Ρόμπερτ Τρίβερς
| Ρόμπερτ Τρίβερς | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 19 Φεβρουαρίου 1943 Ουάσινγκτον[1] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Αγγλικά[2][3] |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ψυχολόγος διδάσκων πανεπιστημίου βιολόγος[4] |
| Εργοδότης | Πανεπιστήμιο Ρούτγκερς Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Κρουζ |
| Επηρεάστηκε από | W. D. Hamilton |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Βραβεύσεις | Υποτροφία Γκούγκενχαϊμ[5] Crafoord Prize in Biosciences (2007)[6] μέλος της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης |
| Ιστότοπος | |
| roberttrivers | |
Ο Ρόμπερτ Λάντλοου Τρίβερς (αγγλ. Robert Ludlow "Bob" Trivers, γενν. 19 Φεβρουαρίου 1943) είναι Αμερικανός εξελικτικός βιολόγος και κοινωνιοβιολόγος. Ο Τρίβερς εισήγαγε τις θεωρίες του αμοιβαίου αλτρουισμού (1971), της γονεϊκής επενδύσεως (1972), του προσδιορισμού της αναλογίας των δύο φύλων (1973), και τη σύγκρουση γονέα-τέκνου (1974). Ερμήνευσε ακόμα την αυταπάτη ως μια προσαρμοστική εξελικτική στρατηγική (1976) και μελέτησε την ενδογονιδιακή σύγκρουση.[7]
Σπουδές και πρώτες συνεισφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Τρίβερς σπούδασε την εξελικτική θεωρία με τον Ερνστ Μάυρ και Γουίλιαμ Ντρέρυ (Drury) στο Χάρβαρντ από το 1968 έως το 1972, οπότε πήρε το διδακτορικό του στη βιολογία.[8] Στο διάστημα αυτό δημοσίευσε μία σειρά μερικών από τις πλέον επιδραστικές και πολυαναφερόμενες εργασίες στην ιστορία της εξελικτικής βιολογίας. Η πρώτη του σημαντική δημοσίευση ως μεταπτυχιακού φοιτητή, το 1971, είχε τίτλο «Η εξέλιξη του αμοιβαίου αλτρουισμού» (The evolution of reciprocal altruism).[9] Σε αυτή την εργασία, προτείνει μια λύση στο μακροχρόνιο ζήτημα της συνεργασίας ανάμεσα σε μη συγγενικά άτομα του ίδιου είδους και με αυτή υπέρβηκε ένα κρίσιμο πρόβλημα προτείνοντας τρόπους με τους οποίους η διαδικασία της φυσικής επιλογής θα μπορούσε να αναπτύξει οδούς ανιχνεύσεως όσων ατόμων δεν ανταποδίδουν αλτρουιστικά οφέλη. Η επόμενη, και ίσως η σημαντικότερη, εργασία του Τρίβερς, με τίτλο «Γονεϊκή επένδυση και επιλογή φύλου», υπέδειξε ένα γενικό πλαίσιο για την κατανόηση του πώς η φύση επιλέγει την αναλογία του φύλου των νέων ατόμων, που είχε διαφύγει από τους εξελικτικούς επιστήμονες από την εποχή του Δαρβίνου. Η ιδέα του Τρίβερς προήλθε από την παρατήρηση αρσενικών και θηλυκών περιστεριών από το παράθυρο του διαμερίσματός του, αλλά και από την ανάγνωση μιας εργασίας του 1948 του Άνγκους Μπέιτμαν («Ενδοεπιλογή φύλου στη Drosophila») που έδειξε ότι οι διαφορές μεταξύ των δύο φύλων στην ένταση της φυσικής επιλογής στις δροσόφιλες βασίζονταν στην ικανότητά τους να βρίσκουν ταίρι.[10] Η βασική ιδέα του Τρίβερς ήταν ότι η κρίσιμη μεταβλητή που ρύθμιζε την εξέλιξη των διαφορών ανάμεσα στα δύο φύλα του είδους ήταν η σχετική γονεϊκή επένδυση στα τέκνα.
Σταδιοδρομία και μετέπειτα έρευνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Τρίβερς ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ από το 1973 μέχρι το 1978, ενώ στη συνέχεια προσλήφθηκε από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Κρουζ, όπου δίδαξε μέχρι το 1994. Ολοκλήρωσε τη σταδιοδρομία του ως διακεκριμένος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ρούτγκερς. Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2008-2009 ήταν εταίρος στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών του Βερολίνου. Το 2007 πήρε το Βραβείο Κράφορντ για τις βιοεπιστήμες με αιτιολογικό «τη θεμελιώδη ανάλυση της κοινωνικής εξελίξεως, συγκρούσεως και συνεργασίας».[11][12]
Ο Τρίβερς έγραψε τον αρχικό πρόλογο στο βιβλίο του Ρίτσαρντ Ντόκινς Το εγωιστικό γονίδιο (1976), όπου ο Τρίβερς πρότεινε για πρώτη φορά την προσαρμοστική θεωρία της αυταπάτης. Στην «επετειακή» έκδοση του βιβλίου το 2006 ο Ντόκινς έγραψε μια νέα εισαγωγή, στην οποία ανέφερε
«Αυτή η έκδοση ωστόσο — και αποτελεί πηγή ιδιαίτερης χαράς για εμένα — αποκαθιστά τον αρχικό πρόλογο του Ρόμπερτ Τρίβερς. `Εχω ήδη αναφέρει τον Μπιλ Χάμιλτον ως έναν από την τετράδα των διανοητικών ηρώων του βιβλίου. Ο Μπομπ Τρίβερς είναι ένας ακόμα. Οι ιδέες του κυριαρχούν σε μεγάλα μέρη των Κεφαλαίων 9, 10 και 12, καθώς και στο σύνολο του Κεφαλαίου 8. Ο πρόλογός του δεν είναι απλώς μια ωραιότατα εκπονηθείσα εισαγωγή στο βιβλίο, αλλά κατά ασυνήθιστο τρόπο επέλεξε αυτό το βήμα προκειμένου να ανακοινώσει στον κόσμο μια ευφυή νέα ιδέα, τη θεωρία του για την εξέλιξη της αυταπάτης. Είμαι πολύ ευγνώμων προς εκείνον για το ότι έδωσε την άδεια ώστε ο αρχικός Πρόλογος να κοσμήσει τούτη την Επετειακή έκδοση.»
Προσωπική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ρόμπερτ («Μπομπ») Τρίβερς γεννήθηκε στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ Ουάσινγκτον, αν έχει αναφερθεί σε τίτλο δημοσιεύματος της εφημερίδας The Gleaner της Τζαμάικα[13] ως «Jamaican-born» (γεννημένος στην Τζαμάικα). Πήρε ως σύζυγό του αρχικώς τη Τζαμαϊκανή Λόρνα Στέιπλ (Lorna Staple) το 1974 και αυτός ο γάμος διάρκεσε μέχρι το 1988. Το 1997 νυμφεύθηκε την (επίσης Τζαμαϊκανή) Ντέμπρα Ντίξον (Debra Dixon), παίρνοντας διαζύγιο το 2004. Από αμφότερους τους γάμους του απέκτησε συνολικώς 5 τέκνα.
Από το 1979 μέχρι το 1982 ο Τρίβερς ήταν μέλος του επαναστατικού Κόμματος των Μαύρων Πανθήρων[14], έχοντας γνωρίσει τυχαία τον πρόεδρό του Χιούι Π. Νιούτον, ο οποίος μάλιστα βάπτισε και τη μία από τις θυγατέρες του επιστήμονα[15].
Επίδραση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Τρίβερς συγκαταλέγεται ανάμεσα στους θεωρητικούς της εξελίξεως που άσκησαν τη μεγαλύτερη επίδραση στη δική του και στην επόμενη γενιά εξελικτικών βιολόγων, αλλά και σε άλλους επιστήμονες, όπως στην Ελληνοαμερικανίδα ψυχολόγο Λήδα Κοσμίδη, της οποίας υπήρξε σύμβουλος καθηγητής στο Χάρβαρντ.[16] Ο Στήβεν Πίνκερ μάλιστα θεωρεί τον Τρίβερς «έναν από τους μεγάλους διανοητές στην ιστορία της Δυτικής σκέψεως», ο οποίος έχει[17]:
«... εμπνεύσει έναν εκπληκτικό όγκο έρευνας και σχολιασμού τόσο στη βιολογία, όσο και στην ψυχολογία — τα πεδία της κοινωνιοβιολογίας, της εξελικτικής ψυχολογίας, της δαρβινικής κοινωνιολογίας και της οικολογίας της συμπεριφοράς είναι σε μεγάλο μέρος μια προσπάθεια να ελεγχθούν και να συμπληρωθούν οι ιδέες του Τρίβερς. Δεν είναι συμπτωση το ότι η Κοινωνιοβιολογία του Ε.Ο. Γουίλσον και Το εγωιστικό γονίδιο του Ρίτσαρντ Ντώκινς εκδόθηκαν το 1975 και το 1976 αντιστοίχως, ελάχιστα χρόνια μετά τις γονιμοποιές δημοσιεύσεις του Τρίβερς. Αμφότεροι οι γνωστοί αυτοί συγγραφείς ανεγνώρισαν ανοικτά ότι εκλαΐκευαν ιδέες του Τρίβερς και τις έρευνες που αυτές επώασαν. Παρόμοια ισχύουν και για τα πολυσυζητημένα βιβλία εξελικτικής ψυχολογίας της δεκαετίας του 1990 — The Adapted Mind, The Red Queen, Born to Rebel, The Origins of Virtue, The Moral Animal και το δικό μου How the Mind Works. Το καθένα από τα βιβλία αυτά βασίζεται κατά μεγάλο μέρος στις ιδέες του Τρίβερς και στην έκρηξη ερευνών που αυτές ενέπνευσαν, περιλαμβάνοντας δεκάδες είδη ζώων, μαθηματικά και υπολογιστικά μοντέλα, καθώς και την ανθρώπινη κοινωνική και γνωσιακή ψυχολογία.»
Σημαντικές δημοσιεύσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Trivers, R.L. (1971). «The Evolution of Reciprocal Altruism». The Quarterly Review of Biology 46 (1): 35-57. doi:. https://archive.org/details/sim_quarterly-review-of-biology_1971-03_46_1/page/35.
- Trivers, R.L. (1972): «Parental investment and sexual selection», στο βιβλίο Sexual selection and the descent of man, 1871-1971, επιμ. B. Campbell, σσ. 136-179, εκδ. Aldine, Σικάγο
- Willard, R.L. (1973). «Natural selection of parental ability to vary the sex ratio of offspring». Science 179 (4068): 90-92. doi:. PMID 4682135. Bibcode: 1973Sci...179...90T.
- Trivers, R.L. (1974). «Parent-Offspring Conflict». American Zoologist 14 (1): 249-264. doi:.
- Trivers, R.L.; Hare, H. (1976). «Haploidploidy and the evolution of the social insect». Science 191 (4224): 249-263. doi:. PMID 1108197. Bibcode: 1976Sci...191..249T.
- Trivers, R.L. (1991): «Deceit and self-deception: The relationship between communication and consciousness», στο βιβλίο: Man and Beast Revisited, επιμ. M. Robinson & L. Tiger, εκδ. Smithsonian, Washington, DC, σσ. 175-191
Βιβλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Trivers, R.L.: Social Evolution, Benjamin/Cummings, Menlo Park 1985
- Trivers, R.L.: Natural Selection and Social Theory: Selected Papers of Robert L. Trivers (Evolution and Cognition Series), Oxford University Press, Οξφόρδη 2002, ISBN 0-19-513062-6
- Burt, A. & Trivers, R.L.: Genes in Conflict : The Biology of Selfish Genetic Elements, Belknap Press, 2006, ISBN 0-674-01713-7
- Trivers R., Palestis B.G. και Zaatari D.: The Anatomy of a Fraud: Symmetry and Dance, TPZ Publishers, 2009, ISBN 978-0-615-28756-0
- Trivers R.: The Folly of Fools: The Logic of Deceit and Self-Deception in Human Life, εκδ. Basic Books, 2011, ISBN 978-0-465-02755-2
- Trivers R.: Wild Life: Adventures of an Evolutionary Biologist, εκδ. Plympton, 2015, ISBN 978-1938972126
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ «Identifiants et Référentiels». (Γαλλικά) IdRef. Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2020.
- ↑ CONOR.SI. 35502691.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2019.
- ↑ (Αγγλικά) Guggenheim Fellows database. robert-trivers.
- ↑ www
.crafoordprize .se /news /the-crafoord-prize-in-biosciences-2007 /. - ↑ «Robert L. Trivers». 6 Αυγούστου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Αυγούστου 2017.
- ↑ Trivers 2015, κεφ. 3
- ↑ «The Evolutionary Revolutionary».
- ↑ Bateman, A.J. (1948). «Intra-sexual selection in Drosophila». Heredity 2 (3): 349-368. doi:. ISSN 1365-2540. PMID 18103134. https://archive.org/details/sim_heredity_1948-12_2_3/page/349.
- ↑ «The Crafoord Prize in Biosciences 2007». The Crafoord Prize (website). 18 Ιανουαρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιανουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2007.
- ↑ «Jamaican-born (sic) scientist gets top award». Jamaica Gleaner. 2007-01-29. http://old.jamaica-gleaner.com/gleaner/20070129/lead/lead2.html. Ανακτήθηκε στις 2016-05-23.
- ↑ «Jamaican-born scientist gets top award». Jamaica Gleaner. 2007-01-29. http://old.jamaica-gleaner.com/gleaner/20070129/lead/lead2.html. Ανακτήθηκε στις 2016-05-23.
- ↑ Rosenberg, Scott (6 Ιουλίου 1979). «Sociobiology Pioneer Joins Black Panthers». The Harvard Crimson.
- ↑ «The Evolutionary Revolutionary», The Boston Globe, 27 Μαρτίου 2005
- ↑ Kai Kupferschmidt (4 November 2011). «Sharp Insights and a Sharp Tongue». Science 334 (6056): 589-591. doi:. PMID 22053025. Bibcode: 2011Sci...334..589K. https://archive.org/details/sim_science_2011-11-04_334_6056/page/589.
- ↑ «Robert Trivers | Edge.org». www.edge.org.
|