Ντάριλ Ζάνουκ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ντάριλ Φ. Ζάνουκ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Darryl F. Zanuck (Αγγλικά)
Γέννηση5  Σεπτεμβρίου 1902[1][2][3]
Wahoo
Θάνατος22  Δεκεμβρίου 1979[1][2][3]
Παλμ Σπρινγκς[4]
Αιτία θανάτουκαρκίνος
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςWestwood Village Memorial Park Cemetery
ΨευδώνυμοGregory Rogers
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΑγγλικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασεναριογράφος
παραγωγός ταινιών[5]
ηθοποιός
σκηνοθέτης κινηματογράφου
παραγωγός[6]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας
Περίοδος ακμής1922
Οικογένεια
ΣύζυγοςVirginia Fox (1924–1979)
ΤέκναΡίτσαρντ Ντ. Ζανούκ
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχεςΑ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςBραβείο Έρβιν Θάλμπεργκ (1938, 1945 και 1951)
Χρυσή Σφαίρα Σέσιλ Ντε Μιλ (1954)
βραβεία Νταβίντ ντι Ντονατέλο (1963)
αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[7]
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Ντάριλ Φράνσις Ζάνουκ (αγγλικά: Darryl Francis Zanuck, 5 Σεπτεμβρίου 1902 – 22 Δεκεμβρίου 1979) ήταν Αμερικανός παραγωγός ταινιών και στέλεχος στούντιο. Έχει επίσης γράψει σενάρια για ταινίες από τη βωβή εποχή του κινηματογράφου. Έπαιξε σημαντικό ρόλο στα χολιγουντιανά στούντιο ως ένας από τους μακροβιότερους συντελεστές τους.[8] Τρεις από τις ταινίες του κέρδισαν Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας στη διάρκεια της απασχόλησής του στην 20th Century Fox.

Τα πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ζάνουκ γεννήθηκε στο Γουάχου της Νεμπράσκας. Ήταν γιος της Σάρα Λουίζ (το γένος Τόρπιν), η οποία αργότερα παντρεύτηκε τον Τσαρλς Νόρτον[9] και τον Φρανκ Χάρβεϊ Ζάνουκ, ο οποίος είχε ένα ξενοδοχείο στο Γουάχου, το οποίο και διηύθυνε. Ο Ντάριλ είχε έναν μεγαλύτερο αδερφό, τον Ντόναλντ (1893–1903), ο οποίος σκοτώθηκε σε ατύχημα όταν ήταν μόλις 9 ετών.[10][11] Ο Ζάνουκ ήταν εν μέρει ελβετικής καταγωγής και μεγάλωσε ως προτεστάντης.[12] Σε ηλικία έξι ετών, μετακόμισε με τη μητέρα του στο Λος Άντζελες, όπου το καλύτερο κλίμα θα μπορούσε να βελτιώσει την κακή υγεία της. Σε ηλικία οκτώ ετών, βρήκε την πρώτη του δουλειά στον κινηματογράφο ως κομπάρσος, αλλά ο πατέρας του, που δεν το ενέκρινε, τον ξανάφερε στη Νεμπράσκα. Το 1917, παρόλο που ήταν 15 ετών, εξαπάτησε έναν στρατολόγο, κατατάχθηκε στον στρατό των ΗΠΑ και υπηρέτησε στη Γαλλία στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.

Μετά την επιστροφή του στις ΗΠΑ, εργάστηκε σε πολλές θέσεις μερικής απασχόλησης ενώ αναζητούσε δουλειά ως συγγραφέας. Βρήκε δουλειά στην παραγωγή ταινιών και πούλησε το πρώτο του σενάριο το 1922 στον Γουίλιαμ Ράσελ και τη δεύτερη στον Έρβιν Θάλμπεργκ. Η σεναριογράφος Φρεντερίκα Σάγκορ Μος, από το γραφείο της Universal Pictures στη Νέα Υόρκη, δήλωσε ότι ένα από τα σενάριο που έστειλε ο Ζάνουκ στα κινηματογραφικά στούντιο εκείνη την εποχή ήταν πλήρης λογοκλοπή από έργο άλλου συγγραφέα.[13]

Στη συνέχεια, ο Ζάνουκ εργάστηκε για τον Μακ Σένετ και την FBO (όπου έγραψε τις σειρές The Telephone Girl και The Leather Pushers) και μετέφερε αυτήν την εμπειρία στη Warner Bros., όπου με διάφορα ψευδώνυμα έγραψε πάνω από 40 σενάρια από 1924 έως 1929. Στη συνέχεια, μεταπήδησε στη διοίκηση το 1929 και έγινε επικεφαλής παραγωγής το 1931.

Καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επικεφαλής στούντιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ζάνουκ στην τελετή των βραβείων Όσκαρ

Το 1933, ο Ζάνουκ εγκατέλειψε τη Warner Bros για μια οικονομική διαφωνία με τον επικεφαλής του στούντιο Τζακ Γουόρνερ. Λίγες μέρες αργότερα, συνεργάστηκε με τον Τζόζεφ Σενκ για να ιδρύσουν την 20th Century Pictures, Inc. με οικονομική βοήθεια από τον αδελφό του Τζόζεφ Νίκολας Σενκ και τον Λούις Μπ. Μάγιερ, πρόεδρο και επικεφαλής στούντιο της Loew's, Inc και της θυγατρικής της Metro-Goldwyn-Mayer, μαζί με τους Γουίλιαμ Γκετς και Ρέιμοντ Γκρίφοθ. Η 20th Century κυκλοφορούσε τα έργα της μέσω της United Artists.

Κατά τη διάρκεια αυτού του μικρού χρονικού διαστήματος (1933–1935), η 20th Century έγινε το πιο επιτυχημένο ανεξάρτητο κινηματογραφικό στούντιο της εποχής, σπάζοντας ρεκόρ εισιτηρίων με 18 από τις 19 ταινίες της, μεταξύ των οποίων οι Ο κατακτητής, Οι άθλιοι και The House of Rothschild. Μετά από μια διαμάχη με τη United Artists σχετικά με την ιδιοκτησία των μετοχών, οι Σενκ και Ζάνουκ χρησιμοποίησαν το στούντιο τους για να φέρουν τα χρεοκοπημένα στούντιο της Fox το 1935 και να ιδρύσουν την Twentieth Century-Fox Film Corporation.[14]

Ο Ζάνουκ ήταν αντιπρόεδρος παραγωγής αυτού του νέου στούντιο και ακολούθησε μια πρακτική προσέγγιση, συμμετέχοντας στενά στη συγγραφή των σεναρίων, το μοντάζ και την παραγωγή ταινιών.

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όταν οι ΗΠΑ μπήκαν στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο στα τέλη του 1941, ο Ζάνουκ υπηρέτησε ως συνταγματάρχης στο Σώμα Σηματοδότησης του Στρατού Ξηράς, αλλά απογοητεύτηκε όταν τον τοποθέτησαν στα στούντιο Astoria στο Κουίνς της Νέας Υόρκης και ακόμη χειρότερα, στο πλευρό του κακομαθημένου γιου του ιδρυτή της Universal, Καρλ Λιμλ Τζούνιορ, ο οποίος ερχόταν με λιμουζίνα στο στούντιο κάθε πρωί από κάποιο πολυτελές ξενοδοχείο του Μανχάταν.

Αποτροπιασμένος από μια τέτοια προνομιακή μεταχείριση, ο Ζάνουκ πήγε στην Ουάσιγκτον στο Υπουργείο Πολέμου, απαιτώντας μια πιο επικίνδυνη ανάθεση από τον Αρχηγό του Επιτελείου, στρατηγό Τζορτζ Μάρσαλ. Δεδομένου ότι οι αμερικανικές δυνάμεις δεν πολεμούσαν ακόμη πουθενά, ο Μάρσαλ τοποθέτησε τον Ζάνουκ στο Λονδίνο ως επικεφαλής αξιωματικό των ΗΠΑ στη μονάδα κινηματογράφου του Βρετανικού Στρατού, όπου τουλάχιστον θα μελετούσε τις εκπαιδευτικές ταινίες του στρατού ενώ βρισκόταν κάτω από τους βομβαρδισμούς της ναζιστικής Λουφτβάφε.[15]

Έπεισε ακόμη και τον λόρδο Λούις Μαουντμπάττεν να του επιτρέψει να κάνει μια μυστική παράκτια επιδρομή στην άλλη πλευρά της Μάγχης, στην κατεχόμενη Γαλλία. Η τολμηρή νυχτερινή επίθεση σε γερμανική βάση ραντάρ στέφθηκε με επιτυχία. Ο Ζάνουκ έστειλε στη σύζυγό του στη Σάντα Μόνικα ένα πακέτο με «κατεχόμενη άμμο από τους ναζί», γράφοντάς της «Μόλις κολύμπησα σε μια εχθρική παραλία» – δεν του επιτρεπόταν, φυσικά, να της πει πού ήταν, πόσο μάλλον ότι είχε δεχτεί ναζιστικά πυρά και ότι βοήθησαν τους τραυματίες να επιστρέψουν.[16]

Ενώ ο Ζάνουκ υπηρετούσε, η 20th Century-Fox, όπως και τα άλλα στούντιο, συνέβαλε στην πολεμική προσπάθεια στέλνοντας πολλούς από τους σταρ τους να υπηρετήσουν στο εξωτερικό και πολλές από τις γυναίκες σταρ τους σε περιοδείες πώλησης πολεμικών ομολόγων — ενώ δημιουργούσε πατριωτικές ταινίες υπό τη συχνά αμφισβητούμενη επίβλεψη του νεοσύστατου Γραφείου Πολεμικών Πληροφοριών. Ο Τζακ Λ. Γουόρνερ, του οποίου το στούντιο έτυχε να είναι δίπλα σε ένα εργοστάσιο της Lockheed, έγινε συνταγματάρχης στο Σώμα Αεροπορίας Στρατού χωρίς να χρειαστεί ποτέ να φύγει από το στούντιο, πόσο μάλλον να φορέσει στολή.

Ο σκηνοθέτης Τζον Φορντ, αντίπαλος του Ζάνουκ επί σειρά ετών, παρά το γεγονός ότι ο τελευταίος είχε κάνει την παραγωγή της ταινίας Τα σταφύλια της οργής (1940) του Φορντ παρά από τη λογοκρισία του κώδικας Χέιζ, γύρισε ταινίες ως πλωτάρχης στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ ακόμη και πριν οι ΗΠΑ εισέλθουν στον πόλεμο και τρομοκρατήθηκε όταν βρέθηκε στη αφρικανική μονάδα του Ζάνουκ. «Δεν μπορώ ποτέ να φύγω μακριά σου;» γρύλισε. «Στοιχηματίζω πως, αν πεθάνω και πάω στον παράδεισο, θα με περιμένεις κάτω από μια ταμπέλα που θα γράφει Παραγωγή Ντάριλ Φ. Ζάνουκ».

Η απογοήτευση του Φορντ μετατράπηκε σε πραγματική οργή όταν ο Ζάνουκ, μετά από τρεις μήνες, τράβηξε όλα τα πλάνα τους από μάχες στην Τυνησία, τα περισσότερα από τα οποία είχε γυρίσει ο Φορντ, και τα μοντάρισε βιαστικά φτιάχνοντας μια ταινία που βγήκε στις αμερικανικές αίθουσες χωρίς να εμφανίζεται πουθενά το όνομα του Φορντ. Η ταινία, που κυκλοφόρησε ως At The Front με τον Ζάνουκ ως παραγωγό, έτυχε κακής υποδοχής στις Ηνωμένες Πολιτείες ως "ερασιτεχνική", "βαρετή", ακόμη και χωρίς ρεαλισμό, ωθώντας τον Ζάνουκ να απαντήσει προσβεβλημένος στην εφημερίδα The New York Times ότι είχε αντισταθεί στον πειρασμό να δείξει κατασκευασμένα γεγονότα για να κάνει μια πιο πειστική ταινία. Δυστυχώς, αυτή η διαμάχη οδήγησε τον Ζάνουκ σε μια υποεπιτροπή της Γερουσίας με επικεφαλής τον γερουσιαστή Χάρι Τρούμαν που ερευνούσε συνταγματάρχες από τον χώρο του Χόλιγουντ.

Σε αντίθεση με τον συνταγματάρχη Γουόρνερ, οι περισσότεροι συνταγματάρχες από τα στούντιο - Φρανκ Κάπρα, Ανατόλ Λίτβακ, Χαλ Ρόουτς - έκαναν στην πραγματικότητα τις κινηματογραφικές τους δουλειές, συχνά, όπως ο Ζάνουκ, κάτω από εχθρικά πυρά. Ωστόσο, όταν ο συνταγματάρχης Ζάνουκ κατονομάστηκε σε αυτήν την έρευνα το 1944, ο συνήθως μάχιμος μεγιστάνας παραιτήθηκε απότομα από την αποστολή του και έφυγε από τον στρατό. Ο βιογράφος Λέοναρντ Μόσλεϊ θεωρεί ότι αυτό οφείλεται σε ακούσια διαρροή ασφαλείας όταν ο Ζάνουκ είχε αναφέρει μια άκρως απόρρητη, νέα και εξαιρετικά ισχυρή βόμβα μεγέθους «μπάλας του γκολφ» σε έναν συνάδελφο αξιωματικό από το Χόλιγουντ. Όποιος κι αν ήταν ο λόγος, παρόλο που δημοσίευσε τη δική του πλευρά της ιστορίας σε πρώτο πρόσωπο για τις περιπέτειές του εν καιρώ πολέμου, ο Ζάνουκ παραιτήθηκε.[17]

Επικεφαλής στούντιο (1944–1956)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ζάνουκ επέστρεψε στην 20th Century-Fox το 1944 αλλαγμένος.[18] Απέφευγε το στούντιο και αντ' αυτού διάβαζε βιβλία στο σπίτι, κοντά στην οικογένειά του, και είδε όλες τις ταινίες που είχε χάσει ενώ βρισκόταν στο εξωτερικό στην ιδιωτική του αίθουσα προβολών. Δεν επέστρεψε για να αναλάβει τα ηνία μέχρι που ο Γουίλιαμ Γκετς, ο άνθρωπος που είχε αφήσει επικεφαλής ο Ζάνουκ όταν πήγε στον πόλεμο, πήγε να δουλέψει στη Universal.

Η θητεία του ο Ζάνουκ στις δεκαετίες του 1940 και του 1950 αντανακλούσε τις οξυδερκείς του επιλογές. Πρώτα, έσωσε προσωπικά ένα δυσκίνητο κομμάτι της Ουράνιας οπτασίας (1943), ξαναμοντάροντας την ολοκληρωμένη ταινία κάνοντας σταρ τη νεοφερμένηΤζένιφερ Τζόουνς, η οποία κέρδισε Όσκαρ. Υποχώρησε στη διακαή επιθυμία του ηθοποιού Ότο Πρέμινγκερ να σκηνοθετήσει ένα μέτριο φιλμ νουάρ με τον τίτλο Λάουρα (1944), επιλέγοντας τον Κλίφτον Γουέμπ στον υποψήφιο για Όσκαρ ρόλο του ως ο μέντορα της Τζιν Τίρνεϊ, με τη συναρπαστική μουσική του Ντέιβιντ Ράσκιν.

Ο κορυφαίος θεατρικός σκηνοθέτης Ελία Καζάν έκανε την πρώτη του ταινία, το Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν (1945), βασισμένη σε ένα δημοφιλές μυθιστόρημα. Τα πήγε τόσο καλά, που επέλεξε τον Καζάν για να σκηνοθετήσει την πρώτη ταινία για τον αντισημιτισμό, το Συμφωνία κυρίων (1947), με τον Γκρέγκορι Πεκ να παίζει έναν ρεπόρτερ του οποίου η ζωή καταρρέει λόγω του αδυσώπητου αντισημιτισμού που εκδηλώνουν οι φίλοι και η οικογένειά του όταν προσποιείται ότι είναι Εβραίος για τις ανάγκες ενός άρθρο. Μετά τον θρίαμβο του Καζάν στην επιτυχία Λεωφορείον ο πόθος του Τένεσι Ουίλιαμς στο Μπρόντγουεϊ, ο Ζάνουκ επανέφερε τον Καζάν για να σκηνοθετήσει το Πίνκυ η μιγάς (1949), μια ακόμη ταινία για τις διακρίσεις, αυτή τη φορά φυλετικές.

Ο καυστικός κόσμος της θεατρικής ηθοποιού που ενσάρκωσε η Μπέτι Ντέιβις στο Όλα για την Εύα (1950) απέσπασε έξι Όσκαρ στην τελετή των Βραβείων Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου 1950,[19] ενώ οι δυσάρεστες ερωτήσεις ενός επικεφαλής μοίρας βομβαρδιστικών που ενσάρκωσε ο Γκρέγκορι Πεκ στους Ατσαλένιους αετούς (1949) αμφισβήτησαν την έννοια του πατριωτισμού εν καιρώ πολέμου. Και οι δύο ταινίες ανέδειξαν την ικανότητα του Ζάνουκ να δημιουργεί εισπρακτικές επιτυχίες μέσα από λαμπρές ταινίες. Ο Ζάνουκ συνέχισε να αναφέρεται σε κοινωνικά ζητήματα που άλλα στούντιο δεν έθιγαν, αλλά αντιμετώπισε δυσκολίες με ιδεαλιστικά έργα όπως Πρόεδρος Γουίλσον (1944), μια ακριβή ταινία που απέτυχε εισπρακτικά, και μια προσπάθεια να γυρίσει το One World, μια βιογραφική ταινία για τον πολιτικό Γουέντελ Γουίλκι και την περιοδεία του στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο Ευρώπη, που ματαιώθηκε πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα.

Σινεμασκόπ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθώς η τηλεόραση άρχισε να μειώνει το κοινό του Χόλιγουντ στις αρχές της δεκαετίας του 1950, η παρουσίαση σε ευρεία οθόνη θεωρήθηκε μια πιθανή λύση. Η τηλεόραση του 1950 αντιγράφει το σχεδόν τετράγωνο σχήμα του φορμά των 35mm με το οποίο γυρίστηκαν όλες οι ταινίες — και αυτό δεν ήταν τυχαίο. Η τυποποίηση του μεγέθους της ταινίας σήμαινε ότι όλες οι αίθουσες οπουδήποτε ια μπορούσαν να παίξουν όλες τις ταινίες.

Ο Ζάνουκ ήταν από τους πρώτους υποστηρικτές της προβολής σε ευρεία οθόνη. Ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανε όταν επέστρεψε στη Fox το 1944 ήταν να ξαναρχίσει την έρευνα σε φιλμ 50mm, που είχε μπει στο ράφι στις αρχές της δεκαετίας του 1930 για οικονομικούς λόγους. Εντυπωσιασμένος από μια προβολή στο Cinerama, μια διαδικασία ευρείας οθόνης τριών προβολέων, που ξεκίνησε το 1952 υποσχόμενη να τυλίξει τον θεατή μέσα στην εικόνα, ο Ζάνουκ έγραψε ένα κείμενο εξυμνώντας τις αρετές της ευρείας οθόνης, βλέποντας τα νέα σχήματα ως μια «συμμετοχική» μορφή διασκέδασης, αντί για απλή παθητική ψυχαγωγία, όπως η τηλεόραση.[20] Το Cinerama ήταν δυσκίνητο, ωστόσο, και χρησιμοποιούσε τρεις προβολείς ταυτόχρονα, μια εξαιρετικά ακριβή επένδυση. Η Fox, όπως και κάθε άλλο στούντιο, είχε απορρίψει το Cinerama όταν παρουσιάστηκε για επένδυση. Το Cinerama δεν ήταν πλέον προς πώληση.

Ο Ζάνουκ προέτρεψε το στούντιο να διατηρήσει την ίδια αρχή, αλλά να βρει μια πιο εφικτή προσέγγιση. Ενέκρινε μια τεράστια επένδυση σε ένα σύστημα που θα ονομαζόταν Σινεμασκόπ —10 εκατομμύρια δολάρια μόνο τον πρώτο χρόνο. Το πράγμα έγινε πιο επείγον, όταν ένας επιθετικός μεγιστάνας και μέτοχος, ο Τσαρλς Γκριν, άρχισε να απειλεί με εξαγορά διά αντιπροσώπου, ισχυριζόμενος ότι η τρέχουσα διοίκηση της Fox σπαταλούσε τα χρήματα των μετόχων. Προσπάθησε να συνωμοτήσει με τον Ζάνουκ για να εκδιώξει τον πρόεδρο της Fox στη Νέα Υόρκη από το 1942, τον Ελληνοαμερικανό Σπύρο Σκούρα. Ο Ζάνουκ αρνήθηκε. Αντίθετα, ο Σκούρας και αυτός αποφάσισαν να ποντάρουν στο Σινεμασκόπ για να σώσουν τη δουλειά τους και ίσως και το στούντιό τους.

Ο Σκούρας έκανε μια τολμηρή ανακοίνωση τον Φεβρουάριο. Η Fox, όχι μόνο είχε μια νέα και πολύ πιο οικονομική και αποτελεσματική διαδικασία ευρείας οθόνης, αλλά και όλες οι ταινίες της θα κυκλοφορούσαν σε Σινεμασκόπ - μια μορφή που δεν είχε ακόμη τελειοποιηθεί. Ο χιτών (1953), ένα βιβλικό έπος, θα ήταν η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του είδους. Ο Σκούρας άρχισε τώρα να επιβλέπει τους κάπως τρομαγμένους τεχνικούς της Fox, που είχαν έδρα στην Ανατολική Ακτή και ήταν συνηθισμένοι σε στελέχη του Χόλιγουντ που πίστευαν ότι οι νέες τεχνολογίες ήταν σπατάλη χρημάτων. Στη συνέχεια, ο Σκούρας πήγε στο Παρίσι για να συναντηθεί με τον Γάλλο εφευρέτη Ανρί Σρετιάν, ο οποίος είχε δημιουργήσει έναν νέο φακό που ίσως ήταν κατάλληλος.

Αν και οι μετοχές της Fox ανέβηκαν αμέσως, ο Γκριν θεώρησε το γεγονός μία ακόμη πιο καταδικαστική ένδειξη της ηγεσίας των Ζάνουκ και Σκούρα και άρχισε να προετοιμάζεται για το συμβούλιο των μετόχων του Μαΐου. Αυτό σήμαινε ότι το Σινεμασκόπ έπρεπε να παρουσιαστεί δημόσια στα στούντιο, στους σιθουσάρχες, στους κατασκευαστές, στους μετόχους και τον Τύπο—μέχρι τα μέσα Μαρτίου, για να τους δοθεί αρκετός χρόνος για να εντυπωσιάσουν τους μετόχους τους με το νέο τους προϊόν και έτσι να κερδίσουν τον αγώνα.

Με τον νέο φακό του Σρετιάν, οι μηχανικοί της Fox τον συγκέντρωσαν — μια εικόνα ευρείας οθόνης, σαν το Cinerama που προβάλλεται χρησιμοποιώντας μόνο έναν προβολέα, όχι τρεις. Ο Ζάνουκ πραγματοποίησε παρουσιάσεις του Σινεμασκόπ στον Τύπο σε όλη τη χώρα τον Απρίλιο, ενώ μαζί με τον Σκούρα συγκέντρωναν δυνάμεις για τον αγώνα τους. "Η ενθουσιώδης ανταπόκριση όσων παρακολούθησαν αυτές τις προβολές και οι εγκωμιαστικές κριτικές του Σινεμασκόπ στον εμπορικό τύπο", γράφει ο Τζον Μπέλτον στο βιβλίο του Widescreen (1992), "αναμφίβολα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ήττα του Γκριν" στο συμβούλιο της 5ης Μαΐου.

Η εφαρμογή του Σινεμασκόπ δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Σκηνοθέτες, οπερατέρ και σχεδιαστές παραγωγής είχαν μπερδευτεί σε σχέση με το τι έπρεπε να κάνουν όλον αυτόν τον χώρο. Ο Ζάνουκ τους ενθάρρυνε να μεταφέρουν τη δράση σε όλη την οθόνη, για να εκμεταλλευτούν πλήρως τις νέες αναλογίες. Η Fox αναγκάστηκε να εγκαταλείψει πολλά έργα που κρίθηκαν ακατάλληλα για Σινεμασκόπ — ένα από αυτά ήταν Το λιμάνι της αγωνίας (1954) του Ελία Καζάν, το οποίο ο Ζάνουκ δεν μπορούσε να φανταστεί ότι έγχρωμο σε ευρεία οθόνη. (Ο Καζάν πήγε το έργο στην Columbia, η οποία μέχρι τότε είχε μείνει στο περιθώριο της συζήτησης περί ευρείας οθόνης). Οι δημόσιες προβολές εκείνη την άνοιξη περιελάμβαναν ήδη αποσπάσματα από τον Χιτώνα και το Πώς να παντρευτείτε έναν εκατομμυριούχο (1953), ένα φατναχτερό έργο με αστέρια όπως η Μέριλιν Μονρόε και η Λορίν Μπακόλ.

Από τα άλλα στούντιο, η Metro-Goldwyn-Mayer είχε εγκαταλείψει αμέσως τις δικές της προσπάθειες και δεσμεύτηκε στο Σινεμασκόπ και οι United Artists και Walt Disney Productions ανακοίνωσαν ότι θα έκαναν ταινίες στην ίδια ευρεία οθόνη, αλλά τα άλλα στούντιο δίστασαν και μερικά ανακοίνωσαν δικά τους ανταγωνιστικά συστήματα: το VistaVision της Paramount, που θα αποδεικνυόταν άξιος αντίπαλος, και το WarnerScope της Warner Bros. που εξαφανίστηκε εν μία νυκτί.

Αυτή η μάχη φαινόταν να έχει εξουθενώσει συναισθηματικά τον Ζάνουκ. Έκανε δεσμό με μια νεαρή Πολωνέζα που φιλοξενούσε η σύζυγός του, αλλάζοντας το όνομά της σε Μπέλα Ντάρβι. Όταν επέλεξε την Ντάρβι στον Αιγύπτιο (1954), η ίδια ήταν τόσο μέτρια και το σενάριο τόσο ανεπαρκές, που ο πρωταγωνιστής Μάρλον Μπράντο αποχώρησε από την ταινία μετά την πρώτη ανάγνωση, συμφωνώντας να γυρίσε άλλες δύο ταινίες με τη Fox αντί να επιστρέψει. Η ακατάληπτη προφορά της Ντάρβι βοήθησε να βυθιστεί όχι μόνο η βαρετή αυτή ταινία, αλλά και ο πολυετής γάμος του Ζάνουκ, ακόμα και η ζωή του στο στούντιο.

Ανεξάρτητος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1956, ο Ζάνουκ αποσύρθηκε από το στούντιο και εγκατέλειψε τη σύζυγό του, Βιρτζίνια Φοξ, για να μετακομίσει στην Ευρώπη και να επικεντρωθεί στην ανεξάρτητη παραγωγή με ένα γενναιόδωρο συμβόλαιο από τη Fox που του έδινε τον έλεγχο της σκηνοθεσίας και του κάστινγκ σε όλα τα έργα που χρηματοδοτούσε η εταιρεία. Τελικά, όσο αυτός έλειπε, η Φοξ άρχισε να καταρρέει λόγω του προϋπολογισμού της Κλεοπάτρας (1963), της οποίας ολόκληρο το πλατό έπρεπε να διαλυθεί πριν καν ξεκινήσουν τα γυρίσματα.

Εντωμεταξύ, ο Ζάνουκ πήρε ένα βαρύ βιβλίο του Κορνίλιους Ράιαν με τίτλο The Longest Day, το οποίο υποσχόταν να εκπληρώσει το όνειρό του να κάνει την απόλυτη ταινία για την απόβαση στη Νορμανδία. Επιστρέφοντας στις Ηνωμένες Πολιτείες, έπρεπε να πείσει το συμβούλιο της Fox να χρηματοδοτήσει αυτό που ήταν σίγουρος ότι θα ήταν εισπρακτική επιτυχία, παρά τους σκεπτικιστές, μεταξύ των οποίων ήταν και ο γιος του, Ρίτσαρντ. Τελικά, του επιβλήθηκε ανώτατο όριο 8 εκατομμυρίων δολαρίων, που σήμαινε ότι θα έπρεπε να βάλει το χέρι στην τσέπη για να τελειώσει την ταινία, όπως και έκανε σύντομα.

Στο γεμάτο αστέρες καστ, ο Ζάνουκ πρόσθεσε μια άγνωστη Γαλλίδα καλλονή, την Ιρίνα Ντάμικ, σε ρόλομαχήτριας της Αντίστασης, η οποία είχε γίνει ερωμένη του μετά την ακρόασή της. Θα ακολουθούσαν η Ζενεβιέβ Ζιλ και η Γαλλίδα τραγουδίστρια Ζιλιέτ Γκρεκό.[21] Η Γκρεκό, η οποία μάλιστα είχε δική της δισκογραφική καριέρα, έβγαλε τη σχέση στη φόρα στα απομνημονεύματά της, που ο Ζανούκ κατάφερε να αποσύρει.

Παρόλο που έμεινε στην Ευρώπη μερικά χρόνια, ο Ζάνουκ δεν έπαιρνε διαζύγιο με τη σύζυγό του, Βιρτζίνια. Εκείνη έμεινε υπομονετικά στη Σάντα Μόνικα ως παραμελημένη αλλά αποτελεσματική «Γραμμή Μαζινό» ενάντια στις αντιπάλους της. Αυτό αργότερα θα είχε δαπανηρές συνέπειες.

Επιστροφή στη Fox[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Φοβούμενος ότι το στούντιο θα βύθιζε την αγαπημένη του Πιο μεγάλη μέρα του πολέμου (1962) καθώς ετοιμαζόταν να κυκλοφορήσει, ο Ζάνουκ επέστρεψε για να πάρει τον έλεγχο της Fox. Αντικατέστησε Σπύρο Σκούρα από πρόεδρο, ο οποίος δεν είχε καταφέρει να βάλει φρένο στις επικίνδυνες οικονομικές υπερβάσεις της ημιτελούς ακόμα Κλεοπάτρας και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την τελευταία ταινία της Μέριλιν Μονρόε, Something's Got to Give, με ζημία 2 εκατομμυρίων δολάρια. Ο Ζάνουκ τοποθέτησε αμέσως τον γιο του, Ρίτσαρντ Ζάνουκ, επικεφαλής της παραγωγής.

Ο Ρίτσαρντ έδειξε γρήγορα το ταλέντο του να εντοπίζει νέες επιτυχίες, βοηθούμενος από τον έμπιστο συνάδελφό του παραγωγό Ντέιβιντ Μπράουν. Έβγαλε από την αφάνεια μια ελάχιστα επιτυχημένη παράσταση των Ρότζερς και Χάμερσταϊν στο Μπρόντγουεϊ και τη μετέτρεψε στην άκρως επιτυχημένη Μελωδία της ευτυχίας (1965), πίστεψε στην επιτυχημένη ταινία επιστημονικής φαντασίας Ο πλανήτης των πιθήκων (1968), ανέθεσε στον σκηνοθέτη Ρόμπερτ Όλτμαν να δημιουργήσει την αντιπολεμική του κωμωδία MASH (1970) και προσέλαβε τον ελάχιστα γνωστό Φράνσις Φορντ Κόπολα για να γράψει το Πάτον, ο θρύλος της Νορμανδίας (1970) για τον Τζορτζ Σι Σκοτ.

Ωστόσο, η επόμενη, γεμάτη αστέρες, ταινία του Ζάνουκ πατέρα για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο Τόρα! Τόρα! Τόρα! (1970) αντιμετώπιζε από την αρχή προβλήματα παραγωγής. Πρώτον, ο σκηνοθέτης Ντέιβιντ Λιν αποσύρθηκε από την αφήγηση της ιστορίας του Περλ Χάρμπορ και έπρεπε να αντικατασταθεί βιαστικά από τον Ρίτσαρντ Φλάισερ. Επίσης, ακριβά εξωτερικά σκηνικά καταστράφηκαν από καταιγίδες, σταματώντας τα γυρίσματα μέχρι να ανακατασκευαστούν. Τότε, ο Ιάπωνας συν-σκηνοθέτης Ακίρα Κουροσάβα, είτε έπαθε πραγματικά είτε απλώς προσποιήθηκε νευρικό κλονισμό ενώπιον ηθοποιών και συνεργείου και χρειάστηκε να νοσηλευτεί, διακόπτοντας ξανά τα γυρίσματα.

Όταν τελικά ολοκληρώθηκε η ταινία, δεν μπόρεσε να συγκαλύψει την αρνητική της φύση ως χρονικό της αμερικανικής ήττας, που ήταν το τελευταίο που ήθελαν να ξαναδούν οι κριτικοί και το κοινό εν μέσω του Πολέμου του Βιετνάμ στην Ασία.

Στη συνέχεια αυτής της ταραχώδους δεκαετίας, ο Ρίτσαρντ άρχισε να καταφεύγει σε πολυτελή μιούζικαλ με υψηλό κόστος παραγωγής: ο Ρεξ Χάρισον ως ο άνθρωπος που μπορούσε να μιλήσει με τα ζώα στο Doctor Dolittle (1967), η Τζούλι Άντριους στην ταινία εποχής Η σταρ (1968) και η Μπάρμπρα Στρέιζαντ στο Χελόου Ντόλι (1969).

Παρακμή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μέχρι το τέλος της δεκαετίας, ο Ζάνουκ πατέρας ξόδευε εκατομμύρια στην Ευρώπη για τη νέα του φιλενάδα, τη Ζενεβιέβ Ζιλ. Αν και μόλις 20 ετών, είχε ήδη συμβόλαιο για να κάνει την παραγωγή και να πρωταγωνιστήσει σε ταινίες του Ζάνουκ. Η πρώτη της υποκριτική προσπάθεια, Γεια σου και αντίο (1970), κατέρρευσε πριν καν κυκλοφορήσει. Το στούντιο έχασε 4 εκατομμύρια δολάρια.

Από το διαμέρισμά της στο Παρίσι, η Ζιλ έκανε συνεντεύξεις σε σκηνοθέτες για το επόμενο σενάριό της, το οποίο είχε γράψει η ίδια. Ο Ζάνουκ δεν ήταν ποτέ στο στούντιο και σπάνια πήγαινε στην Αμερική. Φαινόταν να μην έχει σκοπό να κάνει τίποτα άλλο παρά περισσότερα έργα για τη Ζιλ. Βλέποντας τα χρέη να συσσωρεύονται, τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου έκαναν πρόεδρο τον Ρίτσαρντ και προήγαγαν τον πατέρα του σε επίτιμο πρόεδρο παροπλίζοντάς τον διακριτικά, όπως άρχισε να το αντιλαμβάνεται ο Ζάνουκ. Όταν ήρθε για ανανέωση το συμβόλαιο της Ζιλ, ο Ρίτσαρντ, για πρώτη φορά, είχε τη δύναμη να το ακυρώσει, όπως και έκανε.

Στα τέλη του 1970, ο Ζάνουκ κατήγγειλε την ανικανότητα του γιου του μπροστά σε όλο το διοικητικό συμβούλιο και τον απέλυσε με συνοπτικές διαδικασίες. Ο Ρίτσαρντ, έκπληκτος και ταπεινωμένος, επέστρεψε στο Λος Άντζελες την Πρωτοχρονιά.

Ο Ζάνουκ παρέμεινε επικεφαλής και διόρισε υφιστάμενους για να αντικαταστήσουν τον γιο του ως πρόεδρο. Η Βιρτζίνια Ζάνουκ στάθηκε αγανακτισμένη στο πλευρό του γιου της με τις 100.000 μετοχές της. Οι μετοχές που της μεταβίβαζε από ενοχές ο άπιστος σύζυγός της την είχαν κάνει έναν από τους κύριους μετόχους της Fox. Οι μετόχοι, αηδιασμένοι, έδιωξαν τον Ζάνουκ από το στούντιο που είχε ιδρύσει και που διοικούσε τόσα χρόνια. Ήταν ο τελευταίος μεγιστάνας του Χόλιγουντ.

Ο Ρίτσαρντ πήγε να δουλέψει στη Warner Bros. και συγχώρεσε τον πατέρα του. Η Βιρτζίνια πάτησε πόδι και η Ζιλ έφυγε. Ο Ντάριλ Ζάνουκ είχε πλέον επιστρέψει στην οικογένειά του. Όταν υπέστη εγκεφαλικό, επέστρεψε στην Καλιφόρνια και μετακόμισε μαζί με τη Βιρτζίνια. Έμειναν ξανά μαζί και γιόρτασαν την 50η επέτειο του γάμου τους. Ο Ρίτσαρντ μεταπήδησε στη Universal Pictures με τον συνεργάτη του, Ντέιβιντ Μπράουν. Έδωσαν στον 26χρονο Στίβεν Σπίλμπεργκ την πρώτη του ταινία, ενώ η δεύτερη ταινία τους ήταν Το κεντρί. Ο Ντάριλ προέβλεψε ότι θα κέρδιζε Όσκαρ, πράγμα που έγινε.

Προσωπική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 12 Ιανουαρίου 1924, όταν ήταν ακόμα ένας αισιόδοξος σεναριογράφος, ο Ντάριλ Ζάνουκ παντρεύτηκε την ηθοποιό Βιρτζίνια Φοξ, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά, την Νταρλίν, τη Σούζαν Μαρί και τον Ρίτσαρντ Ντάριλ.[22] Η Φοξ αποσύρθηκε από την υποκριτική αλλά έγινε γνωστή ως παρασκηνιακή επιρροή στις επιχειρηματικές αποφάσεις του συζύγου της, καθώς και ως ονομαστή οικοδέσποινα στην Καλιφόρνια.[22] Το ζευγάρι έφτασε σε διάσταση το 1956, όταν ο Ζάνουκ είχε παραιτηθεί ξαφνικά από την Twentieth Century-Fox για να γίνει ανεξάρτητος παραγωγός, λόγω των πολυδιαφημισμένων σχέσεων του Ζάνουκ με άλλες ηθοποιούς, αν και δεν χώρισαν ποτέ νομικά.[22] Το 1973, όταν ο Ζάνουκ αποσύρθηκε από τον κινηματογράφο, οι δυο τους συμφιλιώθηκαν και έζησαν μαζί στο Παλμ Σπρινγκς, και εκείνη τον φρόντιζε στο σπίτι τους από τη στιγμή που ο σύζυγός της έγινε διανοητικά ανίκανος στις αρχές της δεκαετίας του 1970 μέχρι τον θάνατό του το 1979.[22]

Καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ένα άρθρο του Οκτωβρίου 2017 στην εφημερίδα The Daily Beast, μετά την αναφορά αρκετών υποθέσεων σεξουαλικής κακοποίησης που διαπράχθηκαν από τον Χάρβι Γουάνστιν ανέφερε ότι «Για να βρει κανείς την πηγή όλης αυτής της ασχήμιας, πρέπει να στραφεί στον Ντάριλ Φ. Ζάνουκ, τον τιτάνα που αναδύθηκε από επικεφαλής παραγωγής στη Warner Bros. για να διευθύνει την Twentieth Century Fox. Από αυτήν τη θέση φαίνεται ότι προέκυψε ο μοντέρνος καναπές ακροάσεων, όπου κανονίζονταν συναντήσεις με διάφορες στάρλετ στο γραφείο του κάθε απόγευμα 4:00-4:30 μ.μ.» [23] Το άρθρο προσθέτει: «Όπως υποστήριξαν ορισμένοι, μπορεί να έμαθε αυτή την κακοήθη πρακτική από τον συνάδελφό του, Χάρι Κον, επικεφαλής της Columbia Pictures κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, καθώς ο Κον φέρεται να είχε ακόμη και ένα ιδιωτικό δωμάτιο δίπλα στο γραφείο του, όπου διεκπεραίωνε τις ανεπίσημες "υποθέσεις" του».[23]

Ένα άρθρο της εφημερίδας The New York Times τον Φεβρουάριο του 2020 μετά την καταδίκη του Γουάνστιν, επανέλαβε αυτούς τους ισχυρισμούς για τον Ζάνουκ, ενώ ανέφερε επίσης ότι «είναι καλά τεκμηριωμένο ότι είχε τη συνήθεια να χτυπάει με το πέος του τις γυναίκες».[24]

Θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο τάφος του Ντάριλ Ζάνουκ στο Westwood Village Memorial Park

Ο Ζάνουκ πέθανε από πνευμονία το 1979, σε ηλικία 77 ετών.[25][26] Είναι θαμμένος στο Westwood Village Memorial Park, κοντά στη σύζυγό του, Βιρτζίνια Φοξ στο Γουέστγουντ το Λος Άντζελες.

Κληρονομιά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ζάνουκ άρχισε να ασχολείται με σοβαρά ζητήματα, ανοίγοντας νέους δρόμους για την παραγωγή μερικών από τις πιο σημαντικές και αμφιλεγόμενες ταινίες του Χόλιγουντ. Πολύ πριν το κάνουν άλλοι, ο Ζάνουκ ασχολήθηκε με θέματα όπως ο ρατσισμός (Πίνκυ η μιγάς), ο αντισημιτισμός (Συμφωνία κυρίων), η φτώχεια (Τα σταφύλια της οργής, Καπνοτόπια), η αναγκαστική εργασία και η καταστροφή του περιβάλλοντος (Η κοιλάδα της κατάρας) και η κακομεταχείριση των ψυχικά άρρωστων ατόμων (Ο λάκκος με τα φίδια). Μετά την κυκλοφορία Λάκκου με τα φίδια (1948), 13 πολιτείες άλλαξαν τους σχετικούς τους νόμους. Για τη συνεισφορά του στη κινηματογραφική βιομηχανία, ο Ζάνουκ κέρδισε τρία Βραβεία Έρβιν Θάλμπεργκ από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών (ένα από τα οποία ήταν και το πρώτο βραβείο που έλαβε ποτέ). Μετά την τρίτη νίκη του Zanuck, οι κανόνες άλλαξαν για να περιοριστεί ένα βραβείο Θάλμπεργκ σε ένα άτομο. Η 20th Century Fox, το στούντιο που συνίδρυσε και διηύθυνε με επιτυχία τόσα χρόνια, προβάλλει ταινίες στην αίθουσα Darryl F. Zanuck.

Στις 8 Φεβρουαρίου 1960, ο Ζάνουκ έλαβε ένα αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας στο Χόλιγουντ για τη συνεισφορά του στην κινηματογραφική βιομηχανία.[27][28]

Στην ταινία του Netflix Blonde (2022), τον χαρακτήρα του κυρίου Ζ, που υποτίθεται ότι είναι ο Ζάνουκ,[29] υποδύθηκε ο Ντέιβιντ Γουορσόφσκι.[30]

Βραβεία Όσκαρ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υποψηφιότητες ταινιών του Ντάριλ Ζάνουκ για Βραβεία Όσκαρ
Έτος Αποτέλεσμα Πρωτότυπος τίτλος Τίτλος στα ελληνικά
1929–30 Υποψηφιότητα Disraeli Ντισραέλι
1932–33 42nd Street 42α οδός
1934 The House of Rothschild Ρότσιλντ
1935 Les Misérables Οι άθλιοι
1937 In Old Chicago Σόδομα και Γόμορα
1938 Alexander's Ragtime Band Ξανανθίζουν τα ρόδα
1940 The Grapes of Wrath Τα σταφύλια της οργής
1941 Νίκη How Green Was My Valley Η κοιλάδα της κατάρας
1944 Υποψηφιότητα Wilson Πρόεδρος Γουίλσον
1946 The Razor's Edge Στην κόψη του ξυραφιού
1947 Νίκη Gentleman's Agreement Συμφωνία κυρίων
1949 Υποψηφιότητα Twelve O'Clock High Ατσαλένιοι αετοί
1950 Νίκη All About Eve Όλα για την Εύα
1956 Υποψηφιότητα The King and I ("Darryl F. Zanuck presents" is seen in the opening credits) Ο βασιλιάς κι εγώ
1962 The Longest Day Η πιο μεγάλη μέρα του πολέμου

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12043173g. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 120859998. Ανακτήθηκε στις 18  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 3,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Darryl-F-Zanuck. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  5. (Αγγλικά) HOLLIS. Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. id.lib.harvard.edu/alma/99156570733703941/catalog. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2023.
  6. www.acmi.net.au/creators/3559.
  7. Ανακτήθηκε στις 6  Ιουνίου 2021.
  8. Albin Krebs. New York Times, June 11, 1976, "Adolph Zukor is Dead at 103".
  9. «FamilySearch». FamilySearch. 
  10. «Encyclopedia of the Great Plains | ZANUCK, DARRYL F. (1902-1979)». plainshumanities.unl.edu. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2022. 
  11. Arnold, Gary (1979-12-24). «Motion Picture Producer Darryl F. Zanuck Is Dead at 77» (στα αγγλικά). Washington Post. ISSN 0190-8286. https://www.washingtonpost.com/archive/local/1979/12/24/motion-picture-producer-darryl-f-zanuck-is-dead-at-77/6e238304-adea-462e-8121-5b782c74ff51/. Ανακτήθηκε στις 2022-02-13. 
  12. Gussow, Mel (September 1, 2002). «FILM; Darryl F. Zanuck, Action Hero of the Studio Era». The New York Times. https://www.nytimes.com/2002/09/01/movies/film-darryl-f-zanuck-action-hero-of-the-studio-era.html. Ανακτήθηκε στις May 1, 2010. 
  13. Maas, Frederica Sagor (1999). The Shocking Miss Pilgrim: A Writer in Early Hollywood. Lexington, KY: The University Press of Kentucky. σελίδες 44–45. ISBN 0-8131-2122-1. 
  14. Ilias Chrissochoidis (ed.), Spyros P. Skouras, Memoirs (1893–1953) (Stanford, 2013), p. 104.
  15. Mosley, Leonard (1984) Zanuck: The Rise and Fall of Hollywood's Last Tycoon, pp. 199–200.
  16. Mosley, p. 201
  17. Mosley "Zanuck", pp. 199–209
  18. Mosley, p. 209
  19. «The 23rd Academy Awards (1951) Nominees and Winners». Academy of Motion Picture Arts and Sciences. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2014. 
  20. "Recreation vs. Entertainment" by Darryl Zanuck, Hollywood Reporter, October 1953, quoted in "Widescreen Cinema" by John Belton, Harvard Press, 1992, p. 77
  21. John Murray (2008). Charlotte Mosley, επιμ. In Tearing Haste: Letters Between Deborah Devonshire and Patrick Leigh-Fermor. 
  22. 22,0 22,1 22,2 22,3 Gussow, Mel (October 15, 1982). «Virginia F. Zanuck, Silent Movie Star» (στα αγγλικά). The New York Times. https://www.nytimes.com/1982/10/15/obituaries/virginia-f-zanuck-silent-movie-star.html. Ανακτήθηκε στις October 31, 2022. 
  23. 23,0 23,1 Schager, Nick (2017-10-14). «Hollywood's Heinous 'Casting Couch' Culture That Enabled Harvey Weinstein» (στα αγγλικά). The Daily Beast. https://www.thedailybeast.com/hollywoods-heinous-casting-couch-culture-that-enabled-harvey-weinstein. Ανακτήθηκε στις 2022-09-18. 
  24. Dargis, Manohla (2020-02-25). «Harvey Weinstein Is Going to Prison. But That's Just a Starting Point.» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2020/02/25/movies/weinstein-jail.html. Ανακτήθηκε στις 2022-09-18. 
  25. Maslin, Janet (December 24, 1979). «Darryl F. Zanuck, Flamboyant Film Producer, Dead». The New York Times. https://www.nytimes.com/1979/12/24/archives/darryl-f-zanuck-flamboyant-film-producer-dead-knew-the-uses-of.html. 
  26. Arnold, Gary (24 Δεκεμβρίου 1979). «Motion Picture Producer Darryl F. Zanuck Is Dead at 77». Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2017. 
  27. «Darryl F. Zanuck | Hollywood Walk of Fame». www.WalkOfFame.com. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2016. 
  28. «Darryl Zanuck». Los Angeles Times. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2016. 
  29. ««Blonde»: Η σκοτεινή ιστορία της Μέριλιν Μονρόε και του «Μίστερ Ζ»». Protagon.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2024. 
  30. «'Blonde': 10 of the Marilyn Monroe Biopic's Stars and Their Real-Life Inspirations». The Hollywood Reporter. 28 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2023. 

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]