Η Ραμπουιγέζα
 Εικονογράφηση του 1897 | |
| Συγγραφέας | Ονορέ ντε Μπαλζάκ |
|---|---|
| Τίτλος | La Rabouilleuse |
| Γλώσσα | Γαλλικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1843 |
| Μορφή | μυθιστόρημα |
| Σειρά | Η Ανθρώπινη κωμωδία |
| Χαρακτήρες | Michel Chrestien |
| Προηγούμενο | Ο εφημέριος της Τουρ |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Η Ραμπουιγέζα (γαλλικός τίτλος:La Rabouilleuse) είναι μυθιστόρημα του Γάλλου συγγραφέα Ονορέ ντε Μπαλζάκ που δημοσιεύθηκε το 1843 και περιλαμβάνεται στις Σκηνές της επαρχιακής ζωής της Ανθρώπινης κωμωδίας. Το πρώτο μέρος του μυθιστορήματος, Οι δύο αδελφοί, δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 1841. Το δεύτερο, Το σπίτι ενός εργένη στην επαρχία, τον Οκτώβριο του 1842 σε συνέχειες σε περιοδικό. [1]
Στα ελληνικά έχει μεταφραστεί και με τον τίτλο Οι κληρονόμοι καθώς το θέμα του είναι μια βίαιη οικογενειακή διαμάχη για την κληρονομιά.
Ο Μπαλζάκ παρουσιάζει ρεαλιστικά ορισμένες πτυχές της Γαλλίας την εποχή της Παλινόρθωσης: την κοινωνία μιας μικρής επαρχιακής πόλης, τη μοίρα των παλιών στρατιωτών του Ναπολέοντα, τον καλλιτεχνικό κόσμο του Παρισιού.[2]
Το 2003 το μυθιστόρημα καταχωρήθηκε στη 12η θέση των «100 σπουδαιότερων μυθιστορημάτων όλων των εποχών» της εφημερίδας The Guardian. [3]
Ο τίτλος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ραμπουιγιέζα στα γαλλικά είναι ένα άτομο που ανακινεί το νερό με ένα κλαδί για να οδηγήσει τις καραβίδες προς τα δολώματα. Είναι το παρατσούκλι της υπηρέτριας Φλορ Μπραζιέ, μια αναφορά στη δουλειά που έκανε ως νεαρή κοπέλα όταν βοηθούσε τον θείο της να ψαρέψει καραβίδες, ανακατεύοντας (με το «ραμπουγιέρ») τα ρυάκια. Αυτό συνέβη πριν γίνει υπηρέτρια στο νοικοκυριό του Ζαν-Ζακ Ρουζέ.[4]
Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ιστορία αρχίζει το 1792, με την παρουσίαση της οικογένειας του γιατρού Ρουζέ που ζει στην πόλη Ισουντέν της κεντρικής Γαλλίας, και τελειώνει το 1830.
Ο γιατρός Ρουζέ, έξυπνος και αριβίστας, πλούτισε κατά τη Γαλλική Επανάσταση και έκανε έναν καλό γάμο με μια κόρη πλούσιου εμπόρου. Όταν πέθανε το 1805, είχε μια μεγάλη περιουσία την οποία κληροδότησε σχεδόν εξ ολοκλήρου στον γιο του Ζαν-Ζακ, αποκληρώνοντας την κόρη του Αγκάτ, την οποία, αμφιβάλλοντας για την πατρότητά της, είχε στείλει σε συγγενείς της μητέρας της στο Παρίσι.[5]
Η Αγκάτ παντρεύτηκε τον Μπριντό, έναν έντιμο δημόσιο υπάλληλο, ένθερμο υποστηρικτή του στον Ναπολέοντα. Όταν πέθανε ο σύζυγός της, η Αγκάτ Μπριντό βρέθηκε μόνη, με λίγους πόρους να μεγαλώνει τους δύο γιους της, τον Φιλίπ, ο μεγαλύτερος και αγαπημένος της, που κατατάχθηκε στις στρατιές του Ναπολέοντα και τον Ζοζέφ που ήταν ζωγράφος.
Ο Φιλίπ ήταν θαρραλέος στρατιώτης, αλλά άσωτος, επιρρεπής στο ποτό και την χαρτοπαιξία. Μετά την πτώση του Ναπολέοντα, αρνήθηκε να υπηρετήσει τους Βουρβόνους και παραιτήθηκε από τον στρατό. Ένα ταξίδι στις Ηνωμένες Πολιτείες τον έκανε ακόμη πιο βίαιο, πότη και κλέφτη. Επιστρέφοντας στη Γαλλία, ήταν άνεργος και ζούσε με τη μητέρα του και τη θεία του, που εξαντλούσε οικονομικά. Βυθισμένος στα χρέη και την ακολασία, συνελήφθη για συμμετοχή σε μια αντικυβερνητική συνωμοσία και κινδυνεύει να φυλακιστεί. Ο Ζοζέφ, αντίθετα, ήταν αφοσιωμένος στη δουλειά και στη μητέρα του, η οποία όμως περιφρονούσε τις καλλιτεχνικές κλίσεις του.[6]
Στο αποκορύφωμα των οικονομικών της προβλημάτων, η Αγκάτ μαθαίνει ότι ο πλούσιος άτεκνος αδερφός της Ζαν-Ζακ βρίσκεται υπό την επιρροή μιας νεαρής και όμορφης υπηρέτριας και ερωμένης του, της Φλορ Μπραζιέ, με το παρατσούκλι Ραμπουιγέζα, η οποία έχει και άλλον εραστή, τον Μαξ Ζιλέ, παλιό αξιωματικό του Ναπολέοντα, που έχει βάλει στόχο την περιουσία του Ζαν-Ζακ. Η Αγκάτ πηγαίνει με τον Ζοζέφ στο Ισουντέν για να προσπαθήσει να πείσει τον αδελφό της να της δώσει χρήματα για να καλύψει τα νομικά έξοδα του Φιλίπ. Αποτυγχάνουν λόγω της αφέλειάς τους και φεύγουν.
Ο Φιλίπ, σε αντίθεση με τη μητέρα του, δοκιμάζει την τύχη του με τη σειρά του, με μεγαλύτερη επιτυχία. Σκοτώνει τον εραστή της Φλορ σε μονομαχία και αναγκάζει τον θείο του να την παντρευτεί. Ο θείος σύντομα πεθαίνει, ο Φιλίπ με τη σειρά του παντρεύεται τη Φλορ και καρπώνεται την οικογενειακή περιουσία. Στο Παρίσι, την εγκαταλείπει στην πορνεία, την έκπτωση και τον θάνατο. Το βιβλίο υπαινίσσεται ότι και οι δύο αυτοί θάνατοι σχεδιάστηκαν από τον Φιλίπ, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο. Τώρα επικεφαλής μιας σημαντικής περιουσίας, ο Φιλίπ εμφανίζεται στην καλή κοινωνία και λαμβάνει τον τίτλο του κόμη. Αρνείται κάθε υποστήριξη για να σώσει την άρρωστη μητέρα του, κάτι που οδηγεί τελικά την Αγκάτ να χάσει τις τελευταίες της ψευδαισθήσεις. Πριν πεθάνει, αντιλήφθηκε τη σκληρότητα του Φιλίπ και εκλιπαρεί την συγχώρεση του Ζοζέφ που την φροντίζει ασταμάτητα.
Ο Φιλίπ φεύγει για τον πόλεμο στην Αλγερία όπου σκοτώνεται, έτσι ώστε στο τέλος ο Ζοζέφ, πλέον επιτυχημένος καλλιτέχνης, κληρονομεί την οικογενειακή περιουσία και τον τίτλο του κόμη.[5]
Χαρακτήρες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Φιλίπ Μπριντό, ανήθικος, φιλόδοξος και κυνικός, παρουσιάζεται μεν ως ένας αναμφισβήτητα αρνητικός ήρωας, είναι όμως ταυτόχρονα ο πιο εκφραστικός χαρακτήρας του μυθιστορήματος. Η δράση του συνδυάζεται με έναν προβληματισμό για την εποχή που ακολούθησε την πτώση του Ναπολέοντα: άνθρωποι των οποίων ο φυσικός χώρος ήταν κάποτε ο στρατός, κατά τη διάρκεια της Παλινόρθωσης των Βουρβόνων και της Ιουλιανής μοναρχίας ήταν εντελώς περιττοί και βρέθηκαν άνεργοι - δεν είναι τυχαίο ότι ο αντίζηλος του Φιλίπ, ο Μαξ Ζιλέ, είναι επίσης πρώην αξιωματικός του Ναπολέοντα. Ο θάνατος και των δύο δεν είναι μόνο ρεαλιστικός (δείχνοντας τη μοίρα πολλών πραγματικών πρώην στρατιωτικών), αλλά και συμβολικός. [7]
Ειλικρινής, εφαρμόζοντας τις παραδοσιακές αξίες της ζωής και με προσήλωση στην εργασία του, ο Ζοζέφ έχει περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας από τον παρορμητικό αδερφό του. Ο Μπαλζάκ δεν επικρίνει τη στάση του: αντίθετα, η επιτυχία του στη ζωή στον μπαλζακικό κόσμο αποδεικνύει ότι η επίτευξη των στόχων στη ζωή επιτυγχάνεται από άτομα με αφοσίωση στο σκοπό τους που δεν επηρεάζονται από το περιβάλλον.
Η Φλορ είναι η τυπική έξυπνη και άπληστη γυναίκα που γοητεύει έναν πλούσιο ηλικιωμένο άνδρα, ένα είδος ηρωίδας που συχνά επαναλαμβάνεται στα έργα του Μπαλζάκ.[4]
Διασκευές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Honor of the Family, αμερικανική ταινία του Λόιντ Μπέικον, 1931. [8]
- La Rabouilleuse, γαλλική ταινία του Fernand Rivers, 1944. [9]
- La Rabouilleuse - Les Arrivistes, γαλλογερμανική ταινία του Louis Daquin, 1960. [10]
Μεταφράσεις στα ελληνικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Οι κληρονόμοι, μετάφραση: Αντώνης Μοσχοβάκης, εκδόσεις Γαλαξίας, 1967 [11]
- Η Ραμπουιγέζα, μετάφραση: Αντώνης Μοσχοβάκης, εκδόσεις Ηριδανός, 1977 [12]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ . «universalis.fr/encyclopedie/la-rabouilleuse/».
- ↑ . «bibliothequenumerique.tv5monde.com/livre/10/La-Rabouilleuse».
- ↑ . «theguardian.com/books/2003/oct/The 100 greatest novels of all time: The list».
- ↑ 4,0 4,1 . «babelio.com/livres/Balzac-La-Rabouilleuse».
- ↑ 5,0 5,1 . «balzac.pagesperso-orange.fr/rabouilleuse».
- ↑ . «balzac-analyse.com/tome-ix-la-rabouilleuse/».
- ↑ . «critiqueslibres.com/La Rabouilleuse de Honoré de Balzac».
- ↑ . «imdb.com/Honor of the Family/1931».
- ↑ . «allocine.fr/film/ la Rabouilleuse».
- ↑ . «unifrance.org/film/les-arrivistes-ou-la-rabouilleuse».
- ↑ . «alfeiosbooks.com/Οι κληρονόμοι».
- ↑ . «politeianet.gr/books/balzac-honore-de-iridanos-i-rampouigeza».