Γραμματόσημα και ταχυδρομική ιστορία της Βόρειας Ηπείρου
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Η ταχυδρομική ιστορία της Βόρειας Ηπείρου, μιας περιοχής στα δυτικά Βαλκάνια, στη νότια σύγχρονη Αλβανία, περιλαμβάνει δύο περιόδους: 1912-1916 και 1940-41. Η βόρεια Ήπειρος ήταν υπό ελληνική διοίκηση κατά τη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου (1912-1913), αλλά στη συνέχεια αποδόθηκε στο νεοσύστατο αλβανικό κράτος από το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας (1913). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, χρησιμοποιήθηκαν ελληνικά γραμματόσημα. Η Ελλάδα αποχώρησε από την περιοχή στις αρχές του 1914. Όμως οι κάτοικοι της Β. Ηπείρου δεν ήθελαν να γίνουν μέρος της Αλβανίας, και ξεκίνησαν μια επανάσταση. Υπό προσωρινή κυβέρνηση η Αυτόνομη Βόρεια Ήπειρος σχηματίστηκε τον Φεβρουάριο του 1914, και τελικά κατάφερε να αποκτήσει πλήρη αυτονομία υπό ονομαστική αλβανική κυριαρχία, σύμφωνα με το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας (Μάιος 1914). Η Βόρεια Ήπειρος είχε τη δική της ταχυδρομική υπηρεσία και εξέδωσε γραμματόσημα, τόσο επίσημα όσο και ανεπίσημα, κατά τη διάρκεια του έτους αυτού.
Οι ελληνικές δυνάμεις επέστρεψαν να καταλάβουν την Ήπειρο τον Νοέμβριο του 1914, μετά το ξεκίνημα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά εκδιώχθηκαν από τις Ιταλικές δυνάμεις το 1916. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου χρησιμοποιήθηκαν ελληνικά γραμματόσημα με επισήμανση "B. ΗΠΕΙΡΟΣ". Μετά τον πόλεμο, η περιοχή επιβεβαιώθηκε ως μέρος της Αλβανίας.
Η Ήπειρος έπεσε για λίγο υπό τον ελληνικό έλεγχο και πάλι το 1940, όταν η Ιταλία ξεκίνησε μια εισβολή στην Ελλάδα από την Αλβανία. Μια επιτυχημένη αντεπίθεση από την Ελλάδα κατέλαβε μεγάλο μέρος της νότιας Αλβανίας, συμπεριλαμβανομένης της Β. Ηπείρου. Αυτό διήρκεσε μέχρι το 1941, όταν η Γερμανία εισέβαλε και κατέκτησε την Ελλάδα. Όπως και πριν, τα ελληνικά γραμματόσημα που είχαν επισημανθεί, χρησιμοποιήθηκαν στην Ήπειρο κατά την περίοδο του ελληνικού ελέγχου.
Ελληνική κυριαρχία 1912-1914[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα πρώτα γραμματόσημα που χρησιμοποιήθηκαν στην Β. Ήπειρο, μετά την κυριαρχία της από την Ελλάδα το 1912, ήταν ελληνικά γραμματόσημα που επισημάνθηκαν με το "ΕΛΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ". Αυτά τα διαδέχθηκαν το 1913 τα νεοτυπωμένα ελληνικά γραμματόσημα, τα λεγόμενα "Εκστρατείας 1912". Και οι δύο σειρές προορίζονταν μόνο για χρήση στις νεοκατακτημένες περιοχές, ή "Νέεα Εδάφη".
Μετά την αποχώρηση της Ελλάδας το 1914 και τη δημιουργία της Αυτόνομης Βόρειας Ηπείρου, κυκλοφόρησαν αρκετά γραμματόσημα στην περιοχή. Περιλάμβαναν επίσημα οριστικές σειρές, γραμματόσημα τοπικής χρήσης, και μη επίσημες εκδόσεις.
Οριστικές εκδόσεις της Ηπείρου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι πρώτες οριστικές σειρές της προσωρινής κυβέρνησης βγήκαν τον Φεβρουάριο, τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 1914. Το σύνολο οκτώ γραμματοσήμων, με αξίες 1 λεπτού, 5, 10, 25, 50 λεπτών, 1 δραχμής και 2 και 5 δραχμών, απεικονίζει ένα πεζικάριο να στοχεύει με ένα όπλο, ενώ οι άλλοι κοιτάζουν. Οι αξίες των 10 λεπτών και 25 λεπτών έγραφαν επάνω ΗΠΕΙΡΟΣ (αυτές κυκλοφόρησαν τον Φεβρουάριο),[1] ενώ οι υπόλοιπες έγραφαν ΑΥΤΟΝΟΜΟΣ ΗΠΕΡΟΣ (αυτές τυπώθηκαν τον Μάρτιο με εξαίρεση την αξία των 5 δραχμών, η οποία κυκλοφόρησε τον Απρίλιο).[1] Το σύνολο εκτυπώθηκε από την εταιρεία Gerasimos Aspiotis Bros. της Κέρκυρας,[1] η οποία ήταν επίσης υπεύθυνη για την εκτύπωση πολλών ελληνικών γραμματοσήμων. Αντί για την συνήθη οδόντωση, χρησιμοποιήθηκε σέρρατ ρουλέτα. Η σέρρατ ρολέτα είναι επιφανειακά παρόμοια με την οδόντωση, αλλά έχει ζιγκ-ζαγκ κοψίματα και όχι στρογγυλές τρύπες.
Στις 28 Αυγούστου, η κυβέρνηση εξέδωσε ένα νέο σύνολο οκτώ γραμματοσήμων, με τις ίδιες ονομαστικές αξίες με τα προηγούμενα, που απεικονίζουν τη σημαία της Ηπείρου και έναν δικέφαλο αετό σε ένα σχέδιο δύο χρωμάτων. Όπως και η προηγούμενη σειρά, εκτυπώθηκε από την Aspiotis Bros. Οι τιμές 25 και 50 λεπτών από αυτή τη σειρά τροποποιήθηκαν στην Κορυτσά για να συμπεριλάβουν την επισήμανση "ΚΟΡΥΤΣΑ" σε σκούρο μπλε.
Μία τρίτη οριστική σειρά βγήκε στις 10 Οκτωβρίου 1914. Εκδόθηκε από την εκτυπωτική εταιρεία "Παπαχρυσάνθου" της Αθήνα,[2] εκδόθηκε στην Χειμάρρα και απεικόνιζε τον βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄ της Ελλάδας με την επιγραφή ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΧΕΙΜΑΡΡΑ. Αποτελούνταν από δέκα αξίες, ίδιες με τις οκτώ αξίες των προηγούμενων σειρών , με την προσθήκη των αξιών 2 και 20 λεπτών. Μερικά φύλλα από αυτή τη σειρά είχαν το υδατόσημο PARCHEMINE JOHANNOT de Montgolfier, Luquet & Cie, Angoulème στην κορυφή ή κάτω. Τα γραμματόσημα με μέρος αυτού του υδατοσήμου είναι πολύ ακριβότερα από τα γραμματόσημα χωρίς αυτό. [3]
Τοπικές και μη επίσημες εκδόσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα πρώτα γραμματόσημα της ανεξάρτητης ηπείρου εκδόθηκαν στη Χειμάρρα τον Φεβρουάριο του 1914. Το σύνολο των τεσσάρων αξιών (1 λεπτού και 5, 10 και 25 λεπτών) ήταν χωρίς οδόντωση, με δικέφαλο αετό μαζί με κρανίο και σταυροειδή οστά, και είχε επιγραφή ΕΛΛ. ΑΥΤΟΝ. ΕΠΕΙΡΟΣ - ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ - ΑΜΥΝΕΣΘΑΙ ΠΕΡΙ ΠΑΤΡΗΣ. Εκδόθηκαν χειροκίνητα με σφραγίδα, και είχαν ένα σήμα ελέγχου στην κάτω δεξιά γωνία, που αποτελείται από ένα μπλε οβάλ με τα καλλιγραφικά γράμματα "ΣΠ" μέσα, μετά από τον Σπύρο Σπυρομίλιο, τον διοικητή της Χειιμάρρας. Αν και αυτό το σύνολο προοριζόταν για τοπική χρήση, τα δοκίμια είναι γνωστά με ακυρώσεις ΔΕΛΒΙΝΟΝ και τους ΑΓΙΟΙ ΣΑΡΑΝΤΑ.[4] Μερικοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως επίσημη έκδοση γραμματοσήμων. [5]
Τα γραμματόσημα για τοπική χρήση εκδόθηκαν επίσης στο Αργυρόκαστρο, με την επισήμανση τουρκικών γραμματοσήμων με "ΑΥΤΟΝΟΜΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ" και νέες τιμές σε ελληνικό νόμισμα. Οι επισημάνσεις εφαρμόστηκαν κάθετα με μαύρο ή κόκκινο χρώμα, με ανάγνωση είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω. Η σειρά αυτή αποσύρθηκε από την πώληση στις 6 Μαρτίου 1914.
Στις 28 Αυγούστου, στη Χειμάρρα, τα αποθέματα ελληνικών γραμματοσήμων από το 1911 και το 1913 επισημάνθηκαν με "ΕΛΛΗΝΙΚΗ 1914 ΧΕΙΜΑΡΡΑ". Αυτή η σειρά υπάρχει τόσο με, όσο και χωρίς τα γράμματα "ΣΣ" (για τον Σ. Σπυρομήλιο) στο χειρόγραφο. Τα πλαστά και αυτής και της πρώτης από τη Χειμάρρα από τον Φεβρουάριο είναι άφθονα.[5]
Τέσσερα μη επίσημες σειρές εκδόθηκαν επίσης το 1914· μία αποτελείτο από επισημασμένα αλβανικά γραμματόσημα (έξι αξίες), οι άλλες τρεις με νέα σχέδια ποικίλης ποιότητας. Οι τρεις αυτές τυπώθηκαν για τις πόλεις Ερσέκα (έξι αξίες), Kορυτσά (τρεις αξίες) και Μοσχόπολη (πέντε αξίες). Πιθανότατα εκδόθηκαν για σκοπούς δημοσιότητας και προπαγάνδας· η τακτική ταχυδρομική χρήση τους είναι αμφιλεγόμενη, αν και υπάρχουν ακυρωμένα δείγματα των σειρών Eρσέκα και Moσχόπολης, και παραδείγματα αυτών των γραμματοσήμων σε φακέλους. Ένα επιπλέον σχέδιο χρονολογείται από το 1920, πολύ μετά την κατάργηση του ταχυδρομικού συστήματος της Ηπείρου.
Μετέπειτα Ελληνικές Καταλήψεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Ελλάδα ανέλαβε πάλι τον έλεγχο της Ηπείρου τον Νοέμβριο του 1914· στις 30 του μήνα, για να καλύψει τις ταχυδρομικές ανάγκες της περιοχής, τυπώθηκαν γραμματόσημα από τη σειρά "Εκστρατείας 1912" με την επισήμανση "B. ΗΠΕΙΡΟΣ" οριζόντια σε μαύρο. (Μερικά σφραγισμένα αντίγραφα είναι γνωστά ότι υπάρχουν.) [5] Αυτά αντικατέστησαν την οριστική έκδοση της Ηπείρου. Τον Δεκέμβριο του 1915 η ίδια επισήμανση εφαρμόστηκε κάθετα, με ανάγνωση είτε προς τα επάνω είτε προς τα κάτω, στις ελληνικές οριστικές σειρές των εκδόσεων του 1911 και του 1913. [6] Όλα αυτά έχουν πλαστογραφηθεί.
Οι ελληνικές δυνάμεις διώχθηκαν από την Ήπειρο από την Ιταλία το 1916· ταυτόχρονα, η Κορυτσά ήρθε υπό γαλλική κατοχή. Υπό τη γαλλική διοίκηση, σχηματίστηκε εκεί μια βραχυπρόθεσμη Δημοκρατία της Κορυτσάς και εκδόθηκαν γραμματόσημα τον Δεκέμβριο του 1916. Οι εκδόσεις αυτές έγιναν με περαιτέρω εκτύπωση ενός δικέφαλου αετού και με νέες τιμές σε cemtimes σε ελληνικά γραμματόσημα με την επισήμανση "B. ΗΠΕΙΡΟΣ".
Τον Οκτώβριο του 1940 η Ιταλία εισέβαλε στην Ελλάδα από την Αλβανία. Μια ελληνική αντεπίθεση κατάφερε να καταλάβει μεγάλο μέρος της νότιας Αλβανίας, συμπεριλαμβανομένης της Β. Ηπείρου. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ελληνικού ελέγχου, η οποία διήρκεσε μέχρι την γερμανική εισβολή του Απριλίου 1941, η επισήμανση "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ" σε μαύρο ή καρμίν εφαρμόστηκε σε ελληνικές οριστικές εκδόσεις, σε γραμματόσημα αεροπορικών σειρών, σε ενάριθμα εισπρακτέα και σε κοινωνικής πρόνοιας. Οι επισημασμένες εκδόσεις αποσύρθηκαν από την πώληση τον Ιούνιο του 1941. [7]
Βλέπε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γραμματόσημα και ταχυδρομική ιστορία της Ελλάδας
- Αυτόνομη Δημοκρατία της Βόρειας Ηπείρου
- Βόρεια Ήπειρος
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Cronin, Andrew (1977). The Stamps of Moschopolis of 1914. Philotelia.
- Hellas stamp catalogue. 2 (2008 έκδοση). A. Karamitsos. ISBN 978-960-88964-5-1.
- Phipps, John S. (1996). Stamps and Posts of Albania and Epirus, 1878-1945. Wholesaler Uniques. ISBN 0-9527177-2-7.
- Rossiter, Stuart· Flower, John (1986). The Stamp Atlas. Facts on File Publications. ISBN 0-8160-1346-2.
- Scott catalogue. 2 (2001 έκδοση). Scott Publishing. 2000. ISBN 0-89487-261-3.