Προς τους νέους, όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων

Το Προς τους νέους, όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων (ελληνιστική Κοινή Πρὸς τοὺς νέους, ὅπως ἂν ἐξ ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων, λατ. Oratio ad adolescentes de legendis libris Gentilium), δηλαδή σε ελεύθερη μετάφραση «Προς τους εφήβους, για το πώς θα μπορούσαν να αντλήσουν όφελος από την κλασική ελληνική γραμματεία», είναι κείμενο και λόγος γραμμένος από τον Μέγα Βασίλειο. Κατά τον καθηγητή της Πατρολογίας Στυλιανό Παπαδόπουλο, γράφηκε μάλλον ανάμεσα στα έτη 359 καί 362, όταν ο Βασίλειος ασκήτευε στα «Άννησα καί στο ασκητήριο του Πόντου, όπου δεχόταν καί νουθετούσε νέους». Αντιθέτως, κατά τον θεολόγο Ιωάννη Σιδηρά συγγράφηκε το 363 ή το 364, δηλαδή μετά την έκδοση του διατάγματος του Αυτοκράτορα Ιουλιανού με το οποίο απαγορευόταν στους Χριστιανούς δασκάλους να διδάσκουν την κλασική αρχαιοελληνική γραμματεία στους νέους

Παρά το ότι ο Βασίλειος είναι περισότερο γνωστός για τα καθαρώς θρησκευτικά του κείμενα και λόγους, σε αυτή την προτροπή του προς την αρετή ενθαρρύνει την επιλεκτική μελέτη των μη χριστιανικών αρχαιοελληνικών κειμένων και διαβεβαιώνει τους νεαρούς αναγνώστες ότι, παρά τη μη χριστιανική προέλευσή τους, στα μέρη όπου οι ποιητές, οι ιστορικοί και οι φιλόσοφοι είναι συμβατοί με την ορθόδοξη χριστιανική σκέψη, θα μπορούσαν να μελετηθούν με κέρδος εφόσον εμφυσούν αρετή, σαν να βλέπει κάποιος την ανάκλαση του ήλιου στο νερό προτού δει τον ίδιο τον ήλιο.

Εκδόσεις με σχόλια

Το Προς τους νέους... εκδόθηκε τουλάχιστον 20 φορές στην περίοδο της Αναγεννήσεως. Μεταξύ των νεότερων εκδόσεων με σχόλια συγκαταλέγονται και οι εξής:

• Edward R. Maloney: St. Basil the Great to students on Greek literature, American Book Company, Νέα Υόρκη 1901 (online)
• Georg Büttner: Basileios des Grossen Mahnworte an die Jugend uber den nützlichen Gebrauch der heidnischen Literatur, Μόναχο 1908 (online)
• Fernand Boulenger: Saint Basile: Aux jeunes gens sur la manière de tirer profit des lettres helléniques, Collection Budé, Παρίσι 1935 (ανατυπώσεις 1952, 1965 και 2002)
• Mario Naldini: Basilio di Cesarea: Discorso ai Giovani (Oratio ad adolescentes), Biblioteca Patristica 3, με τη λατινική εκδοχή του Λεονάρντο Μπρούνι, εκδ. Nardini, Φλωρεντία 1984
• Βασιλείου του Μεγάλου: Προς τους νέους, όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων, εισαγωγή, ανάλυση, σχόλια, απόδοση στη δημοτική Βασιλείου Γ. Μπιλάλη, εκδ. «Γρηγόρη», Αθήνα 1966 & 1989, 128 σελ., ISBN 978-960-222-070-2

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Το πρωτότυπο ελληνικό κείμενο με υπερσυνδέσμους λεξικού στον ιστότοπο Early Church Texts
• Το πρωτότυπο ελληνικό κείμενο με απόδοση στη δημοτική του Β. Μουστάκη
• trans. Αγγλική μετάφραση του Roy J. Deferrari (1934)
• «The Life of St. Basil and the Address to Young Men», άρθρο του Frederick Morgan Padelford στο Yale Studies in English, τόμ. 15 (1902)