Der Ackermann aus Böhmen

Το Der Ackermann aus Böhmen (στα ελληνικά: Ο αγρότης από τη Βοημία) είναι έργο του συγγραφέα Γιοχάννες Φον Τεπλ (Johannes von Tepl), που γράφτηκε στις αρχές του 15ου αιώνα. ^[1] Είναι επίσης γνωστό και ως Der Ackermann und der Tod (στα ελληνικά: Ο αγρότης και ο θάνατος). Θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά έργα της ύστερης μεσαιωνικής γερμανικής λογοτεχνίας.

Πρόκειται για πεζό έργο, που αποτελείται από 34 σύντομα κεφάλαια, γραμμένο στη Πρώιμη Νέα Άνω Γερμανική γλώσσα. Κεντρικά θέματά του είναι η ζωή, το ανθρώπινο είδος και η ηθική ενώ παρουσιάζει το γάμο ως κοινωνία αγάπης, αντίληψη που δεν ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη εκείνη την εποχή. Πρωταγωνιστές στο έργο του Τεπλ είναι ένας αγρότης, που έχασε πρόσφατα τη γυναίκα του, και ο Θάνατος. Στα κεφάλαια με μονή αρίθμηση μιλά ο αγρότης, που κατηγορεί το Θάνατο ότι του έκλεψε την αγαπημένη του γυναίκα και εκείνος του απαντά στα κεφάλαια με ζυγή αρίθμηση, προβάλλοντας τη λογική και τον κυνισμό απέναντι στα συναισθήματα του αγρότη. Στο 33ο Κεφάλαιο παρεμβαίνει ο Θεός, που θυμίζει στον αγρότη ότι οφείλει τη ζωή του στον ίδιο και στο Θάνατο ότι οφείλει τις δυνάμεις του στον ίδιο. Στο τελευταίο κεφάλαιο ο αγρότης προσεύχεται για την ψυχή της γυναίκας του.

Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι το Der Ackermann aus Böhmen γράφτηκε από τον Τεπλ με αφορμή το θάνατο της γυναίκας του, το 1400, καθώς στο τελευταίο κεφάλαιο τα αρχικά γράμματα των παραγράφων σχηματίζουν τη λέξη JOHANNES^[2] ενώ το άροτρο του αγρότη παρομοιάζεται με το φτερό που χρησιμοποιούνταν στο γράψιμο. Επειδή όμως σε ένα γράμμα, που συνόδευε το έργο, προς ένα φίλο του ο Τεπλ δε κάνει λόγω για το θάνατο της συζύγου του υπάρχει και η άποψη ότι γράφτηκε ανεξάρτητα από το γεγονός αυτό.

Έχουν διασωθεί δεκαέξι χειρόγραφα και δεκαεφτά πρώιμες τυπωμένες εκδόσεις του έργου. Το παλαιότερο τυπωμένο αντίτυπο χρονολογείται το 1460 και είναι ένα από τα δύο παλαιότερα τυπωμένα έργα στα γερμανικά.^[3]

Σύμφωνα με τον Konrad Burdach το Der Ackermann aus Böhmen είναι πρόδρομος του πρώιμου Ουμανισμού, στη γερμανική λογοτεχνία. Αντίθετα ο Άρθρουρ Χιούμπνερ (Arthur Hübner) εντάσσει το εν λόγω έργω στην μεσαιωνική λογοτεχνία.