Άλπεις Γραίαι και Ποινιναί
.svg)
Οι Άλπεις Γραίαι και Ποινιναί, λατιν.: Αlpes Graiae et Poeninae, αργότερα γνωστές ως Alpes Atrectianae et Poeninae (επίσημα Alpes Atrectinae et Vallis Poenina), ήταν μία μικρή αλπική επαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, που δημιουργήθηκε μετά τη συγχώνευση των Alpes Poeninae (ή Vallis Poenina) και των Alpes Graiae (ή Alpes Atrectianae), πιθανώς κατά τη βασιλεία τού Κλαυδίου (41–54 μ.Χ.). Αποτελούμενη από το σύγχρονο καντόνι τού Βαλαί (Ελβετίας), την κοιλάδα Tαρανταίζ (Γαλλίας) και την κοιλάδα της Αόστα (Ιταλίας), ήταν η βορειότερη από τις τρεις επαρχίες, που αποτελούσαν τις Άλπεις μεταξύ της σύγχρονης Γαλλίας και Ιταλίας, μαζί με τις Άλπεις Μαριτίμαι νότια και τις Άλπεις Κοττίαι ενδιάμεσα.
Η επαρχία είχε δύο πρωτεύουσες, πιθανότατα από τη δημιουργία της: Forum Claudii Ceutronum (σημερινή Aιμ-λα-Πλάνι) για τις Άλπεις Γραίες και Forum Claudii Vallensium (σημερινό Mαρτινύ) για τις Άλπεις Ποινινές. [1] [2] Ο επίτροπος (procurator) της επαρχίας διέμενε εναλλακτικά σε μία από τις δύο κύριες πόλεις. [1]
Το όνομα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η επαρχία ονομαζόταν συνήθως Alpes Graiae, Alpes Atrectianae, Alpes Graiae et Poeninae, ή Alpes Atrectianae et Poeninae, ως συντομευμένη μορφή του πλήρους ονόματος της. Σε ορισμένα έγγραφα, η επαρχία ονομάζεται επίσης Alpes Poeninae et Graiae ή Alpes Poeninae . [1]
Μπορεί να ήταν γνωστή ως Alpes Graiae et Vallis Poenina κατά τη στιγμή της δημιουργίας της, [2] [3] που θα μπορούσε να ήταν η επίσημη μορφή τού συντομευμένου ονόματος Alpes Graiae et Poeninae. [1] Από τον 2ο αι. μ.Χ. μέχρι τη βασιλεία τού Διοκλητιανού (284–305), ήταν επίσημα γνωστή ως Alpes Atrectianae et Vallis Poenina, το οποίο μαρτυρείται σε επιγραφή από τη περίοδο των Σεβήρων (193–235). [4] [1] [5]
Σύμφωνα με τον Λίβιο, το όνομα Alpes Poeninae προέρχεται από μία γηγενή θεότητα, που ονομάζεται Poeninus, [6] [7] που μαρτυρείται ως Poininos σε τοπικές επιγραφές και στο όνομα Jupiter Poeninus. [8] Σώζεται στη σύγχρονη μορφή Pennine Alps, όπως και η Vallis Poenina στο όνομα Valais (Βαλαί). [9] Ο Ξαβιέ Ντελαμάρ πρότεινε να δει παρομοίως ένα θεώνυμο *Graios (που βρίσκεται στο Herculi / Herculeio Graio) στο όνομα Alpes Graiae. [10] Το όνομα Alpes Atrectianae μπορεί να προέρχεται από ένα τοπικό βασίλειο, που ονομάζεται Atrectius, ακριβώς όπως οι Alpes Cottiae ονομάζονται από τον Κόττυο. Ενώ δεν μαρτυρείται η ύπαρξή του, ως cognomen εμφανίζεται στο όνομα τεσσάρων διοικητών της επαρχίας από τον 2ο και 3ο αι. μ.Χ. [1]
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η περιοχή Vallis Poenina, που αντιστοιχεί στο σύγχρονο καντόνι του Βαλαί μεταξύ της λίμνης της Γενεύης και τού Μεγάλου Περάσματος τού Αγίου Βερνάρδου, κατοικήθηκε την εποχή της ρωμαϊκής κατάκτησης από κελτικές φυλές γνωστές ως Vallenses, δηλαδή τους Nantuates, Veragri, Seduni, και Uberi. Μετά τη ρωμαϊκή εισβολή υπό τον Αύγουστο το 16–15 π.Χ., η περιοχή τέθηκε αρχικά υπό στρατιωτικό έλεγχο (ως praefectus Raetis, Vindolicis, vallis Poeninae) και ενσωματώθηκε στην επαρχία Ραιτία και Βινδελικία, η οποία εκτεινόταν μεταξύ των κεντρικών Άλπεων και τού Δούναβη. [1] [11]
Στις Βαλενσιανές φυλές παραχωρήθηκαν Λατινικά δικαιώματα και συγκεντρώθηκαν σε ένα ενιαίο civitas Vallensium κατά τη διάρκεια της βασιλείας τού Κλαυδίου (41–54 μ.Χ.). Σύμφωνα με τους περισσότερους μελετητές, η Vallis Poenina διαχωρίστηκε από τη Ραιτία και Βινδελικία και ενώθηκε με τις νεοδημιουργηθείσες Άλπεις Γραίες, που βρίσκονται δυτικά τού Μικρού Περάσματος τού Αγ. Βερνάρδου και κατοικούνταν από τους Ceutrones, κατά την ίδια περίοδο. Σχημάτισαν μαζί την επαρχία των Άλπεων Γραιών και Ποινινών, με μία αρχηγική πόλη για κάθε τμήμα: Forum Claudii Ceutronum ή Axima (σύγχρονη Aιμ-λα-Πλάνι) για τις Άλπεις Γραίες και Forum Claudii Vallensium ή Octodorus (σύγχρονο Mαρτινύ) για τις Άλπεις Ποινινές. [12] [1] [5]
Επί Διοκλητιανού (284–305), η επαρχία ενσωματώθηκε στις επαρχίες της επισκοπής της Γαλατίας. [5] [11] Μερικοί μελετητές χρονολογούν την ενοποίηση των Άλπεων Γραιών και Άλπεων Ποινινών σε αυτήν την περίοδο και όχι στη βασιλεία του Κλαύδιου. [1] Το 381 αναφέρθηκε ο πρώτος επίσκοπος της περιοχής, ο Θεόδουλος. Μετά την Πτώση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, στην περιοχή εισέβαλαν οι Βουργουνδοί και την ενσωμάτωσαν στο βασίλειό τους. Μετά την πτώση του, ενσωματώθηκε στο Φραγκικό βασίλειο το 534 και στη συνέχεια εισέβαλαν για λίγο οι Λομβαρδοί το 574 [11].
Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
-
Αμφιθέατρο στο Martigny -
Ρωμαϊκός δρόμος στο Martigny -
Ίχνη του αμφιθεάτρου στην Αόστα -
θέατρο Αόστα -
Αψίδα θριάμβου στην Αόστα
Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Wiblé 1998.
- ↑ 2,0 2,1 Ossenkop, Christina· Winkelmann, Otto (2018). Manuel des frontières linguistiques dans la Romania. Walter de Gruyter. σελ. 127. ISBN 978-3-11-039485-6.Ossenkop, Christina; Winkelmann, Otto (2018). Manuel des frontières linguistiques dans la Romania. Walter de Gruyter. p. 127. ISBN 978-3-11-039485-6.
- ↑ Gottlieb, Gunther (1989). Raumordnung im Römischen Reich: zur regionalen Gliederung in den gallischen Provinzen, in Rätien, Noricum und Pannonien. E. Vögel. σελ. 75. ISBN 978-3-925355-13-4.
- ↑ Bérard 1995, σελ. 348.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Graßl 2006.
- ↑ Livius, Ab urbe condita, 21:38.
- ↑ Appolonia, Lorenzo (2008). Alpis Poenina - Grand Saint-Bernard: une voie à travers l'Europe. Projet Interreg IIIA. σελίδες 24–25.
- ↑ Wooding, Jonathan (2020). Prophecy, Fate and Memory in the Early Medieval Celtic World. Sydney University Press. σελίδες 19–25. ISBN 978-1-74332-695-4.
- ↑ Hunt, Patrick (1998). «Summus Poeninus on the Grand St Bernard Pass». Journal of Roman Archaeology 11: 265–274. doi:. ISSN 1047-7594.
- ↑ Delamarre, Xavier (2019). Dictionnaire des thèmes nominaux du gaulois. Ab-/Iχs(o)-. 1. Les Cents Chemins. σελ. 370. ISBN 978-1-7980-5040-8.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Frei-Stolba 2014.
- ↑ Frei-Stolba 2014
Πρωταρχικές πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Livy (2019). History of Rome. Loeb Classical Library. Μτφρ. Yardley, J. C. Harvard University Press. ISBN 978-0674992566.
- Tacitus (1925). Histories. Loeb Classical Library. Μτφρ. Moore, Clifford H. Harvard University Press. ISBN 978-0674991231.*Bérard, François (1995). «Un nouveau procurateur à Aime en Tarentaise: Savoie». Gallia 52: 343–358. doi:. ISSN 0016-4119. https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-01900725/file/Gallia_1995_343-358_BERARD.pdf.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Bérard, François (1995). «Un nouveau procurateur à Aime en Tarentaise: Savoie». Gallia 52: 343–358. doi:. ISSN 0016-4119. https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-01900725/file/Gallia_1995_343-358_BERARD.pdf.
- Frei-Stolba, Regula (2014). «Vallis Poenina». Historisches Lexikon der Schweiz. https://hls-dhs-dss.ch/de/articles/008415/2014-01-14.
- Graßl, Herbert (2006). «Alpes Graiae». Brill's New Pauly. doi:.
- Wiblé, François (1998). «Deux procurateurs du Valais et l'organisation des districts alpins». Antiquité Tardive 6: 181–191. doi:. ISSN 1250-7334.
|