Μάικλ Τσιμίνο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μάικλ Τσιμίνο
Γέννηση3  Φεβρουαρίου 1939[1][2][3]
Νέα Υόρκη
Θάνατος2  Ιουλίου 2016[2][3][4]
Λος Άντζελες[5]
Αιτία θανάτουκαρδιακή ανεπάρκεια
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο Γέιλ, Σχολή Τεχνών του Γέιλ, Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν[6] και Westbury High School[7]
Ιδιότητασκηνοθέτης κινηματογράφου, σεναριογράφος, παραγωγός ταινιών και σκηνοθέτης[8][9]
ΣυγγενείςT. Rafael Cimino (ανιψιός εξ αδελφού)
ΒραβεύσειςΙππότης του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων, Βραβείο της Ένωσης Αμερικανών Σκηνοθετών, Όσκαρ Σκηνοθεσίας (1979), Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας (1979), Χρυσό Βατόμουρο Χειρότερου Σκηνοθέτη (1982)[10] και Χρυσή Σφαίρα καλύτερου σκηνοθέτη (1979)
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Μάικλ Τσιμίνο (Michael Cimino, 3 Φεβρουαρίου 1939 - 2 Ιουλίου 2016)[11] ήταν Αμερικανός σκηνοθέτης, παραγωγός και σεναριογράφος, βραβευμένος με Όσκαρ Σκηνοθεσίας για την ταινία του 1978 Ο Ελαφοκυνηγός (The Deer Hunter). Ο σκηνοθέτης δίχασε την κοινή γνώμη την περίοδο της κυκλοφορίας της ταινίας Ο Ελαφοκυνηγός για τον τρόπο με τον οποίο απεικόνισε τα βασανιστήρια που υπέστη μια ομάδα Αμερικανών στρατιωτών, σε βιετναμέζικο στρατόπεδο.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τσιμίνο γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη από μια οικογένεια Ιταλών μεταναστών τρίτης γενιάς.[12][13] Από μικρός αγαπούσε την τέχνη και αφιέρωνε το χρόνο του στη μελέτη της γλυπτικής, της αρχιτεκτονικής, της μουσικής και της λογοτεχνίας. Το 1962 εισάγεται στο πανεπιστήμιο Γέιλ για να σπουδάσει γλυπτική και ταυτόχρονα άρχισε να δημιουργεί για λογαριασμό της τηλεόρασης ντοκιμαντέρ και διαφημιστικά σποτ. Έπειτα παρακολούθησε μαθήματα υποκριτικής στο Actor's Studio.

Το 1971 ο σκηνοθέτης μετακόμισε στο Λος Άντζελες, όπου άρχισε να γράφει σενάρια για ταινίες. Έγραψε τα σενάρια για ταινίες όπως το δράμα επιστημονικής φαντασίας Περιπέτεια στο Διάστημα (Silent Running) και τη δεύτερη ταινία της σειράς με τον Κλιντ Ίστγουντ Ο Βρώμικος Χάρι με τίτλο Ένα Μάγκνουμ 44 για τον Επιθεωρητή Κάλαχαν (Magnum Force, 1973). Οι συγγραφικές ικανότητες του Τσιμίνο εντυπωσίασαν τον Ίστγουντ, ο οποίος αποφάσισε να αγοράσει ένα σενάριο με τίτλο Thunderbolt and Lightfoot που είχε γράψει ο νεαρός σεναριογράφος για λογαριασμό της εταιρίας παραγωγής του Malpaso. Στη συνέχεια ο Τσιμίνο κλήθηκε να σκηνοθετήσει τον Ίστγουντ και τον νεαρό Τζεφ Μπρίτζες στο έργο που είχε γράψει ο ίδιος και αφορούσε τα σχέδια δυο φίλων, ενός πρώην στρατιώτη του πολέμου της Κορέας με το παρατσούκλι Thunderbold (Ίστγουντ) και ενός μικροαπατεώνα με το παρατσούκλι Lightfoot (Μπρίτζες), οι οποίοι επιχειρούν να ληστέψουν μια τράπεζα στη Μοντάνα. Ο Ίστγουντ ήθελε αρχικά να σκηνοθετήσει ο ίδιος την ταινία, αλλά ο ενθουσιασμός του Τσιμίνο τον έπεισε να τον αφήσει να αναλάβει εκείνος τη σκηνοθεσία. Η ταινία κυκλοφόρησε με τίτλο Η Μεγάλη Ληστεία της Μοντάνα (Thunderbold and Lightfoot, 1974) και έκανε τεράστια επιτυχία, καταφέρνοντας εισπράξεις 25 εκατομμυρίων δολαρίων, με προϋπολογισμό μόλις 4 εκατομμυρίων.[14]

Μετά την επιτυχία της ταινίας ο Τσιμίνο έλαβε πολλές προσφορές για τη δημιουργία ταινιών, αλλά δίσταζε να κάνει το δεύτερο βήμα, καθώς ήθελε να βρει το κατάλληλο σενάριο. Επόμενή του ταινία ήταν Ο Ελαφοκυνηγός (The Deer Hunter) του 1978, που παραμένει μέχρι και σήμερα η μεγαλύτερη επιτυχία του σκηνοθέτη, ο οποίος εκτός από τη σκηνοθεσία, ανέλαβε τη συγγραφή μέρους του σεναρίου και την παραγωγή. Η ταινία βγήκε εκτός προϋπολογισμού, αλλά απέφερε στην εταιρεία EMI τεράστια κέρδη, με εισπράξεις 49 εκατομμύρια δολάρια, και την εύνοια των κριτικών.[15] Παρά τις αντιδράσεις που έλαβε ο σκηνοθέτης για τον τρόπο με τον οποίο απεικόνιζε τους Ασιάτες, η ταινία κέρδισε 5 βραβεία Όσκαρ το 1979, μεταξύ των οποίων: Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Όσκαρ Σκηνοθεσίας.[16]

Ο Μάικλ Τσιμίνο σε μια εκδήλωση το 2003.

Το επόμενο εγχείρημα του σκηνοθέτη όμως, που ήταν και σε δικό του σενάριο, θεωρείται ως μια από τις μεγαλύτερες εμπορικές καταστροφές στην ιστορία του κινηματογράφου. Η εταιρεία United Artists του έδωσε τότε πλήρη ελευθερία κινήσεων για να γυρίσει σε ταινία γουέστερν την επική υπερπαραγωγή Η Πύλη της Δύσεως (Heaven's Gate), αλλά ο σκηνοθέτης ξεπέρασε κατά 4 φορές τον αρχικό προϋπολογισμό. Όταν κυκλοφόρησε η ταινία στις αίθουσες τον Νοέμβριο του 1980, αρχικά στη Νέα Υόρκη, εισέπραξε τόσο καταστροφικές κριτικές που η εταιρεία την απέσυρε επειγόντως μετά από μόλις 1 εβδομάδα και ζήτησε από τον Μάικλ Τσιμίνο να επεξεργαστεί ξανά την ταινία. Τελικώς ξεκίνησε νέο κύκλο προβολής της τον Απρίλιο του 1981, αλλά ακόμα και τότε δεν είχε ούτε την αναμενόμενη επιτυχία, αλλά ούτε και τη στήριξη των κριτικών, οι οποίοι τη σχολίασαν για δεύτερη φορά άκρως αρνητικά. Το αποτέλεσμα ήταν οι συνολικές εισπράξεις να φτάσουν τα μόλις 3,5 εκατομμύρια δολάρια, έναντι του προϋπολογισμού 44 εκατομμυρίων δολαρίων, κάτι που οδήγησε μάλιστα σε χρεωκοπία την United Artists. Ωστόσο, στα νεότερα χρόνια η ταινία έχει επαναξιολογηθεί πιο θετικά, ιδίως στην Ευρώπη, και δεν είναι ιστορικά σαφές το γιατί οι Αμερικανοί κριτικοί κινηματογράφου το 1980 και το 1981, ενώ αρχικά ήταν πολύ φιλικοί προς το έργο κατά τη φάση της αναμονής του, επιδόθηκαν σε τέτοια μαζική επίθεση ολικής καταστροφής. Φαίνεται ότι έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι πολλοί αντιπαθούσαν τις πομπώδεις ανακοινώσεις του σχετικά νέου στο προσκήνιο Μάικλ Τσιμίνο, ο οποίος δεν είχε κουραστεί ποτέ να τονίζει κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων ότι ήταν στη διαδικασία δημιουργίας ενός αριστουργήματος. Μάλιστα όταν η ταινία προβλήθηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας το 2012 και επίσης τότε προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης, οι βρετανικές εφημερίδες The Independent και Financial Times την περιέγραψαν ως «αριστούργημα».

Όπως σχολιάστηκε έντονα στον αμερικανικό Τύπο τα επόμενα χρόνια, «ήταν η ταινία που σκότωσε την καριέρα του σκηνοθέτη». Για τον Τσιμίνο, ο οποίος είχε προηγουμένως προβλεφθεί ότι θα είχε ένα λαμπρό μέλλον μετά την επιτυχία του με τον Ελαφοκυνηγό, ήταν πρακτικά αδύνατο να βρει έστω και έναν Αμερικανό παραγωγό για τα κινηματογραφικά του έργα στα χρόνια που ακολούθησαν. Η επόμενη ταινία του μετά την Πύλη της Δύσεως κατάφερε να έρθει 5 χρόνια μετά και ήταν η γκανγκστερική ταινία Η Χρονιά του Δράκου (Year of the Dragon) το 1985, που σχολιάστηκε αρνητικά για μια ακόμη φορά για τον τρόπο με τον οποίο απεικονίζει τους Ασιάτες. Αν και ο ίδιος κατάφερε τότε να κερδίσει πίσω μερικούς από τους Αμερικανούς κριτικούς κινηματογράφου με την ταινία αυτή, σε παραγωγή του Dino De Laurentiis, όλες οι επόμενες ταινίες του και πάλι δεν ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες του.

Οι ελάχιστες μεταγενέστερες ταινίες του δεν μπόρεσαν ούτε να τραβήξουν τα φώτα της δημοσιότητας, ενώ μέχρι τα τελευταία χρόνια της ζωής του συνέχιζε να γράφει σενάρια, αλλά δεν κατάφερνε πλέον να τα προωθήσει. Μάλιστα ο ίδιος υποστήριξε τον Μάρτιο του 2000 ότι είχε γράψει έως τότε 50 σενάρια συνολικά.[17]

Απεβίωσε στο σπίτι του, στο Μπέβερλι Χιλς της Καλιφόρνια, στις 2 Ιουλίου 2016, αν και δεν ανακοινώθηκε ποτέ επίσημα η αιτία θανάτου του στο κοινό (πιθανώς καρδιακή ανεπάρκεια).

Φιλμογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έτος Τίτλος Box Office Ιδιότητα Σημειώσεις
1972 Περιπέτεια στο Διάστημα (Silent Running) Σεναριογράφος Ντεμπούτο στη συγγραφή σεναρίου
1973 Ένα Μάγκνουμ 44 για τον Επιθεωρητή Χάρι (Magnum Force) $39.768.000[18] Σεναριογράφος
1974 Η Μεγάλη Ληστεία της Μοντάνα (Thunderbolt and Lightfoot) $21.700.000[19] Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος Σκηνοθετικό Ντεμπούτο
1978 Ο ελαφοκυνηγός (The Deer Hunter) $48.979.328[20] Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος/Παραγωγός Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Όσκαρ Σκηνοθεσίας
1979 Το τριαντάφυλλο $29.174.648[21] Σεναριογράφος (δεν αναφέρεται στους τίτλους)[22][23]
1980 Η πύλη της Δύσεως (Heaven's Gate) $3.484.331[24] Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος Θεωρείται ως μια από τις μεγαλύτερες εμπορικές καταστροφές στην ιστορία του κινηματογράφου
1981 Τα σκυλιά του πολέμου (The Dogs of War) $5.484.132[25] Σεναριογράφος (δεν αναφέρεται στους τίτλους)[22][23]
1985 Η χρονιά του δράκου (Year of the Dragon) $18.707.466[26] Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος
1987 Ο Σικελός (The Sicilian) $5.406.879 Σκηνοθέτης
1990 Ώρες αγωνίας (Desperate Hours) $2.742.912[27] Σκηνοθέτης
1996 The Sunchaser $21.508[28] Σκηνοθέτης Τελευταία ολοκληρωμένη ταινία
2007 No Translation Needed Σκηνοθέτης Κομμάτι με τίτλο To Each His Own Cinema

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  2. 2,0 2,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Michael-Cimino. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. 3,0 3,1 (Αγγλικά) Find A Grave. 166344415. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. cimino-michael. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  5. «Le Monde» (Γαλλικά) Societe Editrice Du Monde. Παρίσι. disparitions/article/2016/07/03/le-realisateur-americain-michael-cimino-est-mort_4962698_3382.html.
  6. Ανακτήθηκε στις 8  Ιουλίου 2019.
  7. Ανακτήθηκε στις 4  Μαρτίου 2021.
  8. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. pna2008444781. Ανακτήθηκε στις 15  Δεκεμβρίου 2022.
  9. www.acmi.net.au/creators/77662.
  10. razzies.com/asp/content/XcNewsPlus.asp?cmd=view&articleid=21. Ανακτήθηκε στις 16  Νοεμβρίου 2019.
  11. Heard, p. 26.
  12. Andrews, p. 249.
  13. Lawton, Ben (2001). "America Through Italian/American Eyes: Dream or Nightmare?". From the Margins: Writing in Italian Americana. Purdue University. [Cimino is said to be Italian/American]
  14. Eliot, Marc (October 6, 2009). American Rebel: The Life of Clint Eastwood (1st ed.). New York, NY: Rebel Road, Inc. p. 155. ISBN 978-0-307-33688-0.
  15. Deeley, p. 197.
  16. Dirks, Tim. "The Deer Hunter (1978)". Greatest Films. Retrieved 2010-05-26.
  17. CLASSIC HOLLYWOOD. April 2000 issue. Michael Cimino’s Final Cut.
  18. "Magnum Force (1973)". Box Office Mojo. Retrieved 2011-05-31.
  19. "Thunderbolt and Lightfoot (1974)". Box Office Mojo. Retrieved 2011-05-31.
  20. "The Deer Hunter (1978)". Box Office Mojo. Retrieved 2011-05-31.
  21. "The Rose (1979)". Box Office Mojo. Retrieved 2011-05-31.
  22. 22,0 22,1 Hickenlooper, p. 76
  23. 23,0 23,1 Bach, p. 83
  24. "Heaven's Gate (1980)". Box Office Mojo. Retrieved 2011-05-31.
  25. "The Dogs of War (1981)". Box Office Mojo. Retrieved 2011-05-31.
  26. "Year of the Dragon (1985)". Box Office Mojo. Retrieved 2011-05-31.
  27. "Desperate Hours (1990)". Box Office Mojo. Retrieved 2011-05-31.
  28. "The Sunchaser (1996)". Box Office Mojo. Retrieved 2011-05-31.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Big Jane. Paris: Éditions Gallimard, 2001. (ISBN 978-2070417605).
  • Conversations en miroir. Co-authored with Francesca Pollock. Paris: Éditions Gallimard, 2003. (ISBN 978-2070313150).
  • Andrews, Nigel (1991) [August 11, 1983]. «Michael Cimino». Στο: Andrew Britton. Talking Films: The Best of the Guardian Film Lectures (Hardcover έκδοση). London, England: Fourth Estate Ltd. σελίδες 245–266. ISBN 1-872180-17-5. 
  • Steven Bach (September 1, 1999). Final Cut: Art, Money, and Ego in the Making of Heaven's Gate, the Film That Sank United Artists (Updated ed.). New York, NY: Newmarket Press. (ISBN 978-1-55704-374-0).
  • Bliss, Michael (1985). Martin Scorsese & Michael Cimino (Hardcover ed.). Metuchen, NJ: Scarecrow Press Inc. (ISBN 0-8108-1783-7).
  • Heard, Christopher (2006). Mickey Rourke: High and Low. London, England: Plexus Publishing Ltd. (ISBN 978-0-85965-386-2).
  • Carducci, Mark Patrick (writer); John Andrew Gallagher (editor) (July 1977). "Michael Cimino". Film Directors on Directing (Paperback ed.). Westport, CT: Praeger Publishers. (ISBN 0-275-93272-9).
  • Michael Deeley (April 7, 2009). Blade Runners, Deer Hunters, & Blowing the Bloody Doors Off: My Life in Cult Movies (Hardcover ed.). New York, NY: Pegasus Books LLC. (ISBN 978-1-60598-038-6).
  • Elton, Charles (2022). Cimino: The Deer Hunter, Heaven's Gate, and the Price of a Vision (1st ed.). New York, NY: Abrams. (ISBN 978-1-4197-4711-3).
  • George Hickenlooper (May 1991). "Michael Cimino: A Final Word". Reel Conversations: Candid Interviews with Film's Foremost Directors and Critics (1st ed.). Secaucus, N.J.: Citadel. pp. 76–89. (ISBN 978-0-8065-1237-2).
  • Heard, Christopher (2006). Mickey Rourke: High and Low. London, England: Plexus Publishing Ltd. (ISBN 978-0-85965-386-2).
  • Kael, Pauline (1989). "The Great White Hope". Hooked (Hardcover ed.). New York, NY: E.P Dutton. pp. 31–38. (ISBN 0-525-48429-9).
  • McGilligan, Patrick (1999). Clint: The Life and Legend. London: Harper Collins. (ISBN 0-00-638354-8).
  • Bruce McNall; D'Antonio, Michael (July 9, 2003). Fun While It Lasted: My Rise and Fall In the Land of Fame and Fortune (1st ed.). New York, NY: Hyperion. (ISBN 978-0-7868-6864-3).
  • Powers, John (writer); Rainer, Peter (editor) (1992). "Michael Cimino: Year of the Dragon". Love and Hisses. San Francisco, CA: Mercury House. pp. 310–320. (ISBN 1-56279-031-5).
  • David Thomson (October 26, 2010). The New Biographical Dictionary of Film: Fifth Edition, Completely Updated and Expanded (Hardcover ed.). Knopf. (ISBN 978-0-307-27174-7).
  • Thoret, Jean-Baptiste. Le Cinéma américain des années 1970, Éditions de l'Étoile/Cahiers du cinéma, 2006. (ISBN 2-86642-404-2)
  • Thoret, Jean-Baptiste. En route avec Michael Cimino, large profile and interview published in Cahiers du Cinéma, October 2011.
  • Adair, Gilbert (1981). Hollywood's Vietnam (1989 revised ed.). London: Proteus. (ISBN 0434045802)
  • Marchetti, Gina (1991). "Ethnicity, the Cinema and Cultural Studies." Unspeakable Images: Ethnicity and the American Cinema. Ed. Lester D. Friedman. Urbana: University of Illinois Press. (ISBN 0252061527)
  • Marchetti, Gina (1993). "Conclusion: The Postmodern Spectacle of Race and Romance in 'Year of the Dragon.'" Romance and the "Yellow Peril": Race, Sex, and Discursive Strategies in Hollywood Fiction. Berkeley: University of California Press. (ISBN 0520079744)
  • McGee, Patrick (2007). "The Multitude at Heaven's Gate". From Shane to Kill Bill. Malden: Blackwell Publishing. (ISBN 1405139641)
  • Wood, Robin (1986). "From Buddies to Lovers" + "Two Films by Michael Cimino". Hollywood from Vietnam to Reagan and Beyond. New York. (ISBN 0231129661)
  • Woolland, Brian (1995). "Class Frontiers: The View through Heaven's Gate." The Book of Westerns. Ed. Ian Cameron and Douglas Pye. New York: Continuum. (ISBN 0826408184)