Έδικτο της Σαρδικής
Το διάταγμα της Σερδικής, λατιν.: edictum Serdica, που ονομάζεται επίσης διάταγμα Ανοχής από τον Γαλέριο, [1] [2] [3] εκδόθηκε το 311 στη Σερδική (νυν Σόφια, Βουλγαρία) από τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Γαλέριο. Τερμάτισε επίσημα τον διωγμό τού Διοκλητιανού προς τον Χριστιανισμό στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. [4]
Το Διάταγμα παραχώρησε σιωπηρά στον Χριστιανισμό το καθεστώς της επιτρεπόμενης θρησκείας (religio licita)]], μίας λατρείας που αναγνωρίστηκε και έγινε πια αποδεκτή από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. [5] Ήταν το πρώτο διάταγμα, που νομιμοποίησε τον Χριστιανισμό και προηγήθηκε του διατάγματος των Μεδιολάνων κατά δύο χρόνια.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 23 Φεβρουαρίου 303, στην εορτή των Τερμιναλίων, ο Αυτοκράτορας Διοκλητιανός, μετά από πρόταση του Γαλέριου, είχε εκδώσει διωκτικό διάταγμα. Το διάταγμα προέβλεπε:
- Καταστροφή εκκλησιών και κάψιμο των Αγίων Γραφών
- Δήμευση εκκλησιαστικής περιουσίας
- Απαγόρευση ανάληψης συλλογικών νομικών ενεργειών στους χριστιανούς
- Απώλεια προνομίων για Χριστιανούς υψηλού βαθμού, που αρνούνται να παραιτηθούν
- Σύλληψη ορισμένων κρατικών αξιωματούχων.
Το 305 ο Διοκλητιανός παραιτήθηκε από τον θρόνο και αντικαταστάθηκε από τον Γαλέριο, τον διάδοχό του, ο οποίος συνέχισε τις διώξεις στην Ανατολή μέχρι το 311, όταν παραχώρησε στους Χριστιανούς συγχώρεση, ελευθερία λατρείας και (σιωπηρά) το καθεστώς της religio licita.
Πλήρες κείμενο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το διάταγμα, που εκδόθηκε στο όνομα των άλλων επίσημων μελών της Τετραρχίας, σήμανε το τέλος των διωγμών κατά των Χριστιανών. Μεταξύ άλλων διευθετήσεων που πάντα συνηθίζουμε να κάνουμε για την ευτυχία και την ευημερία της δημοκρατίας, θέλαμε παλαιότερα να φέρουμε τα πάντα σε αρμονία με τους αρχαίους νόμους και τη δημόσια τάξη των Ρωμαίων και να προνοήσουμε ότι ακόμη και οι Χριστιανοί, που είχαν απομακρυνθεί από τη θρησκεία των πατέρων τους, πρέπει να επανέλθουν στη λογική. Αφού, πράγματι, οι ίδιοι οι Χριστιανοί, για κάποιο λόγο, είχαν ακολουθήσει μία τέτοια ιδιοτροπία και είχαν περιπέσει σε τέτοια ανοησία, που δεν υπάκουαν στα καθιερωμένα της αρχαιότητας, που οι ίδιοι τους πρόγονοι είχαν ιδρύσει πρώτοι, αλλά κατά τη δική τους θέληση και ευχαρίστηση, έφτιαχναν νόμους για τον εαυτό τους, τούς οποίους έπρεπε να τηρούν και μάζευαν ποικίλους ανθρώπους σε διάφορα μέρη σε συγκεντρώσεις. Τέλος, όταν ο νόμος μας είχε εκδοθεί, με την έννοια ότι έπρεπε να συμμορφωθούν με τα θεσπίσματα της αρχαιότητας, πολλοί υποτάχθηκαν από τον φόβο του κινδύνου, άλλοι υπέστησαν ακόμη και θάνατο. Και όμως, επειδή οι περισσότεροι από αυτούς επέμειναν στην αποφασιστικότητά τους, και είδαμε ότι ούτε σεβασμό και οφειλόμενο δέος έδειχναν στους θεούς, ούτε λάτρευαν τον Θεό τους των Χριστιανών, λόγω της μεγάλης επιείκειάς μας και της συνήθειας που έχουμε να δίνουμε ευχαρίστηση σε όλους, σκεφτήκαμε ότι πρέπει να δώσουμε γρήγορα ικανοποίηση και σε αυτούς, ώστε να είναι και πάλι Χριστιανοί και να μπορούν να κάνουν τις παρασυναγωγές τους, υπό την προϋπόθεση ότι δεν κάνουν τίποτε αντίθετο προς την καλή τάξη. Αλλά θα πούμε στους αξιωματούχους σε άλλη επιστολή τι πρέπει να κάνουν. Ως εκ τούτου, για αυτήν την ευαρέσκειά μας, θα έπρεπε να προσεύχονται στον Θεό τους για την ασφάλειά μας, για την ασφάλεια της δημοκρατίας και για τη δική τους, ώστε η δημοκρατία να συνεχίσει ατραυμάτιστη από κάθε πλευρά και να μπορούν να ζουν με ασφάλεια στα σπίτια τους.
Το διάταγμα αυτό δημοσιεύεται στη Νικομήδεια την προηγουμένη των καλενδών του Μαΐου, στο όγδοο έτος υπατείας μας και το δεύτερο του Μαξιμίνου.
Λακτάντιος, De Mortibus Persecutorum, κεφ. 34, 35. Έργα, εκδ. O. F. Fritzsche, II, σ. 273. (Bibl. Patt. Ecc. Lat. XI, Leipzig, 1844).
Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Orlin, Eric (19 Νοεμβρίου 2015). Routledge Encyclopedia of Ancient Mediterranean Religions. Routledge. σελ. 287. ISBN 9781134625529.
- ↑ MacMullen, Ramsay· Lane, Eugene (1 Ιανουαρίου 1992). Paganism and Christianity, 100-425 C.E.: A Sourcebook. Fortress Press. σελ. 219. ISBN 9781451407853.
- ↑ Takacs, Sarolta Anna· Cline, Eric H. (17 Ιουλίου 2015). The Ancient World. Routledge. σελ. 202. ISBN 9781317458395.
- ↑ Gibbon, Edward (1 Ιανουαρίου 2008). The History of the Decline and Fall of the Roman Empire. Cosimo, Inc. σελ. 132. ISBN 978-1-60520-122-1.
- ↑ Marcone, Arnaldo (2002). Pagano e cristiano. Vita e mito di Costantino. GLF editori Laterza. σελ. 57. ISBN 9788842065951.