Μεροληψία FUTON
Ο όρος FUTON bias (μεροληψία FUTON) αναφέρεται στην τάση των ερευνητών να παραθέτουν ακαδημαϊκά περιοδικά με ανοικτή πρόσβαση, δηλαδή περιοδικά που διαθέτουν το πλήρες κείμενό τους στο διαδίκτυο χωρίς χρέωση, έναντι δημοσιεύσεων που απαιτούν πληρωμή. (Το FUTON είναι αρκτικόλεξο που προέρχεται από την αγγλική φράση full text on the Net)[α] Οι ερευνητές σε κάποια πεδία μπορούν ευκολότερα να ανακαλύψουν και να έχουν πρόσβαση σε άρθρα των οποίων το πλήρες κείμενο είναι διαθέσιμο online, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα να διαβάσουν και να παραθέσουν αυτά τα άρθρα. Το ζήτημα τέθηκε πρώτη φορά και έχει κυρίως μελετηθεί στον τομέα της ιατρικής έρευνας.[1][2][3][4] Στα πλαίσια της τεκμηριωμένης ιατρικής (evidence-based medicine, ΕΒΜ), τα άρθρα σε ακριβά περιοδικά που δεν παρέχουν ανοικτή πρόσβαση μπορεί να πέσουν σε αφάνεια, δίνοντας μεγαλύτερο βάρος στις δημοσιεύσεις FUTON.[5] Η μεροληψία FUTON μπορεί να αυξήσει τον παράγοντα επίδρασης (impact factor) των περιοδικών με ανοικτή πρόσβαση σε σχέση με των αντίστοιχων που δεν έχουν.[6]
Σύμφωνα με μία μελέτη, οι συγγραφείς στα ιατρικά πεδία «συγκεντρώνονται στην έρευνα που δημοσιεύεται σε περιοδικά με διαθέσιμο το πλήρες κείμενο στο διαδίκτυο και αγνοούν τις σχετικές μελέτες που δεν έχουν διαθέσιμο το πλήρες κείμενο, εισάγοντας έτσι ένα στοιχείο μεροληψίας στα αποτελέσματα της έρευνάς τους».[6] Από την άλλη, σε μία άλλη μελέτη υπάρχει το συμπέρασμα ότι «το εμφανιζόμενο πλεονέκτημα των πηγών ανοιχτής πρόσβασης είναι πλεονέκτημα ποιότητας και όχι μεροληψία», και ότι οι συγγραφείς «επιλέγουν να χρησιμοποιούν και να παραθέτουν τα πιο παραθέσιμα άρθρα μόλις η αρχειοθέτησή τους τα καταστήσει προσβάσιμα», και ότι η ανοιχτή πρόσβαση «από μόνη της δεν πρόκειται να καταστήσει ένα μη χρησιμοποιήσιμο (και άρα μη παραθέσιμο) άρθρο πιο χρησιμοποιήσιμο και παραθέσιμο.[7]
Ο όρος No Abstract Available bias (μεροληψία μη διαθέσιμης σύνοψης) αναφέρεται στην τάση των ερευνητών να παραθέτουν άρθρα για τα οποία διατίθεται η σύνοψή τους online έναντι εκείνων για τα οποία δεν διατίθεται. Και αυτό επηρεάζει κατά παρόμοιο τρόπο των αριθμό των παραθέσεων όπως και η μεροληψία FUTON.[1][6]
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ κατά λέξη: Πλήρες κείμενο στο δίκτυο.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Murali, N. S.; Murali, H. R.; Auethavekiat, P.; Erwin, P. J.; Mandrekar, J. N.; Manek, N. J.; Ghosh, A. K. (2004). «Impact of FUTON and NAA bias on visibility of research». Mayo Clinic proceedings. Mayo Clinic 79 (8): 1001–1006. doi:. PMID 15301326. http://www.mayoclinicproceedings.com/content/79/8/1001.full.pdf.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Ghosh, A. K.; Murali, N. S. (2003). «Online access to nephrology journals: The FUTON bias». Nephrology, dialysis, transplantation : official publication of the European Dialysis and Transplant Association - European Renal Association 18 (9): 1943; author reply 1943. doi:. PMID 12937253. http://ndt.oxfordjournals.org/content/18/9/1943.1.full.
- ↑ Mueller, P. S.; Murali, N. S.; Cha, S. S.; Erwin, P. J.; Ghosh, A. K. (2006). «The effect of online status on the impact factors of general internal medicine journals». The Netherlands journal of medicine 64 (2): 39–44. PMID 16517987. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-07-19. https://web.archive.org/web/20110719153236/http://www.njmonline.nl/njm/getpdf.php?t=a&id=10000037. Ανακτήθηκε στις 2016-02-04.
- ↑ Krieger, M. M.; Richter, R. R.; Austin, T. M. (2008). «An exploratory analysis of PubMed's free full-text limit on citation retrieval for clinical questions». Journal of the Medical Library Association : JMLA 96 (4): 351–355. doi:. PMID 18974812.
- ↑ Gilman, Isaac (2009). «Opening up the Evidence: Evidence-Based Practice and Open Access». Faculty Scholarship (PUL). Pacific University Libraries. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2016.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Wentz, R. (2002). «Visibility of research: FUTON bias». The Lancet 360 (9341): 1256–1256. doi:. PMID 12401287.
- ↑ Gargouri, Y.; Hajjem, C.; Larivière, V.; Gingras, Y.; Carr, L.; Brody, T.; Harnad, S. (2010). Futrelle, Robert P, επιμ. «Self-Selected or Mandated, Open Access Increases Citation Impact for Higher Quality Research». PLoS ONE 5 (10): e13636. doi:. PMID 20976155.
Επιπλέον ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Goldsmith, Kenneth (27 Σεπτεμβρίου 2005). «If It Doesn't Exist on the Internet, It Doesn't Exist». Elective Affinities Conference. State University of New York, Buffalo. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2008.
