Δημοκρατία του Αφγανιστάν

Δημοκρατία του Αφγανιστάν د افغانستان جمهوریت‬ (Παστού) جمهوری افغانستان‬ (Νταρί)
← 1973 – 1978 →
Έμβλημα
Ύμνος Millī Surūd («Εθνικός Ύμνος»)
Τοποθεσία {{{κοινό_όνομα}}}
Πρωτεύουσα		Καμπούλ
Γλώσσες		Παστού Περσικά
Θρησκεία		Σουνιτικό Ισλάμ
Πολίτευμα		Μονοκομματική προεδρική δημοκρατία
Πρόεδρος
-	1973–1978	Μοχάμεντ Νταούντ Χαν
Ιστορία
-	Ίδρυση	1973
-	Κατάλυση	1978
Έκταση
-	1978	647.500 km²
Πληθυσμός
-	1978 εκτ.	13.199.600
Πυκνότητα		20,4 /km²
Νόμισμα		Αφγάνι
Σήμερα		Αφγανιστάν

Η Δημοκρατία του Αφγανιστάν (νταρί: جمهوری افغانستان, παστού: د افغانستان جمهوریت) ήταν το όνομα της πρώτης δημοκρατίας του Αφγανιστάν, η οποία συστήθηκε το 1973, όταν ο Μοχάμεντ Νταούντ Χαν εκθρόνισε τον ξάδερφό του, βασιλιά Μοχάμεντ Ζαχίρ Σαχ, μέσω ενός αναίμακτου πραξικοπήματος. Ο Νταούντ ήταν γνωστός για την προοδευτική του πολιτική και τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού της χώρας με τη βοήθεια τόσο της Σοβιετικής Ένωσης όσο και των Ηνωμένων Πολιτειών, μεταξύ άλλων.

Το 1978 πραγματοποιήθηκε στρατιωτικό πραξικόπημα γνωστό ως εξέγερση του Σαούρ, το οποίο υποκινήθηκε από το κομμουνιστικό Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα του Αφγανιστάν, όπου σκοτώθηκε ο Νταούντ και η οικογένειά του. Τη «Δημοκρατία του Νταούντ» διαδέχθηκε στη συνέχεια η υποστηριζόμενη από τους Σοβιετικούς Λαϊκή Δημοκρατία του Αφγανιστάν.

Ιστορία

Σχηματισμός

Τον Ιούλιο του 1973, ενώ ο τελευταίος βασιλιάς του Αφγανιστάν, Μοχάμεντ Ζαχίρ Σαχ βρισκόταν στην Ιταλία και υποβαλόταν σε οφθαλμολογικές χειρουργικές επεμβάσεις, αλλά και θεραπείες για προβλήματα που είχε στην οσφυϊκή χώρα, ο ξάδερφος του και πρώην πρωθυπουργός Μοχάμεντ Νταούντ Χαν πραγματοποίησε πραξικόπημα και σύστησε δημοκρατική κυβέρνηση. Ο Νταούντ Χαν είχε αναγκαστεί να παραιτηθεί από τη θέση του πρωθυπουργού από τον Ζαχίρ Σαχ μια δεκαετία νωρίτερα. Ο βασιλιάς παραιτήθηκε τον επόμενο μήνα θέλοντας να αποφύγει τον κίνδυνο πραγματοποίησης ενός εμφύλιου πολέμου.

Μονοκομματική διακυβέρνηση

Μετά την κατάληψη της εξουσίας, ο Πρόεδρος Μοχάμεντ Νταούντ Χαν ίδρυσε το δικό του πολιτικό κόμμα, το Εθνικό Επαναστατικό Κόμμα. Αυτό το κόμμα έγινε η μοναδική εστία της πολιτικής δραστηριότητας στη χώρα. Η λογιά τζιργκά (εθνοσυνέλευση) ενέκρινε ένα νέο σύνταγμα το οποίο καθιέρωσε προεδρικό μονοκομματικό κράτος τον Ιανουάριο του 1977, ενώ η πολιτική αντιπολίτευση καταπιεζόταν, μερικές φορές με τη χρήση βίας.

Επίσης, το 1973, ο πρώην πρωθυπουργός του Αφγανιστάν Μοχαμάντ Χασίμ Μαϊβαντβάλ κατηγορήθηκε ότι σχεδίασε πραξικόπημα, αν και δεν είναι σαφές εάν το σχέδιο στόχευε πραγματικά στη νέα δημοκρατική κυβέρνηση ή στη μόναρχία η οποία είχε μέχρι τότε καταργηθεί. Ο Μαϊβαντβάλ συνελήφθη και φέρεται ότι διέπραξε αυτοκτονία στη φυλακή πριν από τη δίκη του, αλλά η ευρέως διαδεδομένη φήμη αναφέρει ότι βασανίστηκε μέχρι θανάτου.

Άνοδος του κομμουνισμού

Μετά την ίδρυση της Αφγανικής Δημοκρατίας το 1973 από τον Νταούντ, μέλη του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος του Αφγανιστάν έλαβαν θέσεις στην κυβέρνηση. Το 1976, ο Νταούντ θέσπισε ένα επταετές οικονομικό σχέδιο για τη χώρα. Ξεκίνησε στρατιωτικά εκπαιδευτικά προγράμματα με την Ινδία και ξεκίνησε συνομιλίες οικονομικής ανάπτυξης με το Ιράν. Ο Νταούντ έστρεψε επίσης την προσοχή του στα κράτη της Μέσης Ανατολής τα οποία παρήγαγαν πετρέλαιο, όπως η Σαουδική Αραβία, το Ιράκ και το Κουβέιτ, μεταξύ άλλων για οικονομική βοήθεια.

Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Νταούντ, οι σχέσεις με τη Σοβιετική Ένωση επιδεινώθηκαν. Θεώρησαν τη μετατόπισή του σε μια πιο φιλικά προσκείμενη προς τη Δύση διακυβέρνηση ως επικίνδυνη, συμπεριλαμβανομένης της κριτικής του Νταούντ για την ένταξη της Κούβας στο Κίνημα των Αδεσμεύτων και την εκδίωξη από τον Νταούντ των Σοβιετικών στρατιωτικών και οικονομικών συμβούλων. Η καταστολή της πολιτικής αντιπολίτευσης έστρεψε και το υποστηριζόμενο από τη Σοβιετική Ένωση Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα, έναν σημαντικό σύμμαχο του στο πραξικόπημα του 1973 κατά του βασιλιά, εναντίον του.

Ο Νταούντ το 1978 είχε επιτύχει ελάχιστα όσα είχε σχεδιάσει για να επιτύχει. Η αφγανική οικονομία δεν είχε πραγματοποιήσει πραγματική πρόοδο και το αφγανικό επίπεδο διαβίωσης δεν είχε βελτιωθεί. Ο Νταούντ δέχθηκε επίσης πολλές κριτικές σχετικά με το μονοκομματικό σύνταγμα του το 1977 το οποίο τον απομάκρυνε από τους πολιτικούς του υποστηρικτές.

Όταν οι Αφγανοί από το 1978 είχαν απογοητευτεί από την «άπραγη» διακυβέρνηση του Νταούντ, μόνο οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος αναγνωρίστηκαν από ορισμένους ως οικονομική και κοινωνική μεταρρύθμιση. Μέχρι αυτήν την στιγμή, οι δύο κύριες ομάδες του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος, που προηγουμένως ήταν περιορισμένες σε έναν αγώνα εξουσίας, είχαν φτάσει σε μια εύθραυστη συμφωνία για συμφιλίωση. Αξιωματικοί του στρατού που ήταν προσκείμενοι προς τους κομμουνιστές σχεδίαζαν ήδη ήδη κίνημα εναντίον της κυβέρνησης. Σύμφωνα με τον Χαφιζουλάχ Αμίν, ο οποίος έγινε αρχηγός του Αφγανιστάν το 1979, το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα είχε αρχίσει να σχεδιάζει το πραξικόπημα το 1976, δύο χρόνια πριν αυτό πραγματοποιηθεί.

Εξέγερση του Σαούρ

Η Καμπούλ μία μέρα μετά την εξέγερση

Το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα κατέλαβε την εξουσία μέσω ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος το 1978, το οποίο έγινε γνωστό ως εξέγερση του Σαούρ. Στις 27 Απριλίου, στρατεύματα από την στρατιωτική βάση στο Διεθνές Αεροδρόμιο της Καμπούλ άρχισαν να κινούνται προς το κέντρο της πρωτεύουσας. Χρειάστηκαν μόνο 24 ώρες για την εδραίωση της εξουσίας, μέσω ταχείας προώθησης, συμπεριλαμβανομένων μιας αεροπορικής επιδρομής στο προεδρικό μέγαρο και των μονάδων των εξεγερμένων στρατευμάτων, τα οποία γρήγορα κατέλαβαν κρίσιμους κόμβους και γραμμές επικοινωνίας. Ο Νταούντ και το μεγαλύτερο μέρος της οικογένειάς του εκτελέστηκαν την επόμενη μέρα.

Ο Νουρ Μουχαμάντ Ταρακί, Γενικός Γραμματέας του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος, ανακηρύχθηκε επικεφαλής του Προεδρείου του Επαναστατικού Συμβουλίου και ουσιαστικά διαδέχτηκε τον Μοχάμεντ Νταούντ Χαν στη θέση του αρχηγού του κράτους. Συγχρόνως έγινε επικεφαλής της κυβέρνησης της νεοσυσταθείσας Λαϊκής Δημοκρατίας του Αφγανιστάν.