Ιερά Μητρόπολις Βιζύης
Η Ιερά Μητρόπολις Βιζύης ήταν μια επαρχία (Μητρόπολη) του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ανατολική Θράκη.
Η επισκοπή υπήρχε έως το 1923 με έδρα της την Βιζύη (σήμερα Vize). Ο τίτλος του Βιζύης, υπερτίμου και εξάρχου Μαύρης Θαλάσσης αποδίδεται πλέον σε τιτουλάριους επισκόπους του Πατριαρχείου.
Μητροπολίτης Βιζύης είναι από τις 24 Ιανουαρίου 2024 ο από Μεξικού Αθηναγόρας (Αναστασιάδης).
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Βιζύη (σήμερα Vize) βρίσκεται 140 χλμ βορειοδυτικά της Κωνσταντινούπολης. Ιδρύθηκε μετά την καταστροφή της οχυρωμένης αρχαίας θρακικής πόλεως των Κοτυδών, Δάματα, από τον στρατηγό του Λυσιμάχου, Βίζυ, ο οποίος της έδωσε και το όνομά του. Η πόλη αναπτύχθηκε αρκετά και διέθετε λαμπρά κτήρια και ναούς. Κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους έφτασε στο απόγειο της δόξας της, καθώς είχε εξαιρετικές σχέσεις με τη Ρώμη και διέθετε μάλιστα και δικό της Νομισματοκοπείο, το οποίο εξέδιδε περίτεχνα νομίσματα.
Τον Μάρτιο του 1453 κυριεύθηκε από τους Οθωμανούς, οι οποίοι κατεδάφισαν τα τείχη της και κατέστρεψαν σχεδόν όλους τους ναούς της, εκτός από το ναό της Αγίας Σοφίας και του Αγίου Νικολάου, που µετατράπηκαν σε τεµένη[1]. Από τον Μάρτιο ως τον Ιούλιο του 1913 η περιοχή ήταν υπό βουλγαρική κατοχή, ενώ στις 14 Ιουλίου του 1920 κατελήφθη από τον ελληνικό στρατό και προσαρτήθηκε επισήμως στο Βασίλειο της Ελλάδας στις 28 Ιουλίου 1920. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και την υπογραφή της Ανακωχής των Μουδανιών, τον Οκτώβριο του 1922 η περιοχή εκκενώθηκε από τον ελληνικό στρατό[2] και με την ανταλλαγή πληθυσμών Ελλάδας-Τουρκίας και από τον Ορθόδοξο πληθυσμό της και παραδόθηκε στην Τουρκία στις 12 Νοεμβρίου 1922. Έκτοτε δεν υπάρχει καθόλου Ορθόδοξος πληθυσμός στα εδάφη της Μητρόπολης[3].
Η πόλη έγινε πολύ νωρίς επισκοπή, καθώς κατά την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο (325 μ.Χ.) αναφέρεται «Επίσκοπος της των Βιζυηνών πόλεως». Τον 9ο αιώνα υπήχθη στην Μητρόπολη Ηρακλείας. Τον 6ο αιώνα έγινε Αυτοκέφαλη Αρχιεπισκοπή[4] και λίγο πριν τα μέσα του 14ου αιώνα αναβιβάστηκε σε Μητρόπολη. Τον 15ο αιώνα, μετά την κατάκτηση της περιοχής από τους Οθωμανούς, η Βιζύη περιέπεσε σε αφάνεια και η Μητρόπολη εξέλιπε. Αποκαταστάθηκε πριν το 1565 και το 1682 συγχωνεύτηκε με τη Μητρόπολη Μηδείας. Στις αρχές του 18ου αιώνα αναφέρονται και πάλι οι δύο Μητροπόλεις χωριστά, αλλά πριν το 1725 ξαναενώνονται και αναφέρονται ως «Ιερά Μητρόπολις Βιζύης και Μηδείας».
Η Μητρόπολη Βιζύης συνόρευε βόρεια με την Μητρόπολη Σηλύμνου (Σλίβεν) της Βουλγαρίας και την Μητρόπολη Σωζοαγαθουπόλεως ως το 1913, ανατολικά με τη Μαύρη Θάλασσα, νότια με τις Μητροπόλεις Ηρακλείας και Τυρολόης και δυτικά με τις Μητροπόλεις Αδριανουπόλεως και Σαράντα Εκκλησιών[4]. Εκτός από τη Βιζύη και την Μήδεια (Kıyıköy), στις αρχές του 20ού αιώνα περιελάμβανε τις κοινότητες Χάσβουγα ή Άσμπουγα (Hasbuğa), Μαγκριώτισσα (Düzova), Μουσελήμ (Müsellim), Άγιος Γεώργιος (Evrenli), Τσακλή (Çakıllı), Κρυόνερο (Soğucak), Τοπτσί Κιοΐ (Topçuköy), Σοφίδες (Evrencik), Άγιος Ιωάννης (Akpınar), Πινακά (Küçükyayla), Σαρακήνα (Sergen), Ακτζετζίμ (Aksicim), Γιάτρος (Kızılağaç), Οργάζ (Kışlacık), Σεράγιον (Saray), Γιουβαλή (Yuvalı), Καβάκι ή Καβατζίκ (Kavacık), Σαμάκοβο (Demirköy), Τρουλιά (Hamdibey), Άγιος Στέφανος (Beğendik), Αχμέτ μπέη (Ahmetbey) και Τσιφλίκ Κιοΐ (Çiftlikköy).
Επισκοπικός κατάλογος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Όνομα | Έτη | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| Γεώργιος | ~ 325 | συμμετείχε στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο[5] |
| Παπιανός | ~ 325 | ομοίως[5] |
| Ευπρέπιος | ~ 431 | συμμετείχε στη Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο[5] |
| Λουκιανός ή Λουκάς | ~ 451 ~ 459 | συμμετείχε στη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο[5] |
| Ιωάννης | ~ 533[5] | |
| Θεόδωρος | ~ 553 | συμμετείχε στην Ε΄ Οικουμενική Σύνοδο[5] |
| Θεοδόσιος | 650 ~ 656[5] | |
| Γεώργιος | ~ 680[5] | |
| Θεόδωρος | ~ 783 ~ 787[5] | |
| Μιχαήλ | ~ 869[5] | |
| Πέτρος | ~ 879 | |
| Εύθυμος | ~ 902[6] | |
| Νικήτας | ~ 1028[6] | |
| Λέων | ~ 1082 ~ 1084[6] | |
| Θεόδωρος | 1156 – 1166[6] | |
| Ιωάννης | ~ 1170[6] | |
| Νικόλαος | 1191 – 1192[6] | |
| Νικήτας | ~ 1192[6] | |
| Δημήτριος | πριν το 1200 – 1250[6] | |
| Ιωάννης | ~ 1260[6] | |
| Ιωάννης | πριν το 1278[6] – μετά τον Ιούνιο 1294[7] | |
| Νικόλαος | 1327 – 1330 | Προύσης, προεδρικώς[6] |
| Νεόφυτος | 1350 – 1355[8] | |
| Ιωακείμ | ~ 1565[8] | |
| Διονύσιος | ~ 1567[8] | α΄ θητεία |
| Δανιήλ | 1572 – 1578[8] | |
| Κύριλλος | ~ 1575(;)[8] | |
| Διονύσιος | 1575 – 1578 | β΄ θητεία[8] |
| Ιερεμίας | ~ 1578[8] | |
| Λαυρέντιος | ; – 1616[8] | |
| Άνθιμος | ~ 1616 ~ 1620[8] | |
| Δανιήλ | ~ 1621[8] | |
| Καλλίνικος | ~ 1623[8] | |
| Άνθιμος | ~ 1631[8] | |
| Δαμασκηνός | ~ 1631 ~ 1641[8] | |
| Χρύσανθος | ~ 1647[8] | |
| Γαβριήλ | ~ 1648[8] | |
| Γρηγόριος | 1648 – 1654[8] | |
| Κοσμάς | ~ 1668 ~ 1674[8] | |
| Γρηγόριος ή Γεράσιμος | ~ 1674[8] | |
| Ζαχαρίας | 1674 – 1702[8] | |
| Νικόλαος | ~ 1713[9] | |
| Ιωακείμ | 1713 – 1720[8] | |
| Παρθένιος | ~ 1720[9] | |
| Ακάκιος | ~ 1723[9] | |
| Αγάπιος | ~ 1726[9] | |
| Μακάριος | ~ 1728, 1731 – 1736[9] | |
| Ιωαννίκιος | ~ 1738[9] | |
| Ιωακείμ | ~ 1744[9] | |
| Καλλίνικος | ~ 1747[9] | |
| Γεράσιμος | Ιούνιος 1748[9] | |
| Γεννάδιος | 1749 – 1751[9] | |
| Γεράσιμος | 1751 – 1752[9] | |
| Αγάπιος | 1752 – 1762[9] | |
| Γεράσιμος | 1762 – Φεβρουάριος 1783(;)[10] | κατόπιν Νικομηδείας, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Παρθένιος | Φεβρουάριος 1783(;)[10] – ; | |
| Ιερώνυμος | ~ 1784[9] | |
| Παρθένιος | 1784 – 1792[9] | |
| Δανιήλ Β΄ (Πάντουβας) | Ιούνιος 1792 – 13 Αυγούστου 1813 † | από Σεβαστείας |
| Νεόφυτος Β΄ | Αύγουστος 1813 – 1816 † | |
| Ιερεμίας (Ταυλάριος) | Αύγουστος 1816 – 9 Ιουνίου 1821 | κατόπιν Δέρκων |
| Ιωάσαφ (Μαρμαράς) | 14 Ιουνίου 1821 – Αύγουστος 1826 | κατόπιν Νύσσης, α΄ θητεία |
| Ιωσήφ (Ζαμπέλης) | Αύγουστος 1826 – 28 Σεπτεμβρίου 1826 | από Ελευθερουπόλεως, παραιτήθηκε, κατόπιν Νύσσης |
| Ιωάσαφ (Μαρμαράς) | Οκτώβριος 1826 – 25 Σεπτεμβρίου 1830 | από Νύσσης, β΄ θητεία, παραιτήθηκε |
| Κοσμάς | Σεπτέμβριος 1830 – Αύγουστος 1837 | από Προικοννήσου, κατόπιν Χίου |
| Γρηγόριος (Κωνσταντινίδης) | Αύγουστος 1837 – 27 Σεπτεμβρίου 1855 | από Χίου, κατόπιν εκ νέου Χίου |
| Ματθαίος | 29 Σεπτεμβρίου 1855 – 16 Αυγούστου 1862 | επαύθη |
| Πλάτων (Σκουλικίδης) | 2 Μαρτίου 1863 – 27 Ιουλίου 1877 † | |
| Κωνστάντιος (Σταυρίδης) | 1 Αυγούστου 1877 – 17 Ιουλίου 1889 † | από Ελενουπόλεως |
| Ιερόθεος (Δημητριάδης) | 20 Αυγούστου 1899 – 3 Φεβρουαρίου 1900 | κατόπιν Ρόδου |
| Δωρόθεος (Χρηστίδης) | 5 Φεβρουαρίου 1900 – 29 Ιανουαρίου 1904 | από Βελεγράδων, κατόπιν Σωζοαγαθουπόλεως |
| Νικόδημος (Κομνηνός ή Ανδρέου) | 29 Ιανουαρίου 1904 – 19 Φεβρουαρίου 1908 | από Βοδενών, κατόπιν Κώου |
| Άνθιμος (Σαρίδης) | 19 Φεβρουαρίου 1908 – 17 Νοεμβρίου 1922 | από Μογλενών, κατόπιν Μαρωνείας |
| Χριστόφορος (Κνήτης) | 4 Φεβρουαρίου 1928 – 7 Αυγούστου 1958 † | από Αυστραλίας |
| Αθηναγόρας (Αναστασιάδης) | 24 Ιανουαρίου 2024 – σήμερα | από Μεξικού |
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Κομνηνίδου 2011, σελ. 70.
- ↑ Κομνηνίδου 2011, σελ. 157.
- ↑ Kiminas 2009, σελ. 66.
- ↑ 4,0 4,1 Kiminas 2009, σελ. 65.
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 Σταμούλης 1940, σελ. 90.
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 Σταμούλης 1940, σελ. 91.
- ↑ Failler, Albert (1993). «Un acte inédit du patriarche de Constantinople Jean XII (2 juin 1294)». Revue des études byzantines 51: 79. https://www.persee.fr/doc/rebyz_0766-5598_1993_num_51_1_1870. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 8,15 8,16 8,17 8,18 8,19 Σταμούλης 1940, σελ. 92.
- ↑ 9,00 9,01 9,02 9,03 9,04 9,05 9,06 9,07 9,08 9,09 9,10 9,11 9,12 9,13 Σταμούλης 1940, σελ. 93.
- ↑ 10,0 10,1 «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΣΤ): 252. 1882. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA252#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2024.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Kiminas, Demetrius (31 Μαρτίου 2009). The Ecumenical Patriarchate: A History of Its Metropolitanates with Annotated Hierarch Catalogs. Wildside Press LLC. ISBN 978-1434458766. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2024.
- Κομνηνίδου, Δροσιά (2011). Εθνική και θρησκευτική συνείδηση των Θρακών κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, μεταπτυχιακή εργασία (PDF). Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2024.
- Σταμούλης, Μιλτιάδης (1940). «Συμβολή εις την ιστορίαν των εκκλησιών της Θράκης». Θρακικά 14. https://www.he.duth.gr/erg_laog/thrakika/Thrakika14.pdf. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2024.