Κριστιάν ντε Πορτσανπάρκ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κριστιάν ντε Πορτσανπάρκ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Christian de Portzamparc (Γαλλικά)
Γέννηση9  Μαΐου 1944[1][2]
Καζαμπλάνκα[3][4][5]
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία[6][7][8]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[9][10]
ΣπουδέςΣχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού (1967–1969)
lycée Saint-Vincent de Rennes
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητααρχιτέκτονας[11][12][2]
πολεοδόμος
καλλιτέχνης[13]
ΕργοδότηςΚολλέγιο της Γαλλίας
Αξιοσημείωτο έργοLes Champs Libres[14]
One57[15]
Μουσείο Μπουρντέλ[16]
Paris La Défense Arena[17]
Cidade das Artes[18]
Πρεσβεία της Γαλλίας στο Βερολίνο[19]
LVMH Tower[20]
Tour Granite[21]
Φιλαρμονική του Λουξεμβούργου[22]
Musée Hergé[23]
Οικογένεια
ΣύζυγοςΕλιζαμπέτ ντε Πορτσανπάρκ
ΟικογένειαHouse of Urvoy
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςPrix de l'Équerre d'Argent (1988)[24]
Βραβείο Πρίτσκερ (1994)[25]
Αξιωματούχος του Εθνικού Τάγματος της Αξίας (2000)[26]
Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής (2000)[26]
Grand Prix de l'urbanisme (2004)[27]
Διοικητής του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων[28]
Αυτοκρατορικό βραβείο (2018)[29][30]
Εθνικό Μεγάλο Βραβείο Αρχιτεκτονικής, Γαλλία (1992)[31]
Prix de l'Équerre d'Argent (1995)[32]
Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής (13  Ιουλίου 1994)[33]
Ιστότοπος
www.christiandeportzamparc.com
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα
2003-2008 Ξενοδοχείο Renaissance Wagram στο Παρίσι
2001-2009 Μουσείο Hergé, Louvain-la-Neuve στο Βέλγιο
1984-1995 Η πόλη της μουσικής στο Παρίσι

Ο Κριστιάν ντε Πορτσανπάρκ (γαλλικά: Christian de Portzamparc, 5 Μαΐου 1944) είναι Γάλλος αρχιτέκτονας και πολεοδόμος.

Αποφοίτησε από την Εθνική Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών[34] στο Παρίσι το 1970 και απο τότε διακρίνεται για τα τολμηρά του σχέδια και την καλλιτεχνική του πινελιά. Τα έργα του αντανακλούν μια ευαισθησία προς το περιβάλλον και τον αστικό χώρο, όπου και ήταν η καθοριστική αρχή για τα υπόλοιπα του έργα.

Το 1994 τιμήθηκε με το βραβείο Πρίτσκερ . [35]

Ζωή και καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ντι Πόρτζαμπαρκ γεννήθηκε στην Καζαμπλάνκα του Μαρόκου το 1944, όταν η χώρα ήταν υπό γαλλική στατιωτική κατοχή. Άρχισε να σπουδάζει αρχιτεκτονική το 1962 στην Εθνική Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στο Παρίσι, επηρεασμένος από τους καθηγητές του Γιουτζίν Μπωντούεν, ο οποίος «ενθάρρυνε το γούστο του για επίσημο εξπρεσιονισμό», και Γεώργιος Κανδύλης, που «έδινε έμφαση στη συστηματική εργασία σε πλέγματα και δίκτυα».[36]

Το 1966 ταξίδεψέ στη Νέα Υόρκη για μερικούς μήνες κατά την διάρκεια ακαδημαϊκής παύσης, όπου και άρχισε να έχει δισταγμούς για την ενασχόληση του με την αρχιτεκτονική.

«Η αρχιτεκτονική, μου φαινόταν υπερβολικά γραφειοκρατική και όχι αρκετά ελεύθερη σε σύγκριση με την τέχνη και τα μοντερνιστικά ιδανικά που λάτρευα πριν, μου φάνηκαν ανίκανα να φτάσω τον πλούτο της πραγματικής ζωής. Άρχισα επίσης να επικρίνω τις πρώτες μου επιρροές όπως το Λε Κορπιζιέ»,[36] είχε πει ο ίδιος.

Παρ 'όλα αυτά, επέστεψε στις σπουδές του το ακαδημαϊκό έτος 1967 και αποφοίτησε το 1969.[36]

Ο Ντι Πόρτζαμπαρκ δημιούργησε το δικό του πρακτορείο το 1980, με την υποστήριξη των Μαρί Ελίζαμπεθ Νικολό, Ετιέν Πιέρ και Μπερτράν Μπο και αργότερα υποδέχτηκε τους Μπρούνο Ντάρμπεκ, Σελίν Μπάρντα, Λία Σου, Αντρέ Τερζιμπαχιάν και Κλόβις Κούνια

Με έδρα το Παρίσι, ο οργανισμός διαθέτει «δορυφορικά» γραφεία κοντά σε εργοτάξια, εκτός από τα γραφεία στη Νέα Υόρκη και το Ρίο ντε Τζανέιρο, και αντιπροσωπεύετε από μία ομάδα 80 ατόμων, από όλων των κόσμο.[37]

Τόσο αρχιτέκτονας όσο και πολεοδόμος, ο Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ εμπλέκεται στην ερευνά της μορφής και του νοήματος, όπως και της κατασκευής. Τα έργα του επικεντρώνονται στην έρευνα πάνω από την εικασία και την ποιότητα ζωής. Υποστηρίζει πως η αισθητική εξαρτάται από την ηθική, και ότι πολύ συχνά έχουμε διαχωρίσει το ένα από το άλλο. Ο Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ εστιάζει σε όλες τις κλίμακες κατασκευής, από απλά κτίρια μέχρι και αστική αναθεώρηση. Θεμελιώδης αρχή των έργων του είναι η πόλη η οποία αναπτύσσεται παράλληλα και διαδοχικά με τρεις κύριες γραμμές: κομμάτια γειτονιάς ή πόλης, μεμονωμένα κτίρια και ουρανοξύστες.[38]

Η εξέλιξη των αστικών έργων του Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ μέσω διαγωνισμών και μελετών οδήγησε στην ανάπτυξη των μεθόδων, ένα πρακτικό αποτέλεσμα θεωρητικής έρευνας και ανάλυσης. Αυτό το ανανεωμένο όραμα της αστικής δομής, το οποίο ονόμασε «ανοιχτό μπλόκ» στη δεκαετία του '80, φανερώνονται μέσα από τα έργα Περιοχή Μασένα - Αριστερή Όχθη του Σηκουάνα (από το 1995), είναι μια ολόκληρη γειτονιά στο Παρίσι, και στη Ζιρόντα (από το 1991), που βρίσκεται στη νότια Γαλλία, και τα δύο απεικονίζουν τις τεχνικές του γενικού σχεδιασμού και συντονισμού.

Τα κτίρια του Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ δημιουργούν περιβάλλοντα όπου ο εσωτερικός και εξωτερικός χώρος συμπίπτουν μεταξύ τους, λειτουργώντας ως καταλύτες στη δυναμική του αστικού τοπίου. Αυτή η μέθοδος λειτουργίας έπαιξε μεγάλο ρόλο σε πολιτιστικά προγράμματα, συχνά αφιερωμένα στο χορό και στη μουσική. Τα πιο πρόσφατα παραδείγματα των οποίων περιλαμβάνουν μια αίθουσα φιλαρμονικής 1500 θέσεων, αίθουσα δωματίου 300 θέσεων και αίθουσα ηλεκτροακουστικής 120 θέσεων στο Λουξεμβούργο, το οποίο ολοκληρώθηκε το 2005, καθώς και, στο πλαίσιο του έργου Μουσική Πόληστο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας, υπάρχει μια μοναδική αίθουσα συναυλιών 1800 θέσεων που μετατρέπεται σε αίθουσα όπερας 1300 θέσεων, η οποία βρίσκεται υπό κατασκευή, μεταξύ άλλων μουσικών αιθουσών.

Οι πύργοι που δημιούργησε ο Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ ήταν, από την αρχή, αποτέλεσμα των μελετών του για την κατακόρυφη και γλυπτική διάσταση, με επίκεντρο την πρισματική μορφή. Το πιο αναγνωρισμένο παράδειγμα είναι ο Πύργος LVMH που δημιουργήθηκε το 1995 στη Νέα Υόρκη των Η.Π.Α., στο οποίο ο Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ έλαβε πολλές διακρίσεις. Σύντομα θα συνοδεύεται από τον οικιστικό πύργο στη λεωφόρο 400 Πάρκ στο Μανχάταν, του οποίου η κατασκευή ξεκίνησε το 2010.

Το 1994, ο Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ έγινε ο πρώτος Γάλλος αρχιτέκτονας που κέρδισε το περίφημο «Αρχιτεκτονικό Βραβείο Πρίτσκερ», σε ηλικία 50 ετών. [39]

Το 1999, δημιούργησε τον εικοσιτριώροφο Πύργο LVMH στην ανατολική 57η οδό στην πόλη της Νέας Υόρκης και, αργότερα, τα κεντρικά γραφεία της LVMH στη λεωφόρο Ο Μονταίν στο Παρίσι, Γαλλία. [39]

Το 2006, το Κολλέγιο της Γαλλίας δημιούργησε μια 53η καρέκλα αφιερωμένη στην «καλλιτεχνική δημιουργία» και κάλεσε τον Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ να είναι ο πρώτος κάτοχός του.

Ολοκληρωμένα έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 1971-1974 Πύργος νερού, Μαρν-Λα-Βαλέ
    Φιλαρμονία του Λουξεμβούργου(1997-2005)
  • 1975-1979 Το στεγαστικό έργο Hautes-Formes, Παρίσι
  • 1983-1987 Σχολή Μπαλέτου Όπερας του Παρισιού, Ναντέρ
  • 1985-1987 Καφέ Μπομπούρ, Παρίσι
  • 1988-1990 Μουσείο Μπουρντέλ, Παρίσι
  • 1989-1991 Πλέγμα II, Φουκουόκα, Ιαπωνία
  • 1984-1995 Η Πόλη της Μουσικής, Παρίσι [40]
  • 1991-1995 Γύρος της Λιλ, Λιλ
  • 1993-1999 Νομικά δικαστήρια, Δικαστήρια, Γκρας
  • 1993-2006 Κέντρο Επιστημών, Βιβλιοθήκη και Μουσείο "Τα Ελεύθερα Πεδία ", Ρεν
  • 1994-1999 Επέκταση του Συνεδριακού Κέντρου Porte Maillot, Παρίσι
  • 1995-1999 Πύργος LVMH , Νέα Υόρκη [41]
  • 1997-2003 Πρεσβεία Γαλλίας, Βερολίνο
  • 2001-2004 Έδρα της ομάδας Le Monde, Παρίσι
  • 1997-2005 Φιλαρμονία του Λουξεμβούργου [42]
  • 2000-2006 "Από την Ακρόπολη", στεγαστικό και εμπορικό κέντρο Almere
  • 2003-2013 Αίθουσες συναυλιών, κινηματογράφος, σχολή μουσικής Μουσική Πόλη, Ρίο ντε Τζανέιρο
  • 2007-2009 Μουσείο Χέργκε, Λουβέν-λα Νεβ, Βέλγιο
  • 2011–2013 One57, ένας πύργος 75 ορόφων ξενοδοχείου/συγκροτήματος κατοικιών στη Νέα Υόρκη
  • 2013–2017 Paris La Défense Arena, νέο σπίτι για την ομάδα ράγκμπι Racing 92 στη Ναντέρ

Κύρια έργα που επιτεύχθηκαν[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 1991-2009 Ανάπτυξη των κήπων Ζιρόντ και κατασκευή δύο οικοδομικών τετραγώνων του Μονπελιέ
  • 1995-2009 Αστική ανάπτυξη της συνοικίας Μασένα, Παρίσι
  • 1998-2009 Νοσοκομείο Ερυθρός Σταυρός, Λυών
  • 2001-2008 Πύργοι Societe Generale, La Défense, Παρίσι
  • 2002-2009 Οικιστικός πύργος "400 Λεωφόρος Παρκ" στο Μανχάταν, Νέα Υόρκη
  • 2003-2008 Αναγεννησιακό Ξενοδοχείο Paris Wagram, Παρίσι
  • 2006-2009 Περιφερειακή αίθουσα, Ξενοδοχείο Rhône Alpes Region, Λυών
  • 2004-2008 Πολλαπλές Ευροπλατίες-Gaumont, Ρεν
  • 2004-2008 Οικιστική ανάπτυξη "Το λιβάδι του Δούκα", Νάντη
  • 2004-2008 Οικιστική ανάπτυξη εξοχικής κατοικίας στο Μπορντό
  • 2011-2015 Αμφιθεατρική Περιοχή στο Μετς

Βραβεία και διακρίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 1988 - Ασημένιο τετράγωνο – ​​βραβεύεται από το συγκρότημα Le Moniteur για τη Σχολή Χορού της Όπερας του Παρισιού στη Ναντέρ[43]
  • 1989 - Ταξιάρχης του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων - απονέμεται από το Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας
  • 1990 - Το Μεγάλο Βραβείο Αρχιτεκτονικής της Πόλης του Παρισιού – απονέμεται από τον Δήμαρχο του Παρισιού [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (August 2019)">απαιτείται παραπομπή</span> ]
  • 1992 - Ασημένιο τετράγωνο - βραβείο από τη Γαλλική Ακαδημία Αρχιτεκτονικής [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (August 2019)">απαιτείται παραπομπή</span> ]
  • 1993 - Μεγάλο Εθνικό Βραβείο Αρχιτεκτονικής – απονέμεται από το Γαλλικό Υπουργείο Πολεοδομίας και Μεταφορών [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (August 2019)">απαιτείται παραπομπή</span> ]
  • 1994 - Αρχιτεκτονικό Βραβείο Πρίτσκερ – απονέμεται από το Ίδρυμα Hyatt
  • 1995 - Το Ασημένιο τετράγωνο βραβεύεται από το γαλλικό συγκρότημα Le Moniteur για την Πόλη της Μουσικής – Ωδείο Μουσικής και Χορού στο Παρίσι
  • 2001 - Βραβείο Businessweek και Αρχιτεκτονική καταγραφή για τον Πύργο LVMH στη Νέα Υόρκη (ΗΠΑ) [44]
  • 2004 - Βραβείο Πολεοδομίας – απονέμεται από μια διεθνή κριτική επιτροπή που ήθελε να συγχαρεί ένα έργο με επιτεύγματα υψηλής ποιότητας σε συνδυασμό το όραμα και τη φιλοσοφία της πόλης, διατυπώνοντας θεωρητικές έννοιες και συγκεκριμένες υλοποιήσεις, αναπτύσσοντας παράλληλα ένα αισιόδοξο όραμα για το μέλλον μέσα από τα έργα και τα γραπτά του [45]
  • 2005 - Βραβείο MIPIM για την αναδιαμόρφωση του κτιρίου για την ομάδα Τύπου Le Monde στο Παρίσι [46]

Δημοσιεύσεις και βιογραφίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Κατάλογος έκθεσης «Ονειρεύομαι την πόλνη», Σόφι Τρέλκατ, Παρίσι, Le Moniteur, 2007
  • Αρχιτεκτονική: Φιγούρες του Κόσμου, Φιγούρες του Χρόνου, Εναρκτήρια Διαλέξεις στο Κολλέγιο της Γαλλίας/Fayard, Παρίσι, 2006
  • Βλέπε γραπτώς, Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ και Φιλίπ Σολέρς, Παρίσι, Φόλιο Γκαλιμάρ, 2005
  • Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ του Ζιλ ντε Μπιρέ Επιμέλεια από Terrail, 2003
  • Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ, συνέντευξη με τον Υ. Φουταγκάουα, G.A. Επιπλέον έγγραφο 04 / στο Studio Talk Συνέντευξη με 15 αρχιτέκτονες (Τόκιο, A.D.A επεξεργασία, 2002)
  • Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ του Ρικάρντο Φλόριο, Επιμέλεια Εκδόσεις Εργαστήριο, 1997
  • Έγγραφο Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ G.A., 1996
  • Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ Σχεδιασμός και μορφή αρχιτεκτονικής για την πόλη, Ρ. Φλόριο (Ρώμη, Εκδόσεις Εργαστήριο, 1996)
  • Γενεαλογία μορφών από Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ, Επιμέλεια Dis Voir, σχετικά με ελεύθερα σχέδια και πίνακες, 1996
  • Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ Επιμέλεια Arc en Rêve/ Birkhauser, 1996
  • Σκηνές Εργαστηρίου Επιμέλεια Κέντρου Ζωρζ Πομπιντού, 1996
  • Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ του Ζαν Πιερ Λε Νταντέκ Επιμέλεια Le Regard, 1996
  • Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ Αστικές καταστάσεις Επιμέλεια Γκαλερί MA - Τόκιο - Ιαπωνία 1991
  • Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ Έκδοση Le Moniteur, 1984–1987

Βιβλία για έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Φιλαρμονία του Λουξεμβούργου, συνέντευξη με τους Κ. ντι Πόρτζαμπαρκ , M. Μπράους. (Λουξεμβούργο, Ταμείο Αστικοποίησης και Ανάπτυξης του Οροπέδιου Κίρτσμπεργκ, 2003)
  • Ο πύργος LVMH, συνέντευξη με τους Κ. ντι Πόρτζαμπαρκ «Πορτζαμπάρκ ή το πνεύμα του τόπου». «Κρίστιαν ντι Πόρτζαμπαρκ Ο Πύργος LVMH », Τζ. Τζιοβανίνι, Φ. Ράμπερτ, (Γνώση Ειδικών Τεχνών, Παρίσι, 1999)
  • Από τη σχολή χορού - μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού, Κ. ντι Πόρτζαμπαρκ (Παρίσι, Εκδόσεις Semi-Circle, 1990)
  • Η πόλη της μουσικής, M. Μπλέιζ, Π. Μπουλέζ, Σ. Γκόλντμπεργκ, JC. Καζαντέσου, O. Μεσσιαν, Π. Σόλερς, Χ. Τόνκα, Κ. ντι Πόρτζαμπαρκ (Παρίσι, Πεδίο Βάλον, 1986)
  • Οδός Hautes Formes, Κ. ντι Πόρτζαμπαρκ (Παρίσι, Διαχείριση ακινήτων της πόλης του Παρισιού, RIVP, 1979)

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 www.liberation.fr/portrait/2001/04/05/il-ne-reste-pas-en-plans_360383.
  2. 2,0 2,1 2,2 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/157723. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  3. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 13  Δεκεμβρίου 2014.
  4. phaidonatlas.com/architect/atelier-christian-portzamparc/1140.
  5. www.world-architects.com/en/portzamparc.
  6. www.nytimes.com/1994/05/02/arts/pritzker-prize-goes-to-french-architect-for-the-first-time.html.
  7. www.nytimes.com/1997/03/07/nyregion/louis-vuitton-is-leasing.html.
  8. www.nytimes.com/2013/12/23/arts/design/seeing-a-need-for-oversight-of-new-yorks-lordly-towers.html.
  9. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12095272x. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  10. CONOR.SI. 156253795.
  11. www.nytimes.com/1999/06/27/arts/art-architecture-the-spirit-of-deco-rises-from-the-dead.html.
  12. 3. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
  13. www.lemoniteur.fr/article/christian-de-portzamparc-en-noir-blanc-et-en-lumiere.2069424.
  14. www.lemoniteur.fr/article/rennes-s-offre-un-centre-culturel-signe-portzamparc.863919.
  15. www.lepoint.fr/architecture/new-york-nouveau-totem-de-portzamparc-03-02-2017-2102185_3383.php.
  16. www.bourdelle.paris.fr/fr/musee/le-musee-des-espaces-dexposition-singuliers/lextension-loeuvre-monumentale.
  17. parisladefense.com/fr/projet/paris-la-defense-arena.
  18. www.dezeen.com/2014/05/20/cidade-das-artes-christian-de-portzamparc-rio-de-janeiro/.
  19. www.lemoniteur.fr/article/renaissance-de-l-ambassade-de-france-a-berlin.327559.
  20. www.lexpress.fr/styles/familles-royales/christian-de-portzamparc-dior-sans-avoir-besoin-de-l-ecrire_1694769.html.
  21. parisladefense.com/fr/decouvrir/tours/granite.
  22. www.lecourrierdelarchitecte.com/article_930.
  23. chroniques-architecture.com/musee-herge-de-portzamparc/.
  24. www.amc-archi.com/photos/equerre-d-argent-1988-christian-de-portzamparc-ecole-de-danse-de-l-opera-de-paris-nanterre,2958/de-portzamparc-ecole-de-da.1.
  25. www.pritzkerprize.com/laureates/1994.
  26. 26,0 26,1 «Journal officiel de la République française». (Γαλλικά) Journal officiel de la République française.
  27. www.lemoniteur.fr/article/grand-prix-de-l-urbanisme-2004-decerne-a-christian-de-portzamparc.404254.
  28. Ανακτήθηκε στις 2  Φεβρουαρίου 2019.
  29. www.lemonde.fr/architecture/article/2018/07/11/trois-francais-recompenses-par-le-prix-praemium-imperiale_5329841_1809550.html.
  30. www.praemiumimperiale.org/en/laureate-en/laureates-en. Ανακτήθηκε στις 19  Μαρτίου 2022.
  31. www.culture.gouv.fr/Sites-thematiques/Architecture/Architecture-et-cadre-de-vie/Palmares-d-architecture/Le-Grand-Prix-national-de-l-architecture.
  32. www.amc-archi.com/photos/equerre-d-argent-1995-laureat-christian-de-portzamparc-cite-de-la-musique,2880/vue-generale-cite-de-la-m.1.
  33. PREX9411369D.
  34. Architecture : figures du monde, figures du temps, Leçons inaugurales au Collège de France, Collège de France/Fayard, Paris, 2006
  35. The Pritzker Architecture Prize 1994 Sponsored by the Hyatt Foundation
  36. 36,0 36,1 36,2 «Christian de Portzamparc Biography». The Pritzker Architecture Prize. Hyatt Foundation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2013. Architecture seemed to me to be too bureaucratic, and not free enough compared to art; and the modernistic ideals which I worshiped before, seemed to me unable to reach the richness of real life. I also began to criticize my first influences like Le Corbusier. 
  37. Christian de Portzamparc by Gilles de Bure Edited by Terrail, 2003
  38. Christian de Portzamparc by Riccardo Florio, Edited by Officina Edizioni, 1997
  39. 39,0 39,1 Chevalier, Michel (2012). Luxury Brand Management. Singapore: John Wiley & Sons. ISBN 978-1-118-17176-9. 
  40. La cité de la musique, M. Bleuse, P. Boulez, S. Goldberg, J-C. Casadesus, O. Messiaen, P. Sollers, H. Tonka, C. de Portzamparc (Paris, Champ Vallon, 1986)
  41. La tour LVMH, entretien avec C. de Portzamparc «Portzamparc ou l'esprit des lieux».
  42. La philharmonie de Luxembourg, entretien avec C. de Portzamparc, M. Brausch. (Luxembourg, Fonds
  43. De la danse - école du ballet de L'Opéra de Paris, C. de Portzamparc (Paris, Les éditions du Demi-Cercle,1990).
  44. The LVMH Tower, Connaissance des Arts, 2007
  45. Grand Prix de l'Urbanisme 2004 Portrait des nominés, edited by le ministre de l'Equipment, des Transports, de l'Aménagement du Territoire, du Tourisme et de la Mer,
  46. Paris 2000 New Architecture by Sam Lubell, The Monacelli Press
  • Παρίσι 2000 Νέα Αρχιτεκτονική από Σαμ Λούμπελ, Ο Τύπος Μονασέλι

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]