Ντα
| Ντα Da | |
|---|---|
| Συγγραφέας | Χιου Λέοναρντ |
| Πρωτότυπος τίτλος | Da |
| Παγκόσμια πρώτη παράσταση | 1973 |
| Τοποθεσία πρώτης παράστασης | Κέντρο Θεάτρου του 'Ολνι |
| Γλώσσα πρωτότυπου | Αγγλικά |
| Είδος | αυτοβιογραφία και δράμα |
| Διαδραματίζεται στο/η | Ντάλκεϊ |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Το Da είναι αυτοβιογραφικό θεατρικό έργο του 1973 γραμμένο από τον Χιου Λέοναρντ .
Το έργο έκανε την πρεμιέρα του στο Olney Theatre Center στο Olney, Maryland των ΗΠΑ στις 7 Αυγούστου 1973. [1] [2] [3] Η πρεμιέρα του έργου στη Νέα Υόρκη έγινε στο Broadway Hudson Guild Theatre (εκτός του Μπρόντγουεϊ) το 1978, και η παραγωγή αυτή μεταφέρθηκε στο Μπρόντγουεϊ λίγο μετά την ολοκλήρωση της προβολής της. Τη σκηνοθεσία ανέλαβε ο Μέλβιν Μπέρνχαρντ και την παραγωγή στο Μπρόντγουεϊ ο Λέστερ Όστερμαν, η Μέριλιν Στράους και ο Μαρκ Χάουαρντ. Άνοιξε στο θέατρο Morosco την 1η Μαΐου 1978 και έκλεισε την 1η Ιανουαρίου 1980 μετά από 697 παραστάσεις. Το σκηνικό σχεδίασε η Μάρτζορι Κέλογκ, τα κοστούμια η Τζένιφερ φον Μαϊρχάουζερ και τους φωτισμούς ο Άρντεν Φίνγκερχουτ. Το αρχικό καστ περιλάμβανε τους Μπάρναρντ Χιουζ ως Ντα, Μπράιαν Μάρεϊ ως Τσάρλι, Λόις Ντε Μπάνζι ως κυρία Πρίνν, Μία Ντίλον ως Μαίρη Τέιτ, Σύλβια Ο'Μπράιαν ως μητέρα, Λέστερ Ρόλινς ως Ντραμ, Ρίτσαρντ Σίρ ως νεαρός Τσάρλι και Ραλφ Γουίλιαμς ως Όλιβερ. [4] Ο Μπράιαν Κιθ αντικατέστησε τον Μπάρναρντ Χιουζ προς το τέλος της παράστασης στο Μπρόντγουεϊ, όταν ο Χιουζ ξεκίνησε μια εθνική περιοδεία στις ΗΠΑ και τον Καναδά. Το έργο κέρδισε το 1978 το Drama Desk Award for Outstanding New Play, το 1978 το New York Drama Critics' Circle Award for Best Play, το 1977/78 το Outer Critics Circle Award for the Most Outstanding Play of the New York Season και το 1978 το Tony Award for Best Play.
Το έργο διαδραματίζεται στο Dalkey, στην κομητεία του Δουβλίνου, το 1968, και σε εποχές και τόπους που θυμάται, και είναι σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφικό. Ο πρωταγωνιστής του, ένας ομογενής συγγραφέας με το όνομα Τσάρλι Τάιναν, αντιπροσωπεύει τον Λέοναρντ, ο οποίος, όπως και ο χαρακτήρας, ήταν υιοθετημένος. Το έργο πραγματεύεται τις σχέσεις του Τσάρλι με τις δύο πατρικές φιγούρες της ζωής του: τον "Da" - ένα παλιομοδίτικο ιρλανδικό παρατσούκλι που σημαίνει "μπαμπάς" - τον θετό του πατέρα, και τον κ. Ντραμ, έναν κυνικό δημόσιο υπάλληλο που γίνεται ο μέντοράς του.
Χαρακτήρες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Τσάρλι - Τσάρλι Τάιναν, ένας μεσήλικας συγγραφέας
- Όλιβερ - παιδικός φίλος του Τσάρλι
- Ντα (Da, από το Dad) - Νικ Τάιναν, ο πρόσφατα αποθανών θετός πατέρας του Τσάρλι
- Μητέρα - Μάγκι Τάιναν, η προ πολλού πεθαμένη θετή μητέρα του Τσάρλι
- Ο νεαρός Τσάρλι - Ο Τσάρλι ως αγόρι και ως νεαρός άνδρας
- Ντραμ - εργοδότης και μέντορας του Τσάρλι
- Μαίρη Τέιτ, ο Κίτρινος Κίνδυνος - μια νεαρή κοπέλα με κακή φήμη
- Η κυρία Πρίνν - η πρώην εργοδότρια του Ντα
Πλοκή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Τσάρλι, ένας συγγραφέας που ζει στο Λονδίνο εδώ και πολλά χρόνια, επιστρέφει στο πατρικό του σπίτι στο Ντάλκι, ένα προάστιο του Δουβλίνου της Ιρλανδίας, μετά το θάνατο του θετού του πατέρα. Διαπιστώνει ότι το σπίτι είναι γεμάτο φαντάσματα, των γονιών του και του νεότερου εαυτού του. Ο Τσάρλι συνομιλεί και αλληλεπιδρά με όλα τα φαντάσματα, ξαναζεί σημαντικές στιγμές από τη νεότητά του και έρχεται αντιμέτωπος με τα περίπλοκα συναισθήματά του για τους θετούς γονείς του. Μέσα από τις συζητήσεις και τις αλληλεπιδράσεις του Τσάρλι με τα φαντάσματα στο σπίτι του, βλέπουμε τόσο γιατί αγαπούσε τους γονείς του όσο και γιατί ήθελε τόσο πολύ να τους αφήσει πολύ πίσω του.
Η οικογένεια του Τσάρλι δεν ήταν δυσλειτουργική ή βίαιη. Αντιθέτως, οι γονείς του Τσάρλι τον λάτρευαν και έκαναν μεγάλες θυσίες για να του δώσουν μια καλή εκπαίδευση. Ο μπαμπάς του, κηπουρός μιας πλούσιας αγγλοϊρλανδικής οικογένειας, ήταν ευγενικός και υπομονετικός, αλλά και θλιβερά απλοϊκός και χωρίς φιλοδοξίες. Ο Τσάρλι αγαπούσε τον πατέρα του, αλλά τον ντρεπόταν επίσης και ένιωθε ενοχές γι' αυτή την αμηχανία. Ο Τσάρλι ήταν νόθο παιδί σε μια εποχή που αυτό έφερε βαρύ στίγμα στην καθολική Ιρλανδία. Παρόλο που ο πατέρας του αποδέχτηκε πλήρως τον Τσάρλι, ο Τσάρλι ένιωθε πάντα σαν παρείσακτος, χρεωμένος σε μεγάλο βαθμό στον πατέρα. Επιπλέον, ο Τσάρλι δεν μπόρεσε ποτέ να βρει τρόπο να ξεπληρώσει τον πατέρα του ή έστω να εκφράσει πλήρως την αγάπη και την ευγνωμοσύνη του.
Ο ευγενικός, ανεπιτήδευτος Da ήταν το ακριβώς αντίθετο από την άλλη πατρική φιγούρα του Τσάρλι, τον Ντραμ, έναν υψηλόβαθμο δημόσιο υπάλληλο. Δεδομένου ότι ο Ντραμ ήταν ένας από τους λίγους εύπορους, μορφωμένους Ιρλανδούς στην περιοχή, οι γονείς του Τσάρλι ήλπιζαν ότι θα μπορούσε να βρει στον Τσάρλι δουλειά. Το 1945 κάλεσαν τον Ντραμ στο σπίτι τους για να τον συστήσουν στον 17χρονο Τσάρλι. Η γνωριμία δεν πήγε καλά, καθώς ο Ντα έκανε μια σειρά από ανόητες, ενοχλητικές δηλώσεις (ο Ντα πίστευε ότι η νίκη των Γερμανών στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν επικείμενη και ευθαρσώς υποστήριζε αυτή την έκβαση). Ο Τσάρλι ταπεινώθηκε και έμεινε έκπληκτος όταν έμαθε ότι, παρ' όλα αυτά, ο Ντραμ τον συμπάθησε πραγματικά.
Ο Ντραμ ήταν έξυπνος, πανούργος και πολύ απαισιόδοξος. Έβλεπε τον Τσάρλι ως τον γιο που δεν είχε ποτέ, και του έδωσε την αψυχολόγητη συμβουλή να θεωρήσει τον πατέρα του ως εχθρό του, κάποιον που θα τον εμπόδιζε να πετύχει στη ζωή του. Ο Ντραμ συμβούλευσε τον Τσάρλι να μεταναστεύσει από την Ιρλανδία, η οποία δεν ήταν μέρος για έναν φιλόδοξο νέο. Ωστόσο, ο Τσάρλι αντί γι' αυτό έπιασε δουλειά ως υπάλληλος του Ντραμ. Φανταζόταν ότι η δουλειά θα ήταν μόνο προσωρινή, αλλά κατέληξε να εργάζεται για τον Ντραμ για 14 χρόνια. Όπως και ο μπαμπάς του, ο Τσάρλι εργάστηκε σε μια αδιάφορη, χαμηλόμισθη θέση εργασίας πολύ περισσότερο απ' ό,τι σκόπευε ποτέ να κάνει.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, καθώς ο Τσάρλι άρχισε να γνωρίζει επιτυχία ως συγγραφέας, σνομπάρει δημόσια τον Ντραμ- ο Ντραμ δεν συγχώρησε ποτέ αυτό το λάθος και στράφηκε εναντίον του. Την ίδια περίπου εποχή, οι εργοδότες του Ντα πούλησαν το σπίτι τους, αφήνοντας τον Ντα άνεργο. Του έδωσαν μια πενιχρή σύνταξη και, ως αποχαιρετιστήριο δώρο, ένα κακόγουστο βαρίδι για χαρτί φτιαγμένο από δεκάδες πεταμένα γυαλιά οράσεως. Ο Ντα δέχτηκε το δώρο ως μεγάλη τιμή, γεγονός που αύξησε την περιφρόνηση του Τσάρλι για τον πατέρα του, έναν άνθρωπο που ένιωθε προνομιούχος να λαμβάνει ένα άχρηστο μπιχλιμπίδι, αρκεί να προερχόταν από την ανώτερη τάξη.
Λίγο αργότερα, ο Τσάρλι μετακόμισε στην Αγγλία με την αρραβωνιαστικιά του και η θετή του μητέρα πέθανε. Ο Τσάρλι επισκεπτόταν τακτικά τον Ντα, δίνοντάς του μερικές λίρες για χαρτζιλίκι και παρακαλώντας τον ηλικιωμένο θετό του πατέρα να έρθει να ζήσει μαζί του στην Αγγλία. Ο πατέρας του πάντα αρνιόταν, πράγμα που πλήγωνε τον Τσάρλι περισσότερο απ' ό,τι μπορούσε να συνειδητοποιήσει ο γέρο πατέρας του.
Μετά το θάνατο του Ντα, ο Τσάρλι δέχεται μια επίσκεψη από τον Ντραμ, ο οποίος είναι πλέον ηλικιωμένος. Ο Ντραμ εξακολουθεί να κρατάει κάποια αρνητική στάση απέναντι στον Τσάρλι, αλλά ο Ντα του ζήτησε να βεβαιωθεί ότι ο Τσάρλι θα λάβει την κληρονομιά του. Προς μεγάλη απογοήτευση του Τσάρλι, η κληρονομιά αποδεικνύεται ότι είναι το πρες-παπιέ από γυαλιά οράσεως και ένας φάκελος που περιέχει όλα τα χρήματα που είχε δώσει ποτέ ο Τσάρλι στον μπαμπά του.
Ο Τσάρλι αναγκάζεται να αποδεχτεί ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να ξεπληρώσει τον πατέρα του. Στην πραγματικότητα, ο Ντα τον λάτρευε και του χάρισε ανιδιοτελώς ολόκληρη την κληρονομιά του: τα χρήματα και το πρες-παπιέ. Ο Τσάρλι βρίζει το φάντασμα του πατέρα του, υποσχόμενος να εγκαταλείψει την Ιρλανδία για πάντα, εξοργισμένος που ο μπαμπάς δεν δέχτηκε ποτέ καμία βοήθεια και λυπημένος που ο μπαμπάς αρνήθηκε να μετακομίσει στην Αγγλία. Το φάντασμα αποφασίζει να αναπληρώσει τον χαμένο χρόνο και να επιστρέψει στην Αγγλία μαζί με τον Τσάρλι. Καθώς το έργο τελειώνει, ο Τσάρλι φεύγει από το σπίτι του με το φάντασμα να τον ακολουθεί. Ο πατέρας του θα παραμείνει πάντα μια ισχυρή παρουσία στη ζωή του.
Βραβεία και υποψηφιότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Βραβεία
- 1978 Drama Desk Award for Outstanding New Play
- 1978 New York Drama Critics' Circle Award for Best Play
- 1977/78 Outer Critics Circle Award for the Most Outstanding Play of the New York Season
- 1978 Tony Award for Best Play
Διασκευή σε ταινία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η κινηματογραφική μεταφορά του 1988 διατήρησε την Ιρλανδία ως πρωταρχικό σκηνικό. Ο θεατρικός συγγραφέας Χιου Λέοναρντ έγραψε το σενάριο, προσθέτοντας υλικό από τα απομνημονεύματά του. Επιπλέον, ξαναέγραψε ελαφρώς τον κύριο χαρακτήρα, τον Τσάρλι, ως Ιρλανδό που είχε μεταναστεύσει στις Ηνωμένες Πολιτείες πολλά χρόνια νωρίτερα, για να επιτρέψει τη διανομή του ρόλου στον ηθοποιό Μάρτιν Σιν χωρίς να αναγκαστεί να επιχειρήσει βρετανική ή ιρλανδική προφορά. Ο συγγραφέας Χιου Λέοναρντ είχε μια μικρή εμφάνιση στην ταινία ως ένας από τους νεκροθάφτες που μεταφέρουν το φέρετρο του πατέρα του Τσάρλι.
Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Guide to the Virginia Nelson playbills collection, 1939-2007Virginia Nelson playbills C0015».
- ↑ "Index of Productions" Olney Theatre Center
- ↑ Coe, Richard (9 August 1973). «'Da': World Premiere». The Washington Post. ProQuest 148357040. https://search.proquest.com/docview/148357040. Ανακτήθηκε στις 4 January 2021.
- ↑ «Da». IBDB.com. Internet Broadway Database.
Βιβλιογραφία
- Napierkowski, Marie Rose, επιμ. (Ιανουαρίου 2006). «Da: Introduction». Drama for Students. 13. Detroit: Gale. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2008.
- Leonard, Hugh (1979). Home Before Night. London: André Deutsch. σελ. 202 pp. ISBN 0-233-97138-6.