Ο ζωγράφος (μυθιστόρημα)
 Εξώφυλλο του πρώτου τόμου στην έκδοση του 1842 | |
| Συγγραφέας | Γρηγόριος Παλαιολόγος |
|---|---|
| Τίτλος | Ο ζωγράφος |
| Γλώσσα | Ελληνικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1842 |
| δεδομένα () | |
Ο ζωγράφος είναι το δεύτερο και τελευταίο μυθιστόρημα του Γρηγόριου Παλαιολόγου. Εκδόθηκε σε δύο τόμους το 1842 στην Κωνσταντινούπολη.[1]
Ο τίτλος είναι συμβολικός, το μυθιστόρημα «ζωγραφίζει» την αστική τάξη στην Αθήνα κατά την εποχή των πρώτων χρόνων του Όθωνα. Μέσα από το βλέμμα του ήρωα και την ιστορία μιας οικογένειας, ο Παλαιολόγος, με σατιρική και κριτική διάθεση αλλά και ψυχογραφική οπτική, παρουσιάζει τα ήθη και έθιμα της εποχής, την πολιτική ζωή της περιόδου με τη διαφθορά και τον κομματισμό, την κοινωνική ζωή, τον έρωτα, την άκριτη μίμηση ευρωπαϊκών προτύπων, την προγονοπληξία, τις δεισιδαιμονίες και άλλες ατέλειες της αθηναϊκής κοινωνίας, δημιουργώντας έναν πίνακα της σύγχρονης του συγγραφέα κοινωνικής πραγματικότητας.[2]
Το έργο είναι το πρώτο αστικό ηθογραφικό μυθιστόρημα. Κατατάσσεται στον χώρο της ρεαλιστικής λογοτεχνίας, αν και, κατά την ανάπτυξη της ερωτικής θεματικής του, δεν απομακρύνεται εντελώς από τον ρομαντισμό, κυρίαρχο ρεύμα της εποχής στην ελληνική λογοτεχνία. [3]Ακόμη και στις πιο μελοδραματικές στιγμές του ωστόσο κυριαρχεί η ειρωνική διάθεση και η τάση για διακωμώδηση.[4]
Η γλώσσα είναι απλή καθαρεύουσα χωρίς ακρότητες.[5]
Και τα δύο μυθιστορήματα του Γρηγόριου Παλαιολόγου στοχεύουν στα «ελαττώματα της κοινωνίας» και τις «ανθρώπινες παρεκτροπές». Από τον ευρωπαϊκό χώρο μέσα στον οποίο κινείται ο ήρωας του Πολυπαθούς (1839), ο συγγραφέας περνά στη νεοελληνική επικράτεια και συγκεκριμένα στη νεοσύστατη τότε πρωτεύουσα, στην οποία κινείται ο ήρωας του Ζωγράφου.[6]
Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1837, τρία χρόνια μετά την ανακήρυξη της Αθήνας σε πρωτεύουσα της Ελλάδας, ο Φιλάρετος έρχεται από τη Λακωνία για να σπουδάσει αλλά και να συναντήσει τον κρυφό του έρωτα, την εξαδέλφη του Χαρίκλεια. Αρχίζει τις σπουδές του στη Νομική και γίνεται δικηγόρος. Για να συναντάει την Χαρίκλεια, επισκέπτεται συχνά το σπίτι του θείου του Χαμαιλεωντίδη, καιροσκόπου πολιτευτή με σύζυγο της ανώτερης κοινωνίας, όπου γίνεται μάρτυρας διάφορων κωμικοτραγικών καταστάσεων. [7]Η εξαδέλφη του ανταποκρίνεται στο αίσθημά του αλλά η σχέση τους είναι εξαρχής καταδικασμένη λόγω της συγγένειας. Ο θείος του καταφέρνει να γίνει υπουργός αλλά μετά λίγο καιρό χάνει τη θέση του όταν οι εφημερίδες αποκαλύπτουν τις εξωφρενικές πολιτικές μηχανορραφίες του και τη διαφθορά του. Η οικογένεια φθάνει στα πρόθυρα της καταστροφής, όταν την κατάσταση σώζει η εμφάνιση του θείου Ιάκωβου από την Αμερική, που γενναιόδωρα προικίζει τις τρεις άλλες κόρες της οικογένειας. Το μυθιστόρημα έχει αίσιο τέλος, καθώς μετά από πολλές περιπέτειες αποκαλύπτεται ότι η Χαρίκλεια δεν ήταν πραγματική εξαδέλφη του και το ζευγάρι παντρεύεται.[8]
Κύριοι χαρακτήρες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ο νεαρός ιδεαλιστής Φιλάρετος, φθάνει στην Αθήνα από την επαρχία, σπουδάζει και εργάζεται σαν δικηγόρος. Είναι ερωτευμένος με την εξαδέλφη του Χαρίκλεια και η ερωτική δυστυχία τον φθάνει στα πρόθυρα της αυτοκτονίας, από την οποία τον σώζει ο εξάδελφος Σωτήριος.
- Ο αδίστακτος Χαμαιλεωντίδης, θείος του Φιλάρετου, κατάγεται από ταπεινή οικογένεια, έλαβε αξιώματα στην αυλή του Αλή πασά υποσκελίζοντας τον προστάτη του. Στην ελευθερωμένη Ελλάδα είναι πολιτευτής που αλλάζει πολιτικό στρατόπεδο ανάλογα με τα προσωπικά του συμφέροντα.
- Η σύζυγός του Χαμαιλεωντίδη Αικατερίνα, κατάγεται από Φαναριώτικη οικογένεια και θεωρεί τον εαυτό της μέλος της αριστοκρατίας. Από τον πρώτο γάμο της έχει μια κόρη, την κωμικοτραγική Σεβαστή, που έχει την ίδια έπαρση με τη μάνα της.
- Οι τρεις κόρες του ζεύγους Χαμαιλεωντίδη: Η Πηνελόπη, έχει κρυφό δεσμό αλλά αναγκάζεται να παντρευτεί τον κ. Ταυρόπουλο, χαρακτηριστικό τύπο του «βολικού συζύγου», τον οποίο απατά και τελικά εγκαταλείπει. Η Ευφροσύνη, ευγενική και τίμια κοπέλα, υποφέρει στον γάμο της γιατί ο σύζυγος είναι χαρτοπαίκτης. Η Χαρίκλεια, η μικρότερη κόρη που, παρά τις χάρες της, οι γονείς της την κακομεταχειρίζονται.
- Ο καλόκαρδος γιος του Χαμαιλεωντίδη Σωτήριος, μόλις επέστρεψε από την Ευρώπη.
- Ο αυστηρός αλλά γενναιόδωρος θείος της Αικατερίνας Ιάκωβος. Για χρόνια εξαφανισμένος, έρχεται στην πατρίδα του από την Αμερική όπου πλούτισε. Το ζεύγος Χαμαιλεωντίδη «φροντίζει» για τον θάνατό του, πριν πραγματοποιήσει την επιθυμία του να γράψει την υπόλοιπη περιουσία του στη Χαρίκλεια που συμπαθεί περισσότερο από όλους.
- Η υπηρέτρια Ξανθή, η οποία αποκαλύπτει ότι η Χαρίκλεια είναι κόρη του Ιάκωβου και έτσι φέρνει την ευτυχία στο νεαρό ζευγάρι. Ο Ιάκωβος είχε εμπιστευθεί το μωρό στον Χαμαιλεωντίδη και την ανεψιά του αλλά, καθώς τον θεωρούσαν χαμένο, την παρουσίασαν σαν δική τους κόρη ώστε να καρπωθούν την τεράστια κτηματική περιουσία του Ιάκωβου.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ . «openbook.gr/o-zwgrafos/».
- ↑ . «academia.edu/Ο Ζωγράφος του Γρηγόριου Παλαιολόγου».
- ↑ Βουτουρής Παντελής, «Ο Άγγελος Βλάχος και το αίτημα του ρεαλισμού», στο: Από τον Λέανδρο στον Λουκή Λάρα. Μελέτες για την πεζογραφία της περιόδου 1830 -1880 (επιμ. Νάσος Βαγενάς),Ηράκλειο: Π.Ε.Κ. 1997,σ.297.
- ↑ . «users.sch.gr/ipap/Ellinikos_Politismos/logotexnia/C-zografos».
- ↑ . «tetragwno.gr/vivlio/kritiki-vivlion/Μια ματιά στο λογοτεχνικό έργο και την προσωπικότητα του Γρηγορίου Παλαιολόγου».
- ↑ . «argolikivivliothiki.gr/2018/09/06/Η συμβολή του Γρηγορίου Παλαιολόγου Διευθυντού του Αγροκηπίου Τίρυνθος στην οικονομική ανάπτυξη του Άργους».
- ↑ . «greek-language.gr/greekLang/Ο Ζωγράφος (απόσπασμα)/Ο βασιλικός χορός».
- ↑ . «digital.lib.auth.gr/Ο ζωγράφος/ψηφιακό βιβλίο».