Αουρέλιο της Αραγωνίας

Αουρέλιο της Αραγωνίας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	8ος αιώνας
Θάνατος	809
Θρησκεία	Χριστιανισμός
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολεμιστής ηγεμόνας αριστοκράτης
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Count(ess) of Aragon (802–809)

Ο Αουρέλιο (ισπανικά: Aureolo, αραγωνικά: Aureolus, καταλανικά: Oriol, πέθανε το 809) ήταν ο πρώτος Κόμης της Αραγωνίας (802 - 809). Ο Αουρέλιο αναφέρεται στα Φραγκικά βασιλικά χρονικά (Annales regni Francorum) ως «κόμης διορισμένος από τους Φράγκους στην άλλη πλευρά των Πυρηναίων, μπροστά από την Ουέσκα». Παρόλο που οι πηγές είναι λιγοστές και υπάρχουν ερωτηματικά, διάφοροι ιστορικοί τον θεωρούν ως τον πρώτο κάτοχο της Κομητείας της Αραγωνίας. Ωστόσο, αυτό αμφισβητείται από άλλους μελετητές της προσωπικότητας του, που θεωρούν ότι η κομητεία του θα μπορούσε να ήταν στο Σοβράρβε, τη Ριβαγόρθα ή το Ουρζέλ. Επιπλέον, οι Γενεαλογίες της Ρόδας αναφέρουν ως πρώτο κάτοχο της κομητείας της Αραγωνίας τον Αθνάρ Α´ Γκαλίντεθ.

Ιστορικό πλαίσιο

Οι χριστιανοί άρχοντες της χερσονήσου της εποχής δεν διέθεταν δικό τους νόμισμα. Συνήθιζαν να χρησιμοποιούν στις συναλλαγές τους αυτό του Εμιράτου της Κόρδοβας, όπως αυτό το δράμι από ασήμι που κόπηκε υπό την κυριαρχία του Χισάμ Α´.

Η κατάκτηση της Ισπανίας από το Χαλιφάτο των Ομεϋαδών ήταν πολύ γρήγορη. Στην τέταρτη δεκαετία του 8ου αιώνα, είχαν ήδη καταληφθεί τα εδάφη στα βόρεια της Σαραγόσας μέχρι τα Πυρηναία. Αν και οι αραβικές πηγές αναφέρουν ότι οι χριστιανοί που δεν προσηλυτίστηκαν στο Ισλάμ έπρεπε μόνο να πληρώσουν τον κεφαλικό φόρο, οι χριστιανικές πηγές επιμένουν ότι υπήρχαν χριστιανοί που υπόκεινται σε δουλεία και άλλοι που κατέφυγαν στα βουνά. Ωστόσο, είναι σαφές ότι προς τα μέσα του αιώνα, οι μουσουλμάνοι ήταν οι απόλυτοι κυρίαρχοι στην περιοχή. Το 732 έλαβε μέρος μία στρατιωτική αποστολή όπου κατακτήθηκαν οι κάτοικοι των βουνών και απελάθηκαν οι γυναίκες και τα παιδιά τους. Ως απόδειξη πως υπήρχαν αποστολές στα βόρεια των Πυρηναίων, αποτελεί το γεγονός ότι η οπισθοφυλακή ήταν πλήρως ελεγχόμενη. Ως εκ τούτου, δεν υπήρχαν χριστιανικοί πυρήνες που να διέφυγαν εξ´ αρχής από από την αρχή του χαλιφάτου.

Οι τάσεις για εξέγερση των ηγεμόνων της Άνω Μαρκίας οξύνθηκε από τις εντάσεις που δημιουργήθηκαν με την ανακήρυξη του Αμπντεραμάν Α´ ως νέου εμίρη της Αλ-Άνταλους, πλέον ανεξάρτητου από το Χαλιφάτο των Αββασιδών που είχε ως έδρα του τη Βαγδάτη. Ως αποτέλεσμα, αρκετοί ηγέτες προσκάλεσαν τον βασιλιά των φράγκων να διασχίσει τα Πυρηναία. Ο Καρλομάγνος αποδέχθηκε την πρόσκληση και το 778 μπήκε η χερσόνησο όντας στην κεφαλή του στρατού. Η δράση του δεν ήταν από τη φύση της αντί-ισλαμική, ούτε προς υπεράσπιση του Χριστιανισμού. Δεν ήρθε για να ενσωματώσει την περιοχή στο βασίλειο, αλλά για τη δημιουργία μίας ζώνης de jure υποτέλειας βάση της υποταγής διαφόρων πόλεων. Η εισβολή των φράγκων απαντήθηκε από τον Αμπντεραμάν με μια στρατιωτική εκστρατεία, με σκοπό να υποτάξει τους επαναστάτες, τόσο τους χριστιανούς όσο και τους μουσουλμάνους. Στο πλαίσιο αυτό, υπάρχουν στοιχεία ότι ο στρατός του εμιράτου υποτάχθηκε το 781 σε κάποιον ιμπν Μπαλασκούτ — που σημαίνει «γιος του Μπλάσκο» — ο οποίος ταυτίζεται με τον Γκαλίντο Μπελασκοτένες, που ήταν παντρεμένος με τη Φάκιλο και ήταν πατέρας του Γκαρθία «του Κακού». Ωστόσο, η φραγκική διείσδυση δεν σταμάτησε, ενώ υπάρχουν στοιχεία και για μια νέα στρατιωτική εκστρατεία το 800 εναντίον της Ουέσκας, υπό την ηγεσία του Λουδοβίκου της Ακουιτανίας. Επιπλέον, οι κοιλάδες των Πυρηναίων μετατράπηκαν στη συνέχεια σε καταφύγιο για τους επαναστάτες ή τους διαφωνούντες με τη μουσουλμανική δύναμη.

Πρέπει να σημειωθεί η τεράστια διαφορά που υπήρχε αυτή την εποχή, μεταξύ των εδαφών του Εμιράτου και των χριστιανικών εκτάσεων της ιβηρικής χερσονήσου. Τα πρώτα είχαν μια οικονομία που βασίζονταν στο εμπόριο και με μια ισχυρή αστική ζωή, ενώ τα δεύτερα είχαν μια υποτυπώδη οικονομία, και βάσιζαν τον πλούτο στην κατοχή και την εκμετάλλευση της γης. Οι χριστιανοί ηγέτες δεν έκδιδαν νόμισμα και οι πληρωμές γίνονταν με χρήματα από το μουσουλμανικό έδαφος και, σε μικρότερο βαθμό, με αρχαία βησιγοτθικά και ρωμαϊκά νομίσματα. Ακόμη και η διαφορά μεταξύ του Εμιράτου και της Καρολίγγιας Αυτοκρατορίας ήταν ιδιαίτερα αξιοσημείωτη, παρόμοια με αυτή που υπήρχε στον εικοστό αιώνα μεταξύ των βιομηχανικών χωρών και του τρίτου κόσμου.

Ο Αουρέλιο

Οι υπάρχουσες πηγές από την εποχή εκείνη και σχετικά με τον Αουρέλιο είναι πολύ περιορισμένες και αποτρέπουν το να καθοριστεί με βεβαιότητα το ποιος ήταν. Τα αρχεία του Σαν Χουάν ντε λα Πένια επλήγησαν από διάφορες φωτιές, και οι αραβικές πηγές δίνουν λίγη προσοχή στα ανώτερα εδάφη του βορρά. Η θέση της περιοχής στην οποία έδρασε ο κόμης δεν είναι σαφής. Οι Γενεαλογίες της Ρόδας, που συγκεντρώθηκαν στη Νάχερα το 970 είναι μια πηγή μεταγενέστερη με λιγοστά στοιχεία. Αυτό κάνει τους ιστορικούς να κάνουν εικασίες με βάση γραπτές και αρχαιολογικές πηγές. Με βάση τα Φραγκικά βασιλικά χρονικά, ο Carlos Laliena θεωρεί ότι Αουρέλιο ήταν της οικογένειας των κομητών της Perigueux, ενώ ο ιστορικός Antonio Ubieto Arteta είναι ακόμα πιο ακριβής αναφέροντας ότι ήταν γιος του κόμη Oriol της Périgueux. Σύμφωνα με τον Christian Settipani, και βασισμένος εν μέρει στην ονοματολογία, ο Αουρέλιο (Aureolus ή Aurelius), ήταν μακρινός ανιψιός του Santo Eparquio, καθώς και ανιψιός της συζύγου του Φρουελά της Κανταβρίας, κόρη ενδεχομένως κάποιου Αουρέλιο, αν και τα Aurelius και Aureolus είναι διαφορετικά ρωμαϊκά ονόματα.

Αν και δεν είναι γνωστή με ακρίβεια η τοποθεσία της κομητείας που διοικήθηκε από τον Αουρέλιο, η κοιλάδα του Έτσο είναι η επιλογή με τη μεγαλύτερη υποστήριξη μεταξύ των ιστορικών.

Στη μνημειώδη Ιστορία της Ισπανίας, σε επιμέλεια Ραμόν Μενέντεθ Πιδάλ, οι ιστορικοί Ricardo del Arco y Garay και Fernando Valls Taberner, αναφέρουν ότι ο Γάλλος ιστορικός του 17ου αιώνα Pedro de Marca υποστήριζε ότι Αουρέλιο εγκαθίδρυσε μια φραγκική φρουρά στο κάστρο της Λοάρρε, μετά την αποστολή του Λουδοβίκου της Ακουιτανίας το 799. Ωστόσο, και οι δύο συγγραφείς αμφισβητούν αυτόν τον ισχυρισμό, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις για κανένα φρούριο, το οποίο πολύ αργότερα να κατέληξε να σχηματίσει το Βασίλειο της Αραγωνίας, με εξαίρεση την κομητεία της Ριβαγόρθα — που ανήκε στους Φράγκους. Γι 'αυτόν τον λόγο πιστεύουν ότι τα εδάφη που ελέγχονταν από τον Αουρέλιο θα μπορούσαν να βρίσκονται στις κομητείες του Ουρζέλ ή του Παλιάρς. Προσθέτουν ότι σε αυτό που ήταν τότε η Κομητεία της Αραγωνίας με τη στενή έννοια, δεν υπάρχουν καταγεγραμμένα ίχνη, κάποιου συσχετισμού με τη φραγκική παρουσία, με εξαίρεση ορισμένα διπλώματα αμφιβόλου γνησιότητας της Μονής του Αγίου Πέτρου της Σιρέσα. Ωστόσο, επιβεβαιώνουν ότι ναι είναι συνηθισμένες οι αναφορές στις φραγκικές κυριαρχίες πάνω στις κομητείες της Ριβαγόρθα και του Σοβράρβε. Με βάση αυτό εκφράζουν ήδη τις αμφιβολίες τους όσον αφορά την τοποθεσία της κομητείας που διοικούνταν από τον Αουρέλιο, της οποίας τα φράγκικα χρονικά περιορίζονται στο να επιβεβαιώσουν ότι βρισκόταν στα νότια των Πυρηναίων, μπροστά από τη Σαραγόσα και την Ουέσκα.

Αντίθετα, ο José María Lacarra, παρόλο που δέχεται ότι η έλλειψη πηγών μας εμποδίζει να γνωρίζουμε την ιστορία των ηγετών των Πυρηναίων της εποχής εκείνης, τοποθετεί το φέουδο του Αουρέλιο σε αυτό που σύντομα θα αποτελούσε στη συνέχεια την Κομητεία της Αραγωνίας. Θεωρεί επίσης ότι η κατοχή του θα έπρεπε να ήταν συνέπεια της εκστρατείας κατά της Ουέσκας. Ο ίδιος εικάζει ότι ο πρώτος Φράγκικος στρατιωτικός πυρήνας θα έπρεπε να βρίσκεται στις κοιλάδες του Έτσο και του Κανφράνκ λόγω της καλής επικοινωνίας τους με το Βασίλειο των Φράγκων. Αυτές οι πρώτες φρουρές πρέπει να είχαν ενισχύσει το ήδη υπάρχον συναίσθημα της ανυποταξίας των κατοίκων των βουνών. Στη συνέχεια, η επικράτεια θα επεκταθεί για να φτάσει τα 600 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Εκτός της κομητείας θα πρέπει να βρίσκεται το κανάλι της Berdún, ένα έρημο έδαφος το οποίο διέσχισαν τα στρατεύματα του Εμιράτου, και οι κοιλάδες των Ανσό, Tena και Acumuer.

Στο ίδιο μήκος κύματος με τον Lacarra είναι και ο ιστορικός Antonio Ubieto, ο οποίος πιστεύει ότι ο κόμης Αουρέλιο ίσως κυβέρνησε στην κοιλάδα του Έτσο από το 797. Είναι της γνώμης ότι από τις απαρχές του 9ου αιώνα υπήρχε ήδη οργανωμένη η Κομητεία της Αραγωνίας υπό την προστασία του αυτοκράτορα. Παρόμοια είναι η άποψη και του Philippe Sénac, ο οποίος παραδέχεται ότι η θέση του είναι ανακριβής, αλλά υποθέτει ότι θα πρέπει να βρίσκεται στις κοιλάδες του Έτσο και του Αραγών.. Επίσης, ο José Ángel Sesma Muñoz κλίνει προς το να τοποθετήσει την κομητεία στην περιοχή της Χαθετάνια λόγω του γεγονότος ότι έχει δώσει το όνομα του Αουρέλιο στο βουνό Peña Oroel, αλλά θεωρεί επίσης πιθανό ότι η κομητεία μπορεί να ήταν εγκατεστημένη στο Σοβράρβε.

Διαφωνεί με τις απόψεις των Lacarra, Ubieto και Sénac, ο ιστορικός Antonio Durán Gudiol, που θεωρεί πιο πιθανό η κομητεία του Αουρέλιο να βρισκόταν στο Σοβράρβε. Βασίζεται στο γεγονός ότι το τραχύ ανάγλυφο της περιοχής θα διευκόλυνε την άμυνά της, με την κατασκευή από τους μουσουλμάνους του φρουρίου του Αλκέθαρ, που δείχνει αμυντική προδιάθεση μπροστά σε μια απειλή, και μπροστά στην παρουσία μιας χριστιανικής οικογένειας που θα έλεγχε την επικράτεια, με επικεφαλής διαδοχικά τους Μπλάσκο, Γκαλίντο και Γκαρθία. Ο Durán είναι επίσης της άποψης ότι η κομητεία θα έπρεπε να ήταν συνέπεια της εκστρατείας του Λουδοβίκου εναντίον της Ουέσκας το 800 και ότι οι Φράγκοι θα μπορούσαν να συμμαχήσουν με τον Γκαλίντο ή με τον γιο του Γκαρθία και με τον Bahlul ibn Marzuq, μουσουλμάνο ηγέτη επαναστάτη που ήταν εγκατεστημένος στη Σαραγόσα και την Ουέσκα. Όταν ο τελευταίος δολοφονήθηκε από τον Jalaf ibn Rashid, το φέουδο έγινε μια ζώνη που περιβάλλονταν από εδάφη ελεγχόμενα από μουσουλμάνους.

Παρόλο που οι φραγκικές πηγές του αποδίδουν τον χαρακτήρα του Κόμη, φαίνεται πως αυτός ήταν περισσότερο ένας φύλακας ή στρατιωτικός επικεφαλής, υπεύθυνος για τη διασφάλιση της επικοινωνίας μεταξύ των δύο εδαφών, παρά μια αυθεντική εδαφική αρχή.

Η επιρροή του Αουρέλιο

Κατά προσέγγιση η κατάσταση της ιβηρικής χερσονήσου γύρω στο 790. Η φραγκική παρουσία στην περιοχή των Πυρηναίων ήταν αξιοσημείωτη.

Στις αρχές του 9ου αιώνα, η φραγκική πίεση στην Άνω Μαρκία ήταν σημαντική. Το 806, ο βασιλιάς Ίνιγο Αρίστα της Παμπλόνα, πρόσφερε την υποταγή του στον αυτοκράτορα. Το ίδιο έτος το, Παλιάρς και η Ριβαγόρθα ενσωματώθηκαν στην Κομητεία της Τουλούζης. Η παρουσία του κόμη Αουρέλιο είναι ένα ακόμα παράδειγμα αυτής της σημαντικής φραγκικής παρουσίας στα νότια των Πυρηναίων.

Η καρολίγγεια πολιτική ήταν να ιδρυθούν μοναστήρια στις κατεχόμενες περιοχές από το βασίλειο, αργότερα αυτοκρατορία. Για το λόγο αυτό, ο Durán θεωρεί ότι το μοναστήρι του Σαν Χουαν του Ματιδέρο (San Juan de Matidero) θα μπορούσε να είχε ιδρυθεί από τον Αουρέλιο. Από την πλευρά του, ο Ubieto σημειώνει ότι εκείνη την εποχή ο ηγούμενος ο Ζαχαρίας ήταν ήδη στην κοιλάδα του Έτσο προκειμένου να αποκτήσει γη στην οποία να χτίσει το μελλοντικό μοναστήρι του Αγίου Πέτρου της Σιρέσα, το οποίο ανεγέρθηκε με σκοπό να ξεχαστεί η ήττα του στρατού των Καρολίδων το 778.

Υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των ιστορικών ότι ο Αουρέλιο πέθανε το 809, γεγονός που εκμεταλλεύτηκε ο μουσουλμάνος ηγέτης Amrus ben Yusuf — που έλεγχε την Ουέσκα και τη Σαραγόσα— για να καταλάβει όλα τα φρούρια τους και να εγκαταστήσει φρουρές σε αυτά. Ωστόσο, η κατοχή αυτή ήταν προσωρινή, καθώς μια νέα φραγκική εκστρατεία υπό την ηγεσία του κόμη Heriberto ανέκτησε τα εδάφη το 811 ή το 812. Λίγο αργότερα, η καρολίγγεια Αυτοκρατορία, διόρισε έναν νέο κόμη στα νότια των Πυρηναίων: τον Αθνάρ Α´ Γκαλίντεθ, ο οποίος ήταν ο ιδρυτής μιας δυναστείας Ισπανών κομητών στην οποία οι Γενεαλογίες της Ρόδας αναφέρονται ως την ιδρύτρια δυναστεία της Κομητείας της Αραγωνίας. Στην πραγματικότητα, η ονομασία "Aragón" (Αραγωνία) για να ορίσει μια πολιτική κοινότητα, δεν εμφανίζεται μέχρι το 828, όταν και αναφέρεται στις κοιλάδες του Έτσο και του Κανφράνκ.

Σύμφωνα με την παράδοση, το όρος Peña Oroel πήρε το όνομά του από αυτή την προσωπικότητα του Αουρέλιο.

Δείτε επίσης

• Κατάλογος μοναρχών της Αραγωνίας

Βιβλιογραφία

• del Arco y Garay, Ricardo· versalita, Fernando (1988). Μενέντεθ Πιδάλ, Ραμόν, επιμ. Historia de España. Tomo VI. Los comienzos de la Reconquista (711-1038) (στα Ισπανικά). Espasa-Calpe. σελίδες 351–412. ISBN 84-239-4808-0. 

• Durán Gudiol, Antonio (1988). Los condados de Aragón y Sobrarbe (στα Ισπανικά). Σαραγόσα: Guara Editorial. σελίδες 30–93. ISBN 84-7611-038-3. 

• Lacarra, José María (1998). Aragón en el pasado (στα Ισπανικά). Μαδρίτη: Espasa-Calpe. σελίδες 16–30. ISBN 84-239-1435-6. 

• Laliena Corbera, Carlos (2008). «El reino y la corona. La formación de Aragón (siglos XI-XIII)». Στο: Eloy Fernández Clemente. Historia de Aragón (στα Ισπανικά). Μαδρίτη: La Esfera de los Libros. σελίδες 173–175. ISBN 978-84-9734-722-8. 

• Senac, Philippe (1999). «Estudio sobre los primeros condes aragoneses» (στα ισπανικά). Aragón en la Edad Media (Σαραγόσα: πανεπιστήμιο της Σαραγόσας): 1501-1506. ISSN 0213-2486. http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=108564. 

• Sesma Muñoz, J. Ángel (1980). «Cómo, cuándo y porqué nace Aragón». Στο: Canellas López, Ángel. Aragón en su historia (στα Ισπανικά). Σαραγόσα: Caja Inmaculada. σελίδες 108–114. ISBN 84-500-3905-3. 

• Settipani, Christian (2004). La noblesse du Midi carolingien: etúdes sur quelques grands familles d’Acquitaine et du Languedoc du IXe au XIe siècle, Toulousain, Perigord, Limousin, Poitou, Auvergne (στα Γαλλικά). Οξφόρδη: Oxford Unit for Prosopographical Research. ISBN 9781900934046. 

• Ubieto Arteta, Antonio (1981). Historia de Aragón. La formación territorial (στα Ισπανικά). Σαραγόσα: Anubar Ediciones. σελίδες 5–14. ISBN 84-7013-181-8. 

• Ubieto Arteta, Antonio (1989). Historia de Aragón. Orígenes de Aragón (στα Ισπανικά). Σαραγόσα: Anubar Ediciones. σελίδες 193–194. ISBN 84-7013-237-7. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Άρθρο Aureolo Αρχειοθετήθηκε 2020-10-24 στο Wayback Machine. στη Μεγάλη Αραγωνική Εγκυκλοπαίδεια.