Μεγάλη Οργή (Φινλανδία)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ψηφιακή πανοραμική μακέτα του Κάστρου του Βύμποργκ, φλεγόμενου μετά τη ρωσική επίθεση του 1710.

Η Μεγάλη Οργή (φινλανδικά: isoviha‎‎, σουηδικά: stora ofreden‎‎) είναι όρος ο οποίος χρησιμοποιείται στην Ιστορία της Φινλανδίας για τον ορισμό της ρωσικής εισβολής και στρατιωτικής κατοχής του ανατολικού τμήματος της Σουηδίας, σημερινής Φινλανδίας, από το 1714 έως τη Συνθήκη του Νύσταντ το 1721, η οποία έθεσε τέλος στον Μεγάλο Βόρειο Πόλεμο[1].

Πλαίσιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης: Μάχη του Χάνγκε Όουντ και Πολιορκία του Βύμποργκ (1710)

Η Φινλανδία αποτελούσε, εκείνη την περίοδο, ένα από τα διακυβεύματα της εδαφικής αντιπαλότητας μεταξύ της Σουηδικής Αυτοκρατορίας και της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Οι Ρώσοι κατέλαβαν την Ίνγκρια[2][3], ενώ, μετά τη Μάχη της Πολτάβα το 1710, κατέλαβαν το Βιιπούρι και το Κεκισάλμι. Το 1712, ξεκίνησαν την πρώτη εκστρατεία τους για την κατάληψη της Φινλανδίας, ωστόσο απέτυχαν[4]. Κατά τη διάρκεια δεύτερης εκστρατείας, η οποία έλαβε χώρα το 1713, κατέλαβαν το Ελσίνκι, το Πόρβοο και το Τούρκου. Το σύνολο του νότιου τμήματος της Φινλανδίας κατελήφθη, μετά την ήττα του Καρλ Γκούσταφ Άρμφελτ στη Μάχη του Πέλκενε το 1713 και τη Μάχη του Ισοκίρε το 1714[5][6].

Οι προσπάθειες των Σουηδών προκειμένου να ανακόψουν την προέλαση των Ρώσων επί των θαλάσσιων ακτών στο Χάνγκε απέτυχαν μετά τη Μάχη του Χάνγκε Όουντ τον Ιούλιο του ίδιου έτους. Τελικώς, η παρουσία ρωσικού στόλου εντός του Βοθνιακού Κόλπου υποχρέωσε τον σουηδικό στόλο και στρατό να εγκαταλείψει τη Φινλανδία, στα τέλη του 1714[7]. Ακόμη και οι παράκτιες περιοχές του Βοθνιακού Κόλπου, στη Σουηδία, καταστράφηκαν από τους Ρώσους. Η πόλη του Ούμεο πυρπολήθηκε ολοκληρωτικά από τους Ρώσους στις 18 Σεπτεμβρίου 1714, ενώ μετά την ανοικοδόμησή της ισοπεδώθηκε εκ νέου το 1719, το 1720 και το 1721.

Η ρωσική κατοχή της Φινλανδίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά τη νίκη στην Μάχη του Ισοκίρε, ο Μιχαΐλ Γκολίτσιν ορίστηκε ως κυβερνήτης της Φινλανδίας. Οι Φινλανδοί ξεκίνησαν ανταρτοπόλεμο εναντίον των Ρώσων. Ως αντίποινα, οι Φινλανδοί χωρικοί υποχρεώθηκαν να καταβάλουν σημαντικές συνεισφορές προς τις ρωσικές δυνάμεις κατοχής. Οι λεηλασίες ήσαν ιδιαίτερα συχνές, κυρίως στην Οστροβοθνία και σε γειτονικούς του οδικού δικτύου οικισμούς. Οι εκκλησίες λεηλατήθηκαν, ενώ η Εκκλησία του Ισοκίρε πυρπολήθηκε. Έκταση πλάτους αρκετών εκατοντάδων χιλιομέτρων πυρπολήθηκε, προκειμένου να εμποδιστούν τυχόν σουηδικές αντεπιθέσεις.

Τουλάχιστον 5.000 Φινλανδοί σκοτώθηκαν, ενώ παραπάνω από 10.000 οδηγήθηκαν ως σκλάβοι, εκ των οποίων μόνον ορισμένες χιλιάδες επέστρεψαν[8][9]. Χιλιάδες άνθρωποι, κυρίως αξιωματούχοι, αναζήτησαν καταφύγιο στη Σουηδία. Οι πτωχοί χωρικοί κρύβονταν στα δάση προκειμένου να γλιτώσουν από τα κατοχικά στρατεύματα και την αναγκαστική στρατολόγηση[10]. Οι θηριωδίες έφτασαν στο αποκορύφωμά τους μεταξύ του 1714 και του 1717, όταν ο Σουηδός κόμης Γκούσταβ Όττο φον Ντόγκλας, ο οποίος αυτομόλησε προκειμένου να μεταβεί στο ρωσικό τμήμα κατά τη διάρκεια του πολέμου, ορίστηκε ως κυβερνήτης.

Η πανώλη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επιπλέον των επιδρομών των ρωσικών δυνάμεων κατοχής, η Φινλανδία επλήγη, όπως και τα περισσότερα υπόλοιπα βαλτικά κράτη, από τη μαύρη πανώλη. Στο Τούρκου, σχεδόν ένας στους τρεις κατοίκους απεβίωσε, με τον θάνατο 2.000 ανθρώπων. Η πανώλη έπληξε το Ελσίνκι στις 9 Οκτωβρίου 1710, με 1.800 κατοίκους να αποβιώνουν, 309 τον Οκτώβριο και 279 τον Νοέμβριο. Στα τέλη Δεκεμβρίου του ιδίου έτους, σχεδόν 10.000 είχαν αποβιώσει από την πανώλη[11][12]. Η πανώλη έπληξε τη Φινλανδία προ της ρωσικής εισβολής, με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση των σουηδικών δυνάμεων που ήσαν παρούσες στη Φινλανδία[10].

Η τρομοκρατία εναντίον των αμάχων πληθυσμών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Βόρεια Οστροβοθνία δεν κατελήφθη, ωστόσο οι ανθρώπινες απώλειες κατά τη διάρκεια της περιόδου της Μεγάλης Οργής ήσαν περίπου 6.100 άνθρωποι, δηλαδή ένα τέταρτο του συνολικού πληθυσμού[13]. Στην περιοχή λυμαίνονταν ορισμένες εκατοντάδες Κοζάκοι ιππείς. Η χρήση, από την πλευρά των Ρώσων, της τρομοκρατίας και των βασανιστηρίων ήταν συστηματική, ενώ είχε ως στόχο τον άμαχο πληθυσμό και τους ιερείς. Οι ατομικοί και ομαδικοί βιασμοί ήσαν, κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα, μία από τις συχνότερες πολεμικές πρακτικές, ενώ οι αιχμάλωτες οδηγούνταν στους στρατώνες του Τούρκου και του Πόρι[14][15]. Στις 29 Σεπτεμβρίου 1714, στο Χάιλουοτο, 200 Κοζάκοι σκότωσαν με βιαιότητα μέσα σε διάστημα μίας νύχτας περίπου 800 ανθρώπους[16]. Αρκετοί ήσαν αυτοί οι οποίοι συνελήφθησαν ως αιχμάλωτοι και οδηγήθηκαν ως σκλάβοι κυρίως για τις εργασίες οικοδόμησης της Αγίας Πετρούπολης, με αριθμό, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, της τάξεως των 10.000 ανθρώπων[17], ενώ, σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες εκτιμήσεις, ο αριθμός αυτός υπερβαίνει τις 20.000 ανθρώπους[8][14]. Οι Ρώσοι έκλεβαν τις προμήθειες τροφίμων, ενώ σε αρκετές περιοχές οι κάτοικοι υπέφεραν από την πείνα[18].

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Kankaanpää 2001
  2. ↑ Rauta 1943, σελ. 17
  3. ↑ Juva 1965, σελ. 116
  4. ↑ Mattila 1983, σελ. 38–46
  5. ↑ Rauta 1943, σελ. 29
  6. ↑ Mattila 1983, σελ. 35
  7. ↑ Mattila 1983, σελ. 38–46
  8. ↑ 8,0 8,1 Zetterberg 1990, σελ. 265
  9. ↑ Karonen 1999
  10. ↑ 10,0 10,1 (Σουηδικά) Εγκυκλοπαίδεια της Φινλανδίας, 1985
  11. ↑ Rauta 1943, σελ. 41–43
  12. ↑ Juva 1965, σελ. 125
  13. ↑ (Φινλανδικά) Martti Asunmaa: Pohjois-Pohjanmaa yleisen kehityksen osana Αρχειοθετήθηκε 2014-12-06 στο Wayback Machine.
  14. ↑ 14,0 14,1 Helsingin Sanomat Kuukausiliite 7/2009, σ. 28–33
  15. ↑ Rauta 1943, σελ. 69–70
  16. ↑ (Φινλανδικά) Pia Kaitasuo (15 Αυγούστου 2015). Pietari Suuren synkkä tuhon kylvö. Kaleva, no 221: Kaleva Oy. σελ. 34–35. ISSN 0356-1356. 
  17. ↑ Kankaanpää 2001
  18. ↑ Rauta 1943, σελ. 69

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • (Φινλανδικά) Lindeqvist, Karl Olof (1919). Isonvihan aika Suomessa. Porvoo: WSOY. 
  • (Φινλανδικά) Rauta, Viljo (1943). Isoviha. Helsinki: Sanatar. 
  • (Φινλανδικά) Luukko, Armas (1967). Suomen historia 1617–1721 8. Porvoo: WSOY. 
  • (Φινλανδικά) Juva, Einar Wilhelm· Juva, Mikko (1965). Suomen kansan historia 3 Ruotsin ajan loppukausi. Εκδόσεις Όταβα. 
  • (Φινλανδικά) Zetterberg, Seppo (1990). Suomen historian pikkujättiläinen. Helsinki: WSOY. ISBN 951-0-14253-0. .
  • (Φινλανδικά) Kankaanpää, Matti Juhani (2001). Suuri Pohjansota, Isoviha ja suomalaiset. Virrat: Toiset ajat. ISBN 952-91-3934-9. .
  • (Φινλανδικά) Karonen, Petri (1999). Pohjoinen suurvalta. Ruotsi ja Suomi 1521–1809. Helsinki: WSOY. ISBN 951-0-23739-6. .
  • (Φινλανδικά) Vilkuna, Kustaa H. J. (2005). Viha : perikato, katkeruus ja kertomus isostavihasta. ISBN 951-746-784-2. .
  • (Φινλανδικά) Löfving, Tapani· Nyberg, Folke (2001). Tapani Löfvingin päiväkirja 1689–1720. .
  • (Φινλανδικά) Kujala, Lauri (1953). Pohjanmaan puolustus Suuren Pohjan sodan aikana. Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι. .
  • (Φινλανδικά) Vahtola, Jouko (2003). Suomen historia: Jääkaudesta Euroopan unioniin, Helsinki. Εκδόσεις Όταβα. ISBN 951-1-17397-9. .
  • (Φινλανδικά) Vilkuna, Kustaa H.J. (2006). Paholaisen sota. Teos. ISBN 951-851-065-2. .
  • (Φινλανδικά) Lindeqvist, Karl Olof. Suomen historia, 1906. WSOY. 
  • (Φινλανδικά) Mattila, Tapani (1983). Meri maamme turvana. Jyväskylä: Gummerus. ISBN 951-99487-0-8. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μεγάλη_Οργή_(Φινλανδία)&oldid=10407466"