Περιστύλιο της Λιβίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τμήματα από την κάτοψη της Ρώμης σε μάρμαρο, όπου αναφέρεται το περιστύλιο της Λιβίας.

Το περιστύλιο της Λιβίας, λατιν.: porticus Liviae, ήταν μία στοά στην Περιοχή ΙΙΙ της Ίσιδος και του Σεράπιδος της αρχαίας Ρώμης. Κτίστηκε από τον Αύγουστο προς τιμή τής συζύγου του Λιβίας Δρουσίλας και βρίσκεται στον Εσκουιλίνο λόφο. Αν και μόνο μικρό μέρος από την κατασκευή της σώζεται σήμερα, ήταν μία από τις πιο εξέχουσες στοές της αρχαίας πόλης. Ο λεγόμενος Βωμός της Ομοψυχίας (Ara Concordia) βρισκόταν είτε μέσα, είτε κοντά στη στοά.

Τοποθεσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χάρτης του Regio III (Isis and Serapis) του Ροντόλφο Λαντσιάνι στο έργο του Τα ερείπια & οι ανασκαφές της αρχαίας Ρώμης, Λονδίνο 1897.

Η στοά βρίσκεται στην Περιοχή ΙΙΙ της αρχαίας Ρώμης, η οποία πήρε το όνομά της από ένα ιερό της Ίσιδος και του Σεράπιδος στην περιοχή, και περιλαμβάνει τμήματα των λόφων Εσκουιλίνου και Οππιανού. Η ίδια η κατασκευή βρισκόταν μεταξύ της Οδού των Επτά Αιθουσών (Via delle Sette Sale) και της Via in Selci (η τελευταία ονομαζόταν "Clivus Suburanus" στην αρχαιότητα). [1] Η κατασκευή κτίστηκε στην ιδιοκτησία ενός πλούσιου απελεύθερου, που ονομαζόταν Πόπλιος Βέδιος Πολίο, ο οποίος μετά το τέλος του άφησε το σπίτι και τη γη του στον Aύγουστο. [2] Η μεγάλη ιδιοκτησία βρισκόταν στη μέση της αρκετά πολυσύχναστης γειτονιάς Subura και ο νέος χώρος αναψυχής μάλλον έγινε ευπρόσδεκτος από τους κατοίκους της περιοχής. [3]

Η στοά ήταν τόσο κοντά στις Θέρμες του Τραϊανού, που η βόρεια γωνία των Θερμών σχεδόν άγγιζε τη νοτιοδυτική γωνία της στοάς. [2] Στα βόρεια της στοάς κτίστηκε μία βασιλική στην ύστερη αρχαιότητα (Σαν Μαρτίνο αλ Μόντι), αν και υπάρχουν υπολείμματα ενός ρωμαϊκού κτιρίου κάτω από αυτή, που κάποιοι λένε ότι ήταν μία κατοικία-εκκλησία στην ιδιοκτησία ενός της παλαιοχριστιανικής εποχής ονόματι Equitius. [2] Η εκτεταμένη κατοικία του Νέρωνα, η Χρυσή Οικία, κτίστηκε ακριβώς νότια αυτής της στοάς.

Κατασκευή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κατασκευή της στοάς άρχισε περίπου το 15 π.Χ. με το τέλος του Βεδίου Πολίου και εγκαινιάστηκε αφιερωματικά τον Ιανουάριο του 7 π.Χ. [1] [2] Τα εγκαίνια αφιέρωσης συνδέθηκαν με τον εορτασμό ενός θριάμβου του Τιβερίου και τόσο αυτός, όσο και η μητέρα του Λιβία παρέθεσαν συμπόσια για την περίσταση. [4] Μόνο ο Λιβία έλαβε τα εύσημα για τον Βωμό της Ομοψυχίας (Ara Concordia), ο οποίος εγκαινιάστηκε ξεχωριστά από τη στοά στις 11 Ιουνίου, την ημέρα της εορτής της Μητέρας του Πρωινού (Mater Matuta). [5]

Δομή και αρχαιολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σήμερα δεν υπάρχουν ορατά λείψανα της στοάς, αλλά είναι γνωστές οι διαστάσεις και η βασική δομή της. Ήταν ορθογώνια, με μήκος περίπου 120 μέτρα και πλάτος 95 μέτρα· ένα από τα κοντά άκρα της ήταν ευθυγραμμισμένο με το Clivus Suburanus. [1] Η σε μάρμαρο Κάτοψη της Ρώμης (Forma Urbis Romae, βλ. εικόνα) της εποχής των Σεβήρων ευτυχώς διατηρεί τμήματα της στοάς, δείχνοντας το μεγάλο ορθογώνιο σχήμα της, τη διπλή κιονοστοιχία, τον ορθογώνιο περίβολο στη μέση και τα σημεία πρόσβασης στους δρόμους. Η στοά περιλάμβανε κήπους, χώρο περιπάτου και έργα τέχνης, όπως πίνακες ζωγραφικής, δημιουργώντας έναν πολυτελή χώρο για αναψυχή. Είναι αξιοσημείωτο ότι επρόκειτο για δημόσιο χώρο και η κατασκευή του έγινε με βάση τα ιδανικά του Aυγούστου για μείωση της ιδιωτικής εμφάνισης πλούτου (της πολυτελούς οικίας του Πολίο που είχε αποκτήσει), προς όφελος των δημόσιων οικοδομικών έργων. [1] [3]

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές του 1984 έδειξαν ότι η στοά καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά. Τα μόνα στοιχεία που έχουν απομείνει, είναι τα αδρά επίπεδα των δαπέδων και οι μεταγενέστερες ταφές στο χώρο. [2]

Λογοτεχνικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η στοά αναφέρεται σε ποικίλα αρχαία γραπτά. Η περιγραφή του Οβιδίου στο έργο του Εορτές (Fasti) τονίζει την ευσέβεια της Λιβίας στην αφιέρωση του Βωμού της Ομοψυχίας, καθώς και τη μεγαλοψυχία του Aυγούστου, που αντικατέστησε ένα πολυτελές ιδιωτικό σπίτι. [6] "Και σε εσένα, Ομοψυχία, η Λιβία αφιέρωσε ένα υπέροχο ιερό, που το χάρισε στον αγαπημένο της σύζυγο. Αλλά μάθε αυτό: εκεί που τώρα βρίσκεται η κιονοστοιχία της Λιβίας, κάποτε υπήρχε ένα τεράστιο παλάτι. Αν και ήταν μία οικία, είχε τη δομή μίας πόλης: καταλάμβανε χώρο μεγαλύτερο από αυτόν πολλών πόλεων. Το παλάτι ισοπεδώθηκε, όχι λόγω προδοσίας του ιδιοκτήτη του, αλλά επειδή η πολυτέλειά του κρίθηκε υπερβολική. Ο Καίσαρας [Αύγουστος] κατεδάφισε μία τόσο τεράστια κατασκευή και κατέστρεψε τόσον πλούτο, αν και ήταν ο ίδιος κληρονόμος του. Αυτό είναι ένα δείγμα του να δίνεις το καλό παράδειγμα, καθώς ο ύπατος άρχοντας κάνει κάτι και καλεί τους άλλους να κάνουν το ίδιο" Οβιδίου Fasti VI 636-648.

Ο Οβίδιος περιλαμβάνει επίσης τη στοά της Λιβίας στο Τέχνη της Αγάπης (Ars Amatoria) στη λίστα του με τα καλά μέρη για να βρει κάποιος γυναίκες: "Μην παραλείψετε να επισκεφθείτε το περιστύλιο, που στολισμένο με παλαιές ζωγραφιές, ονομάζεται στοά της Λιβίας, από το όνομα της ιδρύτριας" Οβιδίου Ars Amoria I 71-72.

Ο Στράβων ο γεωγράφος ονομάζει τη στοά ως ένα από τα πιο υπέροχα μνημεία στην κεντρική Ρώμη. [7] Ο Σουητώνιος την απαριθμεί στους Βίους των Καίσαρων ως ένα από τα μνημεία, που έκτισε ο Αύγουστος για λογαριασμό των μελών της οικογένειάς του (μαζί με τηο Περιστύλιο της Οκταβίας, το θέατρο του Μάρκελλου και άλλα). [8]

Ο Δίων Κάσσιος αναφέρει επίσης τη στοά στη Ρωμαϊκή Ιστορία του, η οποία γράφτηκε περίπου 200 χρόνια μετά την κατασκευή της στοάς. Στο βιβλίο 54 τού έργου του επικρίνει τον χαρακτήρα του Βέλιου Πολίο, περιγράφοντάς τον ως τόσο πλούσιο και τόσο σκληρό, που αν τον δυσαρεστούσαν οι σκλάβοι του, τους έριχνε σε μία λίμνη από σαρκοφάγα χέλια. [4] Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς, ο Αύγουστος επισκέφτηκε τον Πολίο και ήταν δυσαρεστημένος με τη σκληρότητά του. Ως εκ τούτου, όταν απεβίωσε ο Πολίο και άφησε στον Αυτοκράτορα την περιουσία του, η επιλογή του Αυγούστου να κατεδαφίσει την οικία αυτή βασίστηκε τόσο στην κακία του Πολίο, όσο και στην επιθυμία να κτίσει ένα δημόσιο έργο στο όνομα της Λιβίας.[4] Στο Βιβλίο 55 της Ρωμαϊκής Ιστορίας του, ο Δίων Κάσσιος περιγράφει επίσης την ενασχόληση τού Τιβέριου με τη στοά και τις εορτές που συνόδευαν τα εγκαίνια αφιέρωσής της. [9] Ο ναός της Ομοψυχίας (Concordia), στον οποίο ο Τιβέριος ασχολήθηκε για να επισκευάσει, βρισκόταν στη Ρωμαϊκά Αγορά και δεν σχετίζεται με τον Βωμό της Ομοψυχίας (Ara Concordia), που είχε αποδοθεί στη Λιβία. [5]

Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος αναφέρει τη στοά και στη Φυσική ιστορία του, αλλά μόνο για να αναφέρει ένα συγκεκριμένο κλήμα, που φύτρωνε επάνω από τους διαδρόμους της στοάς, το οποίο υποτίθεται ότι ήταν ικανό να παράγει 12 αμφορείς χυμού το χρόνο. [10] Ο Πλίνιος ο Νεότερος αναφέρει επίσης τη στοά της Λιβίας στις Επιστολές του απλώς ως ιδιωτικό χώρο συνάντησης. [11]

Το μνημείο καταγράφεται επίσης στην Περιοχή ΙΙΙ (Regio III) στις Πληροφορίες (Notitia), στους Καταλόγους Περιφερειών της Ρώμης του 4ου αι. [12]

Ara Concordiae[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι περισσότεροι μελετητές υποθέτουν, ότι η ορθογώνια δομή στη μέση της στοάς είναι η Ara Concordia, αφού η Λιβία ήταν στενά συνδεδεμένη με τη θεότητα αυτή και ο Βωμός αναφέρεται από τον Οβίδιο σε σχέση με αυτή τη στοά. [1] Η διάταξη της κεντρικής αυτής δομής θυμίζει τον Βωμό της Ειρήνης (Ara Pacis), δηλ. είναι ένα εξωτερικό περίβλημα και ένας εσωτερικός βωμός· υπήρχαν τέσσερις κρήνες στις γωνίες του περιβόλου. [1] Ωστόσο ο Βωμός της Ομοψυχίας δεν κατονομάζεται στην Κάτοψη της Ρώμης επί Σεβήρων και δεν είναι βέβαιο ότι πρόκειται για το «υπέροχο ιερό» (magnifica aede), στο οποίο αναφέρεται ο Οβίδιος ή αν ο Βωμός της Ομοψυχίας ήταν κάπου αλλού κοντά. [6] Όπου και αν βρισκόταν όμως αυτός ο Βωμός, θα ήταν ένα σημαντικό σύμβολο των παραδοσιακών οικογενειακών αξιών, που ο Αύγουστος υποστήριζε τόσο έντονα κατά τη διάρκεια της βασιλείας του. [3] Το ιερό της Ομοψυχίας (aede Concordia) θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως σύμβολο της συζυγικής αρμονίας μεταξύ της Λιβίας και του Aυγούστου· η γύρω στοά θα ήταν άλλο ένα σύμβολο οικογενειακής ενότητας, λόγω της αφιέρωσής της από τη Λιβία και τον γιο της Τιβέριο. [5]

Μεταγενέστερη χρήση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με ανασκαφές που έγιναν το 1984, υπάρχουν ενδείξεις ότι ο χώρος της στοάς συνέχισε να χρησιμοποιείται μέχρι τον 5ο αι. μ.Χ. Αυτές οι ανασκαφές ανακάλυψαν τα πλακόστρωτα της εποχής του Αυγούστου, καθώς και τα επίπεδα μετά τον Αύγουστο (αυτά τα επίπεδα είναι 6–10 μέτρα κάτω από τη σημερινή επιφάνεια). [2] Ωστόσο, από τα μέσα του 6ου αι. μ.Χ., η περιοχή χρησιμοποιήθηκε για ταφές. [2]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Coarelli, Filippo (2014). Rome and Environs: An Archaeological Guide (Updated έκδοση). University of California Press. σελ. 190. ISBN 9780520282094. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Claridge, Amanda (2010). Rome: An Oxford Archaeological Guide (2nd έκδοση). New York: Oxford University Press. σελίδες 301–340. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Zanker, Paul (2007). The Power of Images in the Age of Augustus. Ann Arbor: University of Michigan Press. σελίδες 137–139. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Cassius Dio. «54.23». Roman History. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Flory, Marleen Boudreau (1984). «Sic Exempla Parantur: Livia's Shrine to Concordia and the Porticus Liviae». Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte 33 (3): 309–330. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Ovid. «6.637-648». Fasti. 
  7. ↑ Strabo. «5.3.8». Geographica. 
  8. ↑ Suetonius (1796). «Augustus 29». Lives of the Caesars. 
  9. ↑ Cassius Dio. «55.8». Roman History. 
  10. ↑ Pliny the Elder (1855). «14.11». Natural History. 
  11. ↑ Pliny the Younger (1969). «1.5.9». Letters. 
  12. ↑ «The Regionaries: A Fourth-Century Description of the XIV Regions of Rome». Topographia Urbis Romae: Ancient Sources. Bill Thayer. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Περιστύλιο_της_Λιβίας&oldid=10248947"