Λίλη Πασχαλίδου-Θεοδωρίδου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 07/03/2023.
Λίλη Πασχαλίδου-Θεοδωρίδου
Γέννηση1911
Κωνσταντινούπολη
Θάνατος1975
Αθήνα
Ιδιότητακαλλιτέχνης
ΓονείςΔέσποινα Παππά- Πασχαλίδου
ΑδέλφιαΑλεξάνδρα Πασχαλίδου-Μωρέτη
Ελένη Πασχαλίδου Ζογγολοπούλου
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Λίλη (Ιουλία) Πασχαλίδου – Θεοδωρίδου[1] (Κωνσταντινούπολη, 1911- Αθήνα, 1975) ήταν Ελληνίδα κατασκευάστρια κούκλας.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Λίλη Πασχαλίδου γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ήταν κόρη του Κωνσταντίνου Πασχαλίδη, επιχειρηματία, και της Δέσποινας Παππά,[2][3][4][5] κατασκευάστριας κούκλας. Αδελφές της ήταν η Ελένη Πασχαλίδου - Ζογγολοπούλου, η Δανάη Πασχαλίδου - Νικολαϊδη και η Αλεξάνδρα Πασχαλίδου - Μωρέτη.[6]

Το 1922 η οικογένειά της έφυγε από την Κωνσταντινούπολη με αρχικό σταθμό τη Βάρνα της Βουλγαρίας, μετέπειτα τη Θεσσαλονίκη και τέλος την Αθήνα, όπου και εγκαταστάθηκε οριστικώς το 1925.Το οικογενειακό της περιβάλλον έχει παράδοση στις τέχνες και τα γράμματα, μια παράδοση που χάνεται στο βάθος του χρόνου. Η δική της γενιά (56 πρώτα ξαδέλφια) βγάζει πολλούς καλλιτέχνες, γνωστότεροι από τους οποίους είναι ο γλύπτης Γιάννης Παππάς,[7] η ζωγράφος Ελένη Παγκάλου, ο ζωγράφος Ανδρέας Βουρλούμης,[8] καθώς επίσης και η ζωγράφος Ελένη Πασχαλίδου, αδελφή της Λίλης και μετέπειτα σύζυγος του γλύπτη Γιώργου Ζογγολόπουλου.

Η έφεση της Λίλης στη ζωγραφική και στη χειροτεχνία είναι εμφανής από μικρή ηλικία, άλλωστε, μεταξύ άλλων, η ζωγραφική και η χειροτεχνία αποτελούσαν πεδίο ενασχόλησης και της μητέρας της Δέσποινας Παππά- Πασχαλίδου. Ως μαθήτρια του Ζαππείου Παρθεναγωγείου Κωνσταντινουπόλεως, η Λίλη βρίσκεται από νωρίς μέσα σε ένα επιβλητικό περιβάλλον με σημαντικά έργα τέχνης διαθέσιμα για τη διαρκή και άμεση καλλιέργεια της αισθητικής της. Στο πλαίσιο της εκπαίδευσής της περιλαμβάνεται η εκμάθηση της γαλλικής και της αγγλικής γλώσσας, ενώ στις αθλητικές της δραστηριότητες εντάσσεται η αντισφαίριση την οποία αναπτύσσει με τη συμμετοχή της σε αντίστοιχους ομίλους της Αθήνας.   

Το 1934 παντρεύεται τον Γιούρα Θεοδωρίδη με τον οποίο αποκτούν δύο παιδιά.

Η ζωγραφική συνεχίζει να αποτελεί μέρος της ερασιτεχνικής ενασχόλησής της, ενώ το ταλέντο και η δεξιοτεχνία της στη χειροτεχνία θα σταθούν πολύτιμος αρωγός για την μετέπειτα επαγγελματική της πορεία.

Απεβίωσε το 1975 στην Αθήνα.

Εργαστήριο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1948, ύστερα από τον αιφνίδιο θάνατο του συζύγου της, η Λίλη ασχολείται επαγγελματικά με την κατασκευή κούκλας ύστερα από προτροπή της μητέρας της, Δέσποινας Παππά-Πασχαλίδου, η οποία πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο διατηρούσε εργαστήρι κατασκευής χειροποίητης ελληνικής κούκλας στη Νέα Σμύρνη, στη λειτουργία του οποίου είχε συνεισφέρει και η ίδια η Λίλη.[9] Η έδρα του νέου εργαστηρίου είναι επίσης στη Νέα Σμύρνη και στην επιχείρησή της απασχολεί δύο γυναίκες, πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, μία εκ των οποίων είναι παλαιότερη συνεργάτιδα της μητέρας της. Η Λίλη Πασχαλίδου - Θεοδωρίδου τυποποιεί δύο μεγέθη κούκλας και κάνει μολυβένιο το κάτω μέρος των ποδιών τους ώστε να στέκονται καλύτερα. Κατασκευάζει χειροποίητες κούκλες τις οποίες ντύνει με ελληνικές τοπικές ενδυμασίες που σχεδιάζει, ράβει και κεντάει μόνη της. Για τα πρόσωπα των δημιουργιών της χρησιμοποιεί καλούπια κατασκευασμένα ειδικά για εκείνη από τον γλύπτη Γιώργο Ζογγολόπουλο.[10]

Λαμβάνει ειδική άδεια έρευνας από τον Αντώνη Μπενάκη για να μελετήσει και να αποτυπώσει τις διάφορες παραδοσιακές φορεσιές που φυλάσσονται στο Μουσείο Μπενάκη. Σχεδιάζει επακριβώς τα κεντητά σχέδια, τους περίτεχνους κεφαλόδεσμους και αναζητά επίμονα τα υφάσματα και τα υλικά ώστε οι αυθεντικές ενδυμασίες του μουσείου να αποδοθούν με τη μεγαλύτερη δυνατή αξιοπιστία στις κούκλες της. Χρησιμοποιεί παραδοσιακές τεχνικές συνδυάζοντας πλεκτά και κέντημα στο χέρι για τα κεντηστικά μοτίβα και χειροκίνητες μηχανές για τα πιο τεχνικά μέρη.

Αναπαράγει 36 αυθεντικές παραδοσιακές ενδυμασίες σε μικρογραφία, γυναικείες και ανδρικές, από διάφορες περιοχές της Ελλάδας με τις οποίες ντύνει τις κούκλες της.

Συνεργασίες και διεθνείς εκθέσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κούκλες της Λίλης Θεοδωρίδου

Το 1949 οι κούκλες της Λίλης θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον του Βασιλικού Ιδρύματος Πρόνοιας με το οποίο ξεκινά μια συνεργασία που θα διαρκέσει μία εικοσαετία. Η λαογράφος Αγγελική Χατζημιχάλη εκτιμά τη δουλειά της Λίλης και περιλαμβάνει τις κούκλες της στο κατάστημα ελληνικής λαϊκής τέχνης που διατηρεί στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία επί της οδού Πανεπιστημίου. Επίσης, στενή συνεργασία υπάρχει με φορείς όπως ο Οργανισμός Ελληνικής Χειροτεχνίας (μετέπειτα ΕΟΜΜΕΧ) και το γνωστό τουριστικό κατάστημα της εποχής «Ελληνική Λαϊκή Τέχνη» επί της οδού Βουκουρεστίου.

Η Λίλη συνεργάζεται επίσης με τον Εθνικό Οργανισμό Καπνού, για τον οποίο ντύνει τις κούκλες της με φορεσιές από καπνοπαραγωγές περιοχές της Ελλάδας. Μέσω της συνεργασίας αυτής οι κούκλες της ταξιδεύουν σε Διεθνείς Εκθέσεις και στα τέλη της δεκαετίας του ’50 βραβεύονται στη Διεθνή Έκθεση της Μελβούρνης. 

Το 1970 σταματά να εργάζεται δίνοντας τέλος στη λειτουργία του εργαστηρίου της.

Κούκλες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Λίλη Θεοδωρίδου, 1950

Η δημιουργία παραδοσιακών ελληνικών χειροποίητων κουκλών και παιχνιδιών, καθώς και η κατασκευή παραδοσιακών ενδυμάτων σε μικρογραφική απόδοση πάνω σε χειροποίητες κούκλες είναι διαδικασία δύσκολη που απαιτεί χρόνο, κόπο, συγκέντρωση και μελέτη ιστορικών πληροφοριών. Η τέχνη αυτή παρόλο που συνεχίζει να υπάρχει ως σήμερα, επαγγελματικά απασχολεί ελάχιστους τεχνίτες που ειδικεύονται σε αυτή.

Χειροποίητες κούκλες περασμένων δεκαετιών θεωρούνται πλέον αντικείμενα σημαντικής συλλεκτικής αξίας που βρίσκονται είτε σε μουσειακές συλλογές είτε σε ιδιώτες συλλέκτες. Η θεματογραφία αλλά και η ποιότητα κατασκευής των δημιουργιών της Λίλης κατέταξαν τις κούκλες της σε αντικείμενα συλλεκτικής δραστηριότητας ήδη από τη δεκαετία του 1960.

Το 2017 το Μουσείο Μπενάκη εγκαινίασε το Μουσείο Παιχνιδιών[11] στο Φάληρο Αττικής.

Μέρος της δουλειάς της Λίλης Πασχαλίδου - Θεοδωρίδου βρίσκεται στο Μουσείο Μπενάκη / Μουσείο Παιχνιδιών[11] και παρουσιάζεται στη Μόνιμη Συλλογή Παιχνιδιών, καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές.

Ενδεικτικές κούκλες της Λίλης που ανήκουν στη συλλογή του Μουσείου Μπενάκη / Μουσείο Παιχνιδιών είναι:

  1. Λίλη Πασχαλίδου - Θεοδωρίδου, Κούκλα με ενδυμασία φουστανελά (Ελλάδα, γύρω στο 1930, ύψ. 32 εκ. / ΤΠΠ_495)[12]
  2. Λίλη Πασχαλίδου - Θεοδωρίδου, Κούκλα με ενδυμασία φουστανελά (Ελλάδα, γύρω στο 1930, ύψ. 21 εκ. / ΤΠΠ_497)[13]
  3. Λίλη Πασχαλίδου - Θεοδωρίδου, Κούκλα με ενδυμασία φουστανελά (Αθήνα, 1950 / ΤΠΠ_34)[14]
  4. Λίλη Πασχαλίδου - Θεοδωρίδου, Κούκλα με ενδυμασία φουστανελά (Αθήνα, 1945-1950. ύψ. 50 εκ. / ΤΠΠ_48)[15]
  5. Λίλη Πασχαλίδου - Θεοδωρίδου, Κούκλα με γυναικεία ενδυμασία Αττικής (Αθήνα, 1950, ύψ. 20 εκ./ ΤΠΠ_64)[16]
  6. Λίλη Πασχαλίδου - Θεοδωρίδου, Κούκλα με γυναικεία ενδυμασία Αττικής (Αθήνα, 1950 / ΤΠΠ_35)[17]
  7. Λίλη Πασχαλίδου - Θεοδωρίδου, Κούκλα με ενδυμασία από το Εύβοιας (Near East Industries. Αθήνα, δεκαετία 1930, ύψ. 26 εκ.)[18]
  8. Λίλη Πασχαλίδου - Θεοδωρίδου, Κούκλα στρατιώτης (Αθήνα, 1940. ύψ. 23 εκ. / ΤΠΠ_236))[19]
  9. Λίλη Πασχαλίδου - Θεοδωρίδου, Κούκλα στρατιώτης (Αθήνα, 1940. ύψ. 22 εκ. / ΤΠΠ_41)[20]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Αργυριάδη, Μαρία (1991). Η κούκλα στην ελληνική ζωή και τέχνη από την αρχαιότητα έως σήμερα. Αθήνα: Εκδόσεις Λούση Μπρατζιώτη. σελ. 110, 158, 161. ISBN 960-7294-06-8[21]
  • Παππά - Πασχαλίδου, Δέσποινα (2000). Παραμύθια της Πόλης. Αθήνα: Εκδόσεις Όπτιμα '92. σελ. 169. ISBN 9608198003
  • Παππά - Πασχαλίδου, Δέσποινα (2016). Παραμύθια της Πόλης. Τόμος Α'. Αθήνα: Έκδοσεις Όπτιμα '92. σελ. 98. ISBN 9608198003[22]
  • Παππά - Πασχαλίδου, Δέσποινα (2016). Παραμύθια της Πόλης. Τόμος Β'. Αθήνα: Έκδοσεις Όπτιμα '92. σελ. 82. ISBN 9608198003[23]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Αργυριάδη, Μαρία (1991). Η κούκλα στην ελληνική ζωή και τέχνη από την αρχαιότητα έως σήμερα. Αθήνα: Εκδόσεις Λούση Μπρατζιώτη. σελ. 110, 158, 161. ISBN 960-7294-06-8. 
  2. ↑ Παππά - Πασχαλίδου, Δέσποινα (2000). Παραμύθια της Πόλης. Αθήνα: Όπτιμα. σελ. σελ. 169. ISBN 9608198003. 
  3. ↑ Αργυριάδη, Μαρία (1991). Η κούκλα στην ελληνική ζωή και τέχνη από την αρχαιότητα έως σήμερα. Αθήνα: Εκδόσεις Λούση Μπρατζιώτη. σελ. 38-40. ISBN 960-7294-06-8. 
  4. ↑ Παππά - Πασχαλίδου, Δέσποινα (2016). Παραμύθια της Πόλης. Τόμος Α’ (2η έκδοση). Αθήνα: Εκδόσεις Όπτιμα '92. σελ. 98. ISBN 9608198003. Εικονογράφηση των Δέσποινας Παππά-Πασχαλίδου και Αλεξάνδρας Πασχαλίδου-Μωρέτη. Περιέχει 12 παραμύθια της λαϊκής και προφορικής μας παράδοσης. Περιεχόμενα: 1. Η πεντάμορφη, 2. Η μονομάτα, η δυομάτα κι η τριομάτα, 3. Ο Αη Νικόλας, 4. Οι 40 γάτες, 5. Για δε χήνες κι αντίχηνες, 6. Άσπρη σαν το χαρτί, 7. Ο κόκορας με τα τσόκαρα, 8. Ό,τι γράφει δεν ξεγράφει, 9. Η άμοιρη, 10. Η ακαμάτρα, 11. Η κεφαλή, 12. Η κακή αδελφή. 
  5. ↑ Παππά - Πασχαλίδου, Δέσποινα (2016). Παραμύθια της Πόλης. Β' (2η έκδοση). Αθήνα: Εκδόσεις Όπτιμα '92. σελ. 82. ISBN 9608198003. Εικονογράφηση των Δέσποινας Παππά-Πασχαλίδου και Αλεξάνδρας Πασχαλίδου-Μωρέτη. Περιέχει 8 παραμύθια της λαϊκής και προφορικής μας παράδοσης. Περιεχόμενα: 1. Το μοσχαράκι, 2. Ο Μπιλμές, 3. Και τις εφτά κόρη, και τις εφτά μάνα και τον κολιό και το κολιοκέφαλο, 4. Το πουλάκι, 5. Του Βέρου Βέρου το πουλί, 6. Η ωραία βασιλοπούλα, 7. Το χρυσό μήλο, 8. Ο γίγαντας. 
  6. ↑ Πασχαλίδου - Μωρέτη, Αλεξάνδρα (2002). Παπαδημητροπούλου, Γεωργία, επιμ. Δημήτρης Μωρέτης - Αλεξάνδρα Μωρέτη: Αποτυπώσεις Λαϊκής Αρχιτεκτονικής - Περίπτερα Διεθνών και Παγκόσμιων Εκθέσεων, Ποίηση - Μικρογλυπτική (PDF) (Η έκδοση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο έκθεσης με τίτλο: Τιμητική εκδήλωση - έκθεση: Δημήτρης Μωρέτης - Αλεξάνδρα Μωρέτη, 2 - 20 Οκτωβρίου 2002. Κέντρο Εικαστικών Τεχνών Γεώργιος Καρύδης, Δήμος Φιλοθέης. 1η έκδοση). Φιλοθέη: Εκδόσεις Όπτιμα '92. σελ. 25. 
  7. ↑ «ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΠΑ - Μουσείο Μπενάκη». www.benaki.org. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2023. 
  8. ↑ «ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΝ - Κριτικές/Παρουσιάσεις - Αλέξη Τσαούση: "Ανδρέας Βουρλούμης"». www.eikastikon.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2023. 
  9. ↑ Αργυριάδη, Μαρία (1991). σελ. 161.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  10. ↑ Αργυριάδη, Μαρία (1991). σελ. 110.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  11. ↑ 11,0 11,1 «ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ - Μουσείο Μπενάκη». www.benaki.org. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2023. 
  12. ↑ «Κούκλα με ενδυμασία φουστανελά της Λιλή Θεοδωρίδου - Μουσείο Μπενάκη». www.benaki.org. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2020. 
  13. ↑ «Κούκλα με ενδυμασία φουστανελά. - Μουσείο Μπενάκη». www.benaki.org. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2020. 
  14. ↑ «Κούκλα με ενδυμασία φουστανελά. - Μουσείο Μπενάκη». www.benaki.org. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2020. 
  15. ↑ «Κούκλα με ενδυμασία φουστανελά. - Μουσείο Μπενάκη». www.benaki.org. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2020. 
  16. ↑ «Κούκλα με γυναικεία ενδυμασία Αττικής. - Μουσείο Μπενάκη». www.benaki.org. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2020. 
  17. ↑ «Κούκλα με γυναικεία ενδυμασία Αττικής. - Μουσείο Μπενάκη». www.benaki.org. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2020. 
  18. ↑ «κούκλα με ενδυμασία από το Τρίκερι - Μουσείο Μπενάκη». www.benaki.org. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2020. 
  19. ↑ «Κούκλα στρατιώτης. - Μουσείο Μπενάκη». www.benaki.org. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2020. 
  20. ↑ «Κούκλα στρατιώτης. - Μουσείο Μπενάκη». www.benaki.org. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2020. 
  21. ↑ «Η κούκλα στην ελληνική ζωή και τέχνη από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα - Μουσείο Μπενάκη». www.benaki.org. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2020. 
  22. ↑ «Παραμύθια της Πόλης - Τόμος Α'». www.goodreads.com. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2020. 
  23. ↑ «Παραμύθια της Πόλης - Τόμος Β'». www.goodreads.com. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Λίλη_Πασχαλίδου-Θεοδωρίδου&oldid=10496182"