Τιρχούτα

Τιρχούτα ;
Εύρος τιμών Unicode	U+11480–U+114DF; Final Accepted Script Proposal

Το Τιρχούτα ή Μιθιλακσάρ είναι το αλφάβητο που χρησιμοποιείται για τη γλώσσα Μαϊθίλι, η οποία προέρχεται από την περιοχή Μιθίλα του Μπιχάρ της Ινδίας και την περιοχή του Ανατολικού Τεράι του Νεπάλ. Η παλαιότερη αναφορά του αλφαβήτου Τιρχούτα είναι στο Τζανάκι Μαντίρ, όπου πιστεύεται ότι ο Ράμα και η Σίτα έχουν παντρευτεί.^[1]

Το αλφάβητο έχει μια πλούσια ιστορία που εκτείνεται χιλιάδες χρόνια, ενώ πιστεύεται ότι υπάρχει από τον 1ο αιώνα μ.Χ., αλλά χρόνια εγκατάλειψης από τις κυβερνήσεις του Νεπάλ και του Μπιχάρ έχουν παίξει τον ρόλο τους στη χρήση του αλφαβήτου. Είναι παρόμοιο με το Βεγγαλικό αλφάβητο. Οι περισσότεροι ομιλητές της Μαϊθίλι έχουν μεταστραφεί στο Ντεβανάγκαρι το οποίο επίσης χρησιμοποιείται για τη γραφεί γειτονικών Κεντρικών Ινδικών γλωσσών όπως τα Νεπαλικά και τα Χίντι. Ως αποτέλεσμα, ο αριθμός των ανθρώπων με γνώση του Τιρχούτα έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.

Ιστορία και τρέχουσα κατάσταση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το παλαιότερο δείγμα του Τιρχούτα είναι το Τζανάκι Μαντίρ. Έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της Σανσκριτικής γλώσσας. Παρά την σχεδόν καθολική μετάβαση από το Τιρχούτα στο Ντεβανάγκαρι στη γλώσσα Μαϊθίλι, ορισμένοι παραδοσιακοί παντίτ το χρησιμοποιούν ακόμα για να στείλουν τελετουργικά γράμματα (πατά), που σχετίζονται με κάποια σημαντική τελετουργία όπως ο γάμος. Οι γραμματοσειρές για το αλφάβητο άρχισαν να δημιουργούνται το 2003.

Το 2003 ένταξη της Μαϊθίλι στο Όγδοο Πρόγραμμα του Ινδικού Συντάγματος παρέχει στα Μαϊθίλι επίσημη αναγνώριση ως ανεξάρτητη γλώσσα από τα Χίντι. Έτσι, υπάρχει μια πιθανότητα ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προσπάθειες για νέα επαναχρησιμοποίηση του Τιρχούτα σε ευρύτερη βάση, σε συμφωνία με παρόμοιες τάσεις στην ενίσχυση ξεχωριστών ταυτοτήτων στην Ινδία. Ωστόσο, επί του παρόντος, μόνο τα Μαϊθίλι στο Ντεβανάγκαρι είναι επίσημα αναγνωρισμένα.

Γράμματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα
Γράμμα		Μεταγραφή
Εικόνα	Κείμενα	IAST	ΔΦΑ
	𑒏	ka	/ka/
	𑒐	kha	/kʰа/
	𑒑	ga	/gа/
	𑒒	gha	/gʱа/
	𑒓	ṅa	/ŋа/
	𑒔	ca	/t͡ʃa/
	𑒕	cha	/t͡ʃʰa/
	𑒖	ja	/d͡ʒa/
	𑒗	jha	/d͡ʒʱa/
	𑒘	ña	/ɲa/
	𑒙	ṭa	/ʈa/
	𑒚	ṭha	/ʈʰa/
	𑒛	ḍa	/ɖa/
	𑒜	ḍha	/ɖʱa/
	𑒝	ṇa	/ɳa/
	𑒞	ta	/t̪a/
	𑒟	tha	/t̪ʰa/
	𑒠	da	/d̪a/
	𑒡	dha	/d̪ʱa/
	𑒢	na	/na/
	𑒣	pa	/pa/
	𑒤	pha	/pʰa/
	𑒥	ba	/ba/
	𑒦	bha	/bʱa/
	𑒧	ma	/ma/
	𑒨	ya	/ja/
	𑒩	ra	/ra/
	𑒪	la	/la/
	𑒫	va	/ʋa/
	𑒬	śa	/ʃa/
	𑒭	ṣa	/ʂa/
	𑒮	sa	/sa/
	𑒯	ha	/ɦa/

Φωνήεντα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Φωνήεντα
Ανεξάρτητο		Εξαρτώμενο		Μεταγραφή
Εικόνα	Κείμενο	Εικόνα	Κείμενο	IAST	ΔΦΑ
	𑒁			a	/a/
	𑒂		𑒰	ā	/а:/
	𑒃		𑒱	і	/і/
	𑒄		𑒲	ī	/і:/
	𑒅		𑒳	u	/u/
	𑒆		𑒴	ū	/u:/
	𑒇		𑒵	ṛ	/r̩/
	𑒈		𑒶	ṝ	/r̩ː/
	𑒉		𑒷	ḷ	/l̩/
	𑒊		𑒸	ḹ	/l̩ː/
	𑒋		𑒹	ē	/е:/
	𑒺	e	/е/	e	/e/
	𑒌		𑒻	аі	/аі/
	𑒍		𑒼	ō	/о:/
	𑒽			o	/o/
	𑒎		𑒾	аu	/аu/

Άλλα σημάδια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Άλλα εξαρτώμενα σημάδια
Κείμενο	Όνομα	Σημειώσεις
𑒿	τσαντραμπίντου	σηματοδοτεί τη ρινικοποίηση ενός φωνήεντος
𑓀	ανουσβάρα	σηματοδοτεί τη ρινικοποίηση
𑓁	βισάργκα	σηματοδοτεί τον ήχο [h], το οποίο είναι αλλόφωνο των [r] και [s] σε παύση (στο τέλος μιας διατύπωσης)
𑓂	βιράμα	χρησιμοποιείται για να καταστείλει το έμφυτο φωνήεν
𑓃	νούκτα	χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία νέων σύμφωνων
𑓄	αβαγκράχα	χρησιμοποιείται για να δείξει την παράκαμψη ενός [a]
𑓅	γκβανγκ	χρησιμοποιείται για να σηματοδοτήσει ρινικοποίηση

Αριθμούς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το αλφάβητο Τιρχούτα χρησιμοποιεί τα δικά του σημάδια για το θεσιακό δεκαδικό σύστημα αρίθμησης.

Ψηφία
Εικόνα
Κείμενο	𑓐	𑓑	𑓒	𑓓	𑓔	𑓕	𑓖	𑓗	𑓘	𑓙
Ψηφίο	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9

Unicode[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το αλφάβητο Τιρχούτα προστέθηκε στο πρότυπο Unicode, τον Ιούνιο του 2014 με την κυκλοφορία της έκδοσης 7.0.

Το μπλοκ Unicode για το Τιρχούτα είναι U+11480–U+114DF:

Τιρχούτα^[1]^[2] Επίσημος χάρτης κώδικα της Κοινοπραξίας (PDF)
0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
U+1148x	𑒀	𑒁	𑒂	𑒃	𑒄	𑒅	𑒆	𑒇	𑒈	𑒉	𑒊	𑒋	𑒌	𑒍	𑒎	𑒏
U+1149x	𑒐	𑒑	𑒒	𑒓	𑒔	𑒕	𑒖	𑒗	𑒘	𑒙	𑒚	𑒛	𑒜	𑒝	𑒞	𑒟
U+114Ax	𑒠	𑒡	𑒢	𑒣	𑒤	𑒥	𑒦	𑒧	𑒨	𑒩	𑒪	𑒫	𑒬	𑒭	𑒮	𑒯
U+114Bx	𑒰	𑒱	𑒲	𑒳	𑒴	𑒵	𑒶	𑒷	𑒸	𑒹	𑒺	𑒻	𑒼	𑒽	𑒾	𑒿
U+114Cx	𑓀	𑓁	𑓂	𑓃	𑓄	𑓅	𑓆	𑓇
U+114Dx	𑓐	𑓑	𑓒	𑓓	𑓔	𑓕	𑓖	𑓗	𑓘	𑓙
Σημειώσεις 1.^ Έως την έκδοση 11.0 του Unicode 2.^ Οι γκρι περιοχές υποδεικνύουν μη ανατεθειμένες περιοχές κώδικα

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ Pandey, Anshuman (5 Μαΐου 2011). «N4035: Proposal to Encode the Tirhuta Script in ISO/IEC 10646» (PDF). Working Group Document, ISO/IEC JTC1/SC2/WG2. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 13 Δεκεμβρίου 2016.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

free Download Tirhuta (Maithili) Fonts Αρχειοθετήθηκε 2018-07-18 στο Wayback Machine.
Tirhuta Lipi: Native Script of Maithili
Mithila Online
Learn Mithilakshara by Gajendra Thakur

[n4035-1] Pandey, Anshuman (5 Μαΐου 2011). «N4035: Proposal to Encode the Tirhuta Script in ISO/IEC 10646» (PDF). Working Group Document, ISO/IEC JTC1/SC2/WG2. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 13 Δεκεμβρίου 2016.

[1]

[1]