Φράνκλιν Σάφνερ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Φράνκλιν Σάφνερ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Franklin Schaffner (Αγγλικά)
Γέννηση30  Μαΐου 1920[1][2][3]
Τόκυο
Θάνατος2  Ιουλίου 1989[1][2][3]
Σάντα Μόνικα[4]
Αιτία θανάτουκαρκίνος του πνεύμονα
Τόπος ταφήςWestwood Village Memorial Park Cemetery
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο Κολούμπια
Νομική σχολή του πανεπιστημίου Κολούμπια
Franklin & Marshall College
J. P. McCaskey High School[5]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασκηνοθέτης κινηματογράφου
συνδικαλιστής
σκηνοθέτης[6]
ΕργοδότηςΓραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςΥπολοχαγός/Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ
Πόλεμοι/μάχεςΒ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΒραβείο της Ένωσης Αμερικανών Σκηνοθετών
Όσκαρ Σκηνοθεσίας (1971)
Βραβείο Εθνικού Συμβουλίου Κριτικής Καλύτερης Ταινίας
Βραβείο Έμμυ Ζώνης Υψηλής Τηλεθέασης για εξαιρετική σκηνοθεσία σε δραματική σειρά (1955)
Βραβείο Έμμυ Ζώνης Υψηλής Τηλεθέασης για εξαιρετική σκηνοθεσία σε δραματική σειρά (1956)
Βραβείο Έμμυ Ζώνης Υψηλής Τηλεθέασης για εξαιρετική σκηνοθεσία σε δραματική σειρά (1962)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Φράνκλιν Τζέιμς Σάφνερ (Franklin James Schaffner, 30 Μαΐου 1920 – 2 Ιουλίου 1989) ήταν Αμερικανός σκηνοθέτης του κινηματογράφου, της τηλεοράσεως και του θεάτρου. Βραβεύθηκε με «Όσκαρ» Καλύτερης Σκηνοθεσίας για την ταινία του Πάττον, ο θρύλος της Νορμανδίας (1970), ενώ είναι γνωστός και για τις ταινίες Ο Πλανήτης των πιθήκων (1968), Νικόλαος και Αλεξάνδρα (1971), Ο Πεταλούδας (1973) και Ανθρωποκυνηγητό σε δυο ηπείρους (The Boys from Brazil, 1978). Διετέλεσε πρόεδρος του «Directors Guild of America» (του συνδικαλιστικού οργάνου των Αμερικανών σκηνοθετών) τη διετία 1987-1989.

Τα πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Φράνκλιν Τζ. Σάφνερ γεννήθηκε στο Τόκιο της Ιαπωνίας ως γιος Αμερικανών ιεραποστόλων, της Σάρα Χόρτιν, το γένος Σουόρντς, και του Πωλ Φράνκλιν Σέφερ[7][8]. Με τη μητέρα του ο Φράνκλιν Τζέιμς επέστρεψε στις ΗΠΑ όταν ήταν 5 ετών, μετά τον θάνατο του πατέρα του, και εγκαταστάθηκαν στο Λάνκαστερ της Πενσυλβάνια.[9] Ο Σάφνερ έπαιξε τον ρόλο του κ. Ντάρσυ σε μια σχολική παράσταση του Περηφάνια και Προκατάληψη.[9] Τελείωσε τη μέση εκπαίδευση ως ο πρώτος μαθητής στην τάξη του (valedictorian).[9][10]

Κατόπιν ο Φράνκλιν Τζ. απεφοίτησε από το Κολέγιο Franklin & Marshall στο Λάνκαστερ.[9] Και εδώ ανέπτυξε δραστηριότητα στο θεατρικό πρόγραμμα, εμφανιζόμενος σε 11 διαφορετικά έργα.[9] Στη συνέχεια άρχισε να σπουδάζει νομική στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης, αλλά οι σπουδές του διακόπηκαν εξαιτίας της υπηρεσίας του στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε αμφίβιες δυνάμεις στην Ευρώπη, στη Βόρεια Αφρική και, προς το τέλος του πολέμου, στον Ειρηνικό Ωκεανό για το Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών.[11]

Στην τηλεόραση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεταπολεμικώς, ο Σάφνερ γνώρισε τη σκηνοθεσία ως βοηθός σκηνοθέτη σε μια σειρά ντοκιμαντέρ με τίτλο The March of Time. Μετά έγινε σκηνοθέτης στο τμήμα ειδήσεων και δημόσιων υποθέσεων του τηλεοπτικού δικτύου CBS.[12]

Το 1950 σκηνοθέτησε το 1ο επεισόδιο της σειράς Ford Theatre με τίτλο «Ο προδότης».[13] Επίσης δημιούργησε προσαρμογές της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων και του Νησιού των θησαυρών. Λίγα χρόνια αργότερα ήρθαν και οι πρώτες τιμητικές διακρίσεις, καθώς κέρδισε τρία Βραβεία Έμμυ Ζώνης Υψηλής Τηλεθέασης, ένα το 1955 για το επεισόδιο «Twelve Angry Men» της σειράς Studio One και δύο (τηλεοπτικής προσαρμογής και σκηνοθεσίας) το 1956 για την τηλεοπτική μεταφορά του θεατρικού έργου The Caine Mutiny Court Martial.[14]

Υπήρξε ο αρχικός σκηνοθέτης της σειράς The Defenders, για την οποία κέρδισε το 1961 ένα τέταρτο «Έμμυ».[15]

Στο βασίλειο των τηλεοπτικών δικτύων ο Σάφνερ γνώρισε ευρύτατη αποδοχή από τους τηλεκριτικούς για την πρωτοποριακή συνεργασία του με την «Πρώτη Κυρία» των ΗΠΑ Ζακλίν Κέννεντι στην παραγωγή A Tour of the White House with Mrs. John F. Kennedy, εκπομπή που προβλήθηκε την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου το 1962 και είχε πάνω από 80 εκατομμύρια τηλεθεατές.[16]

Στον κινηματογράφο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Ιανουάριο του 1960 ο Σάφνερ υπέγραψε μια συμφωνία να σκηνοθετήσει πολλές ταινίες για λογαριασμό της εταιρείας Columbia Pictures.[17] Τον Μάιο του 1961 ωστόσο υπέγραψε για να γυρίσει την ταινία A Summer Place στην 20th Century Fox[18], που όμως δεν έγινε. Αντί αυτής ο Σάφνερ σκηνοθέτησε ταινία για την τηλεόραση, τη The Good Years (1962) με τον Χένρι Φόντα και τη Λουσίλ Μπολ.[19] Η πρώτη κινηματογραφική ταινία του Σάφνερ ήταν τελικώς το The Stripper (1963) της 20th Century, βασισμένο σε θεατρικό έργο του Γουίλιαμ Ινγκ και με πρωταγωνίστρια την Τζοάν Γούντγουορντ. Η ταινία είχε καλές κριτικές, αλλά δεν σημείωσε εμπορική επιτυχία.

Χωρίς να εγκαταλείψει τελείως την τηλεόραση, ο Σάφνερ άρχισε να σκηνοθετεί περίπου μία ταινία ανά έτος, συνεχίζοντας στην αρχή με μεταφορές στον κινηματογράφο θεατρικών έργων: Σκηνοθέτησε το πολιτικό δράμα The Best Man (1964) (πρωταγωνιστούν οι Χ. Φόντα και Κλιφ Ρόμπερτσον) και το ιστορικό δράμα The War Lord (1965) με τον Τσάρλτον Ίστον. Σε συνέντευξη το 1966 είπε: «...καθώς ωριμάζεις, μαθαίνεις ότι η υπόθεση του έργου είναι το σημαντικότερο πράγμα.»[20] Είχε ανακοινώσει κατά καιρούς διάφορες άλλες ταινίες για την Columbia, όπως Η ημέρα που πυροβόλησαν τον Λίνκολν και Ο πρασινοσκούφης, αλλά δεν γυρίστηκαν ποτέ.[21]

Ταξίδεψε ως τη Μεγάλη Βρετανία για να σκηνοθετήσει το The Double Man (1967) με τον Γιουλ Μπρίνερ, αλλά αργότερα παραδέχθηκε ότι γύρισε αυτή την ταινία «για τα χρήματα».[22]

Η εποχή της μέγιστης ακμής του σκηνοθέτη αρχίζει με την τεράστια εμπορική και κριτική επιτυχία της ταινίας Ο Πλανήτης των πιθήκων (1968, 20th Century Fox) με πρωταγωνιστή και πάλι τον Τσάρλτον Ίστον. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους υπογράφει και πάλι συμφωνία για τρεις ταινίες με την Columbia[23], αλλά και πάλι η επόμενη ταινία του ήταν με την 20th Century Fox: το Πάττον, ο θρύλος της Νορμανδίας (1970), επική βιογράφηση του στρατηγού Τζωρτζ Σμιθ Πάττον με τον Τζορτζ Σι Σκοτ στον ομώνυμο ρόλο. Εκτός από την εμπορική επιτυχία του έργου, ο Σάφνερ βραβεύθηκε και με το «Όσκαρ» Καλύτερης Σκηνοθεσίας εκείνου του έτους.

Ακολούθησε η ακριβή παραγωγή Νικόλαος και Αλεξάνδρα (1971) με θέμα τα τελευταία χρόνια της ζωής του τελευταίου Τσάρου της Ρωσίας και της συζύγου του, που όμως δεν είχε εμπορική επιτυχία. Η επόμενη ταινία διατηρεί κάτι από το επικό ύφος των δύο προηγούμενων χωρίς να έχει επικό θέμα: είναι ο Πεταλούδας (1973) με τους Στηβ ΜακΚουήν και Ντάστιν Χόφμαν, που γνώρισε σημαντική επιτυχία.[24] Το 1971 ο σκηνοθέτης είχε δηλώσει ότι οι ταινίες του «είναι σχεδόν πάντοτε με θέμα ανθρώπους που βρίσκονται εκτός του τόπου και της εποχής τους.»[25]

Ο Σάφνερ συνεργάσθηκε και πάλι με τον Τζορτζ Σι Σκοτ στην ταινία του Οργισμένα κύματα (1977), που είναι βασισμένη στο μυθιστόρημα Νησιά της Καραϊβικής του Έρνεστ Χέμινγουεϊ (στα αγγλικά ταινία και βιβλίο είναι ομότιτλα: Islands in the Stream).[26] Η περίοδος των γνωστών ταινιών του τελειώνει το 1978 με Ανθρωποκυνηγητό σε δυο ηπείρους (The Boys from Brazil, 1978), όπου πρωταγωνιστεί ο Γκρέγκορι Πεκ στον ρόλο τού Γιόζεφ Μένγκελε. Για την ταινία αυτή ο Σάφνερ ήταν υποψήφιος για Βραβείο Saturn καλύτερου σκηνοθέτη.

Ο συχνότερος συνεργάτης του Σάφνερ στον κινηματογράφο ήταν ο συνθέτης Τζέρυ Γκόλντσμιθ, που συνέθεσε τη μουσική επτά ταινιών του: The Stripper, Ο Πλανήτης των Πιθήκων, Πάττον, ο θρύλος της Νορμανδίας, Ο Πεταλούδας, Οργισμένα κύματα, Ανθρωποκυνηγητό σε δυο ηπείρους και Lionheart. Οι 4 από αυτές κέρδισαν υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής.[27]

Προσωπική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Φράνκλιν Τζέιμς Σάφνερ νυμφεύθηκε τη Χέλεν Τζην Γκίλκριστ (Helen Jean Gilchrist) το 1948 και απέκτησαν μαζί δύο θυγατέρες, την Τζένι και την Κέιτ.[28]

Θάνατος και κληρονομιά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σάφνερ πέθανε στη Σάντα Μόνικα (Καλιφόρνια) σε ηλικία 69 ετών.[29] Είχε πάρει εξιτήριο δέκα ημέρες πριν από τον θάνατό του από νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν για καρκίνο του πνεύμονα. Η χήρα του θέσπισε το 1991 το Μετάλλιο Αποφοίτων «Franklin J. Schaffner» (κοινώς γνωστό ως «Βραβείο Franklin J. Schaffner»), που απονέμεται ετησίως από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου σε αποφοίτους των σχολών του.[9] Η Χέλεν πέθανε το 2007. Το ίδιο έτος θεσπίσθηκε και το «Βραβείο Επιτεύγματος «Franklin J. Schaffner» από το Directors Guild of America, που απονέμεται σε βοηθούς σκηνοθέτη ή stage managers.[30]

  • Τον Μάιο του 2020 ο δήμαρχος του Λάνκαστερ ανακήρυξε την εβδομάδα 23-30 Μαΐου 2020 «Εβδομάδα Φράνκλιν Σάφνερ» για τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του σκηνοθέτη.[9]


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 126673519. Ανακτήθηκε στις 17  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13899460z. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w6k07wgs. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ Ανακτήθηκε στις 4  Μαρτίου 2021.
  6. ↑ www.acmi.net.au/creators/53254.
  7. ↑ «Franklin J. Schaffner». Filmreference.com. 
  8. ↑ Kim, Erwin (1985). Franklin J. Schaffner. Scarecrow Press. ISBN 9780810817999. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 Reinert, Jed (2020-05-28). «From McCaskey to F&M; to Hollywood: The saga of Oscar-winning director Franklin Schaffner». LNP. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-07-03. https://web.archive.org/web/20200703035418/https://lancasteronline.com/lanclife/from-mccaskey-to-f-m-to-hollywood-the-saga-of-oscar-winning-director-franklin-schaffner/article_7afa2bce-a04a-11ea-9be8-3350993f465d.html. Ανακτήθηκε στις 2020-07-03. 
  10. ↑ Wright, Mary Ellen: «From McCaskey to F&M to Hollywood: The saga of Oscar-winning director Franklin Schaffner», εφημερίδα LNP, 30 Μαΐου 2020
  11. ↑ Oscar-Winning Film Director Franklin J. Schaffner Dies: [FINAL Edition], The Washington Post, 4 Ιουλίου 1989, σελ. b06
  12. ↑ «Franklin J. Schaffner Dies at 69; An Oscar-Winning Film Director» (νεκρολογία του Thomas Morgan), New York Times, 3/7/1989, σελ. 1.11
  13. ↑ A MODERN TOWN-CRIER: FORD THEATRE'S FIRST SHOW, New York Times, 3/9/1950, σελ. 49
  14. ↑ «The Caine Mutiny Court Martial: Cameras Add Power to Play by Wouk Nolan Repeats Study of Captain Queeg», By JACK GOULD, New York Times, 21/11/1955, σελ. 55
  15. ↑ THE TV SCENE---: Another Writer Turns to Series, Smith, Cecil. Los Angeles Times, 24/2/1960, A10
  16. ↑ «A Tour of the White House (TV Movie 1962)». IMDb. 
  17. ↑ MITCHUM GETS ROLE IN 'GRASS IS GREENER', New York Times, 14/1/1960, σελ. 31
  18. ↑ TV Ace With 20th; Vallee Goes Legit: Movies for Children Listed; Debbie May Play Ruth Roland Scheuer, Philip K. Los Angeles Times 12 May 1961: A11.
  19. ↑ TV: 'The Good Years': Lucille Ball, Henry Fonda and Mort Sahl Star in Presentation on Channel 2 By JACK GOULD. New York Times, 13/1/1962, σελ. 47
  20. ↑ «Schaffner: TV to Big Screen». του Thomas Kevin, Los Angeles Times 17 Μαρτίου 1966: d17.
  21. ↑ Philip K. Scheuer: «Schaffner Whistles for Sean Connery: Readers on Flint vs. Bond; Movie Music Goes on Block», Los Angeles Times, 11 Φεβρουαρίου 1965, σελ. D11
  22. ↑ Thomas, Kevin: «Balancing Act Pays Off for 'Patton' Director: Incomplete Source»,Los Angeles Times, 7 Μαΐου 1970, σελ. h1
  23. ↑ Betty Martin: «MOVIE CALL SHEET: Pat Suzuki Signs for Role», Los Angeles Times, 20 Δεκεμβρίου 1968, σελ. f22
  24. ↑ HOFFERKAMP, JACK: «Schaffner Has His Fingers Crossed», Los Angeles Times, 4 Ιανουαρίου 1974, σελ. d16
  25. ↑ A.H. Weiler: «McQueen - The Man Who Got Away», New York Times, 26 Δεκεμβρίου 1971, σελ. D15
  26. ↑ MOVIE CALL SHEET: The Reteaming of Scott and Schaffner Murphy, Mary. Los Angeles Times 20 Mar 1975: i16.
  27. ↑ Jerry Goldsmith awards & nominations, IMDb.com. Retrieved 2011-05-31.
  28. ↑ «Franklin Schaffner (1920-1989) - Find A Grave...». www.findagrave.com. 
  29. ↑ Morgan, Thomas (3 July 1989). «Franklin J. Schaffner Dies at 69; An Oscar-Winning Film Director». https://www.nytimes.com/1989/07/03/obituaries/franklin-j-schaffner-dies-at-69-an-oscar-winning-film-director.html. 
  30. ↑ «Duncan Henderson and Arthur Lewis to be Honored For Guild Service and Career Achievement at the 72nd Annual DGA Awards». www.dga.org. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]



Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Φράνκλιν_Σάφνερ&oldid=9615576"