Επιχείρηση Ανθρωποειδές

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Επιχείρηση Ανθρωποειδές (Operation Anthropoid) ήταν το κωδικό όνομα για τη δολοφονία, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου του Obergruppenführer και στρατηγού της Αστυνομίας Ράινχαρντ Χάιντριχ (Reinhard Heydrich), επικεφαλής του Reichssicherheitshauptamt (Κεντρικού Γραφείου Ασφαλείας του Ράιχ), της Ναζιστικής Γερμανίας ο οποίος είχε το αξίωμα του Reichsprotektor στο προτεκτοράτο της Βοημίας και της Μοραβίας.[1]

Ο Χάιντριχ ήταν ένας από τους πιο ισχυρούς άνδρες στη ναζιστική Γερμανία και σημαντική προσωπικότητα κατά την άνοδο του Χίτλερ. Του ανατέθηκε η γενική ευθύνη για την «Τελική Λύση στο Εβραϊκό ζήτημα» (το Ολοκαύτωμα) στην Ευρώπη.[2] Οι Τσεχοσλοβάκοι ανέλαβαν την εκτέλεση της επιχείρησης για να βοηθήσουν προσδίδοντας νομιμότητα στην εξόριστη κυβέρνηση του Έντουαρντ Μπένες στο Λονδίνο, καθώς και ως αντίποινα για τη βάναυση συμπεριφορά του Χάιντριχ απέναντι στη χώρα τους.[3]

Η επιχείρηση εκτελέστηκε από στρατιώτες του εν εξορία τσεχοσλοβάκικου στρατού, στην Πράγα στις 27 Μαΐου 1942, μετά από προετοιμασία και εκπαίδευση από τη Βρετανική μονάδα Επιχειρήσεων Ειδικών Αποστολών, με την έγκριση της εξόριστης τσεχοσλοβακικής κυβέρνησης. Τραυματισμένος από την επίθεση, ο Χάιντριχ απεβίωσε από τα τραύματά του του στις 4 Ιουνίου 1942. Αυτή ήταν η μόνη δολοφονία ανώτερου Ναζί αξιωματούχου που υποστηρίχθηκε από κυβέρνηση κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο θάνατός του οδήγησε σε κύμα αντιποίνων από μονάδες της SS, συμπεριλαμβανομένων της καταστροφής χωριών και μαζικών δολοφονιών αμάχων.

Υπόβαθρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ράινχαρντ Χάιντριχ, ο στόχος της επιχείρησης, κατά το 1940

Προτεκτοράτο Βοημίας και Μοραβίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Χάιντριχ ήταν επικεφαλής του RSHA από τον Σεπτέμβριο του 1939 και διορίστηκε "ενεργός προστάτης" της Βοημίας και της Μοραβίας μετά την αντικατάσταση του Κόνσταντιν φον Νόιρατ τον Σεπτέμβριο του 1941. Ο Χίτλερ συμφώνησε με τον Χάινριχ Χίμλερ και τον Χάιντριχ ότι η σχετικά επιεικής προσέγγιση του φον Νόιρατ προς τους Τσέχους προώθησε το αντιγερμανικό κίνημα και ενθάρρυνε την αντιγερμανική αντίσταση με απεργίες και δολιοφθορές.[4][5]

Ο Χάιντριχ εγκαταστάθηκε στην Πράγα για να «ενισχύσει την πολιτική, να εφαρμόσει αντίμετρα κατά της αντίστασης» και να διατηρήσει τις ποσοστώσεις παραγωγής τσέχικων κινητήρων και όπλων που ήταν «εξαιρετικά σημαντικές για τη γερμανική πολεμική προσπάθεια».[5] Κατά τη διάρκεια του ρόλου του ως εκ των πραγμάτων δικτάτορα της Βοημίας και της Μοραβίας, ο Χάιντριχ κυκλοφορούσε συχνά με τον οδηγό του με ένα αυτοκίνητο με ανοιχτή οροφή. Αυτό χρησίμευε ως απόδειξη της εμπιστοσύνης του στις δυνάμεις κατοχής και στην αποτελεσματικότητα της κυβέρνησής του.[6] Λόγω της βάναυσης συμπεριφοράς του στον Χάιντριχ είχαν αποδοθεί τα προσωνύμια "Ο χασάπης της Πράγας", το "Ξανθό κτήνος" και ο "Δήμιος της αγχόνης".[7]

Το ιστορικό πλαίσιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα τέλη του 1941, η Γερμανία υπό τον Χίτλερ έλεγχε σχεδόν όλη την ηπειρωτική Ευρώπη και οι γερμανικές δυνάμεις πλησίαζαν τη Μόσχα.[8] Οι Σύμμαχοι θεωρούσαν πιθανή τη σοβιετική συνθηκολόγηση. Η εξόριστη κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας υπό τον Πρόεδρο Έντουαρντ Μπένες δέχθηκε πιέσεις από τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, καθώς υπήρξε πολύ λίγη ορατή αντίσταση από την κατοχή των περιοχών της Σουδητίας το 1938. Η κατάληψη αυτών των περιοχών από τη Γερμανία έγινε δεκτή από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία με τη λεγόμενη Συμφωνία του Μονάχου, η οποία ήταν αποτέλεσμα της λεγόμενης "πολιτικής κατευνασμού" των κυβερνήσεών τους και έγινε εν απουσία της ίδιας της Τσεχοσλοβακίας. Η κατοχή ολόκληρης της χώρας είχε αρχίσει το 1939, και η προδοτική, απέναντι στους Τσεχοσλοβάκους, και τον επακόλουθο τρόμο που επέφερε η κατοχή από το Γερμανικό Ράιχ φάνηκε να κάμπτει τη θέληση των Τσεχοσλοβάκων για κάποια χρονική περίοδο. Η γερμανική εισβολή στη Σοβιετική Ένωση είχε υποκινήσει πράξεις σαμποτάζ από Τσέχους κομμουνιστές, που οδήγησαν στον διορισμό του Χάιντριχ..[9]] Εκτός από την τρομοκράτηση της αντιπολίτευσης με τη δημιουργία του Γκέτο του Τερέζιενσταντ, ακολουθήθηκε η πολιτική των καλών αμοιβών, (ισοδύναμων με εκείνων στη Γερμανία) για τους βιομηχανικούς εργάτες και τους αγρότες, η οποία είχε κατευναστική επίδραση (μειώθηκαν οι ενέργειες δολιοφθοράς κατά 75% μέσα σε έξι μήνες), και βοήθησε στην παραγωγή πολεμικού υλικού. Ο Χάιντριχ πιστεύεται ότι είχε προγραμματιστεί να μετατεθεί στη κατεχόμενη βόρεια Γαλλία και στο Βέλγιο, με την πρόθεση να εφαρμόσει παρόμοιες πολιτικές εκεί.[9]

Η αντίσταση ήταν ενεργή από την αρχή της κατοχής σε αρκετές άλλες χώρες που ηττήθηκαν στον Πόλεμο (Πολωνία, Γιουγκοσλαβία και Ελλάδα), αλλά οι υποτιθέμενες τσεχικές περιοχές έμειναν σχετικά ήρεμες και παρήγαγαν σημαντικές ποσότητες υλικού για τη ναζιστική Γερμανία. Η εξόριστη κυβέρνηση θεώρησε ότι έπρεπε να κάνει κάτι που θα μπορούσε να εμπνεύσει τους Τσεχοσλοβάκους, καθώς και να δείξει στον κόσμο ότι οι Τσέχοι και οι Σλοβάκοι ήταν σύμμαχοι. Συγκεκριμένα, ο Μπένες θεώρησε ότι μια δραματική πράξη, που θα επεδείκνυε την τσεχική συμβολή στη συμμαχική υπόθεση θα καθιστούσε πολιτικά δυσκολότερο για τους Βρετανούς να συνάψουν οποιαδήποτε πιθανή ειρηνευτική συμφωνία με τη Γερμανία που θα υπονόμευε τα τσέχικα εθνικά συμφέροντα.[10] Ο Χάιντριχ προτιμήθηκε ως στόχος δολοφονίας απέναντι στον Καρλ Φρανκ λόγω του αξιώματός του ως "ενεργού προστάτη" της Βοημίας και της Μοραβίας, καθώς και της φήμης του για τρομοκρατία του εγχώριου πληθυσμού. Η επιχείρηση είχε επίσης ως στόχο να αποδείξει στους ανώτερους Ναζί ότι παρόμοιες ενέργειες δεν ήταν πέρα ​​από τις δυνατότητες των Συμμαχικών δυνάμεων και των ομάδων αντίστασης που υποστήριζαν.[3]

Η επιχείρηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σχεδιασμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η επιχείρηση σχεδιάστηκε από τον Φράντισεκ Μόραβετς (František Moravec), επικεφαλής των τσεχοσλοβακικών υπηρεσιών πληροφοριών, με τη γνώση και την έγκριση του Μπένες, επικεφαλής της εξόριστης στη Βρετανία τσεχοσλοβακικής κυβέρνηση, αμέσως μόλις ο Χάιντριχ διορίστηκε "προστάτης".[11] Ο Μόραβετς ενημέρωσε προσωπικά τον Ταξίαρχο Κόλιν Γκάμπινς (Colin Gubbins), ο οποίος τότε ήταν διευθυντής της SOE και ο οποίος είχε την ευθύνη για τα τσεχικά και πολωνικά τμήματα του οργανισμού. Ο Γκάμπινς συμφώνησε εύκολα να βοηθήσει στην υλοποίηση της επιχείρησης, αν και η γνώση της περιορίστηκε σε μερικά από τα κεντρικά γραφεία και το εκπαιδευτικό προσωπικό της SOE. Στην επιχείρηση δόθηκε το κωδικό όνομα "Ανθρωποειδές", ελληνικής λέξης για τον "έχοντα τη μορφή ανθρώπου", όρος που χρησιμοποιείται συνήθως στη ζωολογία.

Η προετοιμασία ξεκίνησε στις 20 Οκτωβρίου 1941. Ο Μόραβετς είχε επιλέξει προσωπικά δύο δωδεκάδες από τα πιο πολλά υποσχόμενα άτομα από τους 2.000 εξόριστους Τσεχοσλοβάκους στρατιώτες που βρίσκονταν στη Βρετανία. Στάλθηκαν σε ένα από τα κέντρα εκπαίδευσης κομάντος της SOE στο Άρισέιγκ (Arisaig) της Σκωτίας.[12] Οι εντεταλμένοι αξιωματικοί Γιόζεφ Γκάμπτσικ (Σλοβάκος) και λοχίας Κάρελ Σβόμποντα (Karel Svoboda, Τσέχος) επιλέχθηκαν για να πραγματοποιήσουν την επιχείρηση στις 28 Οκτωβρίου 1941 (Ημέρα Ανεξαρτησίας της Τσεχοσλοβακίας)[3], αλλά ο Σβόμποντα αντικαταστάθηκε από τον Γιαν Κούμπις (Τσέχος) μετά από τραυματισμό του στο κεφάλι κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης. Αυτό προκάλεσε καθυστέρηση στην επιχείρηση, καθώς ο Κούμπις δεν είχε ολοκληρώσει την εκπαίδευση, ούτε είχαν προετοιμαστεί τα απαραίτητα (ψευδή) έγγραφα γι' αυτόν.[13]

Η εκπαίδευση τελούσε υπό την επίβλεψη του επικεφαλής του τσεχικού τμήματος, Ταγματάρχη Άλφγκαρ Χέσκεθ-Πρίτσαρντ (Alfgar Hesketh-Prichard), ο οποίος απευθύνθηκε στον Σέσιλ Κλάρκε (Cecil Clarke) για να αναπτύξει το απαραίτητο όπλο, αρκετά ελαφρύ για να ρίξει, αλλά να εξακολουθήσει να είναι θανάσιμο, όταν πυροβολούσε θωρακισμένη Μερτσέντες (το αυτοκίνητο του Χάιντριχ).[14] Κατά τη διάρκεια της εκτεταμένης εκπαίδευσης, το νέο όπλο βρέθηκε εύκολο να ριφθεί από τον Χάσκεθ- Πρίτσαρντ, ο οποίος είχε ισχυρό υπόβαθρο στο κρίκετ, (ο πατέρας του ήταν πρώτης τάξεως παίκτης), αλλά λιγότερο από τους Γκάμπτσικ και Κούμπις.[15][16]

Έναρξη της επιχείρησης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Γκάμπτσικ και Κούμπις, συνοδευόμενοι από επτά ακόμη στρατιώτες από τον στρατό της Τσεχοσλοβακίας στην εξορία στο Ηνωμένο Βασίλειο συγκροτημένους σε δύο άλλες ομάδες με την ονομασία "Silver A" και "Silver B" (που είχαν διαφορετικές αποστολές), μεταφέρθηκαν από τη βάση Τάνκγμιρ (Tangmere) της RAF από ένα τετρακινητήριο "Handley Page Halifax" της 138ης Μοίρας της RAF στις 22:00 στις 28 Δεκεμβρίου 1941.[17] Οι ομάδες, μαζί με μερικά εμπορευματοκιβώτια, ρίφθηκαν από το αεροσκάφος με αλεξίπτωτα, με ρίψεις σε τρεις ξεχωριστές περιοχές. Το ζευγάρι του "Ανθρωποειδούς" προσεδαφίστηκε κοντά στο Νεβίζντυ (Nehvizdy) ανατολικά της Πράγας. Αρχικά, είχε προγραμματιστεί να προσεδαφιστεί κοντά στο Πίλσεν, αλλά το πλήρωμα του αεροσκάφους αντιμετώπισε προβλήματα πλοήγησης και κάθε ομάδα προσγειώθηκε σε διαφορετικά σημεία από ό,τι είχε προβλεφθεί.[18] Οι Γκάμπτσικ και Κούμπις μετέβησαν στη συνέχεια στο Πίλσεν για να επικοινωνήσουν με τους συμμάχους τους και από εκεί στην Πράγα, όπου είχε προγραμματιστεί η επίθεση.

Στην Πράγα επικοινώνησαν με πολλές οικογένειες και αντιναζιστικές οργανώσεις που τους βοήθησαν κατά τις προετοιμασίες για τη δολοφονία.[19] Μόλις έμαθαν τη φύση της αποστολής, οι ηγέτες της αντίστασης παρακάλεσαν την εξόριστη τσεχοσλοβάκικη κυβέρνηση να σταματήσει την επιχείρηση, λέγοντας ότι «μια απόπειρα ενάντια στη ζωή του Χάιντριχ ... δεν θα είχε καμία χρησιμότητα για τους Συμμάχους και οι συνέπειές της για τους ανθρώπους μας θα ήταν απροσμέτρητες."[20] Ο Μπένες απέστειλε προσωπικά μήνυμα, στο οποίο επέμενε ότι η επιχείρηση θα προχωρήσει,[20] αν και αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη μετά τον πόλεμο.[21] Ο καθηγητής Βόιτσεκ Μάστνυ (Vojtěch Mastný) υποστηρίζει ότι ο Μπένες "προσκολλήθηκε στο σχέδιο ως την τελευταία λύση για να δραματοποιήσει την τσεχική αντίσταση".[21]

Οι Γκάμπτσικ και Κούμπις αρχικά σχεδίαζαν να σκοτώσουν τον Χάιντριχ σε ένα τρένο, αλλά μετά από εξέταση των πρακτικών θεμάτων που ανέκυπταν, συνειδητοποίησαν ότι αυτό δεν θα ήταν δυνατόν. Το δεύτερο σχέδιο ήταν να τον σκοτώσουν σε έναν δασικό δρόμο, που οδηγούσε από το σπίτι του Χάιντριχ στην Πράγα. Σχεδίασαν να τραβήξουν ένα καλώδιο απέναντι από το δρόμο που θα σταματούσε το αυτοκίνητο του Χάιντριχ, αλλά, αφού περίμεναν αρκετές ώρες, ο διοικητής τους, ο υπολοχαγός Άντολφ Οπάλκα (Adolf Opálka) τους κάλεσε πίσω στην Πράγα. Το τρίτο σχέδιο ήταν να δολοφονηθεί ο Χάιντριχ στην Πράγα και τελικά επελέγη αυτή η λύση.

Η επίθεση στην Πράγα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αυτοκίνητο ίδιο με τη Mercedes 320 Cabriolet του Χάιντριχ, όπως αυτό στο οποίο τραυματίστηκε (σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο Στρατιωτικής Ιστορίας της Πράγας), ενώ το πρωτότυπο βρίσκεται στο Μουσείο Egholm στη Δανία.[22]
Υποπολυβόλο Στεν. Το όπλο του Γκάμπτσικ υπέστη εμπλοκή. Οι Τσεχοσλοβάκοι συχνά είχαν παραπονεθεί για τη χαμηλή αξιοπιστία των βρετανικών όπλων.[23]

Στις 10:30 στις 27 Μαΐου 1942, ο Χάιντριχ ξεκίνησε την καθημερινή του μετακίνηση από το σπίτι του στο προάστιο Panenské Břežany, 14 χιλιόμετρα βόρεια του κέντρου της Πράγας, προς στα κεντρικά γραφεία στο Κάστρο της Πράγας. Οδηγούσε ο SS- Oberscharführer Κλάιν (Klein). Οι Γκάμπτσικ και Κούμπις περίμεναν στη στάση του τραμ στη διασταύρωση μεταξύ του δρόμου που ήταν τότε γνωστός ως Kirchmayerova třída (σήμερα ονομάζεται Zenklova) και V Holešovičkách, κοντά στο νοσοκομείο Bulovka. Η απότομη στροφή στο σημείο αυτό θα ανάγκαζε το αυτοκίνητο να επιβραδύνει, καθώς θα έστριβε δυτικά προς την V Holešovičkách.[24] Ο Γιόζεφ Βάλσικ (από την ομάδα "Silver A") πήρε θέση περίπου 100 μέτρα προς τα βόρεια των Γκάμπτσικ και Κούμπις για να επισημάνει το αυτοκίνητο όταν θα πλησίαζε.

Η πράσινη, ανοιχτής οροφής Mercedes 320 Cabriolet B του Χάιντριχ έφτασε στη στροφή δύο λεπτά αργότερα. Καθώς επιβράδυνε και γύρισε στη γωνία, ο Γκάμπτσικ, ο οποίος έκρυψε το υποπολυβόλο Στεν κάτω από το αδιάβροχό του, πέταξε το αδιάβροχο και σήκωσε το όπλο, και, από κοντινή απόσταση, προσπάθησε να πυροβολήσει τον Χάιντριχ, αλλά το όπλο έπαθε εμπλοκή. Καθώς περνούσε το αυτοκίνητο, ο Χάιντριχ έκανε ένα θανάσιμο σφάλμα: Αντί να διατάξει τον οδηγό του να επιταχύνει, σηκώθηκε και τράβηξε το πιστόλι Λούγκερ που έφερε, φωνάζοντας στον οδηγό να σταματήσει. Καθώς το αυτοκίνητο φρενάρισε μπροστά του, ο Κούμπις, τον οποίο δεν είχαν δει ούτε ο Χάιντριχ ούτε ο Κλάιν, έριξε μια τροποποιημένη αντιαρματική χειροβομβίδα,[25] την οποία είχε κρυμμένη σε έναν χαρτοφύλακα, προς το αυτοκίνητο. Η ρίψη αυτή δεν έγινε σωστά: Αντί να προσγειωθεί μέσα στη Μερτσέντες, η χειροβομβίδα προσγειώθηκε στον πίσω τροχό. Παρ' όλα αυτά, η έκρηξή της τραυμάτισε σοβαρά τον Χάιντριχ, τα θραύσματά της πέρασαν μέσω του δεξιού πίσω φτερού κατακερματίζοντας τις ίνες από την ταπετσαρία του αυτοκινήτου, οι οποίες εισέδυσαν στα τραύματα του Χάιντριχ, προκαλώντας ακόμη πιο σοβαρό τραυματισμό στην αριστερή πλευρά, προξενώντας βλάβη στο διάφραγμα, τον σπλήνα και τον πνεύμονα και σπάζοντας μία του πλευρά. Ο Κούμπις υπέστη μια αμυχή στο πρόσωπό του από θραύσμα.[26][27] Η έκρηξη έσπασε τα παράθυρα του τραμ που είχε σταματήσει στην αντίθετη πλευρά του δρόμου, χτυπώντας με θραύσματα τους τρομοκρατημένους επιβάτες του. Δύο χιτώνια της SS που βρίσκονταν διπλωμένα στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου στροβιλίστηκαν προς τα πάνω από την έκρηξη και τυλίχτηκαν στο καλώδιο του τραμ.[27]

Οι Χάιντριχ και Κλάιν πήδησαν έξω από τη λιμουζίνα με τα πιστόλια τους στο χέρι. Ο Κλάιν έτρεξε προς τον Κούμπις, ο οποίος είχε πιαστεί ζαλισμένος στα κιγκλιδώματα, ενώ ο Χάιντριχ στράφηκε προς τον Γκάμπτσικ, που στάθηκε ακίνητος, κρατώντας το Στεν. Καθώς ο Κλάιν τον πλησίασε ο Κούμπις ανέκαμψε, ανέβηκε στο ποδήλατό του και κάνοντας ταχύ πεντάλ απομακρύνθηκε, σκορπίζοντας τους επιβάτες που απομακρύνονταν από το τραμ, πυροβολώντας στον αέρα με ένα πιστόλι Colt M1903. Ο Κλάιν προσπάθησε να τον πυροβολήσει, αλλά ζαλισμένος από την έκρηξη, πίεσε την αποδέσμευση του γεμιστήρα και το όπλο μπλόκαρε.[28][29] Ένας παραζαλισμένος Χάιντριχ πλησίασε τον Γκάμπτσικ, ο οποίος πέταξε το Στεν του και προσπάθησε να φτάσει στο ποδήλατό του. Αναγκάστηκε όμως να εγκαταλείψει αυτήν την απόπειρα και καλύφθηκε πίσω από έναν τηλεγραφικό στύλο, πυροβολώντας τον Χάιντριχ με το πιστόλι του. Ο Χάιντριχ ανταπέδωσε τα πυρά και κατέφυγε πίσω από το ακινητοποιημένο τραμ. Ξαφνικά, ο Χάιντριχ διπλώθηκε στα δύο και σταμάτησε στην άκρη του δρόμου από τους πόνους. Στη συνέχεια κατέρρευσε στα κιγκλιδώματα, ενώ κρατιόταν με το ένα του χέρι. Καθώς ο Γκάμπτσικ βρήκε ευκαιρία να τρέξει, ο Κλάιν επέστρεψε από την άκαρπη καταδίωξη του Κούμπις για να βοηθήσει τον τραυματισμένο ανώτερο του. Ο Χάιντριχ, με το πρόσωπό του χλωμό και παραμορφωμένο από τον πόνο, πρόσεξε τον Σλοβάκο που έφευγε, λέγοντας στον οδηγό του «Πιάσε αυτόν τον μπάσταρδο!».[30][31] Καθώς ο Κλάιν ξεκινούσε την καταδίωξη, ο Χάιντριχ σκόνταψε στο πεζοδρόμιο και κατέρρευσε στο καπό του αυτοκινήτου του.[32] Ο Γκάμπτσικ κατέφυγε σε ένα κρεοπωλείο, όπου ο ιδιοκτήτης, ένας άνδρας με το όνομα Brauer, ο οποίος ήταν συμπατριώτης των Ναζί και είχε αδελφό που εργαζόταν για τη Γκεστάπο, αγνόησε το αίτημα για βοήθεια του Γκάμπτσικ και έτρεξε στον δρόμο, προσελκύοντας την προσοχή του Κλάιν φωνάζοντας και χειρονομώντας. Ο Κλάιν, του οποίου το όπλο ήταν ακόμα μπλοκαρισμένο, έτρεξε στο κατάστημα και συγκρούστηκε με τον Γκάμπτσικ στην πόρτα. Στη σύγχυση, ο Γκάμπτσικ τον πυροβόλησε δύο φορές, τραυματίζοντας σοβαρά στο πόδι.[32] Ο Γκάμπτσικ διέφυγε έπειτα με ένα τραμ, φτάνοντας σε ένα τοπικό κρησφύγετο.[33][34] Οι Γκάμπτσικ και Κόυμπις δεν γνώριζαν ότι ο Χάιντριχ είχε τραυματιστεί και πίστευεαν ότι η απόπειρα είχε αποτύχει.[35][27]

Ιατρική περίθαλψη και θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια Τσέχα γυναίκα και ένας αστυνομικός εκτός υπηρεσίας έσπευσαν σε βοήθεια του Χάιντριχ και σταμάτησαν ένα φορτηγό παραδόσεων. Ο Χάιντριχ τοποθετήθηκε αρχικά στην καμπίνα του οδηγού, αλλά παραπονέθηκε ότι η κίνηση του φορτηγού του προκαλούσε πόνους. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο πίσω μέρος του φορτηγού και μεταφέρθηκε στην αίθουσα εκτάκτων περιστατικών του Νοσοκομείου Bulovka[36] Ο γιατρός Δρ. Σλάνινα (Slanina) επέδεσε το τραύμα στο στήθος, ενώ ο Δρ Walter Diek (ο Γερμανός επικεφαλής χειρουργός στο νοσοκομείο) προσπάθησε να αφαιρέσει τα μικρά θραύσματα από τα τραύματα του Χάιντριχ.

Ο καθηγητής Χόλμπαουμ (Hollbaum) Γερμανός από την Σιλεσία, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής της έδρας χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο Καρόλου στην Πράγα) χειρούργησε τον Χάιντριχ με τη βοήθεια των Ντικ και Σλάνινα.[36] Οι χειρουργοί αποκατέστησαν τον αριστερό πνεύμονα, ο οποίος είχε σταματήσει να λειτουργεί, αφαίρεσαν την άκρη της σπασμένης ενδέκατης πλευράς, έρραψαν το διαρραγέν διάφραγμα, εισήγαγαν αρκετούς καθετήρες και αφαίρεσαν τον σπλήνα, ο οποίος περιείχε ένα τμήμα της χειροβομβίδας και ίνες από την ταπετσαρία του οχήματος.[37] Ο προϊστάμενος του Χάιντριχ, Χάινριχ Χίμλερ, απέστειλε τον προσωπικό του γιατρό, Καρλ Γκέμπχαρντ, ο οποίος μετέβη στην Πράγα αεροπορικώς και έφτασε το ίδιο βράδυ. Μετά τις 29 Μαΐου, ο Χάιντριχ βρισκόταν εξ ολοκλήρου υπό τη φροντίδα των ιατρών της SS. Η μετεγχειρητική περίθαλψη περιελάμβανε χορήγηση μεγάλων ποσοτήτων μορφίνης.

Υπάρχουν αντιφατικές πληροφορίες σχετικά με το εάν δόθηκε σουλφανιλαμίδη (ένα νέο αντιβακτηριδιακό φάρμακο), αλλά ο Γκέμπχαρντ κατέθεσε στη δίκη των Ιατρών το 1947 ότι δεν του χορηγήθηκε.[37] Ο Τέοντορ Μορέλ (Theodor Morell), προσωπικός ιατρός του Χίτλερ, πρότεινε τη χρήση της, αλλά ο Γκέμπχαρντ, πιστεύοντας ότι ο Χάιντριχ είχε ανακάμψει, αρνήθηκε.[38] Ο ασθενής εμφάνισε πυρετό 38-39 °C ) και αποστράγγιση τραυμάτων και υπέφερε από ισχυρούς πόνους.[39] Παρά τον πυρετό, η ανάρρωση του Χάιντριχ φάνηκε να προχωρά καλά. Στις 2 Ιουνίου, κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης του Χίμλερ, ο Χάιντριχ συμφιλιώθηκε με τη μοίρα του απαγγέλλοντας μέρος μιας από τις όπερες του πατέρα του:

Ο κόσμος είναι απλώς ένα στρογγυλό όργανο που ο Κύριος ο Θεός γυρίζει. Όλοι πρέπει να χορέψουμε με το ρυθμό που είναι ήδη στο τύμπανο[40]

Η κατάσταση του Χάιντριχ φάνηκε να βελτιώνεται όταν, ενώ κάθισε προκειμένου να φάει το μεσημεριανό του γεύμα στις 3 Ιουνίου, ξαφνικά κατέρρευσε και εισήλθε σε κατάσταση σοκ.[37] Σύντομα κατέληξε σε βαθύ κώμα και ποτέ δεν ανέκτησε συνείδηση. Απεβίωσε στις 4 Ιουνίου περίπου στις 04:30 το πρωί.[37][41] Η αυτοψία για τα αίτια του θανάτου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι απεβίωσε από σηψαιμία. Η έκφραση του προσώπου του Χάιντριχ ενώ πέθαινε του προσέδιδε μια «παράξενη πνευματικότητα και ολοσχερώς διεστραμμένο κάλος, όπως ένας αναγεννησιακός καρδινάλιος», σύμφωνα με τον Bernhard Wehner , αξιωματούχο της αστυνομίας ποινικών εγκλημάτων του που ερεύνησε τη δολοφονία.[42]

Μία από τις θεωρίες ήταν ότι μερικές από τις τρίχες αλόγου που ήταν συστατικό της ταπετσαρίας του αυτοκινήτου του Χάιντριχ εισήλθαν στο σώμα του από την έκρηξη της χειροβομβίδας, προκαλώντας συστημική λοίμωξη.[43] Έχει επίσης προταθεί ότι πέθανε από ισχυρή πνευμονική εμβολή (πιθανώς λίπος εμβολής ). Προς υποστήριξη της τελευταίας αυτής πιθανότητας, βρέθηκαν σωματίδια λίπους και θρόμβων αίματος κατά την αυτοψία στη δεξιά καρδιακή κοιλία και την πνευμονική αρτηρία και παρατηρήθηκε σοβαρό οίδημα στους άνω λοβούς των πνευμόνων, ενώ οι κάτω λοβοί κατέρρευσαν.[37]

Θεωρία δηλητηρίασης από αλλαντίαση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι συγγραφείς του έργου "A Higher Form of Killing" ισχυρίζονται ότι ο Χάιντριχ πέθανε από αλλαντίαση (botulinum poisoning).[44] Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, με βάση τις δηλώσεις του Paul Fildes, ερευνητή της αλλαντίασης του Porton Down , η χειροβομβίδα αρ. 73 που χρησιμοποιήθηκε στην επίθεση είχε τροποποιηθεί έτσι, ώστε να περιέχει τοξίνη αλλαντίασης. Οι συγγραφείς ισχυρίζονται ότι υπάρχουν μόνο περιστασιακά στοιχεία που υποστηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό. τα αρχεία της SOE για την περίοδο αυτή έχουν παραμείνει σφραγισμένα και λίγα ιατρικά αρχεία για την κατάσταση και τη θεραπεία του Χάιντριχ.[37][37][45]

Τα αποδεικτικά στοιχεία που έχουν καταγραφεί για να υποστηρίξουν αυτή τη θεωρία περιλαμβάνουν τις τροποποιήσεις που έγιναν στη χειροβομβίδα No. 73: τα κατώτερα δύο τρίτα της είχαν αφαιρεθεί και το ανοιχτό άκρο και οι πλευρές της δέθηκαν με κολλητική ταινία. Η τροποποίηση της χειροβομβίδας θα μπορούσε να υποστηρίξει τοποθέτηση τοξικού ή βιολογικού παράγοντα. Ο Χάιντριχ έτυχε εξαιρετικής ιατρικής περίθαλψης, λαμβανομένων υπόψιν των προτύπων της εποχής. Η νεκροψία του δεν έδειξε κανένα από τα συνηθισμένα σημεία σηψαιμίας, αν και αναφέρθηκε μόλυνση του τραύματος και των περιοχών γύρω από τους πνεύμονες και την καρδιά.[37] Μια γερμανική έκθεση για το περιστατικό ανέφερε, "Ο θάνατος επήλθε ως συνέπεια βλαβών στα ζωτικά παρεγχυματικά όργανα που προκαλούνται από βακτήρια και πιθανώς από δηλητήρια που μεταφέρονται σε αυτά από θραύσματα βομβών".[46]

Η κατάσταση του Χάιντριχ ενώ νοσηλευόταν δεν έχει τεκμηριωθεί λεπτομερώς, αλλά δεν σημειώθηκε ότι έχει αναπτύξει οποιοδήποτε από τα διακριτικά συμπτώματα που σχετίζονται με αλλαντίαση, τα οποία έχουν βαθμιαία έναρξη, συμπεριλαμβανομένης πάντοτε παράλυσης, με θάνατο γενικά ως αποτέλεσμα αναπνευστικής ανεπάρκειας. Δύο άλλα άτομα επίσης τραυματίστηκαν από θραύσματα της ίδιας χειροβομβίδας - ο Κούμπις, ο Τσέχος στρατιώτης που έριξε τη χειροβομβίδα, και ένα άτομο που περνούσε τυχαία - αλλά κανένα δεν αναφέρθηκε ότι έδειξε κανένα σημάδι δηλητηρίασης.[37][47]

Η θεωρία της τοξίνης αλλαντίασης δεν έχει γίνει ευρέως αποδεκτή από τους μελετητές. Ο Fildes είχε τη φήμη για τις "υπερβολικά καυχήματα", ενώ οι τροποποιήσεις της χειροβομβίδας θα μπορούσε να είχε ως αντικείμενο να την καταστήσει ελαφρύτερη από τις 4,4 lb (2 kg) που ζύγιζε[37] Δύο από τις έξι πρωτότυπες τροποποιημένες χειροβομβίδες φυλάσσονται από το Ινστιτούτο Στρατιωτικής Ιστορίας στην Πράγα.[48]

Συνέπειες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αντίποινα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Χίτλερ διέταξε έρευνα και αντίποινα την ημέρα της απόπειρας δολοφονίας, υποδεικνύοντας ότι ο Χίμλερ έπρεπε να στείλει τον Στρατηγό των SS Έριχ φον ντεμ Μπαχ-Ζελέβσκι (Erich von dem Bach-Zelewski) στην Πράγα. Σύμφωνα με τη μεταπολεμική μαρτυρία του Καρλ Χέρμαν Φρανκ, ο Χίτλερ γνώριζε ότι ο Ζελέβσκι ​​ήταν ακόμη πιο σκληρός από τον Χάιντριχ[49] Ο Χίτλερ ήταν υπέρ της δολοφονίας 10.000 πολιτικά αντιφρονούντων Τσέχων, αλλά μετά από διαβούλευση με τον Χίμλερ, η ιδέα απορρίφθηκε επειδή η τσεχική επικράτεια ήταν σημαντική βιομηχανική ζώνη για τον γερμανικό στρατό και η αδιάκριτη δολοφονία τόσων ατόμων θα μπορούσε να μειώσει την παραγωγικότητα της περιοχής.[50]

Συνελήφθησαν περισσότερα από 13.000 άτομα, συμπεριλαμβανομένης της φίλης του Κούμπις, Άννα Μαλινόβα (Anna Malinová), η οποία πέθανε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν-Γκούζεν. Η θεία του υπολοχαγού Άντολφ Οπάλκα (Adolf Opálka), Μαρίε Οπάλκοβα (Marie Opálková) εκτελέστηκε στο στρατόπεδο Μαουτχάουζεν στις 24 Οκτωβρίου 1942. Σκοτώθηκε επίσης ο πατέρας του Βίκτορ Γιαρολίμ.[51][52] Σύμφωνα με μια εκτίμηση, 5.000 άνθρωποι δολοφονήθηκαν κατά τη διάρκεια των αντιποίνων.[53]

Κύριο λήμμα: σφαγή του Λίντιτσε

Η μυστική υπηρεσία συνέδεσε εσφαλμένα τους δολοφόνους με το χωριό Λίντιτσε. Έκθεση της Γκεστάπο ανέφερε ότι το Λίντιτσε ήταν το κρησφύγετο των δολοφόνων, καθώς πολλοί Τσέχοι αξιωματικοί του στρατού που ήταν εξόριστοι στην Αγγλία ήταν γνωστό ότι κατάγονταν από εκεί.[54] Στις 9 Ιουνίου 1942, οι Γερμανοί διέπραξαν τη σφαγή του Λίντιτσε: 199 άνδρες εκτελέστηκαν, 195 γυναίκες μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Ράβενσμπρικ και 95 παιδιά συνελήφθησαν. Από τα παιδιά, 81 αργότερα εκτελέστηκαν με φορτηγά αερίου στο στρατόπεδο εξόντωσης Κέλμνο, ενώ οκτώ υιοθετήθηκαν από γερμανικές οικογένειες. Το τσεχικό χωριό Λεζάκυ (Ležáky) καταστράφηκε επίσης, επειδή ένας ραδιοπομπός, ο οποίος ανήκε στην ομάδα Silver A βρέθηκε σε αυτό. Οι άνδρες και οι γυναίκες του Λεζάκυ εκτελέστηκαν, και τα δύο χωριά κάηκαν ενώ το Λίντιτσε ισοπεδώθηκε και "εξαφανίστηκε από τον χάρτη" και η γυμνή, πλέον, έκτασή του σπάρθηκε με δημητριακά.[55][56]

Έρευνες και ανθρωποκυνηγητό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τις μέρες που ακολούθησαν τη σφαγή του Λίντιτσε, δεν βρέθηκε καμία "άκρη" για τους υπεύθυνους για το θάνατο του Χάιντριχ. Δόθηκε προθεσμία στον στρατό και στον λαό της Τσεχοσλοβακίας για τη σύλληψη των δολοφόνων έως τις 18 Ιουνίου 1942. Εάν δεν είχαν συλληφθεί ως τότε, οι Γερμανοί απείλησαν να χύσουν πολύ περισσότερο αίμα, πιστεύοντας ότι αυτή η απειλή θα ήταν αρκετή για να αναγκάσει πιθανούς πληροφοριοδότες να καταδώσουν τους ενόχους. Πολλοί πολίτες ήταν πράγματι επιφυλακτικοί και φοβισμένοι για περαιτέρω αντίποινα, καθιστώντας ολοένα και πιο δύσκολη την απόκρυψη πληροφοριών. Οι δράστες αρχικά κρύφτηκαν σε δύο οικογένειες στην Πράγα και αργότερα κατέφυγαν στην Εκκλησία Karel Boromejsky, μια Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία αφιερωμένη στους Αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο στην Πράγα. Οι Γερμανοί δεν μπόρεσαν να εντοπίσουν τους δράστες μέχρις ότου ο Κάρελ Τσούρντα (Karel Čurda) της ομάδας "Out Distance" (επίβλεψης από απόσταση) παραδόθηκε μόνος του στη Γκεστάπο και αποκάλυψε τα ονόματα των τοπικών επαφών της ομάδας με ανταμοιβή ενός εκατομμυρίου μάρκων (Reichsmark).[57]

Ο Τσούρντα κατέδωσε αρκετά κρησφύγετα που διέθετε η ομάδα Γίντρα (Jindra), συμπεριλαμβανομένου εκείνου της οικογένειας Μόραβετς στο Ζίζκοβ (Žižkov). Στις 05:00΄ στις 17 Ιουνίου, το διαμέρισμα δέχθηκε εισβολή. Η οικογένεια αναγκάστηκε να σταθεί στο διάδρομο ενώ η Γκεστάπο έψαχνε στο διαμέρισμά τους. Στη Μαρί Μόραβετς επετράπη να πάει στην τουαλέτα, όπου κατάπιε μια κάψουλα υδροκυάνιου και αυτοκτόνησε. Ο Αλόις Μόραβετς δεν γνώριζε τη συμμετοχή της οικογένειάς του στην αντίσταση. Τον προσήγαγαν στο Παλάτι Πέτσεκ μαζί με τον 17χρονο γιο του Βλαστιμίλ "Άτα", ο οποίος βασανίστηκε όλη την ημέρα αλλά αρνήθηκε να μιλήσει. "Πότιζαν" συνέχεια τον νεαρό με μπράντι, του έδειξαν το κεφάλι της μητέρας του κομμένο μέσα σε ενυδρείο, και τον προειδοποίησαν ότι, αν δεν μιλούσε, ο πατέρας του θα ήταν είχε την ίδια τύχη και ο "Άτα" ενέδωσε.[58] Ο "Άτα" εκτελέστηκε από τους Ναζί στο Μαουτχάουζεν στις 24 Οκτωβρίου 1942, την ίδια μέρα με τον πατέρα του, την αρραβωνιαστικιά του, τη μητέρα της και τον αδελφό της.[59]

Τα στρατεύματα των Waffen-SS πολιόρκησαν την εκκλησία την επόμενη μέρα, αλλά δεν μπόρεσαν να συλλάβουν τους αλεξιπτωτιστές ζωντανούς, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες 750 στρατιωτών SS υπό την διοίκηση του SS- Gruppenführer Καρλ Φίσερ φον Τρόιενφελντ (Karl Fischer von Treuenfeld). Οι Οπάλκα και ο Μπουμπλικ σκοτώθηκαν στον γυναικωνίτη μετά από δίωρη μάχη και ο Κούμπις φημολογείται ότι βρέθηκε αναίσθητος μετά τη μάχη και πέθανε λίγο μετά από τα τραύματά του.[60] Οι Γκάμπτσικ, Βάλτσικ Σβαρτς και Χρούμπι αυτοκτόνησαν στην κρύπτη μετά από επανειλημμένες επιθέσεις SS και ύστερα από προσπάθειες να τους εξαναγκάσουν, με δακρυγόνα και οχήματα της πυροσβεστικής της Πράγας που κλήθηκαν για να προσπαθήσουν να πλημμυρίσουν την κρύπτη.[61] Η έκθεση SS για τη μάχη αναφέρει πέντε στρατιώτες SS τραυματίες.[62] Οι άνδρες στην εκκλησία είχαν μόνο πιστόλια, ενώ οι επιτιθέμενοι είχαν πολυβόλα, υποπολυβόλα και χειροβομβίδες. Μετά τη μάχη, ο Τσούρντα επιβεβαίωσε την ταυτότητα των νεκρών μαχητών, συμπεριλαμβανομένων των Κούμπις και Γκάμπτσικ.

Ο επίσκοπος Γκοράζντ (Gorazd) πήρε την ευθύνη για τις ενέργειες στην εκκλησία, θέλοντας να ελαχιστοποιήσει τα αντίποινα μεταξύ του ποιμνίου του και έγραψε ακόμη και επιστολές στις ναζιστικές αρχές, οι οποίες τον συνέλαβαν στις 27 Ιουνίου 1942 και τον βασάνισαν. Στις 4 Σεπτεμβρίου 1942, ο επίσκοπος, οι ιερείς της εκκλησίας και οι ανώτεροι λαϊκοί ηγέτες μεταφέρθηκαν στο Σκοπευτήριο Kobylisy σε ένα βόρειο προάστιο της Πράγας και εκτελέστηκαν. Για τις ενέργειές του, ο Επίσκοπος Γκοράζντ ανακηρύχθηκε αργότερα μάρτυρας από την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία.[63]

Επιμύθιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δύο μεγάλες επικήδειες τελετές πραγματοποιήθηκαν για τον Χάιντριχ, ως έναν από τους σημαντικότερους Ναζί ηγέτες: πρώτα στην Πράγα, όπου ο δρόμος προς το Κάστρο της Πράγας ήταν γεμάτος χιλιάδες άνδρες SS με πυρσούς, και στη συνέχεια στο Βερολίνο, την οποία παρακολούθησαν όλες οι κορυφαίες προσωπικότητες του ναζιστικού καθεστώτος, συμπεριλαμβανομένου του Χίτλερ, ο οποίος τοποθέτησε τα μετάλλια της Γερμανικής Τάξης και της Τάξης στο επικήδειο μαξιλάρι.[64] Η δολοφονία του Χάιντριχ ήταν μια από τις πιο σημαντικές στιγμές της αντίστασης στην Τσεχοσλοβακία. Η πράξη αυτή οδήγησε στην άμεση ακύρωση της Συμφωνίας του Μονάχου (που αποκαλείται "Munich Diktat" ή "προδοσία του Μονάχου" από τους Τσέχους) που υπεγράφη από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και την Ιταλία. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία συμφώνησαν ότι, μετά την ήττα των Ναζί, το προσαρτημένο έδαφος (Σουδητία) θα αποκατασταθεί στην Τσεχοσλοβακία. Ο προδότης Κάρελ Τσούρντα (Karel Čurda) απαγχονίστηκε για έσχατη προδοσία το 1947, μετά από απόπειρα αυτοκτονίας.[65][66]

Είναι πιθανό ότι ούτε η εξόριστη τσεχική κυβέρνηση ούτε η βρετανική SOE προέβλεψαν το ενδεχόμενο οι Γερμανοί να εφαρμόσουν την αρχή του Sippenhaft (συλλογικής ευθύνης) στην κλίμακα που το έπραξαν ως εκδίκηση της δολοφονίας του Χάιντριχ.[10] Επιπλέον, οι αποφάσεις σχετικά με το αν θα γίνουν δολοφονίες αυτού του είδους είναι ανθεκτικές σε ορθολογική διαδικασία επιλογής, καθώς είναι εγγενώς δύσκολο να υπολογιστεί η πιθανότητα επιτυχίας ή τα πιθανά οφέλη και το κόστος που συνεπάγονται, και ακόμη και αν ήταν δυνατόν, τα οφέλη (σε αυτήν την περίπτωση, η διπλωματική αξία της βρετανικής αποκήρυξης της Συμφωνίας του Μονάχου) δεν είναι σε μορφή που ο Μπένες θα μπορούσε εύκολα να συγκρίνει με τη φύση του κόστους (απώλεια ζωών Τσέχων πολιτών).[10] Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ ήταν πολύ εξοργισμένος από την κλίμακα των αντιποίνων, ώστε πρότεινε την ισοπέδωση τριών γερμανικών χωριών για κάθε τσεχικό χωριό που κατέστρεψαν οι Ναζί. Δύο χρόνια μετά το θάνατο του Χάιντριχ, η "Επιχείρηση Foxley", ένα παρόμοιο σχέδιο δολοφονίας, καταστρώθηκε με στόχο αυτή τη φορά τον Χίτλερ, αλλά δεν υλοποιήθηκε.

Η επιχείρηση Ανθρωποειδές ήταν η μόνη επιτυχής δολοφονία κορυφαίου ναζί που διοργάνωσε κυβέρνηση. Το Πολωνικό "υπόγειο κράτος" δολοφόνησε δύο ανώτερους αξιωματικούς της SS στο Γενικό Κυβερνείο στην "Επιχείρηση Κούτσερα" και στην "Επιχείρηση Bürkl". Ο Βίλχελμ Κούμπε (Wilhelm Kube), στρατηγός- κομισάριος της Λευκορωσίας, δολοφονήθηκε στην "Επιχείρηση Blowup" από τη σοβιετική αντάρτισσα Γιελένα Μάζανικ (Yelena Mazanik), μια Λευκορωσίδα που κατάφερε να προσληφθεί ως προσωπικό στο σπίτι του για να τον σκοτώσει.[67]

Μνημεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι στρατιώτες της Επιχείρησης Ανθρωποειδές, όσοι βοήθησαν, και η ίδια η Επιχείρηση τιμώνται στην Τσεχική Δημοκρατία αλλά και στο εξωτερικό.

Παλαιότερη είναι η αναμνηστική πλάκα στον Ορθόδοξο Καθεδρικό Ναό των Αγίων Κύριλλου και Μεθόδιου στην οδό Ρέσλοβα της Πράγας. Δημιουργήθηκε το 1947 από τον πρώην στρατιώτη του εξόριστου Τσεχοσλοβάκικου Στρατού Φράντισεκ Μπέλσκυ (František Bělský) και είναι αφιερωμένη στους αλεξιπτωτιστές, στους κληρικούς και άλλους Τσεχοσλοβάκους πατριώτες που έχασαν τη ζωή τους χάριν της επιχείρησης.[68]

Το Εθνικό Μνημείο για τους Ήρωες της (αντι)Τρομοκρατίας του Χάιντριχ δημιουργήθηκε κάτω από τον Καθεδρικό Ναό των Αγίων Κύριλλου και Μεθόδιου το 1995. Αργότερα υποβλήθηκε σε σημαντική ανακατασκευή και η εκτεταμένη έκθεση άνοιξε ξανά το 2010.[69]

Ένα άλλο σημαντικό μνημείο έχει τη μορφή σιντριβανιού και τιμά συμβολικά τους επτά αλεξιπτωτιστές. Εγκαταστάθηκε το 1968 στο Jephson Garden του Λίμινγκτον, Ηνωμένο Βασίλειο (Leamington Spa (UK)). Τα κεντρικά γραφεία του στρατοπέδου εκπαίδευσης των Τσεχοσλοβάκων κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν στο Λίμινγκτον.[70]

Το Εθνικό Μουσείο της Σλοβακίας δημιούργησε μια έκθεση τον Μάιο του 2007 για τον εορτασμό των ηρώων της τσεχικής και της σλοβακικής αντίστασης, μια από τις πιο σημαντικές δράσεις αντίστασης σε ολόκληρη την κατεχόμενη από τους Γερμανούς Ευρώπη .

Υπάρχει, επίσης, Μνημείο Τσέχων στρατιωτών στο Arisaig στη δυτική Σκωτία

Υπάρχει επίσης ένα μνημείο στο Arisaig της Σκωτίας για τα μέλη της SOE από την Τσεχοσλοβακία που εκπαιδεύτηκαν σε αυτήν την περιοχή, με κατάλογο που αναγράφει όσους φονεύθηκαν και τις αποστολές στις οποίες έλαβαν μέρος.[71]

Τον Οκτώβριο του 2011, αποκαλύφθηκε μια αναμνηστική πινακίδα στο αστικό τμήμα της Porchester Gate (Λονδίνο), το οποίο φιλοξένησε την Τσεχοσλοβάκικη στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών και όπου είχε προγραμματιστεί η Επιχείρηση Ανθρωποειδές τον Οκτώβριο του 1941.[72][73]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ McNab 2009, σελίδες 41, 158–161.
  2. ↑ Browning i, Christopher (2007). The Origins of the Final Solution: The Evolution of Nazi Jewish Policy, September 1939 – March 1942. University of Nebraska Press. In a brief two years between the autumn of 1939 and the autumn of 1941, Nazi Jewish policy escalated rapidly from the pre-war policy of forced emigration to the Final Solution as it is now understood—the systematic attempt to murder every last Jew within the German grasp. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Burian 2002, σελ. 31.
  4. ↑ Longerich 2012, σελίδες 469, 470.
  5. ↑ 5,0 5,1 Williams 2003, σελ. 82.
  6. ↑ Williams 2003, σελ. 141.
  7. ↑ Ramen, Fred. Reinhard Heydrich: Hangman of the Third Reich, p. 8. (ISBN 0-8239-3379-2)
  8. ↑ Shepherd, Ammon (2008). «World War II — Timeline». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2008. 
  9. ↑ 9,0 9,1 «Reinhard Heydrich: In Depth». US Holocaust Memorial Nuseum. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2019. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Schilling, Warner R.; Schilling, Jonathan L. (Fall 2016). «Decision Making in Using Assassinations in International Relations». Political Science Quarterly 131 (3): 509, 516–517. doi:10.1002/polq.12487. https://www.psqonline.org/article.cfm?IDArticle=19545. 
  11. ↑ Milton 2016, σελ. 176-177.
  12. ↑ Milton 2016, σελ. 180.
  13. ↑ Burian 2002, σελ. 35.
  14. ↑ Turner 2011, σελίδες 106–109.
  15. ↑ Milton 2016, σελ. 182-185.
  16. ↑ Wilkinson, Peter (3 Αυγούστου 2002). Foreign Fields: The Story of an SOE Operative. I. B. Tauris. ISBN 978-1860647796. 
  17. ↑ Ivanov 1973, σελίδες 45,46.
  18. ↑ Burian 2002, σελ. 44–45.
  19. ↑ Burian 2002, σελίδες 48–49.
  20. ↑ 20,0 20,1 Mastný 1971, σελ. 209.
  21. ↑ 21,0 21,1 Mastný 1971, σελ. 210.
  22. ↑ Christoffersen, Camilla Thorup (13 Φεβρουαρίου 2018). «Top Nazi Mercedes ends in Danish museum – was the center of mortal attack». tv2.dk (στα Danish). Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2018. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  23. ↑ «Proč výsadkář Gabčík nevystřelil? Archiv konečně vydal důkaz». Aktuálně.cz – Víte co se právě děje. 27 Μαΐου 2015. 
  24. ↑ Κατά τα μεταγενέστερα χρόνια η τοπογραφία της περιοχής έχει υποστεί μεγάλες αλλαγές: Η Kirchmayerova třída, που σήμερα ονομάζεται Zenklova, δεν διασταυρώνεται πλέον με την V Holešovičkách. Αν και υπάρχει ακόμη μια διασταύρωση στο σημείο αυτό, σχηματίζεται από την V Holešovičkách και δύο ράμπες πρόσβασης προς τον κυκλοφοριακό κόμβο που περιβάλλει την περιοχή και οι τρεις αυτοί δρόμοι σχηματίζουν μια τρίγωνη διασταύρωση σε μορφή "νησίδας" στο εσωτερικό της εκεί "φουρκέτας" , όπου η Kirchmayerova třída πριν διασταυρωνόταν με την V Holešovičkách.
  25. ↑ Michel, Wolfgang, Britische Spezialwaffen 1939–1945: Ausrüstung für Eliteeinheiten, Geheimdienst und Widerstand, p. 72. (ISBN 3-8423-3944-5)
  26. ↑ Williams 2003, σελίδες 145–147.
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 MacDonald 1998, σελίδες 205, 207.
  28. ↑ MacDonald 1998, σελ. 206.
  29. ↑ «Nová tajemství muže, který zabil Reinharda Heydricha». Aktuálně.cz – Víte co se právě děje. 18 Ιουνίου 2013. 
  30. ↑ Williams 2003, σελίδες 147, 155.
  31. ↑ MacDonald 1998, σελίδες 206, 207.
  32. ↑ 32,0 32,1 MacDonald 1998, σελ. 207.
  33. ↑ Burgess, Alan, Seven Men at Daybreak, p. 160. (ISBN 0-553-23508-7)
  34. ↑ Burian 2002, σελ. 64.
  35. ↑ Phillips, Russell (2016). A Ray of Light: Reinhard Heydrich, Lidice, and the North Staffordshire Miners. Shilka. σελ. 69. ISBN 978-0-9955133-0-3. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2020. 
  36. ↑ 36,0 36,1 Williams 2003, σελ. 155.
  37. ↑ 37,00 37,01 37,02 37,03 37,04 37,05 37,06 37,07 37,08 37,09 Defalque, R. J.; Wright, A. J. (January 2009). «The Puzzling Death of Reinhard Heydrich». Bulletin of Anesthesia History (Pittsburgh PA: Anesthesia History Association and Wood-Library Museum of Anesthesiology) 27 (1): 1–7. doi:10.1016/S1522-8649(09)50001-7. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 October 2014. https://web.archive.org/web/20141031071649/http://ahahq.org/Bulletin/January_2009.pdf. Ανακτήθηκε στις 14 December 2017. 
  38. ↑ Williams 2003, σελ. 165.
  39. ↑ MacDonald 1998, σελ. 218.
  40. ↑ Lehrer 2000, σελ. 86.
  41. ↑ MacDonald 1998, σελίδες 225, 227.
  42. ↑ Höhne 2000, σελ. 495.
  43. ↑ MacDonald 1998, σελίδες 182–183.
  44. ↑ Harris & Paxman 1982, σελίδες 70–108.
  45. ↑ Carus, W. Seth (2001). Bioterrorism and Biocrimes: The Illicit Use of Biological Agents Since 1900. The Minerva Group, Inc. σελ. 89. ISBN 1-4101-0023-5. 
  46. ↑ Harris & Paxman 1982, σελ. 95.
  47. ↑ Middlebrook and Franz (1998). Botulinum toxins (PDF). Office of The Surgeon General, Department of the Army, United States of America. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2020. 
  48. ↑ http://aktualne.centrum.cz/domaci/spolecnost/clanek.phtml?id=746282 Grenades in The Military History Institute (acc to Eduard Stehlík).
  49. ↑ Dederichs 2009, σελίδες 150–151.
  50. ↑ Dederichs 2009, σελ. 151.
  51. ↑ «SPOLEK PRO VOJENSKÁ PIETNÍ MÍSTA, O. S. – VPM okres Znojmo – Rešice». Vets.estranky.cz. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2012. 
  52. ↑ «SPOLEK PRO VOJENSKÁ PIETNÍ MÍSTA, O. S. – VPM okres Znojmo – Vémyslice». Vets.estranky.cz. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2012. 
  53. ↑ «Radio Prague – Heroes or Cowards? Czechs in World War II». 
  54. ↑ Dederichs 2009, σελίδες 151–152.
  55. ↑ MacDonald 1998, σελίδες 186, 187.
  56. ↑ Dederichs 2009, σελ. 152.
  57. ↑ "The Assassination of Reinhard Heydrich", The Holocaust Education & Archive Research Team
  58. ↑ MacDonald 1998, σελ. 202.
  59. ↑ «The attentat on SS Obergruppenführer Reinhard Heydrich». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2016. 
  60. ↑ MacDonald 1998.
  61. ↑ Burgess, Alan, Seven Men at Daybreak. (ISBN 0-553-23508-7)
  62. ↑ Karl von Treuenfeld: Report about the employment of Waffen-SS 23 June 1942] (in Czech translation)
  63. ↑ Pehanich, Edward. «Martyr Gorazd of Prague, Bohemia and Moravo-Cilezsk». Orthodox Church in America. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2020. 
  64. ↑ Williams 2003, σελ. 223.
  65. ↑ "Czech Traitors Hanged Today", 1947, The Free Lance-Star
  66. ↑ "Trial and terror in a by-gone Prague", 2007, The Daily Telegraph
  67. ↑ Vasiliy Tsvetkov. «A Bomb for Gauleiter». De Bello. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2012. 
  68. ↑ Beránek, Jaroslav (25 Μαρτίου 2013). «Umělci a vojáci: František Bělský, tvůrce vojenských památníků, panovnických bust i Churchilla». VHU.cz (στα Czech). Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2018. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  69. ↑ «Národní památník hrdinů heydrichiády». VHU.cz. Vojenský historický ústav Praha. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2018. 
  70. ↑ «Work to begin on Czech fountain in Leamington which was built to remember war heroes». The Leamington Courier. 4 May 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 May 2018. https://web.archive.org/web/20180504212308/https://www.leamingtoncourier.co.uk/news/work-to-begin-on-czech-fountain-in-leamington-which-was-built-to-remember-war-heroes-1-8488057. Ανακτήθηκε στις 27 August 2018. 
  71. ↑ Arisaig, Czechoslovakian Special Operations Executive Training Memorial Canmore.
  72. ↑ «Plaque: Czechoslovak Government-in-Exile Military Intelligence Service». London Remembers.com. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2018. 
  73. ↑ Skalický, Jaroslav (30 May 2012). «Tady naplánovali atentát. A zde stáli Gabčík s Kubišem» (στα Czech). Radiožurnál (Český rozhlas). https://radiozurnal.rozhlas.cz/tady-naplanovali-atentat-a-zde-stali-gabcik-s-kubisem-6229865. Ανακτήθηκε στις 29 August 2018. 

Αναφορές - Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Επιχείρηση_Ανθρωποειδές&oldid=10356794"