Πόλη φάντασμα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το Πλίμουθ, Μοντσερράτ, είναι η μόνη πόλη φάντασμα που είναι η πρωτεύουσα μιας σύγχρονης πολιτικής επικράτειας.

Με τον όρο πόλη φάντασμα ή εναλλακτικά έρημη πόλη ή εγκαταλελειμμένη πόλη περιγράφεται ένα εγκαταλελειμμένο χωριό, κωμόπολη ή πόλη, συνήθως ένα που περιέχει σημαντικά ορατά εναπομείναντα κτίρια και υποδομές όπως δρόμους. Μια πόλη συχνά γίνεται πόλη φάντασμα επειδή η οικονομική δραστηριότητα που τη στήριξε απέτυχε ή λόγω φυσικών ή ανθρωπογενών καταστροφών όπως πλημμύρες, παρατεταμένες ξηρασίες, κυβερνητικές ενέργειες, ανεξέλεγκτη ανομία, πόλεμος, ρύπανση ή πυρηνικές καταστροφές. Ο όρος μπορεί μερικές φορές να αναφέρεται σε πόλεις και γειτονιές που εξακολουθούν να είναι κατοικημένες, αλλά σημαντικά λιγότερο από ό, τι τα προηγούμενα χρόνια. Για παράδειγμα, εκείνων που πλήττονται από υψηλά επίπεδα ανεργίας και εγκατάλειψης.[1]

Ορισμένες πόλεις φάντασμα, ειδικά εκείνες που διατηρούν την αρχιτεκτονική συγκεκριμένης περιόδου, έχουν γίνει τουριστικά αξιοθέατα. Μερικά παραδείγματα είναι το Μπάννακ στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Μπάρκερβιλ στον Καναδά, την κάποτε Ελληνική πόλη Κράκο της Ιταλίας, το Κόλμασκοπ στη Ναμίμπια, το Πρίπιατ στην Ουκρανία και το Ντανουσκόντι στην Ινδία.

Η πόλη του Πλίμουθ στον νησί Μοντσερράτ στην Καραϊβική, είναι μια πόλη φάντασμα που είναι η de jure πρωτεύουσα του Μοντσερράτ. Έγινε ακατοίκητη από την ηφαιστειακή τέφρα μίας έκρηξης του ηφαιστείου Σουφριέρ Χιλς.

Ορισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ορισμός μιας πόλης φάντασμα ποικίλλει μεταξύ των ατόμων και μεταξύ των πολιτισμών. Μερικοί συγγραφείς αναφέρουν οικισμούς που εγκαταλείφθηκαν ως αποτέλεσμα μιας φυσικής ή ανθρωπογενή καταστροφής ή άλλων αιτιών χρησιμοποιώντας τον όρο μόνο για να περιγράψουν οικισμούς που εγκαταλείφθηκαν επειδή δεν ήταν πλέον οικονομικά βιώσιμοι. Ο T. Λίντσι Μπέικερ, συγγραφέας του Πόλεις φαντάσματα του Τέξας, ορίζει μια πόλη φάντασμα ως "μια πόλη για την οποία ο λόγος ύπαρξής της δεν υπάρχει πια".[1] Ορισμένοι πιστεύουν ότι κάθε οικισμός με ορατά απτά υπολείμματα δεν πρέπει να ονομάζεται πόλη φάντασμα.[2] Άλλοι λένε, αντιστρόφως, ότι μια πόλη φάντασμα θα πρέπει να περιέχει τα απτά υπολείμματα κτιρίων.[3] Το αν ο οικισμός πρέπει να εγκαταλειφθεί εντελώς ή να περιέχει μικρό πληθυσμό είναι επίσης θέμα συζήτησης. Γενικά όμως, ο όρος χρησιμοποιείται με χαλαρότερη έννοια, που περιλαμβάνει οποιονδήποτε και όλους αυτούς τους ορισμούς. Ο Αμερικανός συγγραφέας Λάμπερτ Φλόριν ορίζει μια πόλη φάντασμα ως «μια σκιερή εμφάνιση ενός πρώην εαυτού».[4]

Λόγοι για εγκατάλειψη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι παράγοντες που οδηγούν στην εγκατάλειψη των πόλεων περιλαμβάνουν εξαντλημένους φυσικούς πόρους, οικονομική δραστηριότητα που μετατοπίζεται αλλού, σιδηρόδρομοι και δρόμοι που παρακάμπτουν ή δεν έχουν πλέον πρόσβαση στην πόλη, ανθρώπινη παρέμβαση, καταστροφές, σφαγές, πολέμους και μετατόπιση της πολιτικής ή πτώση των αυτοκρατοριών.[5] Μια πόλη μπορεί επίσης να εγκαταλειφθεί όταν είναι μέρος μιας ζώνης αποκλεισμού λόγω φυσικών ή ανθρωπογενών αιτιών (π.χ. Πυρηνικό ατύχημα του Τσερνόμπιλ).

Οικονομική δραστηριότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθώς οι φάρμες βιομηχανοποιούνται, οι μικρότερες φάρμες δεν είναι πλέον οικονομικά βιώσιμες, οδηγώντας σε φθορά της υπαίθρου.

Οι πόλεις φαντάσματα μπορεί να προκύψουν όταν η μοναδική δραστηριότητα ή οι πόροι που δημιούργησαν στην αρχή μία πόλη με γρήγορη ανάπτυξη (boomtown) (π.χ. βρισκόταν κοντά σε ορυχείο, μύλους ή θέρετρα) εξαντλείται ή η οικονομία των πόρων υφίσταται μια «αποτυχία» (π.χ. καταστροφική πτώση των τιμών των πόρων). Οι πόλεις με γρήγορη ανάπτυξη μπορούν συχνά να μειωθούν σε μέγεθος τόσο γρήγορα όσο αυξήθηκαν αρχικά. Μερικές φορές, ολόκληρος ή σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός μπορεί να ερημώσει την πόλη, με αποτέλεσμα μια πόλη φάντασμα.

Η διάλυση μίας πόλης γρήγορης ανάπτυξης μπορεί συχνά να συμβεί σε προγραμματισμένη βάση. Οι επιχειρήσεις εξόρυξης σήμερα θα δημιουργήσουν μια προσωρινή κοινότητα για την εξυπηρέτηση ενός ορυχείου, κατασκευής όλων των καταλυμάτων, των καταστημάτων και των υπηρεσιών που απαιτούνται και στη συνέχεια την κατάργησή τους μόλις εξαχθεί ο πόρος. Τα κτίρια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διευκόλυνση της διαδικασίας.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, πολλοί παράγοντες μπορούν να εξαλείψουν την οικονομική βάση μιας κοινότητας. Κάποιες πρώην πόλεις εξόρυξης στην Αμερικανική Διαδρομή 66 (U.S. Route 66) υπέφεραν από το κλείσιμο ορυχείων όταν οι πόροι είχαν εξαντληθεί και η απώλεια της κυκλοφορίας των αυτοκινητόδρομων καθώς η Διαδρομή 66 εκτρέπεται μακριά από μέρη όπως το Όουτμαν της Αριζόνα σε ένα πιο άμεσο μονοπάτι.

Η κοινότητα Ocean Falls, έκλεισε το 1973 μετά το παροπλισμό του μύλου, το Κίτσολτ του οποίου το ορυχείο μολύβδου έκλεισε μόλις μετά απο 18 μήνες λειτουργείας του, το 1982 και η Κάσσιαρ της οποίας το ορυχίο αμίαντου λειτουργούσε από το 1952 έως το 1992.

Η Μέση Ανατολή έχει πολλές πόλεις φάντασμα που δημιουργήθηκαν όταν η μετατόπιση της πολιτικής ή η πτώση των αυτοκρατοριών προκάλεσε την αποτυχία των πρωτευουσών από κοινωνική ή οικονομική άποψη, όπως στη περίπτωση της πόλης Κτησιφών.

Η άνοδος της επένδυσης σε συγκροτήματα κατοικιών και η προκύπτουσα "φούσκα" ακινήτων μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μια πόλη φάντασμα, καθώς οι τιμές των ακινήτων αυξάνονται και η προσιτή στέγαση γίνεται λιγότερο διαθέσιμη. Τέτοια παραδείγματα περιλαμβάνουν την Κίνα και τον Καναδά, όπου η στέγαση χρησιμοποιείται συχνά ως επένδυση και όχι ως κατοικία.

Ανθρώπινη παρέμβαση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πριν από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, η Βαρωσία, που σήμερα καταρρέει, ήταν μια σύγχρονη τουριστική περιοχή.

Οι σιδηροδρομικές γραμμές και οι δρόμοι που παρακάμπτονται ή δεν φτάνουν πλέον σε μια πόλη μπορούν επίσης να δημιουργήσουν μια πόλη φάντασμα. Αυτό συνέβη σε πολλές από τις πόλεις φαντάσματα κατά μήκος της ιστορικής γραμμής Οπεόνγκο του Οντάριο και κατά μήκος της Διαδρομής 66 των ΗΠΑ μετά την παράκαμψη των αυτοκινητιστών από τους πιο γρήγορους αυτοκινητόδρομους I-44 και I-40. Κάποιες πόλεις φαντάσματα ιδρύθηκαν κατά μήκος των σιδηροδρόμων όπου τα ατμάμαξα θα σταματούσαν σε περιοδικά διαστήματα για να πάρουν νερό. Το Άμποϊ, της Καλιφόρνια ήταν μέρος μιας τέτοιας σειράς χωριών κατά μήκος του Ατλαντικού και του Ειρηνικού σιδηρόδρομου σε όλη την έρημο Moχάβι.

Η μετατόπιση του ποταμού είναι ένας άλλος παράγοντας, ένα παράδειγμα είναι οι πόλεις κατά μήκος της λίμνης Αράλη.[6]

Πόλη φάντασμα μπορεί να δημιουργηθεί όταν η γη απαλλοτριωθεί από μια κυβέρνηση και οι κάτοικοι υποχρεούνται να μετεγκατασταθούν. Ένα παράδειγμα είναι το χωριό Τύνεχαμ στο Ντόρσετ, της Αγγλίας, που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου για να χτίσουν μια βάση δοκιμής όπλων.[7]

Πλημμύρες από φράγματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κατασκευή φραγμάτων έχει δημιουργήσει υποβρύχιες πόλεις φαντάσματα. Παραδείγματα περιλαμβάνουν ο οικισμός του Λόιστον, στο Τενεσί, στις ΗΠΑ, κατακλυσμένος από τη δημιουργία του φράγματος Νόρρις. Η πόλη αναδιοργανώθηκε και ανακατασκευάστηκε σε γειτονικό ψηλότερο έδαφος. Άλλα παραδείγματα είναι τα Χαμένα Χωριά του Οντάριο που πλημμύρισαν απο την κατασκευή της υποθαλάσσιας σήραγγας Σέιντ Λόρενς το 1958 και τα χωριά Ασώπτον και Ντέργουεντ της Αγγλίας που πλημμύρισαν απο την κατασκευή της δεξαμενής Λέιντιμπαουερ. Πολλά αρχαία χωριά έπρεπε να εγκαταλειφθούν κατά την κατασκευή του Φράγματος των Τριών Φαραγγιών στην Κίνα, με αποτέλεσμα την εκτόπιση πολλών αγροτών.[8] Στην επαρχία Κόστα Ρίκα, η πόλη Αρενάλ ανοικοδομήθηκε για να δημιουργήσει χώρο για την ανθρωπογενή λίμνη Αρενάλ. Η παλιά πόλη βρίσκεται τώρα βυθισμένη κάτω από τη λίμνη. Το παλιό Ανταμινάμπι πλημμυρίστηκε από ένα φράγμα ποταμού. Η κατασκευή του Φράγματος του Ασουάν στον ποταμό Νείλο στην Αίγυπτο βύθισε αρχαιολογικούς χώρους και αρχαίους οικισμούς, όπως το Μπουχέν κάτω από τη λίμνη Νάσσερ. Ένα άλλο παράδειγμα πόλεων που έμειναν υποβρύχια είναι το Τεχρί από την κατασκευή του φράγματος στο Ινδικό κράτος Ουταράχαντ.[9]

Σφαγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ορισμένες πόλεις έμειναν έρημες όταν οι πληθυσμοί τους σφαγιάστηκαν. Το αρχικό γαλλικό χωριό στο Οράντουρ-σαρ-Γκλέιν (Oradour-sur-Glane) καταστράφηκε στις 10 Ιουνίου 1944, όταν 642 από τους 663 κατοίκους του σκοτώθηκαν από μία Γερμανική ομάδα των Waffen-SS. Ένα νέο χωριό χτίστηκε μετά τον πόλεμο σε μια κοντινή περιοχή και τα ερείπια του αρχικού έχουν διατηρηθεί ως μνημείο.[10]

Καταστροφές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Κράκο, Ιταλία, εγκαταλείφθηκε λόγω κατολίσθησης το 1963. Τώρα είναι ένα δημοφιλές σετ ταινιών.

Οι φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές μπορούν να δημιουργήσουν πόλεις φαντάσματα. Για παράδειγμα, αφού πλημμύρισαν περισσότερες από 30 φορές από την ίδρυσή της το 1845, οι κάτοικοι του Πάττονσμπεργκ στο Μιζούρι, αποφάσισαν να μετεγκατασταθούν μετά από δύο πλημμύρες το 1993. Με την βοήθεια της κυβέρνσης, όλη η πόλη ξαναχτίστηκε 4,8 χλμ μακριά.[11]

Το Κράκο (γνωστό ως Μοντεντόρο περί τα 540 π.Χ. κατοικημένο απο Έλληνες[12]), ένα μεσαιωνικό χωριό στην Iταλική περιοχή της Mπαζιλικάτα, εκκενώθηκε μετά από μια κατολίσθηση το 1963. Σήμερα είναι μια διάσημη κινηματογραφική θέση για πολλές ταινίες, συμπεριλαμβανομένων των ταινιών, Τα πάθη του Χριστού από τον Μελ Γκίμπσον, του Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι από τον Φρανσέσκο Ρόσι, της Ιστορία της Ιθαγένειας της Κάθριν Χάρντγουϊκ και του Quantum of Solace από τον Μαρκ Φόρστερ.[13]

Ασθένεια και μόλυνση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημαντικά ποσοστά καταστροφών από επιδημίες έχουν δημιουργήσει πόλεις φαντάσματα. Κάποια μέρη στο ανατολικό Άρκανσο εγκαταλείφθηκαν αφού περισσότεροι από 7.000 πολίτες πέθαναν κατά τη διάρκεια της ισπανικής επιδημίας γρίπης το 1918 και 1919.[14][15] Πολλές κοινότητες στην Ιρλανδία, ιδίως στα δυτικά της χώρας, καταστράφηκαν εξαιτίας του Μεγάλου Λιμού της Ιρλανδίας στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και τα χρόνια οικονομικής παρακμής που ακολούθησαν.

Αναβιωμένες πόλεις φαντάσματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ρέρικ Γουέστ, Γερμανία. Μετατράπηκε σε απαγορευμένη περιοχή μετά το 1992 λόγω μόλυνσης από πυρομαχικά από κοντινό εγκαταλελειμμένο στρατόπεδο του Σοβιετικού Στρατού.

Λίγες πόλεις φαντάσματα αποκτούν μια δεύτερη ζωή, συχνά λόγω του τουρισμού πολιτιστικής κληρονομιάς που δημιουργεί μια νέα οικονομία ικανή να στηρίξει τους κατοίκους. Για παράδειγμα, η Γουαλχάλα, στην Βικτώρια, Αυστραλία, έμεινε σχεδόν ερημική[16] αφού το ορυχείο χρυσού σταμάτησε να λειτουργεί το 1914, αλλά λόγω της προσβασιμότητάς της και της εγγύτητάς της σε άλλες ελκυστικές τοποθεσίες, είχε πρόσφατο κύμα οικονομικών και διακοπών.

Στην Αλγερία, πολλές πόλεις έγιναν οικισμοί μετά το τέλος της Ύστερης Αρχαιότητας. Επανήλθαν με μετατοπίσεις του πληθυσμού κατά τη διάρκεια και μετά τον γαλλικό αποικισμό της Αλγερίας. Η Οράν, σήμερα η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του έθνους με 1 εκατομμύριο ανθρώπους, ήταν χωριό λίγων χιλιάδων κατοίκων πριν από τον αποικισμό.[17]

Το Φονσεμπαντόν, ένα χωριό στο Λυών της Ισπανίας που εγκαταλείφθηκε ως επί το πλείστον και κατοικείται μόνο από μία μητέρα και τον γιο της, αναβιώνει σιγά-σιγά εξαιτίας του συνεχώς αυξανόμενου ρεύματος προσκυνητών στο δρόμο προς το Σαντιάγο ντε Κομποστέλα.[18]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Baker, T. Lindsay (2003). More Ghost Towns of Texas. Norman, OK: University of Oklahoma Press. ISBN 0806135182. 
  2. ↑ Brown, Robert L. (1990). Ghost Towns of the Colorado Rockies. Caldwell, Idaho: Caxton Printers. σελ. 15. ISBN 0870043420. 
  3. ↑ Thomsen, Clint (2012). «What is a ghost town?». Ghost Towns: Lost Cities of the Old West. Osprey Publishing. ISBN 1782001077. 
  4. ↑ Hall, Shawn (2010). Ghost Towns and Mining Camps of Southern Nevada. Charleston, SC: Arcadia Pub. σελ. 7. ISBN 0738570125. 
  5. ↑ Graves, Philip; Weiler, Stephan; Tynon, Emily (25 January 2010). The Economics of Ghost Towns. Social Science Research Network. 
  6. ↑ «Η λίμνη που είχε έκταση όσο η μισή Ελλάδα μετατράπηκε σε νεκροταφείο πλοίων. Το σοβιετικό πείραμα που απέτυχε και προκάλεσε μια τεράστια οικολογική καταστροφή - ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ». www.mixanitouxronou.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2020. 
  7. ↑ BBC. «Tyneham - Dorset's ghost village». www.bbc.co.uk (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2020. 
  8. ↑ «Allin, Samuel Robert Fishleigh (2004-11-30) (PDF). An Examination of China's Three Gorges Dam Project Based on the Framework Presented in the Report of The World Commission on Dams. Virginia Polytechnic Institute and State University» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουλίου 2010. CS1 maint: Unfit url (link)
  9. ↑ «Soon, dive deep and visit submerged Tehri». Hindustan Times (στα Αγγλικά). 28 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2020. 
  10. ↑ «Murphy, Raymond J., 2d Lt., U.S.A.C. (1944). "Evasion in France" (PDF). E&E Report No. 866.» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2014. CS1 maint: Unfit url (link)
  11. ↑ Teel, Brett (April 3, 2017). "Pattonsburg Tree Climbers". Brett Teel.
  12. ↑ Toli, Fani. «Craco: Greek Ghost Town In Italy | Greek Reporter Europe» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2020. 
  13. ↑ «Most Popular Titles With Location Matching "Craco, Matera, Basilicata, Italy"». Internet Movie Database. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2013. 
  14. ↑ Brundage, John F.; Shanks, G. Dennis (August 2008). «Deaths from Bacterial Pneumonia during 1918–19 Influenza Pandemic». Emerging Infectious Diseases (U.S. Centers for Disease Control) 14 (8): 1193–1199. doi:10.3201/eid1408.071313. PMID 18680641. PMC 2600384. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-07-27. https://web.archive.org/web/20100727104926/http://www.cdc.gov/eid/content/14/8/1193.htm. Ανακτήθηκε στις 11 July 2010. 
  15. ↑ Annual report of the Surgeon General of the Public Health Service of the United States - 1920. Washington, DC: Public Health Service. 
  16. ↑ «Frequently-Asked Questions about Walhalla». walhalla.org.au. Walhalla Heritage and Development League Inc. 2006–2013. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2014. 
  17. ↑ «Oran | Algeria». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2020. 
  18. ↑ Aviva, Elyn (2001). Following the Milky Way: A Pilgrimage on the Camino de Santiago. Pilgrims Process, Inc. ISBN 978-0-9710609-0-6. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πόλη_φάντασμα&oldid=10535320"