Οικογένεια Περρούκα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η οικογένεια Περρούκα ήταν σπουδαία οικογένεια του Άργους, με μεγάλο πλούτο, πολιτικά και κοινωνικά προνόμια, ήδη από την εποχή των Βενετών. Διετέλεσαν προεστοί του τόπου, τον οποίο στην ουσία κυβερνούσαν. Ήταν δε τόσο γνωστό το οίκημα που διέμεναν, ώστε λεγόταν «το Αρχοντικόν του Μωρέως Περρουκαίικον». Ο πρώτος γνωστός γενάρχης της οικογένειας ήταν ο Γιαννάκης Περρούκας, ο οποίος έζησε επί Βενετοκρατίας και πιθανώς επί της προ του 1687 Τουρκοκρατίας. Στα μέσα του 18ου αιώνα εμφανίζεται ο γιος του, Αποστόλης Περρούκας και στη συνέχεια ο εγγονός του Δημήτρης Περρούκας, μεγαλογαιοκτήμονες και τοκιστές. Ο Δημήτρης απέκτησε τέσσερεις γιους, τους Νικολή, Γεωργαντά, Σωτήρη και Απόστολο και υπήρξε ο πρώτος από όλους που διέπρεψε. Ο Νικόλαος Περρούκας διετέλεσε Βεκίλης στην Υψηλή Πύλη (πληρεξούσιος και αντιπρόσωπος της Πελοποννήσου στην Κωνσταντινούπολη). Παντρεύτηκε την Αγγελική Ιωάν. Συλλιβέργου, έζησε αρχοντική ζωή και πέθανε την 12η Απριλίου 1822. Απέκτησε τρεις γιους, τον Ιωάννη, Δημήτριο και Χαραλάμπη και δύο κόρες, την Ευγενία, και την Ευδοκία. Οι γιοι του Νικολάου Περρούκα ήταν σπουδαίοι τόσο επί Τουρκοκρατίας, όσο και κατά την επανάσταση αφού ως μέλη της Φιλικής Εταιρείας και προεστοί πήραν μέρος στην επανάσταση και στην προετοιμασία της.

Ιωάννης Περρούκας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο μεγαλύτερος αδελφός, ο Ιωάννης Περρούκας ή Μπερούκας, ανήκει στους εθνομάρτυρες και υπήρξε προεστός του Άργους και μόνιμος κάτοικος αν και «ενίοτε διέμενε προσωρινά στην Τριπολιτσά, λόγω των καθηκόντων του».[1] Ήταν αυτός που ίδρυσε το 1798 το πρώτο ελληνικό σχολείο στο Άργος (που λειτουργούσε με προοδευτικό πνεύμα), το οποίο στεγάστηκε στο Μοναστήρι της Παναγίας της Κατακεκρυμμένης, αφού κατάφερε «να άρει τις απαγορευτικές διαταγές των Τούρκων ύστερα από χρονοβόρες και μεγάλες προσπάθειες και θυσίες»[2]

Κυβέρνησε κυρίως κατά τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας. Το 1821 φυλακίστηκε στην Τριπολιτσά μαζί με τους υπόλοιπους προεστούς και αρχιερείς της Πελοποννήσου, όταν Παραμονές της επανάστασης οι Τούρκοι κάλεσαν τους άρχοντες και αρχιερείς της Πελοποννήσου στην Τρίπολη, καθώς έλπιζαν πως φυλακίζοντας τις κεφαλές, οι Έλληνες δεν θα επαναστατούσαν. Πολλοί απ’ αυτούς, είτε για να μην δημιουργήσουν υποψίες στους Τούρκους, είτε από ακρισία, υπάκουσαν και πήγαν. Ανάμεσά τους ήταν και ο Ιωάννης Περρούκας, που πήγε στην Τρίπολη με το Δεσπότη Αργοναυπλίας Γρηγόριο Καλαμαρά και ρίχτηκαν στη φυλακή μαζί με τους άλλους. Ακολούθησε η πολιορκία της Τριπολιτσάς και μέχρι την άλωσή της στις 23 Σεπτεμβρίου 1821, οι περισσότεροι από τους φυλακισμένους πέθαναν από τις στερήσεις και τις κακουχίες, αφού οι συνθήκες κράτησής τους ήταν άθλιες. Τους είχαν ρίξει σε μια υπόγεια υγρή φυλακή και τους είχαν περάσει αλυσίδες στο κορμί. [3]

"Στη φυλακή αυτή έμεινε έξι μήνες όπου πέρασε φρικτά μαρτύρια και πέθανε στον Αχλαδόκαμπο, επιστρέφοντας στο Άργος, λίγο μετά την άλωση της Τριπολιτσάς,12 ημέρες μετά την αποφυλάκισή του, την 4η Οκτωβρίου 1821. Θάφτηκε στο Άργος, σε τάφο που ανήκε στην οικογένειά του."[4]

Απόστολος Περρούκας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εγκατεστημένος στην Πάτρα, τουλάχιστον από το 1788 ο αδελφός του Νικολάου, Απόστολος Περρούκας, έμπορος, ήταν παντρεμένος «με την κόρη του πατρινού εμπόρου Γεωργίου Κονταξή»[5] αλλά αντιμετώπιζε δυσκολίες με τους προεστούς των Πατρών οι οποίοι δεν ανέχονταν εμπόρους με προνόμια [6] Στην οικία Περρούκα έμενε και ο πρόξενος της Ολλανδίας Πωλ και ο Απόστολος Περρούκας ήταν προστατευόμενος της Ολλανδίας, όπως μαρτυρεί ο Τριανταφύλλου, «της οποίας Ολλανδίας ήτο προστατευόμενος».[6] Στο σπίτι του την 22/11/21 «ημύνθη το σώμα του Λόντου υπό τους Τσαούσην και Μαραγκόν από τους Τούρκους»[6] Αναφορά στον Αποστόλη Περρούκα κάνει και ο Π.Χιώτης όταν γράφει ότι Τούρκοι κατέλαβαν πλοίο και αιχμαλώτισαν επιβάτες «άνδρες και κοράσια και την οικογένεια του Πατραίου Αποστόλου Περρούκα. Αυτούς δε απελευθέρωσε η Ιονική Κυβέρνησις από τας χείρας των Τούρκων, γυμνούς»[6]

Χαραλάμπης Περρούκας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο νεότερος αδελφός, Χαραλάμπης Περρούκας (1793-1824) γιός του Νικολάου, ήταν «ικανός,εξαιρετικά μορφωμένος για την εποχή του και φιλόδοξος νέος που σκόπευε να σταδιοδρομήσει στο εμπόριο».[7] Πριν από την Επανάσταση, δημιούργησε στο Άργος εμπορικό κατάστημα, το οποίο όμως κατέλαβαν οι Τούρκοι, με την έκρηξη της Επανάστασης. Αργότερα αποφάσισε να στραφεί στο χονδρεμπόριο και στην εξαγωγή σταφίδας. Έτσι κατά τα μέσα του 1816 (28 Νοεμβρίου) μετακόμισε οριστικά στην Πάτρα, πού ήταν εκείνη την εποχή ένα από τα πιο σπουδαία εμπορικά κέντρα της Πελοποννήσου, ενδεχομένως μετά από πρόσκληση του Πατρινού εμπόρου Πέτρου Μερτρούδ ή Μερτρόπουλου ή αφού τον έπεισε ο «γκενεράλ κόνσολος Εγγλέζος της Πάτρας»[8] να συνεργαστούν στο εμπόριο. Στην Πάτρα είχε «σοβαρούς ανταγωνιστές και αντιπάλους»[9] και η εγκατάστασή του «δεν έγινε ευμενώς δεκτή από τους άλλους Πατρινούς εμπόρους, ιδίως αυτούς που έκαναν το ίδιο εμπόριο με αυτόν, όπως ο γνωστός μεγαλέμπορος Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος.»[10] Ο Χαράλαμπης μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία στην Πάτρα.[6] Τόσο ο Ιωάννης, όσο και ο Χαράλαμπος είχαν μυηθεί και κατηχηθεί στην Φιλική Εταιρεία. «Ο Ιωάννης, προεστός του Άργους, μυήθηκε από τον Π. Αρβάλη στις 2/5/1819, ενώ ο Χαράλαμπος, έμπορος στην Πάτρα, μυήθηκε από τον Ι. Παπαρρηγόπουλο στις 20/5/1819»[11]

Σύμφωνα με άλλη πηγή «ο Χαραλάμπης Περρούκας εμυήθη στη Φιλική Εταιρεία στις 20 Δεκεμβρίου 1819,σε ηλικία 26 ετών, προσφέροντας 600 τάλαρα»[12] αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία «σχετικά με την παρουσία του ή μη στη συνέλευση της Βοστίτζας στα τέλη Ιανουαρίου 1821»[13]. Κατά τον Αμβρόσιο Φραντζή δε, «οι Ασημάκης Φωτήλας, Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος, Σωτήριος Θεοχαρόπουλος και Χαραλάμπης Περρούκας δεν παρευρέθησαν εις την Συνέλευσιν, ούτε ήλθον εις Βοστίτζαν. Τούτο το γνωρίζουμε θετικώς, καθότι είμεθα παρόντες αυτόπται»[14]

Η αρχή της Επανάστασης τον βρήκε στο Άργος. Παρόλη τη μύησή του στη Φιλική Εταιρεία δεν έδειξε ενθουσιασμο για την Επανάσταση, τουλάχιστον στην αρχή, αλλά προσέφερε τελικά στον αγώνα ό,τι μπορούσε, αφού τόσο τα καταστήματά του στο Άργος όσο και «τα καταστήματά του στην Πάτρα πρέπει να λεηλατήθηκαν και να καταστράφηκαν».[15] Τον Ιούνιο του 1821 διορίστηκε από τη Γερουσία της Πελοποννήσου έφορος της επαρχίας και του στρατεύματος του Άργους και γερουσιαστής. Συμμετείχε στις μάχες κατά του Δράμαλη. Το 1823 διορίστηκε υπουργός των Οικονομικών αλλά τον Ιούνιο του 1823, κατηγορήθηκε ότι δημιουργούσε φατρίες στο Άργος και ζητήθηκε από το υπουργείο Εσωτερικών να τον συνετίσει. Ο λόγος ήταν ότι ο Περρούκας είχε εκδώσει προκήρυξη για το μονοπώλιο του αλατιού, επειδή είχε ανάγκη να βρει χρήματα να πληρώσει τον Νικηταρά, για τα τρόφιμα που έστειλε στον Ανδρούτσο, όταν του ανατέθηκε η εκστρατεία στην Εύβοια. Εκδίδοντας την προκήρυξη, χωρίς την προηγούμενη απόφαση του Βουλευτικού, αυθαιρέτησε, και «το ανομοθέτητον ως νομοθετημένον απεφάσισε».[16]

Στις 13 Νοεμβρίου συγκροτήθηκε η προβλεπόμενη από το Σύνταγμα του Άστρους, εννεαμελής επιτροπή και κλήθηκε στο Άργος ο Περρούκας να απολογηθεί, διότι «παρενόμησε εκδούς προκήρυξιν περί μονοπωλίου άλατος, μη προηγουμένου νόμου». Εκείνος, με επιστολή του από το Ναύπλιο, δήλωσε ειρωνικά αδυναμία να μεταβεί, διότι μόλις είχε επιστρέψει από την Καρύταινα και «ευρισκόμενος από τον κόπον της οδοιπορίας ολίγον ανήμπορος ο δούλος σας, εμποδίσθην κατά το παρόν, έχων προ οφθαλμών μετ’ ολίγον να εκτελέσω το προσταττόμενον». Το Βουλευτικό στις 24 Νοεμβρίου ενέκρινε ομοφώνα την πρόταση της Επιτροπής να εκπέσει του αξιώματός του και με διακήρυξή του προς το Πανελλήνιον γνωστοποίησε ότι κάθε Έλληνας είναι ελεύθερος να αγοράζει και πουλάει το αναγκαίον στο λαό αλάτι.[17]

Ο Χαραλάμπης Περρούκας δεν παντρεύτηκε και πέθανε την 27η Οκτωβρίου 1824 σε ηλικία 31 ετών από «δεινήν δυσεντερίαν» μετά από ασθένεια 27 ημερών[18]

Δημήτριος Περρούκας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Δημήτριος Περρούκας ήταν ο πιο μορφωμένος όλων και γνώριζε εκτός από ελληνικά, τούρκικα, γαλλικά και ιταλικά. Σπούδασε Νομική και Πολιτικές επιστήμες. Ήταν προεστός της Πελοποννήσου και από το 1812-1821 διετέλεσε Βεκίλης του Μωρηά, στην Κωνσταντινούπολη. Υπηρέτησε τον Αγώνα, ως πολιτικός άνδρας, σε Ελλάδα και Ευρώπη αλλά δεν γνωρίζουμε αν είχε μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία. Τον Δεκέμβριο του 1821 ψηφίσθηκε ως μέλος της Α’ Βουλής του Έθνους. Επί Καποδίστρια γνώρισε μεγάλη δόξα, αφού στις 5 Φεβρουαρίου 1829 έγινε μέλος της Πανελληνίου και Πρώτος Γραμματέας του για τα εσωτερικά και δικαστικά θέματα, μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου, Πρόεδρος του Θαλάσσιου Δικαστηρίου, Γερουσιαστής και Νομοθέτης του Έθνους. Σε αυτόν οφείλεται η νομοθεσία δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου του αρτισύστατου κράτους και η διοικητική διαίρεση της Πελοποννήσου. Ο βασιλιάς Όθωνας τον ανέδειξε και ως Σύμβουλο της Επικρατείας το 1843. Υπήρξε μέλος της Δ’ και Ε’ Εθνικής Εθνοσυνέλευσης (1829 και 1831) έως και σε αυτή του 1843, και έλαβε πολλά αξιώματα. Με τη φιλία και την εκτίμησή τους τον τίμησαν όλες οι προσωπικότητες της Ελλάδας, της Ανατολής, αλλά και πολλές από την Ευρώπη. Επί πλέον διατήρησε μέχρι και τον θάνατό του όλη την τεράστια αλληλογραφία του ως ιστορικό αρχείο, το οποίο είναι σήμερα πλούσια πηγή ιστορικής ύλης. [19] Ο Δημήτριος Περρούκας δολοφονήθηκε από έναν υπηρέτη στο σπίτι του στο Άργος τη 13η Νοεμβρίου 1851.


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Γιαννικόπουλος, Ηλίας Δικηγόρος - Δ.Ν (2009). Ο Χαραλάμπης Περρούκας ως έμπορος στην Πάτρα προεπαναστατικώς. Αθήνα: Εταιρεία Πελοποννησιακών Σπουδών. σελ. 195. 
  2. «Σχολή του Άργους 1798». ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. 15 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2022. 
  3. «Περούκας ή Μπερούκας Ιωάννης (†1821)». ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. 18 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2022. 
  4. «Οικογένεια Περρούκα». ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. 7 Δεκεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2022. 
  5. Γιαννικόπουλος, σ.197
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Τριανταφύλλου, Κώστας (1995). ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΩΝ ΠΑΤΡΩΝ. Β΄. Πάτρα: Πέτρος Κούλης. σελ. 1639-1640. 
  7. Γιαννικόπουλος, σ. 198
  8. Γιαννικόπουλος, σ. 199
  9. Γιαννικόπουλος, σ.210
  10. Γιαννικόπουλος, σ. 201
  11. «Φορολογικές και Οικονομικές πληροφορίες από το αρχείο Περρούκα». ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. 12 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2022. 
  12. ΓΙαννικόπουλος, σ. 210
  13. Γιαννικόπουλος, σ.213
  14. Θωμόπουλος, Στέφανος (1999). Λάζαρης, Βασίλης, επιμ. Ιστορία της Πόλεως Πατρών. Β´. Πάτρα: Αχαϊκές Εκδόσεις. σελ. 436. ISBN 960-7960-09-2. 
  15. Γιαννικόπουλος, σ. 213
  16. «Η καθαίρεση του Χαράλαμπου Περρούκα, ως αφορμή του εμφυλίου πολέμου». ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. 28 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2022. 
  17. «Η καθαίρεση του Χαράλαμπου Περρούκα, ως αφορμή του εμφυλίου πολέμου». ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. 28 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2022. 
  18. Γιαννικόπουλος, σ. 214
  19. «Οικογένεια Περρούκα». ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. 7 Δεκεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2022. 

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


  • Θωμόπουλος, Στέφανος (1999). Λάζαρης, Βασίλης, επιμ. Ιστορία της Πόλεως Πατρών. Β΄ Πάτρα: Αχαϊκές Εκδόσεις. ISBN 960-7960-09-2
  • Γιαννικόπουλος, Ηλίας Δικηγόρος- Δ Ν (2009). Ο Χαραλάμπης Περρούκας ως έμπορος στην Πάτρα προεπαναστατικώς. Αθήνα: Εταιρεία Πελοποννησιακών Σπουδών.
  • Τριανταφύλλου, Κώστας. (1995) Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών. Β΄. Πάτρα. Πέτρος Κούλης.