώσσα όιλ, υπό μορφή διαλέκτου μπουρμπονναί, ομιλούνταν στο βόρειο τμήμα του νομού.
Τα ωβερνιά, διάλεκτος της Ωβέρνης της οξιτανικής γλώσσας ή γλώσσας οκ, στο νότιο τμήμα, προς το Μονλυσόν, το Γκανά και το Βισύ.
Τα ωβερνιά με επιδράσεις φραγκοπροβηγκιανών, στα νοτιοανατολικά, στην ορεινή περιοχή του Μπουρμπονναί.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο νομός Αιν είναι ένας από τους αρχικά 83 νομούς (πλέον 101) που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης στις 4 Μαρτίου 1790, σύμφωνα με το νόμο της 22ας Δεκεμβρίου 1789, με την κατάργηση των παλαιών επαρχιών. Πρωτεύουσα ορίστηκε το Μουλέν.

Ο νομός δημιουργήθηκε κυρίως από την πρώην επαρχίας Μπουρμπονναί, με εξαίρεση την κοινότητα Σαιντ-Αμάν-Μονρόν και την περιοχή της που ανήκουν στο νομό Σερ, και τμήμα της Ωβέρνης.

Το 1940, η κυβέρνηση του στρατάρχη Πεταίν εγκαταστάθηκε στην πόλη Βισύ, η οποία στη συνέχεια έγινε υπονομαρχία.

Από το 1960 έως το 2015 ήταν νομός της περιοχής Ωβέρνη. Την 1η Ιανουαρίου 2016 η περιοχή Ωβέρνη συγχωνεύτηκε με την περιοχή Ρον-Αλπ και πλέον αποτελούν τη νέα διοικητική περιοχή Ωβέρνη-Ρον-Αλπ.

Διοικητική διαίρεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο νομός Αλλιέ χωρίζεται σε 3 διαμερίσματα, 23 καντόνια και 317 κοινότητες:

Διαμέρισμα	Καντόνια	Κοινότητες	Πληθυσμός Απογραφή 2016	Έκταση χμ²	Πυκνότητα Κάτ./χμ²	Κωδ. INSEE
Μονλυσόν	7	89	108.364	2.116,68	51	031
Μουλέν	8	109	106.124	2.957,87	36	032
Βισύ	9	119	124.896	2.266,07	55	033
Σύνολο νομού	23	317	339.384	7.340,62	46	03

Πόλεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χάρτης του νομού με τις κυριότερες πόλεις

Οι μεγαλύτερες πόλεις του νομού Αλλιέ είναι:

Πόλη	Πληθυσμός (2016)	Διαμέρισμα
Μονλυσόν	36.147	Μονλυσόν
Βισύ	24.383	Βισύ
Μουλέν	19.613	Μουλέν
Υζέρ	13.230	Μουλέν
Κυσέ	12.757	Βισύ
Ντομερά	8.819	Μονλυσόν
Μπελρίβ-συρ-Αλλιέ	8.501	Βισύ
Κομαντρί	6.262	Μονλυσόν
Γκανά	5.836	Βισύ
Σαιν-Πουρσάν-συρ-Σιουλ	5.142	Μουλέν

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η οικονομία του νομού Αλλιέ βασίζεται στην παραδοσιακή γεωργία (ιδίως στην κτηνοτροφία και τη δασοκομία) και ένα ευρύ φάσμα καλλιεργειών (δημητριακά, καλαμπόκι, λειμώνες, μπιζέλια, σόγια, τεύτλα, δασοκομία, κηπουρική, αμπελουργία). Η γεωργία εξακολουθεί να καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της αγοράς εργασίας, περισσότερο από ό,τι σε εθνικό επίπεδο (21.300 άτομα από 129.700 θέσεις εργασίας το 2010) και αντιπροσωπεύει το 7-8% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. ^[7]

Η βιομηχανία είναι πολύ ανεπτυγμένη, κυρίως με τη μεταλλουργία, τη μηχανολογία, τον ηλεκτρολογικό εξοπλισμό και τη βιομηχανία τροφίμων, αλλά και με τα προϊόντα από καουτσούκ και πλαστικό, τα οποία αντιπροσωπεύουν τις μισές από τις βιομηχανικές θέσεις απασχόλησης στο νομό. Οι βιομηχανικές μονάδες περιλαμβάνουν την αυτοκινητοβιομηχανία, τον οπλισμό, την κατασκευή, τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, τα έπιπλα, τη χημεία, την υγεία. ^[8]

Ο τουρισμός είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο της οικονομίας στο νομό και ιδιαίτερα ο ιαματικός τουρισμός που προσελκύει κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες στις λουτροπόλεις με τις ιαματικές πηγές.

Αξιοθέατα-Τουρισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο νομός Αλλιέ είναι μια περιοχή ποταμών, λιβαδιών και χαμηλών βουνών. Τα τοπία του, όπως το Μοντάνι Μπουρμποναίζ ή το δάσος Τρονσαί είναι χώροι κατάλληλοι για την άσκηση υπαίθριων δραστηριοτήτων: πεζοπορία, ποδηλασία και ποδηλασία βουνού, ψάρεμα, κολύμβηση, κωπηλασία και θαλάσσια σπορ.

Ο ιαματικός τουρισμός είναι επίσης ένας από τους μεγαλύτερους τομείς του τουρισμού της περιοχής με τον διεθνή σταθμό του Βισύ, και άλλες λουτροπόλεις (Μπουρμπόν-Αρσαμπώ, Νερί-λε-Μπαιν).

Αυτή η παρθένα φύση φιλοξενεί επίσης πολλά κάστρα, πάνω από 500 και υπάρχει η διαδρομή «ιστορικός δρόμος των κάστρων της Ωβέρνης». Υπάρχουν επίσης ρωμαϊκές εκκλησίες και πανέμορφα σπίτια.

Μεταξύ των τουριστικών τοποθεσιών είναι:

Μνημεία:

το αναγεννησιακό κάστρο της Λαπαλίς με τα διάσημα φατνώματα των οροφών
το κάστρο της Μπουρμπόν-Αρσαμπώ, το «λίκνο των Βουρβόνων»
το κάστρο του Σαρέιγ-Σαντρά
το καζίνο στο Βισύ
το κωδωνοστάσιο του Μουλέν.

Εκκλησίες και μοναστήρια:

ο καθεδρικός ναός του Μουλέν και το τρίπτυχο της Παναγίας στη Δόξα.
η παλιά εκκλησία του Αγίου Πέτρου στο Σουβινί
το αββαείο του Αγίου Βικεντίου στην Σαντέλ.
Η Εκκλησία Σαιν-Μπλαιζ του Σαρέιγ

Μουσεία:

Το Εθνικό κέντρο θεατρικών κοστουμιών.
Οικία Μαντέν στο Μουλέν. Εκθέτει έργα ζωγραφικής, βιβλία, φωτογραφίες, μικροσκοπικά αντικείμενα, κεραμικά, γλυπτά και σπάνια και ασυνήθιστα αντικείμενα που συγκέντρωσε ο Λουί Μαντέν από τα ταξίδια του σε διάφορα μέρη του κόσμου.

Δραστηριότητες:

Le Pal, ένα πάρκο ψυχαγωγίας και ζωολογικός κήπος στο Ντομπιέρ-συρ-Μπεσμπρ.
Η Παλαιόπολη στο Γκανά, μια τοποθεσία σχεδιασμένη να κατανοεί τις επιστήμες της ζωής και της γης μέσω της παλαιοντολογίας.

Τρεις πόλεις διακρίνονται:

Η πρωτεύουσα Μουλέν, πόλη τέχνης και ιστορίας, για την ιστορική κληρονομιά του 15ου αιώνα,
Μονλυσόν, πόλη τέχνης και ιστορίας, μεσαιωνική πόλη με εντυπωσιακό κάστρο και
Βισύ, σημαντική πόλη για τις πηγές και τα μουσεία της.