Λεηλασία στη Πολωνία κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια


Η Λεηλασία στη Πολωνία κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο των πολιτιστικών έργων τέχνης και βιομηχανικών υποδομών κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου πραγματοποιήθηκε ταυτόχρονα από τη Ναζιστική Γερμανία και τη Σοβιετική Ένωση μετά την εισβολή στην Πολωνία του 1939. Ένα σημαντικό μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της Πολωνίας, που εκτιμάται σε περίπου μισό εκατομμύριο αντικείμενα τέχνης, λεηλατήθηκε από τις κατοχικές δυνάμεις. Τα καταγεγραμμένα αντικείμενα εξακολουθούν περιστασιακά να ανακτώνται μέχρι σήμερα σε απ' όλο τον κόσμο και να επιστρέφονται στην Πολωνία.

Στο πλαίσιο των προσπαθειών του να εντοπίσει και να ανακτήσει τα αντικείμενα τέχνης που λείπουν, το Υπουργείο Πολιτισμού και Εθνικής Κληρονομιάς δημιούργησε μια βάση δεδομένων για τις απώλειες του πολέμου. Από το 2013 περιείχε πάνω από 63.000 αντικείμενα τέχνης.[1] Ο κατάλογος, που δημοσιεύθηκε από το Υπουργείο, υποβάλλεται στο Εθνικό Ινστιτούτο Μουσειολογίας και Προστασίας Συλλογών, σε πολωνικές πρεσβείες, και στο Κεντρικό Μητρώο Πληροφοριών για τη Κλεμένη Πολιτιστική Ιδιοκτησία 1933-1945 (lootedart.com). Αποστέλλεται περιοδικά σε πάνω από 100 οίκους δημοπρασιών σε όλο τον κόσμο.[1] Επιπλέον, το Υπουργείο δημιούργησε επίσης τον ιστότοπο The Lost Museum, ένα εικονικό μουσείο που περιέχει ιστορικές φωτογραφίες από τα πολλά αντικείμενα τέχνης που λείπουν ακόμη. [1] [2]

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην αρχή της εισβολής του 1939 στην Πολωνία, η πολωνική μεσοπολεμική κυβέρνηση επιχείρησε να αποκρύψει την πολυτιμότερη πολιτιστική κληρονομιά του έθνους, όπως οι βασιλικοί θησαυροί του Κάστρου Βάβελ στην Κρακοβία. Τα βασιλικά αντικείμενα, στάλθηκαν κρυφά στη Δυτική Ευρώπη και στη συνέχεια στον Καναδά, μεταξύ άλλων. Στο τέλος του πολέμου, δύο παράλληλες πολωνικές κυβερνήσεις, η πολωνική εξόριστη κυβέρνηση που υποστηρίχθηκε από τη Δύση και η σοβιετική κυβέρνηση στην κομμουνιστική Πολωνία, διεκδίκησαν αυτούς τους εθνικούς θησαυρούς. Τα πολιτιστικά αντικείμενα επιστράφηκαν από τον Καναδά στη Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας τον Φεβρουάριο του 1961.[3] [4]

Ναζιστική κατοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία τον Σεπτέμβριο του 1939 και την κατοχή της Πολωνίας από τις γερμανικές δυνάμεις, το ναζιστικό καθεστώς προσπάθησε να καταστρέψει τον πολωνικό πολιτισμό.[5]

Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, οι Ναζί κατάσχεσαν περιουσιακά στοιχεία εθνικής κληρονομιάς της Πολωνίας και πολλά ιδιωτικά αγαθά.[6] Ενεργώντας βάσει των νομικών διατάξεων της 19ης Οκτωβρίου και της 16ης Δεκεμβρίου (Verordnung über die Beschlagnahme Kunstgegeständen im Generalgouvernement), αρκετές γερμανικές υπηρεσίες ξεκίνησαν τη διαδικασία λεηλασίας πολωνικών μουσείων και άλλων συλλογών, φαινομενικά απαραίτητα για την «διασφάλιση» των Γερμανικών εθνικών συμφέροντων.[6]

Χιλιάδες αντικείμενα τέχνης λεηλατήθηκαν, καθώς οι Ναζί πραγματοποίησαν ένα σχέδιο που τέθηκε σε εφαρμογή πριν από την έναρξη των εχθροπραξιών.[7] Η λεηλασία εποπτεύτηκε από ειδικούς των μονάδων SS, και Einsatzgruppen, οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για την τέχνη.[6] Εκτός από την επίσημη επιχείρηση από τις ναζιστικές αρχές, ορισμένες λεηλασίες πραγματοποιήθηκαν επίσης από άτομα που ενεργούσαν με δική τους πρωτοβουλία. Ενώ οι Ναζί διατηρούσαν εκτενή τεκμηρίωση των πρόσφατα αποκτηθέντων λεηλατημένων έργων τέχνης, το σύστημα τους δεν ήταν αλάνθαστο και χαθηκαν πολλά από τα λεηλατημένα έργα κατά την ολοένα και πιο τυχαία εκκένωση των πολωνικών εδαφών το 1944.

Τα περισσότερα από τα πιο σημαντικά έργα τέχνης στις πολωνικές δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές είχαν «εξασφαλιστεί» από τους Ναζί εντός έξι μηνών από την εισβολή του 1939. Μέχρι το τέλος του 1942, Γερμανοί αξιωματούχοι υπολόγισαν ότι «πάνω από το 90%» των έργων τέχνης που είχε προηγουμένως η Πολωνία ήταν στην κατοχή τους.[6] Κάποια έργα τέχνης στάλθηκαν σε γερμανικά μουσεία, ενώ άλλα έργα τέχνης έγιναν ιδιωτική ιδιοκτησία των ναζιστών αξιωματούχων.[6] Το 1940, ο Αδόλφος Χίτλερ έλαβε ένα «δώρο» από τον Χανς Φρανκ, κυβερνήτη της κατεχόμενης Πολωνίας - μια συλλογή που περιελάμβανε 521 αντικείμενα της πολύτιμης τέχνης.[8] Ο Φρανκ βοήθησε τον Υποστράτηγο Μίλμαν, ειδικό της τέχνης να συγκεντρώει μια μεγάλη συλλογή έργων τέχνης από πολωνικές συλλογές.[8] Το συνολικό κόστος της κλοπής των Ναζί και της καταστροφής της πολωνικής τέχνης εκτιμάται σε 11,14 δισεκατομμύρια δολάρια (αξία το 2001 σε δολάρια).[9]

Ελήφθησαν περισσότερα από 516.000 μεμονωμένα αντικείμενα.[10] Ο ακριβής αριθμός είναι αβέβαιος, καθώς δεν καταγράφηκαν ούτε καταχωρήθηκαν όλα τα έργα τέχνης, ειδικά σε ιδιωτικά χέρια και μεγάλο μέρος της τεκμηρίωσης χάθηκε επίσης.[10] Μια εκτίμηση των απωλειών άρχισε ήδη κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου υπό την αιγίδα της εξόριστης πολωνικής κυβέρνησης. Το 1944, ο Κάρολ Εστρέιτσερ δημοσίευσε το πρώτο έργο σχετικά με αυτό το θέμα, με τίτλο Πολιτιστικές απώλειες της Πολωνίας στο Λονδίνο.[10] Μια εκτίμηση του 2010 δίνει ένα ποσοστό 75% ως ποσοστό της πολιτιστικής κληρονομιάς που έχασε η Πολωνία κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η εκτίμηση καλύπτει τόσο την κατεστράμενη όσο και την χαμένη πολιτιστική κληρονομιά.[11][12] Η λεηλατημένη τέχνη περιλαμβάνει:

  • 11.000 πίνακες από πολωνούς ζωγράφους
  • 2.800 πίνακες άλλων Ευρωπαίων ζωγράφων
  • 1.400 γλυπτά
  • 75.000 χειρόγραφα
  • 25.000 χάρτες
  • 22.000 βιβλία εκτυπώμενα πριν από το 1800
  • 300.000 εκτυπώσεις και έργα σε χαρτί
  • Εκατοντάδες χιλιάδες άλλα αντικείμενα καλλιτεχνικής και ιστορικής αξίας.[9]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Muzeum Utracone (corporate author) (2013). «About The Lost Museum». muzeumutracone.pl. Muzeum Utracone. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2013. 
  2. ↑ Konrad Niciński (Μαρτίου 2011). «Aleksander Gierymski "Żydówka z pomarańczami"». Culture.pl Adam Mickiewicz Institute. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2012. 
  3. ↑ Gordon Swoger, The Strange Odyssey of Poland's National Treasures, 1939–1961, (ISBN 1-55002-515-5), 2004, Dundurn
  4. ↑ Aloysius Balawyder, "The odyssey of the Polish treasures", 1978, St. Francis Xavier University Press
  5. ↑ Olsak-Glass, Judith (Ιανουαρίου 1999). «Review of Piotrowski's Poland's Holocaust». Sarmatian Review. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2008. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Rebecca Knuth (2003). Libricide: The Regime-Sponsored Destruction of Books and Libraries in the Twentieth Century. Greenwood Publishing Group. σελ. 86. ISBN 978-0-275-98088-7. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2012. 
  7. ↑ Vernon N. Kisling (18 Σεπτεμβρίου 2000). Zoo and Aquarium History: Ancient Animal Collections To Zoological Gardens. CRC Press. σελ. 122. ISBN 978-0-8493-2100-9. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2012. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Lokomobila. «Straty dziejowe». Zabytki.pl. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2012. 
  9. ↑ 9,0 9,1 Dariusz Matelski (2005). Polityka Niemiec wobec polskich dóbr kultury w XX wieku. Wydawn. Adam Marszałek. σελ. 160. ISBN 978-83-7441-173-8. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2012. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 «Straty wojenne». Msz.gov.pl. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2012. 
  11. ↑ «E28. Jasinski G». Polishresistance-ak.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2012. 
  12. ↑ «Zaginione polskie dzieła sztuki zobaczysz w internetowym muzeum - GP GazetaPrawna - Gazeta Prawna - partner pracodawcy, narzędzie specjalisty». Gazetaprawna.pl. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2012. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Λεηλασία_στη_Πολωνία_κατά_τον_Β΄_Παγκόσμιο_Πόλεμο&oldid=10274632"