Στασίδι

Στασίδια και καρέκλες στον Ιερό Ναό Τιμίου Προδρόμου στη Νάουσα.

Το στασίδι είναι τύπος καθίσματος κυρίως από ξύλο, που χρησιμοποιείται από τους πιστούς στις χριστιανικές εκκλησίες .

Περιγραφή

Συναντάται σε διάφορες μορφές, όπως ξύλινο αναδιπλούμενο κάθισμα τοποθετημένο στις πλευρές του ορθοδόξου ναού ενώ ως ξύλινος πάγκος στο μέσον του ναού ή σαν πάγκος με μορφή κλειστού κουτιού στα άλλα χριστιανικά δόγματα. Χρησιμοποιείται για να κάθεται το εκκλησίασμα και η χορωδία.

Το στασίδι στη Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία

Από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους τα καθίσματα εμφανίστηκαν στους ναούς και τα χρησιμοποιούσαν οι πιστοί για να αναλαμβάνουν από την ορθοστασία στις πολύωρες λειτουργίες. Σχετικές αναφορές υπάρχουν στην εκκλησιαστική ιστορία (ΒΙΒΛΙΟΝ Ι´, κεφάλαιο Δ "Πανηγυρικός" του Ευσέβιου) . Στα μοναστήρια λόγω της ασκητικής ζωής είχε καθιερωθεί ορθοστασία και μόνο οι πρεσβύτεροι των μοναχών επιτρεπόταν να στηρίζονται σε ξύλινες βακτηρίες (ξύλινο δεκανίκι). Αυτά τα στηρίγματα στους κατοπινούς χρόνους αντικαταστάθηκαν από τις υπάρχουσες σήμερα ξύλινες έδρες, με τα πτυσσόμενα καθίσματα και τα πλαϊνά ξύλινα στηρίγματα των αγκώνων που βρίσκονται κατά μήκος των πλευρικών τοίχων των χριστιανικών ναών. Αξίζει να αναφερθεί μια συνήθεια των χρόνων εκείνων. Οι εξέχοντες ενορίτες αγόραζαν ή νοίκιαζαν στο οικογενειακό τους όνομα στασίδια από το εκκλησιαστικό συμβούλιο, το οποίο με την σειρά του χρησιμοποιούσε τα έσοδα για την αποπεράτωση των εργασιών αποκατάστασης ή διαμόρφωσης του ναού. Αποτέλεσμα αυτού ήταν ότι η κατοχή καθίσματος στο ναό αποτελούσε ένδειξη κύρους στην τοπική κοινωνία

Το στασίδι στη Δυτική Εκκλησία

Στασίδια στην εκκλησία Gustaf Vasa, Στοκχόλμη, Σουηδία

Στασίδια στο εσωτερικό του ναού King's Norton,στο Λέστερσιρ, Αγγλία

Κατά τον 13ο αιώνα, πέτρινα παγκάκια άρχισαν να εμφανίζονται στις πλευρές των χριστιανικών ναών της δύσης. Σιγά σιγά για χρηστικούς λόγους αρχίζουν να μετακινούνται προς το εσωτερικό του ναού και να αντικαθίστανται από ξύλινες κατασκευές οι οποίες με την σειρά τους κατά τον 15ο αιώνα παίρνουν την σημερινή μορφή των ξύλινων στασιδιών, στερεωμένων στο δάπεδο στο κέντρο του ναού. Θεωρείται ότι η κύρια ανάγκη της χρήσης των στασιδιών και αποδοχής τους στα λειτουργικά έπιπλα της εκκλησίας την εποχή εκείνη ήταν η καθιέρωση του Κηρύγματος, σαν λειτουργική πράξη. Πράξη που ξεκίνησε κυρίως από την προτεσταντική μεταρρύθμιση.

Τα στασίδια αυτά είναι ξύλινοι πάγκοι από πεύκο ή δρυ με πλάτη, διατεταγμένοι σε σειρά, αφήνοντας έναν διάδρομο στο κέντρο των ναών για χρηστικούς λόγους. Αρκετά είναι εξοπλισμένα με μαξιλάρια αλλά και με υποπόδια ώστε να γονατίζουν οι πιστοί όταν αυτό επιβάλλεται.

Σύμφωνα με τα έθιμα των χρόνων εκείνων τα στασίδια αγοράζονταν από επιφανείς πιστούς από την εκκλησία και η τιμή αγοράς πήγαινε στο κόστος της οικοδόμησης του ναού. Πολλά στασίδια αποτελούσαν περιουσιακό στοιχείο των οικογενειών και το δικαίωμα αυτό μεταβιβάζονταν από γενεά σε γενεά. Διαφωνίες σχετικά με την κυριότητα των στασιδιών δεν ήταν ασυνήθιστες εκείνη την εποχή.